Στην τελική ευθεία η εφαρμογή της Συμφωνίας για τις περιοχές των Βρετανικών Βάσεων

Στο στάδιο της εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων βρίσκεται η προκαταρκτική Δήλωση Πολιτικής για τις περιοχές των Βρετανικών Βάσεων που ετοιμάστηκε στο πλαίσιο της εφαρμογής της Συμφωνίας, η οποία υπογράφηκε πριν από περίπου τέσσερα χρόνια από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ηνωμένο Βασίλειο με σκοπό τη ρύθμιση της ανάπτυξης των περιουσιών που βρίσκονται εντός των ορίων των δύο Βάσεων.
 
Συνολικά τρεις δήμοι και δεκαέξι κοινότητες στις επαρχίες Λεμεσού, Λάρνακας και Αμμοχώστου θα επωφεληθούν από την εν λόγω Συμφωνία, η οποία προβλέπει, μεταξύ άλλων, τον καθορισμό πολεοδομικών ζωνών και πολιτικών ανάπτυξης για τις μη στρατιωτικές περιοχές των βάσεων Ακρωτηρίου και Δεκέλειας. Συγκεκριμένα, το 78% του εδάφους των Βρετανικών Βάσεων, συνολικής έκτασης περίπου 200 τετραγωνικών χιλιομέτρων, προβλέπεται ότι θα ενταχθεί σε πολεοδομικές ζώνες, ενώ θα αρθούν οι περιορισμοί που ισχύουν σήμερα για την απόκτηση και ανάπτυξη της γης εντός των περιοχών αυτών.
 
Η ιστορική, όπως χαρακτηρίστηκε, Συμφωνία υπογράφηκε στις 15 Ιανουαρίου του 2014 από τους Υπουργούς Εξωτερικών των δύο χωρών Ιωάννη Κασουλίδη και Γουίλιαμ Χέιγκ, κατά τη διάρκεια επίσημης επίσκεψης του Προέδρου της Δημοκρατίας στο Λονδίνο. «Η Συμφωνία φέρνει πλέον ένα νέο αέρα αισιοδοξίας για τους κατοίκους των Βρετανικών Βάσεων και όσους έχουν περιουσίες στις Βάσεις, καθώς ανοίγει τεράστιες προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης και δραστηριότητας…», σημείωνε τότε, σε γραπτή δήλωση του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης.
 
Αμέσως μετά την υπογραφή της Συμφωνίας, ακολούθησαν εντατικές διαβουλεύσεις μεταξύ των Αρχών της Κυπριακής Δημοκρατίας και των Βρετανικών Βάσεων για την ετοιμασία και υιοθέτηση της Δήλωσης Πολιτικής. Για το σκοπό αυτό, συστάθηκε μια αρμόδια επιτροπή αποτελούμενη από εκπροσώπους του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, ως το  συντονιστικό όργανο, των Επάρχων, της Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων, του Υπουργείου Συγκοινωνιών και Έργων, του Υπουργείου Γεωργίας καθώς και εκπροσώπους της Διοίκησης των Βάσεων.
 
Η διαδικασία για την ετοιμασία της Δήλωσης Πολιτικής, η οποία αποδείχθηκε ιδιαίτερα απαιτητική και χρονοβόρα, πέρασε μέσα από διάφορα στάδια για να φτάσει αισίως σήμερα στο στάδιο της εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, στη βάση της συμφωνημένης προκαταρκτικής Δήλωσης Πολιτικής που ετοιμάστηκε, αφού πρώτα λήφθηκαν υπόψη οι ανησυχίες και εισηγήσεις των τοπικών κοινοτήτων, έτσι όπως εκφράστηκαν κατά τη διάρκεια ανοικτών συνελεύσεων και συγκεντρώσεων.
 
Η εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων αποτελεί το έκτο από τα συνολικά οκτώ στάδια της πρώτης φάσης για την ετοιμασία της Δήλωσης. Θα ακολουθήσει το στάδιο κατά το οποίο το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως και η Διοίκηση των Βάσεων θα διαμορφώσουν από κοινού το τελικό κείμενο της Δήλωσης Πολιτικής, το οποίο θα υποβληθεί στον Διοικητή των Βάσεων για τελική έγκριση.  Το 8ο και τελευταίο στάδιο προβλέπει τη δημοσίευση της Δήλωσης στην Επίσημη Εφημερίδα των Βάσεων και της Δημοκρατίας.
 
