«Κανένας δεν έχει κάνει μεγαλύτερο λάθος από αυτόν που δεν έκανε τίποτα…»
23:09 - 27 Μαρτίου 2018
«Το μόνο που χρειάζεται για το θρίαμβο του Κακού είναι κάποιοι καλοί άνθρωποι να μην κάνουν τίποτα»
Είναι από εκείνες τις φορές που ακόμη και για εμάς τους δημοσιογράφους είναι πολύ δύσκολο να βάλουμε τις σκέψεις μας σε μια σειρά και να αποτυπώσουμε με μία κάποια συνοχή γεγονότα και σκέψεις στο χαρτί.
Είναι από εκείνες τις φορές που ακόμη και για εμάς τους δημοσιογράφους είναι πολύ δύσκολο να βάλουμε τις σκέψεις μας σε μια σειρά και να αποτυπώσουμε με μία κάποια συνοχή γεγονότα και σκέψεις στο χαρτί.
Θα κάνω μία προσπάθεια να αποβάλλω την οργή που με πλημμυρίζει τις τελευταίες μέρες και με όση αντικειμενικότητα μου έχει απομείνει να τοποθετηθώ αμερόληπτα πάνω στο θέμα του χαμού της Έλενας Φραντζή. Ένας χαμός που είμαι σίγουρη ότι συγκλόνισε και εκείνους που την γνώριζαν αλλά και εκείνους που για πρώτη φορά άκουγαν το όνομά της, όπως εγώ.
Ο θάνατος της 29χρονης πριν μερικές μέρες, ήταν ουσιαστικά η τελευταία πράξη ενός δράματος που ξεκίνησε να παίζεται πριν 25 χρόνια.
Πρωταγωνιστής και θύτης, ο άνθρωπος που το ίδιο το κράτος είχε κρίνει κατάλληλο και άξιο να την προστατεύει... ο θετός της πατέρας. Αυτός που αργότερα το ίδιο το Γραφείο Ευημερίας στο δικαστήριο όταν ήταν κατηγορούμενος για την σεξουαλική κακοποίηση της Έλενας, χαρακτήριζε σε έκθεσή του ως έναν άνθρωπο «προερχόμενο από διασπασμένη πολυμελή οικογένεια χαμηλής κοινωνικο-οικονομικής κατάστασης με δύσκολα παιδικά βιώματα» κάτι που λειτούργησε και σαν ελαφρυντικό για την ποινή που του επιβλήθηκε όταν τελικά κρίθηκε ένοχος για το έγκλημα της παιδεραστίας.
Πρώτο και μέγα ερώτημα που προκύπτει: Αφού κύριοι του Γραφείου Ευημερίας ο ανίερος -όπως αποδείχθηκε- ιερέας ήταν ακατάλληλος για ανάδοχος, γιατί του εμπιστευόσασταν ορφανά παιδιά; Η Έλενα άλλωστε, δεν ήταν το μοναδικό παιδί που πέρασε από τα χέρια της συγκεκριμένης οικογένειας. Στην απόφαση του δικαστηρίου αναφέρεται πως την ίδια περίοδο που η 4χρονη τότε Έλενα ζούσε στην οικογένεια, μαζί τους ζούσε ακόμη ένα παιδάκι μικρότερο σε ηλικία.
Από τα γεγονότα της υπόθεσης όπως αποδείχθηκαν και δικαστικά φαίνεται πως επρόκειτο για μία παντεντελώς ακατάλληλη οικογένεια, για το έργο που της είχε αναθέσει η πολιτεία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα και η μητέρα που αντί να λειτουργεί με τη θαλπωρή και ζεστασία που αρμόζει στο ρόλο της, λειτουργούσε ως δυνάστης, χτυπώντας επανειλλημμένως την ανήλικη κοπέλα, κάτι που αναφέρθηκε και στο δικαστήριο.
Στο διάστημα των τελευταίων 25 ετών παίχτηκαν πολλές πράξεις του συγκεκριμένου δράματος, σε όλες όμως οι θεατές του παρέμεναν αμέτοχοι και σφύριζαν αδιάφορα γυρνώντας το κεφάλι από την άλλη.
