Από τα καφέ-αμάν στους οίκους ανοχής και από τις αρτίστες στην Ελένη την πόρνη (pics)
11:00 - 08 Ιανουαρίου 2018
Έχει χαρακτηριστεί ως το αρχαιότερο επάγγελμα του κόσμου…Από την αρχαιότητα είναι χιλιάδες οι αναφορές στη λέξη ιερόδουλη, τα ιερά πορνεία και τα σεξουαλικά τελετουργικά με τη συμμετοχή νεαρών κοπελών, γεγονός που αποδεικνύει πως η ιερόδουλή, η σύγχρονη πόρνη ή καλλιτέχνιδα υπήρχαν από πολύ παλιά.
Απαρχές της σύγχρονης πορνείας στην Κύπρο, θεωρείται η περίοδος που κατέφθασαν στο νησί Βρετανοί αποικιοκράτες, το 1878. Η έλευση χιλιάδων στρατιωτών σήμανε και το άνοιγμα των οίκων ανοχής. Τους οίκους ανοχής αντικατέστησαν αργότερα τα καφεωδεία ή καφέ- αμάν όπως ήταν γνωστά, ενώ το 1960, κάνουν την εμφάνιση τους τα νυχτερινά κέντρα και τα καμπαρέ.Νυχτερινά κέντρα, που θεωρούνταν από την κοινωνία ανήθικα στέκια. Ανήθικα στέκια με πόρνες για τις γυναίκες αλλά μέρος διασκέδασης για τους άνδρες.Οι ιστορίες πίσω από το πώς ζούσαν οι κοπέλες που εργάζονταν σε αυτά τα στέκια είναι πολλές. Κάποιες λυπηρές, άλλες είχαν happy end.Όπως και η ιστορία της «Σύγχρονης Σταχτοπούτας της Κύπρου», Ζήνας Κάνθερ.
Τις δεκαετίες ‘80 και ’90, η πορνεία και η εκμετάλλευση νεαρών καλλιτέχνιδων που εργάζονται σε καμπαρέ παίρνουν άλλη τροπή. Οι καταγγελίες δίνουν και παίρνουν και η δημοσίευση των καταγγελιών σοκάρουν. Κοπέλες έρχονται στην Κύπρο για να εργαστούν και καταλήγουν να εκπορνεύονται…
Με το πέρασμα των χρόνων η σεξουαλική εκμετάλλευση και η δουλεία, γνωστή ως trafficking, έχει καταδικαστεί ως καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων μέσα από σύμβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Κύπρος από τότε ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει ευαισθητοποιηθεί στο θέμα της σεξουαλικής δουλείας, μιας και πλέον ανήκει στις χώρες όπου η πορνεία έχει καταχωρηθεί νομικά.
Η ιερά πορνεία και οι ναοί αφιερωμένοι στη Θεά Αφροδίτη
Ως ιερή ή θρησκευτική πορνεία χαρακτηρίζεται η σεξουαλική επικοινωνία με θρησκευτικό σκοπό. Η γυναίκα που συμμετάσχει σε τέτοια πράξη ονομάζεται ιερόδουλη (ίερο+ δούλος), δηλαδή, η γυναίκα που υπηρετούσε σε ναό αφιερωμένο στον έρωτα.Η ιερή πορνεία είχε ανθίσει σε χώρες της Ανατολής και στον αρχαιοελληνικό κόσμος και σύμφωνα με την ιστορία σε μικρές περιοχές και όχι στις μεγαλουπόλεις. Περιοχές όπως: H Σικελία, ο Πόντος, η Καππαδοκία και στο νησί μας.Στην Ελλάδα γνωστός ήταν ο ιερός ναός της Αφροδίτης στην Κόρινθο. Εκεί, πλήθος κοριτσιών και γυναικών που αφιέρωναν το κορμί τους επί πληρωμή σε άνδρες για τις ανάγκες του ναού.
