Πιθανότητα εντάσεων λόγω ΦΑ βλέπει ο Γκουντέρες στην έκθεση για ΟΥΝΦΙΚΥΠ

Η UNFICYP θα εξακολουθήσει να συμβάλλει, μέσω των δραστηριοτήτων και της βοήθειας προς τις κοινότητες, στη δημιουργία συνθηκών που υποβοηθούν σε μια επιτυχή διαδικασία διευθέτησης, μεταξύ άλλων μέσω της υποστήριξης σχετικών πρωτοβουλιών εμπιστοσύνης και οικοδόμησης εμπιστοσύνης.

Αυτό αναφέρει Ο ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, στις παρατηρήσεις της εξαμηνιαίας έκθεσής του για την ειρηνευτική δύναμη του διεθνούς οργανισμού στην Κύπρο, η οποία δόθηκε σήμερα ανεπίσημα στα μέλη του Σ.Α.

Ο Γενικός Γραμματέας εισηγείται στο Σ.Α. την ανανέωση της εντολής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ για ακόμη έξι μήνες, μέχρι τις 31 Ιουλίου 2018, ενώ σημειώνει πως βάσει του αιτήματος του Συμβουλίου Ασφαλείας, η UNFICYP διατήρησε τα μεταβατικά της σχέδια σε σχέση με μια διευθέτηση.

"Ωστόσο, υπογραμμίζει, δεν σημειώθηκε πρόοδος στην περαιτέρω επεξεργασία τέτοιων σχεδίων κατά την περίοδο αναφοράς, λόγω της απουσίας νέων εξελίξεων μεταξύ των πλευρών στο θέμα".
 
Σε σχέση με την αποστολή των καλών του υπηρεσιών, ο ΓΓ του ΟΗΕ υπενθυμίζει στις παρατηρήσεις του τη σχετική αναφορά της έκθεσης της 28ης Σεπτεμβρίου 2017, όπου τόνιζε ότι οι καλές υπηρεσίες του παραμένουν διαθέσιμες για να βοηθήσουν τις πλευρές εάν αποφασίσουν από κοινού να επαναλάβουν τις διαπραγματεύσεις με την απαραίτητη πολιτική βούληση.

"Επαναλαμβάνω την ενθάρρυνσή μου προς τις πλευρές να διατηρήσουν το έργο που βασίστηκε στις συγκλίσεις και τις συναντιλήψεις που επιτεύχθηκαν κατά τα τελευταία χρόνια των διαπραγματεύσεων και ιδιαίτερα κατά την περίοδο μεταξύ 15 Μαΐου 2015 και 6 Ιουλίου 2017".
 
Στο κεφάλαιο της έκθεσης για τις σημαντικές πολιτικές εξελίξεις του εξαμήνου, ο ΓΓ αναφέρει ότι μετά την ολοκλήρωση της Διάσκεψης για την Κύπρο στο Κραν Μοντάνα της Ελβετίας, στις 7 Ιουλίου 2017, και την έκθεση για την αποστολή καλών υπηρεσιών που εκδόθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2017 οι πλευρές παρέμειναν σε περίοδο προβληματισμού για να καθορίσουν εάν και πότε οι συνθήκες θα ωριμάσουν και πάλι για μια ουσιαστική διαδικασία με στόχο την επίτευξη μιας συνολικής διευθέτησης.
 
"Επίσης, κατά την περίοδο αναφοράς, συνεχίζει, οι προεδρικές εκλογές στην Κυπριακή Δημοκρατία που είχαν προγραμματιστεί για τον Ιανουάριο του 2018 βρίσκονταν όλο και περισσότερο στο επίκεντρο του πολιτικού λόγου, όπως και η προεκλογική εκστρατεία στην τουρκοκυπριακή κοινότητα πριν από τις εκλογές που είχαν προγραμματιστεί να πραγματοποιηθούν στο βόρειο μέρος του νησιού στις 7 Ιανουαρίου. Επιπλέον, το πολιτικό περιβάλλον και το περιβάλλον ασφαλείας στο νησί χαρακτηρίστηκαν από αυξημένη δραστηριότητα γύρω από την εξερεύνηση αποθεμάτων φυσικού αερίου στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου, αναδεικνύοντας την αμοιβαία καχυποψία μεταξύ των σχετικών εμπλεκομένων πλευρών".
 
