Συστάσεις για ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου
08:47 - 06 Αυγούστου 2017

Τα Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Νοσήματα του Εντέρου (ΙΦΝΕ), περιλαμβάνουν τη νόσο Crohn και την ελκώδη κολίτιδα, οι οποίες χαρακτηρίζονται από φλεγμονή (βλάβες, εξοίδηση και αιμορραγία) του πεπτικού συστήματος.
Η ελκώδης κολίτιδα προσβάλλει την εσωτερική επιφάνεια του παχέος εντέρου (κόλον και ορθό) και η νόσος Crohn είναι δυνατό να προσβάλλει οποιοδήποτε τμήμα του πεπτικού σωλήνα από το στόμα μέχρι τον πρωκτό. Και οι δύο παθήσεις είναι αντιμετωπίσιμες και μέσω της κατάλληλης θεραπείας οι περισσότεροι ασθενείς είναι σε θέση να συνεχίσουν να ζουν μία σχεδόν φυσιολογική ζωή.
Τα ΙΦΝΕ προσβάλλουν διαφορετικά άτομα και με διαφορετικό τρόπο και ακόμη και ανάμεσα σε δύο άτομα με την ίδια νόσο παρατηρούνται διαφορές.
Οι ερωτήσεις-απαντήσεις που ακολουθούν θα σας βοηθήσουν να κατανοήσετε πώς τα συγκεκριμένα νοσήματα μπορεί να επηρεάσουν τη ζωή σας και πώς αντιμετωπίζονται.
Ποια είναι η συμπτωματολογία;
Tα πιο συχνά συμπτώματα είναι το κοιλιακό άλγος, ο σπασμός του εντέρου, η καταβολή (κόπωση), οι διάρροιες και η απώλεια βάρους. Άλλα συμπτώματα είναι οι αιματηρές διάρροιες, ο χαμηλός πυρετός, η αναιμία (χαμηλά επίπεδα ερυθροκυττάρων που μπορεί να προκαλούν εύκολη κόπωση, λιποθυμική τάση ή δύσπνοια), η εξάντληση και (στα παιδιά) η καθυστέρηση στην ανάπτυξη και στην έλευση της εφηβείας.
Τόσο η νόσος Crohn όσο και η ελκώδης κολίτιδα αποτελούν χρόνιες παθήσεις με περιόδους επιδείνωσης των συμπτωμάτων (που ονομάζονται εξάρσεις ή κρίσεις) και περιόδους υποχώρησης αυτών
(ύφεση).
Τα ΙΦΝΕ προσβάλλουν διαφορετικά άτομα και με διαφορετικό τρόπο και ακόμη και ανάμεσα σε δύο άτομα με την ίδια νόσο παρατηρούνται διαφορές.
Οι ερωτήσεις-απαντήσεις που ακολουθούν θα σας βοηθήσουν να κατανοήσετε πώς τα συγκεκριμένα νοσήματα μπορεί να επηρεάσουν τη ζωή σας και πώς αντιμετωπίζονται.
Ποια είναι η συμπτωματολογία;
Tα πιο συχνά συμπτώματα είναι το κοιλιακό άλγος, ο σπασμός του εντέρου, η καταβολή (κόπωση), οι διάρροιες και η απώλεια βάρους. Άλλα συμπτώματα είναι οι αιματηρές διάρροιες, ο χαμηλός πυρετός, η αναιμία (χαμηλά επίπεδα ερυθροκυττάρων που μπορεί να προκαλούν εύκολη κόπωση, λιποθυμική τάση ή δύσπνοια), η εξάντληση και (στα παιδιά) η καθυστέρηση στην ανάπτυξη και στην έλευση της εφηβείας.
Τόσο η νόσος Crohn όσο και η ελκώδης κολίτιδα αποτελούν χρόνιες παθήσεις με περιόδους επιδείνωσης των συμπτωμάτων (που ονομάζονται εξάρσεις ή κρίσεις) και περιόδους υποχώρησης αυτών
(ύφεση).