Στην Κύπρο, όπως είναι γνωστό από τη μυθολογία, γεννήθηκε η Θεά Αφροδίτη. Η θεά της ομορφιάς και του έρωτα διακρίθηκε στο πέρας των χρόνων στη πορνεία, ενώ, συγγραφείς της αρχαιότητας όπως ο Κλαυδιανός και ο Ηρόδοτος έκανα αναφορές στα ιερά πορνεία της Κύπρου. Σύμφωνα με μαρτυρίες η πορνεία στους ναό της Αφροδίτης διεξαγόταν στον ναό που βρίσκεται στην Παλαίπαφο, μέχρι και τον 3ο μ.Χ. αιώνα.
Οι απαρχές της σύγχρονης πορνείας στην Κύπρο
Ενώ οι συνθήκες κατά τη διάρκεια της οθωμανοκρατίας στο νησί δεν άφηναν περιθώρια άνθησης της πορνείας, το 1878 με την ανάληψη της διοίκησης της Κύπρου από τους Βρετανούς βρήκε πρόσφορο έδαφος. Ο μεγάλος αριθμός στρατιωτών, που εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο θεωρείται ως τον κύριο και καθοριστικό παράγοντα που πολλές γυναίκες που πρόσφεραν σεξουαλικές υπηρεσίες. Ο λαός της Κύπρου θεώρησε τους Βρετανούς ευεργέτες τους, μιας και αυτό θα έδινε τέλος στη εξαθλίωση από την δουλεία που πρόσφερε χρόνια η οθωμανοκρατία.Η πόλη της Λάρνακας ήταν από τις πλέον ανεπτυγμένες πόλης του νησιού και την περίοδο εκείνη θεωρείτο πρωτεύουσα, για αυτό το λόγο εκεί άνθησε και η πορνεία.
Τα αίτια την άνθησης τη πορνείας στη Κύπρο
Η φτώχεια, οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης οικογενειών αλλά και η προίκα των νεόνυμφων κοριτσιών, καθιστούσε δύσκολη την συντήρηση των παιδιών της οικογένειας και ιδικά των κοριτσιών, μιας και σε μια κοινωνία όπου οι μόνοι τρόποι να εργασίες ήταν η συμμετοχή σε εργασίες στα χωράφια πράγμα το οποίο ήταν δύσκολο για τα κορίτσιά. Οι παράγοντες αυτοί, είχαν ως αποτέλεσμα πολλά κορίτσια αν βρεθούν στους δρόμους και να καταλήξουν ως εκ τούτου στην πορνεία ως ένα εύκολο τρόπο διαφυγής και αποκτήσεις χρήματος.
Από τα καφέ- αμάν στις χορεύτριες των καμπαρέ
Μετά το τέλος της οθωμανοκρατίας, και τις απαρχές της βρετανικής κατοχής από το 1878 μέχρι περίπου και το 1940, η Κύπρος αποκτά εκτός από τους οίκους ανοχής, κέντρα νυχτερινής διασκέδασης και καφενεία με μουσική ή καφέ- αμάν όπως ονομάζονταν.Τα καφέ- αμάν ήταν συνήθως καφενεία, ζαχαροπλαστεία που αποτελείτο συνήθως από μια αίθουσα με λιτό παλκοσένικο και ορχήστρα με λαουτάρη, βιολιστή και μια τραγουδίστρια.Οι τραγουδίστριες των καφωδείων ήταν ο λόγος που γέμιζε το μαγαζί. Το νάζι τους, ο χορός αλλά και ομορφιά τους ήταν αυτή που συνήθως μαγνήτιζε τους άνδρες πελάτες του μαγαζιού.