 Ειδικά για το ζήτημα της εκμετάλλευσης των αποθεμάτων υδρογονανθράκων στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου, στις παρατηρήσεις του ο κ. Γκουτέρες σημειώνει ότι παραμένει ζήτημα που θα μπορούσε να οδηγήσει σε εντάσεις μεταξύ των εμπλεκομένων.

"Όπως τόνισα επανειλημμένα, είναι σημαντικό να διασφαλίσουμε ότι όλοι οι φυσικοί πόροι που βρίσκονται γύρω από την Κύπρο θα ωφελήσουν και τις δύο κοινότητες. Διατηρώ την άποψη ότι η ύπαρξη κοινών φυσικών πόρων αποτελεί ισχυρό κίνητρο για όλα τα μέρη να βρουν μια βιώσιμη λύση στο κυπριακό πρόβλημα και πρέπει να δημιουργήσουν βαθύτερη συνεργασία προς όφελος όλων των Κυπρίων και των ενδιαφερομένων στην περιοχή. Θυμάμαι ότι οι Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι ηγέτες συμφώνησαν προηγουμένως ότι οι φυσικοί πόροι σε μια ενοποιημένη Κύπρο θα ανήκουν στην αρμοδιότητα της μελλοντικής ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Παραμένει απαραίτητο όλα τα μέρη να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποπυροδοτήσουν τις εντάσεις".
 
Προτροπές Γκουτέρες

Ο ΓΓ εξακολουθεί να προτρέπει για μεγαλύτερες προσπάθειες για τη δημιουργία ευνοϊκού κλίματος για την επίτευξη μεγαλύτερης οικονομικής και κοινωνικής ισοτιμίας μεταξύ των δύο πλευρών και για τη διεύρυνση και εμβάθυνση των οικονομικών, κοινωνικών, πολιτιστικών, αθλητικών και παρόμοιων δεσμών και επαφών, μεταξύ άλλων με σκοπό την ενθάρρυνση του εμπορίου.

"Τέτοιες επαφές προάγουν την εμπιστοσύνη μεταξύ των κοινοτήτων και βοηθούν στην αντιμετώπιση των ανησυχιών των Τουρκοκυπρίων σχετικά με την απομόνωση. Προτρέπω και τις δύο πλευρές να επιμείνουν στην αντιμετώπιση αυτών των θεμάτων", γράφει.
 
Ο κ. Γκουτέρες χαρακτηρίζει ευπρόσδεκτη τη δέσμευση και των δύο πλευρών για τη συνέχιση των εργασιών των τεχνικών επιτροπών, καλώντας τις να εξασφαλίσουν ότι οι επιτροπές μπορούν να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους με πρακτικό και προσανατολισμένο προς τα αποτελέσματα τρόπο, χωρίς εμπόδια από γραφειοκρατικούς περιορισμούς.

"Με αυτόν τον τρόπο», αναφέρει, «οι επιτροπές μπορούν να προωθήσουν τη συνεργασία και να συμβάλουν στη βελτίωση της καθημερινής ζωής των Κυπρίων, όπως είχαν προβλέψει οι ηγέτες, όταν αρχικά ιδρύθηκαν οι επιτροπές, ενθαρρύνοντας ταυτόχρονα την διακοινοτική ανταλλαγή και συνεργασία και δημιουργώντας ένα κλίμα ευνοϊκό για την επανάληψη των πολιτικών διαπραγματεύσεων στο νησί".
 