Έπεται η β’ φάση που αφορά στην περίοδο των ενστάσεων, κατά την οποία ο κάθε ενδιαφερόμενος θα μπορεί εντός τεσσάρων μηνών από την ημέρα δημοσίευσης της Δήλωσης να υποβάλει γραπτή ένσταση προς τον Διοικητή των Βάσεων. Οι ενστάσεις θα εξεταστούν από τον Διοικητή σε συνεργασία με το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως με τον πρώτο να έχει τον τελικό λόγο ως προς το εάν χρειάζεται ή όχι να τροποποιηθεί. Η οριστικοποιημένη πλέον Δήλωση Πολιτικής θα δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα των Βάσεων και της Δημοκρατίας και θα μπορεί να αναθεωρείται κάθε 5 χρόνια.
 
Περί το τέλος του 2017 η δημοσίευση της Δήλωσης Πολιτικής, δηλώνει στο ΚΥΠΕ αρμόδια πηγή 
 
«Ακολουθήθηκαν όλες οι διαδικασίες, έγιναν διαβουλεύσεις, αντιμετωπίστηκαν και νομικά ακόμη θέματα που προέκυπταν λόγω του καθεστώτος της περιοχής και φτάσαμε στην ολοκλήρωση του Τοπικού Σχεδίου της περιοχής που αναμένεται να δημοσιευτεί περί το τέλος του 2017», δήλωσε στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων(ΚΥΠΕ) αρμόδια πηγή που παρακολουθεί από πολύ κοντά την όλη διαδικασία, επισημαίνοντας ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επιδεικνύει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ζητά όπως τηρείται ενήμερος για την πρόοδο υλοποίησης της Συμφωνίας.
 
Η Υπεύθυνη του Τομέα Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον και Αειφόρου Ανάπτυξης του Τμήματος Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Ειρήνη Κωνσταντίνου, μιλώντας επίσης στο ΚΥΠΕ, ανέφερε ότι το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως ανέθεσε, ύστερα από σχετική προκήρυξη και αξιολόγηση προσφορών, στην εταιρεία I.A.C.O. Environmental & Water Consultants Ltd την εκπόνηση Μελέτης για τις πιθανές επιπτώσεις στο περιβάλλον από την εφαρμογή του τοπικού Σχεδίου της περιοχής.  
 
Η κα. Κωνσταντίνου σημείωσε ότι η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, όπως ονομάζεται, θα πρέπει μέχρι τον ερχόμενο Οκτώβριο να έχει υποβληθεί στο Τμήμα Περιβάλλοντος, το οποίο θα την αναρτήσει στην ιστοσελίδα του και θα προσκαλέσει όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη σε δημόσια διαβούλευση.
 
Ανέφερε ότι τόσο οι απόψεις και οι προτάσεις που θα υποβληθούν κατά τη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης όσο και οι παρατηρήσεις της δεκαμελούς αρμόδιας Επιτροπής που συμβουλεύει την περιβαλλοντική Αρχή, σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία, θα ληφθούν υπόψη κατά την αξιολόγηση της Μελέτης και την έκδοση  της τελικής γνωμάτευσης/έγκρισης του Τμήματος Περιβάλλοντος. 
 
Όπως είπε, η διαδικασία αυτή διαρκεί δύο περίπου μήνες και στην προκειμένη περίπτωση αναμένεται να ολοκληρωθεί περί τα τέλη του τρέχοντος έτους, σημειώνοντας, παράλληλα, ότι η γνωμάτευση υπόκειται στην τελική έγκριση των Βρετανικών Βάσεων.
 
Στη συνέχεια, πρόσθεσε, η γνωμάτευση θα αποσταλεί πίσω στο Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως για την ετοιμασία και δημοσίευση του τελικού κειμένου της Δήλωσης Πολιτικής που περιλαμβάνει τον καθορισμό των πολεοδομικών ζωνών και τους σχετικούς χάρτες. Με τη δημοσίευση της Δήλωσης Πολιτικής, μετά και τη σύμφωνο γνώμη των Βάσεων, θα ακολουθήσει η διαδικασία των ενστάσεων, κατέληξε η κα. Κωνσταντίνου.
 
