Συλικιώτης: Οι δολοφονίες δημοσιογράφων έχουν άμεση πολιτική σχέση με την οδηγία για whistleblowers

Η ανάγκη προστασίας των whistleblowers έγινε έντονη αφενός μετά τις μεγάλες αποκαλύψεις σκανδάλων φορολογικής απάτης και φοροαποφυγής, γνωστές ως Lux-leaks, Panama Papers, και αφετέρου με τις δολοφονίες τουλάχιστον τριών δημοσιογράφων τα τελευταία δύο έτη, οι οποίοι ερευνούσαν περιπτώσεις διαφθοράς και διαπλοκής σε κράτη μέλη της ΕΕ, δήλωσε στο ΚΥΠΕ ο Ευρωβουλευτής Νεοκλής Συλικιώτης.
 
Ο κ. Συλικιώτης έδωσε συνέντευξη στο ΚΥΠΕ με αφορμή την πρόσφατη ψήφιση στην Επιτροπή Απασχόλησης του Ευρωκοινοβουλίου με μεγάλη πλειοψηφία (34 ψήφοι υπέρ, 3 ψήφοι κατά, 5 αποχές) της γνωμοδότησης, της οποίας ο ίδιος ήταν εισηγητής, αναφορικά με την προστασία των whistleblowers, δηλαδή των ατόμων τα οποία αποκαλύπτουν παραβάσεις του κοινοτικού κεκτημένου από νομικά ή φυσικά πρόσωπα και οι οποίες απειλούν το δημόσιο συμφέρον μέσω των φαινομένων διαφθοράς και διαπλοκής.
 
Ο Ευρωβουλευτής ανέφερε ότι πέραν από τις πρόσφατες δολοφονίες, στις πρώτες περιπτώσεις, οι μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος δέχτηκαν παρενοχλήσεις, καταδικάστηκαν άδικα στο δικαστήριο ή άλλαξε η ζωή η δική τους και της οικογένειας τους οριστικά προς το χειρότερο λόγω του θάρρους που είχαν να καταγγείλουν εταιρικές πρακτικές που είναι ενάντια στο δημόσιο συμφέρον.
 
Τέτοιες πρακτικές, ανέφερε, ήταν κυρίως πρακτικές φοροαποφυγής και φοροδιαφυγής από επιχειρήσεις- κολοσσούς, υποβοήθηση φοροδιαφυγής από μεγάλες τράπεζες και ελεγκτικά γραφεία, παραπλανητική χρήση προσωπικών δεδομένων, και άλλα.

«Στη γνωμοδότηση της Επιτροπής Απασχόλησης, καταφέραμε να διασφαλίσουμε το δικαίωμα του καταγγέλλοντα στην  ανωνυμία, την επέκταση του δικαιώματος καταγγελίας σε όλο το ενωσιακό νομικό πλαίσιο (συμπεριλαμβανομένης της εργασιακής νομοθεσίας), την προστασία τόσο του καταγγέλλοντα όσο και της οικογένειας του, και την κατάργηση της ιεραρχίας όσον αφορά την καταγγελία. Αυτό σημαίνει πως αυτός που καταγγέλλει θα δικαιούται, κάτω από προϋποθέσεις, να αποταθεί στις διωκτικές αρχές χωρίς να πρέπει πρώτα να εξαντλήσει τις εσωτερικές διαδικασίες της εταιρείας που υποψιάζεται για παράβαση κάποιου νόμου», εξήγησε.

Ο κ. Συλικιώτης σημείωσε πως δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι οι περιπτώσεις δολοφονιών των δημοσιογράφων έπαιξαν τεράστιο ρόλο στο να συνειδητοποιήσει η κοινή γνώμη πως χρειάζεται επιπλέον προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος, πόσο μάλλον όταν αυτές οι δολοφονίες είχαν άμεση σχέση με σκάνδαλα και τη διαπλοκή σε κυβερνήσεις, δημόσιους και ημιδημόσιους οργανισμούς.