Εγκληματικά αδύναμος κρίκος στην αλυσίδα των αποκρουστικών γεγονότων, η απούσα λειτουργός του Γραφείου Ευημερίας. Αυτή που θα έπρεπε να κάνει εφόδους στο σπίτι της οικογένειας σε ανύποπτο χρόνο και να είναι ειδικευμένη στην επικοινωνία με παιδιά ώστε να είναι σε θέση να καταλάβει πότε κάτι δεν πάει καλά. Και στην συγκεκριμένη περίπτωση τίποτα δεν πήγαινε καλά. Ακόμη κι όταν το μικρό κορίτσι βρήκε το κουράγιο να ξεστομίσει όσα της συνέβαιναν και που η ίδια αδυνατούσε λόγω της ηλικίας της να κατανοήσει, ακόμη και τότε δεν έγινε τίποτα.
Τα χρόνια πέρασαν, η Έλενα μεγάλωσε και όταν άρχισε να συνειδητοποιεί σε όλη τους τη φρίκη, αυτά που είχε υποστεί, άρχισε πια να παλεύει με τους δικούς της δαίμονες. Αυτούς που χρόνια τρέφονταν κάτω από το μικρό της σεντονάκι, εκεί που τα παιδιά πρέπει να βλέπουν μόνο όμορφα όνειρα, αλλά εκείνη ζούσε τους χειρότερους εφιάλτες.
Και όταν κοπέλα πια, βρήκε και πάλι τη δύναμη να πολεμήσει για δικαίωση, απέναντί της είδε μια κοινωνία έτοιμη να την φτύσει κατάμουτρα που τόλμησε να σπιλώσει το όνομα του πνευματικού της πατέρα, του ιερέα του χωριού. Βλέπεις στους ανθρώπους, δεν αρέσει να γκρεμίζονται οι φάροι τους. Αυτός ο φάρος όμως κύριοι, από κάτω ήταν γεμάτος μούχλα και σαπίλα και το λιμάνι σας μισογκρεμισμένο και γεμάτο ναυάγια.
Η Έλενα έφυγε γιατί κανένας από όσους είχαν ευθύνη να κάνουν το καθήκον τους, δεν το έκαναν. Δεν είδαν, δεν πίστεψαν, δεν άκουσαν, δεν μίλησαν δεν, δεν, δεν, δεν...
Ναι η Έλενα έφυγε από αυτή τη ζωή έχοντας ζήσει λίγα κι αυτά πικρά. Εκεί έξω όμως υπάρχει μια άλλη Έλενα που ίσως προλαβαίνει να σωθεί. Γι αυτή την Έλενα έχουμε όλοι υποχρέωση να πράξουμε. Αλλά όχι έτσι γενικά και αόριστα. Ειδικά και εμπεριστατωμένα.
Και πρώτη απ’ όλους η Βουλή που μέχρι τώρα παραμένει ά-Βουλη στο θέμα της κακοποίησης παιδιών, όταν οι στατιστικές της ΕΕ λένε πως τουλάχιστον ένα στα πέντε παιδιά θα δεχθεί σε κάποια φάση της ζωής του κάποιου είδους σεξουαλικής παρενόχλησης.
Υπάρχει επιτακτική ανάγκη για αυστηρότερες ποινές. Η ίδια η βαρύτητα του εγκλήματος το επιβάλλει. Στην υπόθεση της Έλενας το δικαστήριο στην απόφασή του είχε σημειώσει μεταξύ άλλων πως “οι υποθέσεις του είδους πράγματι πρέπει να αντιμετωπίζονται με αυστηρότητα γιατί η σεξουαλική ικανοποίηση του θύτη παρέχουσα προσωρινή και μόνο ευχαρίστηση σ΄ αυτόν, έχει καταλυτική και διαρκή επίπτωση στο θύμα. Η αμαύρωση και σπίλωση της παιδικής ψυχικής αθωότητας αποσυνθέτει τον χαρακτήρα του παιδιού σε βαθμό που αποστερείται της φυσιολογικής ζωής”.