Σημειώνεται ότι στην επαρχία Λεμεσού, από τη Συμφωνία θα επωφεληθούν οι δήμοι Ύψωνα και Κ. Πολεμίδια και οι κοινότητες Ακρωτήρι, Ασώματος, Τραχώνι, Κολόσσι, Ερήμη, Σωτήρα, Παραμάλι και Αυδήμου που εμπίπτουν κατά τμήματα στα όρια των Βρετανικών Βάσεων, η δε κοινότητα Ακρωτηρίου εμπίπτει εξ ολοκλήρου. Σε ό,τι αφορά την Επαρχία Λάρνακας - Αμμοχώστου στα όρια των Βάσεων εμπίπτουν κατά τμήματα, ο Δήμος Δερύνειας και οι Κοινότητες Φρέναρος, Αυγόρου, Άχνα, Αχερίτου, Πύλα, Ορμήδεια, Ξυλοτύμπου και Ξυλοφάγου (η Άχνα εμπίπτει εξ ολοκλήρου στις Βάσεις αν ληφθεί υπόψη ότι το υπόλοιπο μέρος είναι κατεχόμενο).
 
Δήμαρχος Ύψωνα: Έχει ήδη αργήσει κατά πολύ η δημοσίευση της Δήλωσης Πολιτικής
 
Μιλώντας στο ΚΥΠΕ, ο Δήμαρχος Ύψωνα Παντελής Γεωργίου, ο οποίος εκπροσωπούσε την Ένωση Δήμων στην Επιτροπή που ανέλαβε την ετοιμασία της Δήλωσης Πολιτικής, δήλωσε ότι ο Δήμος χαιρέτισε από την πρώτη στιγμή τη Συμφωνία αυτή, σημειώνοντας ωστόσο ότι «έχει ήδη αργήσει κατά πολύ η δημοσίευση του τοπικού σχεδίου».
 
«Ενώ είχαν δοθεί χρονοδιαγράμματα που μιλούσαν για 18 μήνες, τα έχουμε κατά πολύ ξεπεράσει με αποτέλεσμα οι ιδιοκτήτες γης να πιέζουν αφάνταστα τις δημοτικές Αρχές για το χρόνο δημοσίευσης της Δήλωσης, χωρίς όμως να μπορούμε να δώσουμε απαντήσεις, αφού αν και μέλη της Επιτροπής, οι λειτουργοί που λαμβάνουν μέρος στις διαβουλεύσεις καθώς επίσης και η διοίκηση των Βρετανικών Βάσεων μας κρατάνε σε πλήρη συσκότιση», σημείωσε.
 
Σύμφωνα με τον κ. Γεωργίου, «οι Βρετανοί δεν θέλουν τίποτα περισσότερο από την οικιστική ανάπτυξη και κάποιες βιοτεχνικές ζώνες, αφού στις περιπτώσεις όπου ζητήθηκαν αναπτύξεις τουριστικές στην περιοχή της Λεμεσού, λόγω της έλευσης του καζίνο, η απάντηση ήταν αρνητική και πολλές φορές οι αντιπρόσωποι των Βάσεων ήρθαν σε ρήξη μαζί μας, ενώ ήταν και εριστικοί στις τοποθετήσεις τους».
 
Όπως αποκάλυψε, «το ίδιο συνέβηκε και στην περίπτωση όπου είχαμε ζητήσει να επιτρέπεται η δημιουργία μονάδων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που πάλι την αρνήθηκαν. Τότε, στην Επιτροπή έγινε ψηφοφορία με τη συντριπτική πλειοψηφία των μελών να ψηφίζουν υπέρ των προτάσεων που είχαν κατατεθεί από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, έτσι ώστε η Δήλωση Πολιτικής να συνάδει με αυτή που ισχύει στην Κυπριακή Δημοκρατία». 
 
«Το πρόβλημα», πρόσθεσε, «προκύπτει από το γεγονός ότι την τελική απόφαση για το τι θα επιτρέπεται και τι όχι, θα την έχει ο Διοικητής των Βάσεων με αποτέλεσμα, όπως πιστεύουμε, να υπάρξει μια άνιση μεταχείριση μεταξύ των ιδιοκτητών γης στις περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας με αυτή των Βρετανικών Βάσεων».
 