«Η νέα  τάση των δολοφονιών δημοσιογράφων δείχνει ακριβώς πως χρειάζονται να γίνουν πολύ περισσότερα για την ασφάλεια αυτών των ανθρώπων. Όχι μόνο των δημοσιογράφων, αλλά και των συνδικαλιστών, των απλών εργαζομένων ή των οικογενειών τους, οι οποίοι κάνουν το βήμα να καταγγείλουν υποθέσεις πρακτικών ενάντια στο δημόσιο συμφέρον», σημείωσε.

Ο Ευρωβουλευτής εξήγησε στο ΚΥΠΕ ότι η Οδηγία ακριβώς σημαίνει πως τα Κράτη Μέλη υποχρεούνται να την ακολουθούν ως ευρωπαϊκό κεκτημένο, και είναι υπεράνω του εθνικού δικαίου. Στην Κύπρο, πρόσθεσε, υπάρχει νομοθεσία για το δημόσιο τομέα, αλλά αυτή δεν είναι επαρκής.

«Παρόλο που σωστά γίνεται αναφορά στην ανωνυμία του καταγγέλλοντα, δεν υπάρχει ρήτρα προστασίας της οικογένειας του, ή δεν υπάρχουν και ξεκάθαροι μηχανισμοί καταγγελίας, παρά μόνο η καταγγελία στην αρμόδια αρχή. Σε τέτοιες νομοθεσίες χρειάζονται ρήτρες που να υποχρεώνουν τόσο το κράτος, όσο και τις εταιρίες να δημιουργούν μηχανισμούς ελέγχου για σκάνδαλα, αλλά και ειδικές υπηρεσίες προστασίας των καταγγελλόντων και των οικογενειών τους», ανέφερε.
 
Σύμφωνα με τον κ. Συλικιώτη, στη Γαλλία, που αυτή τη στιγμή πρωτοπορεί σε αυτό το θέμα, υπάρχουν ήδη τέτοιοι νόμοι και μηχανισμοί που αφενός υποχρεώνουν τις εταιρείες να έχουν εσωτερικούς μηχανισμούς ελέγχου καταγγελιών, αλλά αφετέρου έχουν ανάλογους δημόσιους μηχανισμούς προστασίας των καταγγελλόντων.
 
Η τελική θέση του Κοινοβουλίου είναι ακόμα υπό διαπραγμάτευση,  ωστόσο ο κ. Συλικιώτης τόνισε πως αν κρίνουμε από την ομογνωμία που υπήρχε στις διαπραγματεύσεις για τη γνωμοδότηση που διαμόρφωσε, θέματα όπως η διασφάλιση και προστασία της ανωνυμίας των καταγγελλόντων, η διεύρυνση της οδηγίας τόσο σε κρατικούς όσο και ιδιωτικούς οργανισμούς, η (εν μέρη) κατάργηση αυστηρής ιεραρχίας στον τρόπο καταγγελίας αλλά και η διεύρυνση της οδηγίας στην προστασία τόσο του καταγγέλλοντα όσο και της οικογένειας του, θα δώσουν ακόμα ένα όπλο για την καταπολέμηση της διαφθοράς.

«Θα δώσουν επίσης τη δυνατότητα για περισσότερη διαφάνεια και διευκόλυνση καταγγελιών εκτεταμένης διαφθοράς και διαπλοκής με εμπλοκή πολιτικών, πολιτειακών αξιωματούχων και άλλων ανθρώπων σε θέσεις κλειδιά, η οποία παρατηρείται ευρύτερα στην ΕΕ και τα κράτη μέλη. Εντούτοις, ιδιαίτερη σημασία για εμάς δεν έχει μόνο η κάλυψη του δημόσιου τομέα. Το ίδιο ισχύει και για τη διεύρυνση της Οδηγίας για κάλυψη των εργασιακών νόμων, ούτως ώστε να μπορούν να καταγγελθούν σκανδαλώδεις και παράνομες εργασιακές πρακτικές», ανέφερε ο κ. Συλικιώτης.