Ιδού η… Βάρνα, ιδού και το πήδημα για την Τουρκία

Ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συναντάται σήμερα με τους ηγέτες ευρωπαϊκών θεσμών σε μια προσπάθεια να αναζωογονηθεί ο όλο και πιο δύσκολος διάλογος ανάμεσα στην Άγκυρα και τις Βρυξέλλες, σε μια σύνοδο που αναγγέλλεται τεταμένη.
 
Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και αυτός του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ θα καθίσουν στο τραπέζι μαζί με τον Ερντογάν για ένα δείπνο εργασίας στη Βάρνα, το παραθαλάσσιο θέρετρο της Βουλγαρίας. Στο μενού βρίσκονται πολλά ακανθώδη θέματα.

 

Στον κατάλογο φιγουράρουν πάνω-πάνω η αποσάθρωση του κράτους δικαίου στην Τουρκία μετά την απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος του Ιουλίου του 2016, η αμφιλεγόμενη διμερής συμφωνία για την αντιμετώπιση της κρίσης των προσφύγων και των μεταναστών, η κλινικά νεκρή προσπάθεια της Τουρκίας να ενταχθεί στην
Ε.Ε., η τουρκική στρατιωτική επιχείρηση εναντίον μιας οργάνωσης κούρδων ανταρτών στη Συρία.
 
Σαν να μην έφθαναν αυτά, η συνάντηση σημειώνεται μερικές ημέρες μετά την κλιμάκωση της έντασης ανάμεσα στην Τουρκία, την Ελλάδα και την Κύπρο.
 
Με αυτό το φόντο, ο Βούλγαρος πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ, η χώρα του οποίου αναλαμβάνει την εναλλασσόμενη προεδρία της Ε.Ε. και θα είναι παρών στο δείπνο, δεν κρύβει πως περιμένει μια «πολύ δύσκολη» συνάντηση.

 

Σύμφωνα με τη βουλγαρική Προεδρία, το δείπνο εργασίας θα αποτελέσει ευκαιρία για την αξιολόγηση θεμάτων αμοιβαίου ενδιαφέροντος και πρόσφατων εξελίξεων στην Τουρκία, συμπεριλαμβανομένων των παράνομων ενεργειών της χώρας στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο και της συμμετοχής της στη Συρία.
 
Σημειώνεται ότι κατά τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. (22-23 Μαρτίου), οι ηγέτες της Ε.Ε. κάλεσαν την Τουρκία να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου να διερευνήσει και να αξιοποιήσει τους φυσικούς της πόρους, σύμφωνα με το δίκαιο της Ε.Ε. και το διεθνές δίκαιο.
 
Υπενθύμισαν επίσης την υποχρέωση της Τουρκίας να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο και τις σχέσεις καλής γειτονίας και να εξομαλύνει τις σχέσεις με όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένης της Κυπριακής Δημοκρατίας.
 
Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέφρασε τη σοβαρή ανησυχία της για τη συνεχιζόμενη κράτηση πολιτών της Ε.Ε. (περιλαμβανομένων των δύο Ελλήνων στρατιωτών) στην Τουρκία. Ζήτησε δε, την ταχεία και θετική επίλυση αυτών των ζητημάτων.
 
Στη Βάρνα, Γιούνκερ, Τουσκ, Μπορίσοφ και Ερντογάν θα συζητήσουν «πώς θα προωθήσουν τις σχέσεις Ε.Ε.-Τουρκίας, με βάση τον αμοιβαίο σεβασμό και τα κοινά συμφέροντα», αναφέρει η Προεδρία.
 
«Είμαστε γείτονες και πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να μιλάμε ανοιχτά μεταξύ μας και να συνεργαζόμαστε σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος», έχει εξάλλου δηλώσεις καταληκτικά ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ την Παρασκευή.
 
Η συνάντηση θα βασιστεί στην προηγούμενη συνάντηση των ηγετών της 25ης Μαΐου 2017 και στις συζητήσεις που διεξήχθησαν από τότε. Σημειώνεται ότι έκτοτε, διεξήχθησαν «διάλογοι υψηλού επιπέδου»  μεταξύ της Ε.Ε. και της Τουρκίας για τις μεταφορές, την οικονομική συνεργασία, την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και την εξωτερική πολιτική.
 
Διπλωματική πηγή που ενημέρωσε μικρή ομάδα δημοσιογράφων (στην οποία βρέθηκε το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων-ΚΥΠΕ) μετά τη Σύνοδο της Παρασκευής, εξήγησε ότι η Βάρνα, μπορεί να είναι το σημείο καμπής στις σχέσεις Ε.Ε. - Τουρκίας, αυτό όμως περισσότερο εξαρτάται από τον Ερντογάν και το αν έχει αποφασίσει να συνταχθεί με την Ανατολή, ή με τον Δυτικό Κόσμο.
 