Ο Δήμαρχος Ύψωνα επεσήμανε ότι «αν και εφόσον υιοθετηθούν οι εισηγήσεις της επιτροπής στα σημεία που χρήζουν εναρμόνιση με αυτά της Δήλωσης Πολιτικής που ισχύει στην Κυπριακή Δημοκρατία, τότε ένα μεγάλο μέρος των αιτημάτων μας θα έχουν ικανοποιηθεί», προειδοποιώντας ότι «αν αυτό δεν γίνει, τότε να είστε σίγουροι ότι θα προβούμε σε τέτοια μέτρα και κινητοποιήσεις για αποκατάσταση της αδικίας που θα επέλθει στους δημότες μας».
 
Οι Βρετανικές Βάσεις τηρούν αρνητική στάση, δηλώνει ο Δήμαρχος Δερύνειας   
 
Από την πλευρά του, ο Δήμαρχος Δερύνειας Άντρος Καραγιάννης, μιλώντας επίσης στο ΚΥΠΕ, είπε ότι ως δήμος «εκφράσαμε από την πρώτη στιγμή τις επιφυλάξεις μας, κατά πόσο οι βρετανικές στρατιωτικές Αρχές θα επέτρεπαν οποιαδήποτε ανάπτυξη κοντά στην περιοχή Αγίου Νικολάου, τα Στροβίλια, που εντάσσονται στα δημοτικά όρια Δερύνειας».
 
Ο κ. Καραγιάννης είπε ότι παρά τις  φιλότιμες προσπάθειες που καταβάλλονται  από τις αρμόδιες κυβερνητικές υπηρεσίες «δυστυχώς, συνεχώς σκοντάφτουμε στην προσπάθεια των εκπροσώπων των Βρετανικών Βάσεων Δεκέλειας – Αγίου Νικολάου να προστατεύσουν τις στρατιωτικές τους εγκαταστάσεις, προβάλλοντας επίμονα θέματα ασφάλειας και προστασίας του περιβάλλοντος, κρατώντας σχεδόν πάντα μια αρνητική στάση».
 
«Η Δερύνεια επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τις εγκαταστάσεις των Βρετανικών Βάσεων Δεκέλειας – Αγίου Νικολάου, αφού ολόκληρη η περιοχή Στροβιλιών βρίσκεται εντός των Βρετανικών Βάσεων. Ζητήσαμε, μέσα από την πανδημοτική συγκέντρωση, τη δημιουργία ελάχιστης Εμπορικής και Οικιστικής Περιοχής, ενώ όλη η υπόλοιπη περιοχή των Στροβιλιών να παραμείνει γεωργική», είπε ο Δήμαρχος.
 
«Δυστυχώς», πρόσθεσε, «οι εκπρόσωποι των Βρετανικών Βάσεων ήταν ανένδοτοι, τόσο για τη Δερύνεια, όσο και για τις υπόλοιπες περιοχές που γειτνιάζουν με τη στρατιωτική περιοχή Αγίου Νικολάου, την Αχερίτου και το Φρέναρος.  Αυτό σημαίνει ότι η εξαγγελία συμφωνίας μεταξύ Βρετανίας – Κύπρου θα αποτελέσει προφανώς δώρο άδωρο για τη Δερύνεια, αφού τα Στροβίλια θα εξακολουθούν να παραμένουν υπό συνεχή επιτήρηση». 
 
Να ξεκαθαρίσει το θέμα των παρεκκλίσεων, ζητά ο Εκτελεστικός Γραμματέας της Ένωσης Κοινοτήτων Κύπρου
 
Από την πλευρά της Ένωσης Κοινοτήτων Κύπρου, ο Εκτελεστικός Γραμματέας της Ένωσης Παναγιώτης Δαμιανού δήλωσε στο ΚΥΠΕ ότι είναι σημαντικό η ανάπτυξη των περιοχών αυτών να ακολουθήσει το πρότυπο της ανάπτυξης που ισχύει για τις περιοχές που ελέγχονται από την Κυπριακή Δημοκρατία σε ό,τι αφορά την έκδοση των πολεοδομικών αδειών και των αδειών οικοδομής.