Το δικαστήριο όμως δεν φτιάχνει νόμους, εφαρμόζει νόμους. Όταν λοιπόν ο νόμος της ασέλγιας εξακολουθεί να τιμωρείται (τότε με 2 χρόνια) το πολύ με 5 χρόνια, όσο δηλαδή και η κλοπή ζώων (!) ο δικαστής δεν έχει επιλογή παρά να εφαρμόσει αυτό που υποδεικνύει ο νόμος και τίποτα παραπάνω.
Οι νόμοι είναι ευθύνη και έργο των Βουλευτών. Γι αυτό το σκοπό εκλέγονται και γι αυτό το σκοπό πληρώνονται. Είστε εκεί για να νομοθετείτε…. Νομοθετήστε λοιπόν! Και για όσους σπεύσουν να υποστηρίξουν πως για σεξουαλικούς εγκληματίες δεν είναι θέμα ποινών, απλά να πω πως, είναι ΚΑΙ θέμα ποινών, γιατί αν οι ποινές δεν επιτελούσαν κάποιο σκοπό, δεν θα υπήρχαν.
Για την Εκκλησία, δεν θα μπω στον κόπο να χαραμίσω μελάνι, γιατί απ' ότι φαίνεται για ακόμη μία φορά οι "χρυσές της πύλες" έχουν κλείσει μέχρι να κοπάσει η "μπόρα" και ο νοών νοείτο...
Θα σταθώ μόνο στην παρέμβαση του Μητροπολίτη Ταμασσού και Ορεινής Ησαΐα στο ΡΙΚ, χθες, ο οποίος όταν ρωτήθηκε αν ο συγκεκριμένος ιερέας έρχεται σήμερα σε επαφή με παιδιά, η απάντησή του αυτολεξεί ήταν “μα να μην έρχεται σε επικοινωνία με παιδιά δεν είναι εύκολο πράγμα”. Με λίγα λόγια ο άνθρωπος αυτός που καταδικάστηκε για το έγκλημα της παιδεραστίας έχει ακόμη τη δυνατότητα να συναναστρέφεται με παιδιά, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται.
Τι κάνουμε λοιπόν ως κράτος για την μετέπειτα πορεία παιδεραστών που αποφυλακίζονται και ξανά βγαίνουν στην κοινωνία; Τι προσταευτικές νομοθετικές δεικλίδες έχουμε φτιάξει; Κι αν έχουμε φτιάξει πώς τις εφαρμόζουμε;
Σε άλλες χώρες πάνω στο θέμα αυτό, προνοείται στενή συνεργασία αρμοδίων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η υποχρεωση των φυλακών να ενημερώνουν τις αστυνομικές αρχές όταν κάποιος παιδεραστής αποφυλακίζεται, προκειμένου να βρίσκονται σε εγρήγορση.
Στην Ελλάδα, στοιχεία παιδεραστών όπως όνομα και φωτογραφία δημοσιεύονται προσωρινά με διάταγμα εισαγγελέα προκειμένου και να διευκολυνθεί η πορεία των ερευνών (π.χ. να βγουν μπροστά και να μιλήσουν και άλλα θύματά) και να προστατευθούν εν δυνάμει θύματα στο μέλλον. Εδώ βέβαια θα βρεθούν αρκετοί καλοθελητές-υπέρμαχοι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων να αντιλογήσουν. Και εγώ θα απαντήσω με ένα ερώτημα, γιατί θα πρέπει πάντα στη ζυγαριά τα δικαιώματα να βαρύνουν περισσότερο από τον ίδιο τον άνθρωπο;
Η ανάγκη αναθεώρησης και επαναστάθμησης συμφερόντων, δραστών από τη μία και θυμάτων-κοινωνίας από την άλλη, σε μία ορθη βάση κόστους-οφέλους, δεν σημαίνει απαραιτήτως και παραβίαση των όποιων θεμελιωδών δικαιωμάτων πρέπει να προστατευθούν. Τρόποι υπάρχουν, η βούληση λείπει.
Από την άλλη, δεν έχουμε κάνει καν τον κόπο ως πολιτεία να ανοίξουμε τα μάτια μας και να πάρουμε παραδείγματα από χώρες που και λόγω μεγέθους, έχουν πολύ μεγαλύτερη εμπειρία στο συγκεκριμένο θέμα.