Παρόλο που τα συμπτώματα μπορεί να σας κάνουν να νιώθετε άσχημα και να δυσχεραίνουν τις καθημερινές σας δραστηριότητες, συνήθως αντιμετωπίζονται με την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή. Σε αρκετούς, τα συμπτώματα των ΙΦΝΕ μπορούν να αντιμετωπιστούν ικανοποιητικά μέσα από μικρές προσαρμογές της καθημερινής τους ζωής.
Ποιοι προσβάλλονται από ΙΦΝΕ;
Τα συγκεκριμένα νοσήματα είναι δυνατό να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία. Σε πολλούς ανθρώπους πρωτοεμφανίζονται σε ηλικία 15 έως30 ετών.
Ποιοι προσβάλλονται από ΙΦΝΕ;
Τα συγκεκριμένα νοσήματα είναι δυνατό να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία. Σε πολλούς ανθρώπους πρωτοεμφανίζονται σε ηλικία 15 έως30 ετών.
Τόσο η νόσος Crohn όσο και η ελκώδης κολίτιδα απαντώνται σε όλον τον κόσμο, παρόλο που είναι συχνότερες στον δυτικό κόσμο. Περίπου 2,2 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρώπη πάσχουν από ΙΦΝΕ.
Υπάρχουν διαφορές ανάμεσα σε περιοχές από 1/1.000 έως 1/500, με τη μεγαλύτερη συχνότητα να απαντάται στη βόρειο Ευρώπη.
Τα ΙΦΝΕ προσβάλλουν το ίδιο και τα δύο φύλα, παρόλο που η ελκώδης κολίτιδα είναι ελαφρώς συχνότερη στους άνδρες, ενώ η νόσος Crohn είναι ελαφρώς πιο συχνή στις γυναίκες.
Ποια είναι τα αίτια εμφάνισης των ΙΦΝΕ;
Ενώ τα ακριβή αίτια είναι άγνωστα, πιστεύεται ότι σχετίζονται με μεταβολές του ανοσοποιητικού συστήματος, οι οποίες προκαλούνται από κάποιο περιβαλλοντικό ερέθισμα σε άτομα με γενετική προδιάθεση για την εμφάνιση της νόσου.
Τα ΙΦΝΕ προσβάλλουν το ίδιο και τα δύο φύλα, παρόλο που η ελκώδης κολίτιδα είναι ελαφρώς συχνότερη στους άνδρες, ενώ η νόσος Crohn είναι ελαφρώς πιο συχνή στις γυναίκες.
Ποια είναι τα αίτια εμφάνισης των ΙΦΝΕ;
Ενώ τα ακριβή αίτια είναι άγνωστα, πιστεύεται ότι σχετίζονται με μεταβολές του ανοσοποιητικού συστήματος, οι οποίες προκαλούνται από κάποιο περιβαλλοντικό ερέθισμα σε άτομα με γενετική προδιάθεση για την εμφάνιση της νόσου.
Ένας συνδυασμός παραγόντων, όπως βακτήρια, ιοί, γονίδια, κάπνισμα και αναλγητικά που λαμβάνονται χωρίς συνταγή, πιθανώς να παίζουν κάποιο ρόλο.
Άλλοι παράγοντες, όπως το στρες και η διατροφή, πιστεύεται ότι δεν αποτελούν γενεσιουργά αίτια, παρόλο που μπορεί να συμβάλλουν στην επιδείνωση της συμπτωματολογίας σε ορισμένα άτομα.
Πώς αντιμετωπίζονται τα ΙΦΝΕ;
Η θεραπευτική αγωγή που θα λάβετε εξαρτάται από διάφορους παράγοντες -όπως αν πάσχετε από νόσο Crohn ή ελκώδη κολίτιδα, την έκταση της νόσου καθώς και την επίδραση της συμπτωματολογίας στην καθημερινή σας ζωή.
Για τα άτομα με νόσο Crohn, η θεραπεία με φάρμακα αποτελεί συνήθως την αρχική προσέγγιση.
Η θεραπευτική αγωγή που θα λάβετε εξαρτάται από διάφορους παράγοντες -όπως αν πάσχετε από νόσο Crohn ή ελκώδη κολίτιδα, την έκταση της νόσου καθώς και την επίδραση της συμπτωματολογίας στην καθημερινή σας ζωή.