Ο κ. Δαμιανού επεσήμανε ότι δεν έχει ξεκαθαρίσει μέχρι σήμερα με ποιο τρόπο θα τυγχάνουν χειρισμού οι αιτήσεις για χορήγηση πολεοδομικών αδειών κατά παρέκκλιση των προνοιών των Σχεδίων Ανάπτυξης, σημειώνοντας ότι είναι κάτι που θα πρέπει να διευκρινιστεί. 
 
Ο κ. Δαμιανού είπε ότι οι Αρχές της Δημοκρατίας και ειδικά η Διευθύντρια του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως καταβάλλουν, από την πρώτη στιγμή, συστηματικές και άοκνες προσπάθειες προκειμένου η συμφωνία αυτή να πάρει σάρκα και οστά με τελικό στόχο τη δημοσίευση της Δήλωσης Πολιτικής που θα είναι και το επιστέγασμα όλων αυτών των προσπαθειών, σημείωσε. Εξέφρασε τέλος και ο ίδιος τις επιφυλάξεις του σε σχέση με την τελική έγκριση της Δήλωσης από τον Διοικητή των Βάσεων.
 
Οι Βρετανοί φαίνεται να συνδέουν την εφαρμογή της Συμφωνίας με τη λύση του Κυπριακού, εκτιμά ο Πρόεδρος των Κτηματομεσιτών 
 
Εξάλλου, σε δηλώσεις του στο ΚΥΠΕ, ο Πρόεδρος του Συμβουλίου Εγγραφής Κτηματομεσιτών(Σ.Κ.Ε.) και Πρόεδρος του Συνδέσμου Κτηματομεσιτών Επιχειρηματιών  Κύπρου(Σ.Κ.Ε.Κ.) Μαρίνος Κυναιγείρου ανέφερε ότι  «οι περιουσίες ακίνητης ιδιοκτησίας εντός των ορίων των Βρετανικών Βάσεων, ανεξαρτήτως της τοποθεσίας τους, παραμένουν εδώ και χρόνια υποτιμημένες και μπλοκαρισμένες, κατά κάποιον τρόπο, ενώ θεωρούνται περιοχές δεύτερης κατηγορίας».

Με τη συμφωνία αυτή, σημείωσε, «στόχος είναι να αλλάξει αυτή η άδικη κατάσταση για τους ιδιοκτήτες αυτών των περιουσιών προκειμένου να μπορούν να αξιοποιήσουν τις περιουσίες τους κατά τον ίδιο τρόπο με τους ιδιοκτήτες γης σε όλη την υπόλοιπη επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, θα πρέπει να αρθούν οι περιορισμοί που ισχύουν σήμερα σε ό,τι αφορά στην ανάπτυξη αυτών των περιουσιών από την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, το 1960».

Ο κ. Κυναιγείρου εξέφρασε ταυτόχρονα την επιφύλαξή του ως προς το κατά πόσον η Συμφωνία θα εφαρμοστεί στην πράξη, εξηγώντας ότι οι Βρετανοί φαίνεται να συνδέουν την εφαρμογή της συμφωνίας με τη λύση του Κυπριακού, όπως εκτιμά. «Χωρίς λύση του Κυπριακού δεν πιστεύω ότι οι Βρετανοί θα προχωρήσουν στην απελευθέρωση αυτών των περιοχών για σκοπούς ανάπτυξης, αφού οι ίδιοι από την αρχή είχαν δει τη Συμφωνία αυτή ως μοχλό πίεσης και ως κίνητρο για ώθηση στη λύση του Κυπριακού. Δεν πιστεύω διαφορετικά να έρθουν οι Βρετανοί να μας πουν ‘ορίστε το δώρο σας’», κατά την έκφρασή του.
 
Να σημειωθεί ότι το ΚΥΠΕ επικοινώνησε και με την Υπάτη Αρμοστεία της Βρετανίας στην Κύπρο προκειμένου να καταγράψει και τη δική τους θέση σε ό,τι αφορά την πορεία υλοποίησης της Συμφωνίας, χωρίς ωστόσο να υπάρξει θετική ανταπόκριση από την πλευρά τους.