Σημειώνει ότι η UNFICYP εξακολουθεί να διαδραματίζει σημαντικό προληπτικό και αποτρεπτικό ρόλο μεταξύ των αντιτιθέμενων δυνάμεων και παρά τη συνεχιζόμενη παρουσία ένοπλου προσωπικού κατά μήκος των γραμμών κατάπαυσης του πυρός και την έλλειψη άμεσης επαφής μεταξύ των δύο πλευρών, η κατάσταση στην ουδέτερη ζώνη παραμένει ήρεμη, κυρίως επειδή η αποστολή συμβάλλει στην επίλυση των παρανοήσεων μέσω προσεκτικής παρατήρησης σε συνδυασμό με αμερόληπτη και αποτελεσματική διασύνδεση και εμπλοκή των κοινοτήτων.
 
" Όπως εισηγούμαι στην έκθεσή μου για τη στρατηγική αξιολόγηση 2017/1008), οι λειτουργίες συνδέσμου και εμπλοκής της αποστολής θα πρέπει να ενισχυθούν σε όλα τα τμήματά της, δεδομένης της σημασίας τους για τη διαχείριση της αυξανόμενης μη στρατιωτικής χρήσης της ουδέτερης ζώνης με παράλληλη αύξηση της διαφορές που έχουν πιθανότητα να προκαλέσουν εντάσεις".
 
Ο κ. Γκουτέρες προσθέτει ότι πέραν του ισχυρότερου ρόλου ως συνδέσμου και της υποστήριξης της αρμοδιότητας (εξουσίας) της UNFICYP στην ουδέτερη ζώνη, η πρόοδος στην κατεύθυνση της επίλυσης ορισμένων καθημερινών προβλημάτων και παρεξηγήσεων μέσω της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των πλευρών θα μπορούσε να αποφέρει πρακτικά οφέλη και στις δύο κοινότητες.

"Σε πολλές περιπτώσεις, παρότρυνα τις πλευρές να συμφωνήσουν και να εφαρμόσουν αμοιβαία αποδεκτά μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης, τα οποία μπορούν να συμβάλουν σε ένα περιβάλλον που ευνοεί μια διευθέτηση. Τους επόμενους μήνες, ενθαρρύνω τις πλευρές να σημειώσουν πρόοδο, ακόμη και σε μικρά βήματα, προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης των δικών τους μηχανισμών για την άμβλυνση των εντάσεων. Η UNFICYP είναι έτοιμη να βοηθήσει τις πλευρές να δημιουργήσουν νέους μηχανισμούς ή διαδικασίες στο θέμα αυτό".
 
Ιδιαίτερη μνεία κάνει στα προβλήματα που υπάρχουν από τις δραστηριότητες πολιτών στην ουδέτερη ζώνη και επαναλαμβάνει την έκκληση προς και τις δύο πλευρές να αποφεύγονται οι οικοδομικές εργασίες πολιτών εντός και εξ επαφής προς την ουδέτερη ζώνη κι όπου ένα οικοδόμημα μπορεί να δώσει στρατιωτικό πλεονέκτημα.
 
Ζητά επίσης από τις δύο πλευρές να υποστηρίξουν το έργο για την επικαιροποίηση του Μνημονίου του 1989 σε ένα αμοιβαία αποδεκτό έγγραφο-οδηγό για την αποτελεσματική διαχείριση της ουδέτερη ασφαλείας.

"Το έργο αυτό θα μπορούσε επίσης να επιδιώξει συμφωνία σχετικά με την ακριβή οριοθέτηση των αντίστοιχων γραμμών κατάπαυσης του πυρός, οι οποίες, αναποτελεσματικά, εξακολουθούν να αμφισβητούνται σε μέρη και στις δύο πλευρές", αναφέρει η έκθεση.
 
Αγνοούμενοι και ελευθερία θρησκείας

Στα συμπεράσματα της έκθεσης υπάρχει επίσης αναφορά στην αποφασιστικότητα των Ηνωμένων Εθνών να στηρίξουν το σημαντικό ανθρωπιστικό έργο που επιτελείται για λογαριασμό των οικογενειών των θυμάτων μέσω της Επιτροπής για τους Αγνοούμενους.