Για τα άτομα με νόσο Crohn, η θεραπεία με φάρμακα αποτελεί συνήθως την αρχική προσέγγιση.
Φάρμακα που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα (αζαθειοπρίνη, 6-μερκαπτοπουρίνη ή μεθοτρεξάτη) χρησιμοποιούνται συχνά για τον έλεγχο της φλεγμονής και ως θεραπεία συντήρησης ώστε να αποφευχθεί η επανεμφάνιση των συμπτωμάτων.
Η ενεργός νόσος Crohn συνήθως αντιμετωπίζεται με κορτιζονούχα δισκία (π.χ. πρεδνιζολόνη), ενώ μερικές φορές χορηγούνται και αντιμικροβιακοί παράγοντες. Όταν οι συγκεκριμένες θεραπείες δεν έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα,
είναι δυνατή η χορήγηση αντι-TNF θεραπείας είτε υποδορίως είτε ενδοφλεβίως.
Σε άτομα με ελκώδη κολίτιδα υπάρχουν παρόμοιες θεραπευτικές επιλογές.
είναι δυνατή η χορήγηση αντι-TNF θεραπείας είτε υποδορίως είτε ενδοφλεβίως.
Σε άτομα με ελκώδη κολίτιδα υπάρχουν παρόμοιες θεραπευτικές επιλογές.
Το κατώτερο τμήμα του εντέρου είναι δυνατό να αντιμετωπιστεί με φάρμακα που χορηγούνται άμεσα στο ορθό μέσω υποκλυσμού ή υποθέτου.
Και για τις δύο νόσους, η χειρουργική παρέμβαση αποτελεί επιλογή εφόσον η φαρμακευτική θεραπεία είναι αναποτελεσματική ή εμφανιστούν επιπλοκές όπως απόφραξη ή διάτρηση του εντέρου.
Και για τις δύο νόσους, η χειρουργική παρέμβαση αποτελεί επιλογή εφόσον η φαρμακευτική θεραπεία είναι αναποτελεσματική ή εμφανιστούν επιπλοκές όπως απόφραξη ή διάτρηση του εντέρου.
Στην περίπτωση της ελκώδους κολίτιδας, σε ορισμένους ασθενείς, αφαιρείται ολόκληρο το παχύ έντερο.
Επειδή η ελκώδης κολίτιδα προσβάλλει μόνο το παχύ έντερο, θεωρείται ότι με την παραπάνω επέμβαση επιτυγχάνεται «ίαση».
Εντούτοις, η χειρουργική επέμβαση στη νόσο Crohn δε θεωρείται ίαση, καθώς η νόσος είναι δυνατό να επανεμφανιστεί σε άλλο τμήμα του πεπτικού σωλήνα στο μέλλον.
Σε συνεργασία με το γιατρό σας θα δημιουργήσετε ένα θεραπευτικό πρόγραμμα το οποίο θα σχετίζεται με τη βαρύτητα της νόσου, τη θεραπεία που έχετε λάβει στο παρελθόν και οποιεσδήποτε ειδικές ανάγκες και στόχους πιθανώς να έχετε.
Σε συνεργασία με το γιατρό σας θα δημιουργήσετε ένα θεραπευτικό πρόγραμμα το οποίο θα σχετίζεται με τη βαρύτητα της νόσου, τη θεραπεία που έχετε λάβει στο παρελθόν και οποιεσδήποτε ειδικές ανάγκες και στόχους πιθανώς να έχετε.
Διατροφή
Δεν υπάρχουν ενδείξεις που να υποδηλώνουν ότι η νόσος Crohn ή η ελκώδης κολίτιδα οφείλονται σε τροφικές αλλεργίες.
Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι η λήψη μιας υγιούς, ισορροπημένης δίαιτας που θα έχει ως αποτέλεσμα τη διατήρηση του βάρους και την πρόσληψη θρεπτικών στοιχείων για τον οργανισμό.
Αν κάποιες τροφές φαίνεται
πως επιδεινώνουν τα συμπτώματα, μπορείτε να προσπαθήσετε να τις απομακρύνετε από τη διατροφή σας όταν υπάρχει περίοδος έξαρσης της νόσου.