Σε αρκετές χώρες του εξωτερικού, οι παιδόφιλοι προκειμένου να αποφυλακιστούν έχουν τη δυνατότητα να κάνουν μια ένεση που προκαλεί ευνουχισμό. Αυτό τους εξασφαλίζει την ελευθερία τους, αφού υπάρχει κατάλληλο νομοθέτημα (π.χ. Ρωσία). Εμείς δεν έχουμε μπει καν στον κόπο να το εξετάσουμε, ούτε καν σαν επιλογή του ίδιου του δράστη, επειδή κάποιοι προσέτρεξαν να πουν πως πρόκειται για κατάφωρη παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτή όμως την «κατάφωρη παραβίαση» σε κάποιες χώρες με νομοθετικό υπόβαθρο, υπάρχουν δράστες που την ζητούν, προκειμένου σιγουρευτούν ότι δεν θα ξανά βλάψουν κάποιο παιδί. Είναι αρκετές οι περιπτώσεις ηθελημένου χημικού ευνουχισμού από σεξουαλικούς παραβάτες.
Ολοκληρωμένα επίσης προγράμματα σε σεξουαλικούς δράστες βλέπουμε σε ΗΠΑ, Καναδά, Αυστραλία και βόρεια ευρωπαϊκά κράτη. Εκεί γίνονται παρεμβάσεις έναντι των σεξουαλικών δραστών τόσο μέσα στις φυλακές, όσο και έξω (πχ σε άτομα που βρίσκονται σε διαδικασία δικαστικής επιτήρησης ή παρακολούθησης, ή έχουν μόλις αποφυλακιστεί και συνήθως γίνεται ομαδική θεραπεία). Δίνεται επίσης μεγάλο βάρος στην ανάπτυξη της ενσυναίσθησης, της ικανότητας δηλαδή κάποιου να μπαίνει στη θέση του άλλου, και να αντιλαμβάνεται τον πόνο που μπορεί να προκαλούν οι πράξεις του, κάτι που όπως λένε οι ψυχίατροι συνήθως λείπει παντελώς από τους παιδεραστές.
Η στενή επίσης συνεργασία φορέων που έρχονται σε επαφή με το παιδί κατά τη διάρκεια της ζωής του, όπως σχολείο, ιατρικές υπηρεσίες, αθλητικοί οργανισμοί, με τα αρμόδια υπουργεία και τις διωκτικές αρχές, ώστε αν και όταν πέσει κάτι στην αντίληψή τους να δράσουν αστραπιαία. Άλλωστε είναι αποδεδειγμένο πως τα κακοποιημένα παιδιά μπορεί να μην φωνάζουν με τη φωνή τους, αλλά φωνάζουν με άλλους τρόπους που μπορούμε αν έχουμε την κατάλληλη εκπαίδευση και κατάρτιση, να καταλάβουμε.
Θα διαφωνήσω με το κλισέ «φταίμε όλοι σαν κοινωνία», γενικά και αόριστα. Δεν έχουμε υποχρέωση όλοι να τα κάνουμε όλα, έχει υποχρέωση ο κάθε ένας από το δικό του πόστο και αρμοδιότητα να κάνει αυτό που του έχει ανατεθεί, είτε λέγεται εκπαιδευτικός, είτε αστυνομικός, είτε πνευματικός, είτε γονιός. Ας αναλάβει λοιπόν ο καθένας τις ευθύνες του κι ας κάνει αυτό που πρέπει, γιατί και στην αλυσίδα της ζωής της Έλενας αν ο κάθε ανθρώπινος κρίκος είχε κάνει αυτό που είχε καθήκον να κάνει, η Έλενα σήμερα θα ήταν μαζί μας...
Ξεκίνησα και θα κλείσω με μια φράση του Έντμουντ Μπερκ, με την ελπίδα το νέο αυτό κορίτσι να είναι το τελευταίο θύμα της αδιαφορίας και αδράνειάς μας.
«Κανένας δεν έχει κάνει μεγαλύτερο λάθος από αυτόν που δεν έκανε τίποτα, επειδή νόμιζε ότι μπορούσε να κάνει μόνο λίγα»
Καλό ταξίδι Έλενα...