«Αυτά τα μικρά φορμάτ, αυτές οι συναντήσεις που γίνονται σε πολύ κλειστό κύκλο είναι κατάλληλος χώρος και προδιαθέτουν και για εντάσεις, αλλά και για συγκλίσεις», έλεγε  ανώτερος κοινοτικός διπλωμάτης.
 
«Και στην πράξη οι δύο πλευρές περιμένουν να θέσουν με ανοιχτό και άμεσο τρόπο που δεν συνηθίζεται σε άλλους είδους διοργανώσεις, όλα τα ανοιχτά ζητήματα των δύο πλευρών».
 
Η διπλωματική πηγή είχε επισημάνει ότι ο Ερντογάν πάει στη Σύνοδο της Βάρνας με μια μακρά λίστα αιτημάτων. Άλλωστε αυτός ήταν για μήνες «ο επισπεύδων».
 
Στη λίστα του Ερντογάν καταγράφονται τα εξής:
 
Πρώτο, το αίτημα για την απόδοση στην Τουρκία άλλων τριών δισεκατομμυρίων ευρώ για το προσφυγικό, αλλά με τρόπο πιο άμεσο, πιο γρήγορο και συνδεδεμένο με τον Τουρκικό προϋπολογισμό.
Δεύτερο, αίτημα για γρήγορη επίλυση του ζητήματος με την απελευθέρωση των θεωρήσεων διαβατηρίων για τους Τούρκους υπηκόους που επισκέπτονται την Ε.Ε., αίτημα που υπήρχε και στην συνάντηση της Αντάλιας πριν δύο χρόνια.
Τρίτο, αίτημα για επέκταση της τελωνειακής ένωσης με την Ε.Ε. (στους τομείς των υπηρεσιών και των δημοσίων συμβάσεων).
Τέταρτο, ξεκάθαρη ενταξιακή προοπτική στην Ε.Ε. με άνοιγμα νέων διαπραγματευτικών κεφαλαίων.
Πέμπτο, εξασφάλιση και γρηγορότερη διαδικασία απόδοσης στην Τουρκία των λεγόμενων προενταξιακών κονδυλίων.
 
Οι διπλωμάτες αναμένουν ότι ο Ερντογάν θα τονίσει μάλιστα στους προέδρους Γιούνκερ και Τουσκ ότι όλα αυτά τα είχαν υποσχεθεί στην Άγκυρα και «αθέτησαν το λόγο τους», θα θέσει επιχειρήματα σε σχέση με την χλιαρή αντίδραση της Ε.Ε. στο αποτυχημένο πραξικόπημα και θα τους ζητήσει αναγνώριση της δράσης της χώρας του για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας (με το δικό του βέβαια ορισμό) και στενότερη συνεργασία με την Ε.Ε. για το ίδιο θέμα.
 
Από  την άλλη, σύμφωνα με τις ίδιες διπλωματικές πηγές, ο Γιούνκερ και ο Τουσκ θα πουν στον Ερντογάν ότι η πόρτα της Ε.Ε. παραμένει ανοιχτή παρά τις όποιες διακυμάνσεις, αν η Τουρκία επιστρέψει στις ευρωπαϊκές αρχές. Η Ε.Ε. εξάλλου εδώ και καιρό εκφράζει προβληματισμό για το Κράτος Δικαίου, τη δικαιοσύνη και την ποιότητα της δημοκρατίας στη γειτονική χώρα αλλά και ανησυχία για την κράτηση πολλών Ευρωπαίων πολιτών σε τουρκικές φυλακές, κυρίως δημοσιογράφων (και των δύο στρατιωτών).
 
Η πραγματική προειδοποίηση της Ε.Ε. είναι ότι η υπαναχώρηση του Κράτους Δικαίου και έλλειψη ασφάλειας δικαίου θα μπορούσε να οδηγήσει σε απόσυρση ευρωπαϊκών επιχειρήσεων από το τουρκικό έδαφος είναι μια προειδοποίηση που έχει πολύ σοβαρότερο «νομισματικό» αντίκτυπο από όλα τα παραπάνω τουρκικά αιτήματα συνδυασμένα
 
Σε γενικές γραμμές, η Ε.Ε. προετοιμάζει τη Σύνοδο της Βάρνας σε μεγάλη λεπτομέρεια και έχει απαντήσεις σε όλες τις τουρκικές κατηγορίες.
 
Η λογική στις Βρυξέλλες, κυρίως από την πλευρά της Κομισιόν είναι πως οι δίαυλοι επικοινωνίας πρέπει να μείνουν ανοιχτοί. Κανείς δεν έχει να κερδίσει τίποτα από την σιγή ασυρμάτου, εκτός από όλους αυτούς που βρίσκουν σε τέτοιες περιπτώσεις τα κενά και προσπαθούν να τα καλύψουν.