"Υπό το φως της προχωρημένης ηλικίας τόσο των συγγενών όσο και των μαρτύρων, είναι απαραίτητο η επιτροπή να συνεχίσει να λαμβάνει επαρκή οικονομική στήριξη και πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων και από σχετικά αρχείων, που απαιτούνται για την επιτάχυνση της εργασίας της".
 
Στην έκθεση σημειώνεται με ανησυχία από την ΟΥΝΦΙΚΥΠ η μείωση του αριθμού των αιτήσεων για θρησκευτικές ακολουθίες υπηρεσιών, που ζητήθηκαν για  διευκόλυνση "στο βορρά" και τη μείωση του αριθμού των εγκρίσεων για τέτοιες υπηρεσίες, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2016. Η δύναμη επίσης παραμένει ανήσυχη για άλλους περιορισμούς που παρεμπόδισαν τη θρησκευτική λατρεία στο νησί, συμπεριλαμβανομένων των χρονικών περιορισμών στη θρησκευτική λατρεία στα τζαμιά "στο νότο".

"Πρέπει να αρθούν όλοι οι περιορισμοί στην ελευθερία της λατρείας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούν την πρόσβαση σε θρησκευτικούς χώρους", υπογραμμίζει στην έκθεσή του ο ΓΓ του ΟΗΕ.
 

Εγκλωβισμένοι

Αναφορικά με τους 335 Ελληνοκύπριους και 95 Μαρωνίτες εγκλωβισμένους, η έκθεση του ΓΓ σημειώνει ότι από την 1η Οκτωβρίου 2017, η UNFICYP δεν μπόρεσε να συνεχίσει τις παραδόσεις τροφίμων και άλλων αντικειμένων που παρέχει η Κυπριακή Δημοκρατία σε αυτές τις κοινότητες, λόγω της απόφασης των τουρκοκυπριακών αρχών να επιβάλουν "δασμούς" σε αυτά.

"Αυτή η μονομερής απόφαση τερμάτισε μια μακρόχρονη πρακτική την οποία η UNFICYP εφάρμοζε σύμφωνα με τις διατάξεις της Συμφωνίας της 3ης Βιέννης του 1975, η οποία ορίζει, μεταξύ άλλων, ότι «οι Ελληνοκύπριοι στο βορρά του νησιού είναι ελεύθεροι να παραμείνουν και ... να τους δίδεται κάθε βοήθεια για να έχουν μια κανονική ζωή, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων για την εκπαίδευση και την πρακτική της θρησκείας τους, καθώς και ιατρική περίθαλψη από τους δικούς τους γιατρούς, και την ελευθερία κινήσεων στο βορρά».

Η έκθεση γράφει πως η UNFICYP συνέχισε να διανέμει προμήθειες ιατρικής βοήθειας, συμπεριλαμβανομένων των φιαλών οξυγόνου, τα οποία δεν υπόκεινται σε «δασμούς».

"Η διασφάλιση ότι η βιώσιμη φροντίδα θα παρέχεται στα ευάλωτα μέλη αυτών των κοινοτήτων παραμένει σημαντική και για το σκοπό αυτό η Δύναμη συνεργάζεται με τα μέλη των κοινοτήτων και τις αρμόδιες αρχές για να βρει πρακτικές λύσεις".
 
Τέλος, αναφέρεται και στην απόρριψη κατά την έναρξη του σχολικού έτους το Σεπτέμβριο, από τις "’τουρκοκυπριακές αρχές’ των οκτώ από τα 282 βιβλία που πρότεινε η Κυπριακή Δημοκρατία για χρήση σε ελληνοκυπριακά σχολεία στο βορρά. Επίσης, απέρριψαν τον διορισμό τριών από τους 10 Ελληνοκύπριους δασκάλους για να εργαστούν στα σχολεία της Καρπασίας και αρνήθηκαν τον επαναδιορισμό δύο Ελληνοκυπρίων δασκάλων που είχαν εργαστεί προηγουμένως στα σχολεία, αναστατώνοντας τη λειτουργία των σχολείων".

ΚΥΠΕ