Πολλοί ήταν εκείνοι που διεκδικούσαν την καρδιά τους . Άλλες δεν ενέδιδαν ενώ, άλλες λόγω οικονομικών δυσκολιών που αντιμετώπιζαν μετέτρεπαν το φλερτ σε πορνεία. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλές φορές ταύτιζαν τις καλλιτέχνιδες με πόρνες και γυναίκες χαμηλών ηθών. Κάποιες όμως φάνηκαν ποιο τυχερές, δεν κατέληξαν στην πορνεία και η τύχη τους χαμογέλασε. Τρανταχτό παράδειγμα είναι η ευεργέτης του νησιού μας Ζήνα Κάνθερ. Μια χορεύτρια που έγινε σύμβολο για τις γυναίκες της εποχής.Ο ανταγωνισμός όλο και μεγάλωνε. Από το 1950 και μετά, τα καφέ – αμάν άρχισαν να αντικαθιστούνται από τα νάιτ κλαμπ στα οποία εμφανίζονται κυρίως ξένες καλλιτέχνιδες και ελάχιστες Κύπριες. Τα νάιτ – κλαμπ τα συναντούσες μόνο στη Λευκωσία. Με τα πιο γνωστά, το «Κοσμοπόλιταν», το «Δελφίνι», το «Ρίτζεντ», το «Έμπασσι» και άλλα.
Σωματεμπόριο και καταγγελίες εκμετάλλευσης
Μετά την ανεξαρτησία της Κύπρου το 1960, μέχρι και την δεκαετία του 1990, η πορνεία βρίσκεται σε έξαρση. Η λέξη πόρνη αντικαθιστά τις λέξεις καλλιτέχνιδα και αρτίστα.Κοπέλες από ασιατικές κυρίως χώρες έρχονται στην Κύπρο με πρόφαση να εργαστούν ως χορεύτριες και καλλιτέχνιδες σε ναιτ κλαμπ και σε καμπαρέ που όμως καταλήγουν να εμπλέκονται σε σωματεμπορία και πορνεία.Οι πληροφορίες για εκμετάλλευση που δίνονται στη δημοσιότητα προκαλούν φρίκη.
Μετά από τις καταγγελίες αποφασίζεται η εισαγωγή αυστηρών κριτηρίων και διαδικασιών για την παραχώρηση αδειών σε αλλοδαπές όπως και στον καθορισμό στην εργασία των καλλιτέχνιδων. Οι ιδιοκτήτες των νυχτερινών κέντρων και των καμπαρέ αντέδρασαν με τους όρους και προϋποθέσεις και ειδικότερα με τον όρο που ανάφερε πως οι καλλιτέχνιδες έπρεπε να έχουν πιστοποιητικό φοίτησης σε καλλιτεχνική σχολή για να μπορούν να εργαστούν.Η κατάσταση χειροτέρευσε και οι καταγγελίες από καλλιτέχνιδες δεν είχαν σταματημό. Τα μέτρα όμως αναστάληκαν για ακόμη μια φορά το 1990.
Το 2002, υπήρχαν συνολικά 108 καμπαρέ σε όλη την Κύπρο, τα οποία λειτουργούσαν βάσει κανονισμών, σύμφωνα με τους οποίους τα καμπαρέ α΄ κατηγορίας δικαιούνταν να εργοδοτούν 15 καλλιτέχνιδες, στα καμπαρέ β΄ κατηγορίας εργοδοτούνται 13 καλλιτέχνιδες και τα καμπαρέ γ΄κατηγορίας 11 καλλιτέχνιδες. Μετά όμως από πιέσεις των ιδιοκτητών ο αριθμός των καλλιτέχνιδων αυξήθηκε.
Οι συνθήκες εργασίας των καλλιτέχνιδων και ο τραγικός θάνατος της Ροξάνας
Ο τραγικός θάνατος της 20χρονης καλλιτέχνιδας από την Ρωσία το 2001, Ροξάνας Ράντσεβα, έμελε να είναι η αφορμή για να γίνει έλεγχος στις συνθήκες εργασίας των καλλιτέχνιδων. Τα πορίσματα του 2003 συγκλονίζουν…
«Η πλειοψηφία των γυναικών προέρχονται από φτωχά στρώματα πρώην σοσιαλιστικών χωρών… Δεν γνωρίζουν όμως πάντα τις συνθήκες δουλείας υπό τις οποίες θα ασκήσουν αυτό το επάγγελμα», δήλωσε η τότε επίτροπος διοικήσεως Ηλιάνα Νικολάου.Το 2004, με την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα δεδομένα αλλάζουν και οι προσπάθειες επικεντρώνονται στην καταπολέμηση του trafficking. Πίσω από το οποίο κρύβονται ιστορίες κακομεταχείρισης και κακοποίησης νεαρών κοπελών που φτάνουν στην Κύπρο για ένα καλύτερο μέλλον και καταλήγουν στο τέλος να παλεύουν με «δαίμονες» και την σεξουαλική εκμετάλλευση.
