Τρίτες σε συνωστισμό οι Κ. Φυλακές στην Ευρώπη – Το κόστος, οι γυναίκες και τα εγκλήματα

Οι κυπριακές φυλακές είναι οι τρίτες σε υπερπληθυσμό μεταξύ των σωφρονιστικών ιδρυμάτων των 47 κρατών μελών της Ευρώπης, στεγάζοντας 127 κρατούμενους για κάθε 100 διαθέσιμες θέσεις, σύμφωνα με τα ετήσια ποινικά στατιστικά στοιχεία του Συμβουλίου της Ευρώπης (SPACE) για το 2016. Ο συνολικός πληθυσμός των φυλακών αριθμεί 668 κρατούμενους, τη στιγμή που υπάρχουν 528 διαθέσιμες θέσεις, ενώ η αναλογία για κάθε 100.000 κατοίκους είναι 78,7 κρατούμενοι.
 
Την ίδια ώρα, η χωρητικότητα των φυλακών στην Ευρώπη έχει φτάσει στα όριά της, με τους εγκλείστους να καταλαμβάνουν τις 9 από τις 10 διαθέσιμες θέσεις.
 
Στην Κύπρο – όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη – ο γυναικείος πληθυσμός των φυλακών αποτελεί μειοψηφία και ανέρχεται στο 8,1% του συνόλου των κρατουμένων ή 54 άτομα, εκ των οποίων οι 34 είναι αλλοδαπές. Ο μέσος όρος των γυναικών κρατουμένων στην Ευρώπη είναι ελαφρώς χαμηλότερος και υπολογίζεται στο 5,5% του συνόλου.
 
Σε ό,τι αφορά τους άνδρες κρατούμενους, οι 277 αλλοδαποί που βρίσκονται στις κυπριακές φυλακές αποτελούν το 41,5% του συνολικού πληθυσμού. Από αυτούς, οι μισοί ή 143 κρατούμενοι προέρχονται από κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης
 
Η πιο συχνή αιτία εγκλεισμού στην Κύπρο είναι οι τα αδικήματα που σχετίζονται με ναρκωτικά (26,8%), ενώ ακολουθούν τα άλλα είδη κλοπής πέραν της ληστείας με 19,1%. Στην 3η θέση κατατάσσονται άλλα αδικήματα με 11,5% και ακολουθούν οι ανθρωποκτονίες και οι απόπειρες ανθρωποκτονίας με 11,3%. Στην τελευταία θέση είναι τα αδικήματα που σχετίζονται με την τρομοκρατία με 0,2%.
 
Η έρευνα που διενεργήθηκε στα κράτη μέλη του ΣτΕ δείχνει ότι ο ρυθμός εγκλεισμού αυξήθηκε από 115,7 σε 117,1 κρατούμενους ανά 100.000 κατοίκους μεταξύ 2015 και 2016. Αυτός ο ρυθμός ακολουθούσε προηγουμένως καθοδική πορεία από το 2012, όταν ανήλθε σε 125,6 φυλακισμένους ανά 100.000 κατοίκους.
 
Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, βασικός παράγοντας για τον ρυθμό εγκλεισμού είναι η διάρκεια των ποινών, με την αύξηση να αγγίζει κατά μέσο όρο του 8,5 μήνες.
 
Οι χώρες με τη μεγαλύτερη αύξηση του ρυθμού εγκλεισμού είναι η Βουλγαρία (+10,8%), η Τουρκία (+9,5%), η Τσεχία (+7,6%), η Σερβία (+6,6%) και η Δανία (+5,5%). Αντίθετα, τη μεγαλύτερη πτώση κατέγραψαν η Ισλανδία (-15,9%), Βόρεια Ιρλανδία (-11,8), Λιθουανία (-11,1%), Βέλγιο (-10,1%) και Γεωργία (-6,7%).
 
Αναφέρεται εξάλλου ότι ο υπερπληθυσμός αποτελεί σημαντικό πρόβλημα σε αρκετές χώρες. Οι 13 από τις 47 διοικήσεις των φυλακών που απάντησαν στην έρευνα, ανέφεραν ότι έχουν περισσότερους κρατουμένους από τις θέσεις που είναι διαθέσιμες, με τα μεγαλύτερα ποσοστά υπερπληθυσμού να παρατηρούνται στην πΓΔΜ (132 έγκλειστοι για κάθε 100 διαθέσιμες θέσεις). Ακολουθούν η Ουγγαρία (132), η Κύπρος (127), το Βέλγιο (120), η Γαλλία (117), η Πορτογαλία (109), η Ιταλία (109), η Σερβία (109), η Αλβανία (108), η Τσεχία (108), η Ρουμανία (106) και η Τουρκία (103).
 
Η αναλογία ξένων που είναι έγκλειστοι στις φυλακές εμφανίζει πτωτική τάση τα τελευταία χρόνια, αν και αυξήθηκε από 10,8% το 2015 σε 11,6% το 2016. Από την άλλη, οι προφυλακισθέντες αποτελούσαν το 37,3% όλων των εγκλείστων το 2016, σε σχέση με 34,4% ένα χρόνο πριν.
 
Πάνω από το ένα τέταρτο όσων έχουν καταδικαστεί, εκτίουν ποινές από 1 μέχρι 3 χρόνια. Το ποσοστό των κρατουμένων που εκτίει ποινές μεγαλύτερες των 10 ετών αυξήθηκε από 11,4% το 2015 στο 13% το 2016.
 
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η πλειοψηφία των καταδικασθέντων είναι μέσα για το αδίκημα της κλοπής (18,9%), ενώ στη δεύτερη θέση κατατάσσονται τα αδικήματα που σχετίζονται με τα ναρκωτικά (17,5). Ακολουθούν η ληστεία με 12,6% και η ανθρωποκτονία με 12,1%. Τα αδικήματα που σχετίζονται με οδικές παραβάσεις αποτελούν το 2,6% του συνόλου.
 
Η ημερήσια δαπάνη ανά κρατούμενο διαφέρει σημαντικά στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τις απαντήσεις που δόθηκαν από 44 διοικήσεις φυλακών, το 2015 ξόδευαν καθημερινά €51 ανά κρατούμενο, ενώ η ετήσια δαπάνη ανήλθε την ίδια χρονιά σε €18 δις.
 
Το 2016 στα 47 κράτη μέλη είχαν τεθεί συνολικά 1.628.626 άτομα υπό την παρακολούθηση φορέων, που είναι υπεύθυνοι για την εφαρμογή μέτρων, εναλλακτικών της φυλάκισης. Σχεδόν το 10% τελούσε εν αναμονή της δίκης, ποσοστό που σημείωσε ελαφριά αύξηση τα  τελευταία χρόνια, από το 6,7% το 2014.
 
Η έρευνα διεξάγεται για λογαριασμό του Συμβουλίου της Ευρώπης από το Πανεπιστήμιο της Λοζάνης. Δεν συμμετείχαν οι διοικήσεις των φυλακών σε Λιχτενστάιν, Ρωσία, Ουκρανία καθώς και κάποιες από τις διοικήσεις των φυλακών στη Βοσνία Ερζεγοβίνη.