Η «Ελένη η πόρνη»: Η ιστορία μιας πόρνης στην Κύπρο
Η συγγραφέας Ανίτα Νικολάου μεταφέρει μέσα από το συγγραφικό της ταλέντο την αληθινή ιστορία μιας πόρνης στην Κύπρο. Το βιβλίο κυκλοφορεί το 2007 με τον τίτλο: «Ελένη η πόρνη. Ένας άγγελος στην κόλαση» ενώ, το 2010 το βιβλίο μεταφέρθηκε στις τηλεοπτικές οθόνες μέσα από καθημερινή σειρά του ΑΝΤ1.Σύμφωνα με το βιβλίο, η Ελένη Ευαγγέλου, ονειρευόταν να γίνει γιατρός όμως η μοίρα τις έπαιξε άλλο παιχνίδι μετά τον βιασμό της από τον ίδιο της τον πατέρα και με την συνενοχή της μητέρας της. Η 15χρονη Ελένη διώχνεται από το σπίτι της και καταλήγει στα χέρια ενός σκληρού άνδρα που την εκμεταλλεύεται και την οδηγεί σε οίκο ανοχής στην Πλατεία Ηρώων, στη Λεμεσό. Σε μεγάλη ηλικία η Ελένη φτιάχνει το δικό της πορνείο και εκεί γνωρίζει τον Άγγελο, τον άνδρα που θα την ερωτευτεί και θα θελήσει να γίνει ο άνδρας της παρά τις αντιρρήσεις του πατέρα του. Μετά από σοβαρό τροχαίο, ο Άγγελος χάνει την ζωή του μέσα στην αγκαλιά της.
Μετά την παρουσίαση του βιβλίου, η Ελένη Σωκράτους ή Νιτσού, γνωστή πόρνη στην Πλατεία Ηρώων, καταθέτει αγωγή εναντίον της συγγραφέως υποστηρίζοντας ότι τα γεγονότα που περιγράφονται είναι η δική της ιστορία όπως την εκμυστηρεύτηκε στην Ανίτα Νικολάου, ζητώντας από την ίδια δύο εκατομμύρια ευρώ. Το δικαστήριο αναγνώρισε πως υπάρχουν κοινά γνωρίσματα μεταξύ της ζωής της Ελένης Σωκράτους και της ηρωίδας του βιβλίου, όμως αποτελούν ένα πολύ μικρό μέρος της ζωής της ηρωίδας ενώ άλλα γνωρίσματα της ηρωίδας του βιβλίου δεν συνδέονται με κανένα τρόπο με την Ελένη Σωκράτους.Επιπρόσθετα θεώρησε βάσιμη τη θέση της συγγραφέως του βιβλίου πως η ηρωίδα είναι υπαρκτό πρόσωπο αλλά όχι η Ελένη Σωκράτους, η οποία σύμφωνα με το Δικαστήριο δεν κατάφερε να αποδείξει την απαίτηση της. Έτσι αυτή αναπόφευκτα οδηγήθηκε σε αποτυχία.
Ο Χάρτης της πορνείας και η θέση της Κύπρου
Ο χάρτης δημοσιεύτηκε από την Independent και όπως διαφαίνεται η Κύπρος κατατάσσεται στις χώρες όπου η πορνεία είναι νομικά κατοχυρωμένη αλλά απαγορεύεται η ιδιοκτησία οίκων ανοχής .
*Πληροφορίες και φωτογραφικό υλικό από το βιβλίο "Ενθύμιον - Η ισορία του τόπου μας/ Ιερόδουλες, πόρνες, αρτίστες" - Εκδόσεις "Ο Φιλελεύθερος"