πως επιδεινώνουν τα συμπτώματα, μπορείτε να προσπαθήσετε να τις απομακρύνετε από τη διατροφή σας όταν υπάρχει περίοδος έξαρσης της νόσου.
Η καταγραφή ενός διατροφικού ημερολογίου θα σας βοηθήσει στον εντοπισμό των τροφών που πρέπει να αποφεύγετε.
Ορισμένοι θεωρούν ότι τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε ίνες (π.χ. φρούτα, λαχανικά, καρποί και τροφές ολικής αλέσεως) επιδεινώνουν τη συμπτωματολογία τους, ενώ άλλοι αναφέρουν ότι η αποφυγή πικάντικων ή λιπαρών τροφών βελτιώνει τη συμπτωματολογία.
Αν η απομάκρυνση ενός συγκεκριμένου τροφίμου από τη διατροφή σας δεν φαίνεται να βοηθά,
τότε επανεισάγετέ το στην καθημερινή σας δίαιτα ώστε να διατρέφεστε ισορροπημένα λαμβάνοντας ποικιλία τροφών.
Μερικά άτομα με νόσο Crohn δεν μπορούν να απορροφήσουν ορισμένα θρεπτικά στοιχεία είτε λόγω της φλεγμονής που υπάρχει στο πεπτικό σύστημα είτε λόγω του ότι χειρουργική επέμβαση στο παρελθόν έχει απομακρύνει ορισμένα τμήματα του εντέρου οπότε χρειάζεται να λαμβάνουν βιταμίνες και δισκία ιχνοστοιχείων.
Αν η απομάκρυνση ενός συγκεκριμένου τροφίμου από τη διατροφή σας δεν φαίνεται να βοηθά,
τότε επανεισάγετέ το στην καθημερινή σας δίαιτα ώστε να διατρέφεστε ισορροπημένα λαμβάνοντας ποικιλία τροφών.
Μερικά άτομα με νόσο Crohn δεν μπορούν να απορροφήσουν ορισμένα θρεπτικά στοιχεία είτε λόγω της φλεγμονής που υπάρχει στο πεπτικό σύστημα είτε λόγω του ότι χειρουργική επέμβαση στο παρελθόν έχει απομακρύνει ορισμένα τμήματα του εντέρου οπότε χρειάζεται να λαμβάνουν βιταμίνες και δισκία ιχνοστοιχείων.
Ορισμένοι έχουν ανάγκη λήψης μίας ένεσης βιταμίνης Β12 κάθε τρεις μήνες.
Αντιθέτως, οι περισσότεροι με ελκώδη κολίτιδα δεν εμφανίζουν τέτοια προβλήματα παρόλο που πιθανώς να χρειάζονται συμπληρώματα σιδήρου για την αναιμία (χαμηλά επίπεδα ερυθροκυττάρων) εξαιτίας της απώλειας αίματος.
Η εξέταση αίματος συμβάλλει στην επιβεβαίωση του στοιχείου, βιταμίνη Β12 ή σίδηρος, που χρειάζεται ο οργανισμός.
Το καλύτερο είναι να συζητήσετε οποιαδήποτε απορία έχετε σχετικά με τη δίαιτά σας και την κατάστασή σας με το γιατρό σας και αυτός πιθανώς να συστήσει την επίσκεψη σε διατροφολόγο για επιπλέον οδηγίες.
Το καλύτερο είναι να συζητήσετε οποιαδήποτε απορία έχετε σχετικά με τη δίαιτά σας και την κατάστασή σας με το γιατρό σας και αυτός πιθανώς να συστήσει την επίσκεψη σε διατροφολόγο για επιπλέον οδηγίες.
Συμβουλές για τα ταξίδια
Αν σχεδιάζετε να ταξιδέψετε, ζητήστε από το γιατρό σας μία επιστολή στην οποία θα περιγράφεται η κατάστασή σας σε περίπτωση που χρειαστείτε ιατρική βοήθεια ενώ βρίσκεστε σε κάποια άλλη πόλη ή χώρα.
Επίσης, μπορείτε να ζητήσετε από το γιατρό σας να φτιάξει ένα σύντομο πλάνο του τι να κάνετε σε περίπτωση που εμφανιστεί κάποιο σύμπτωμα.
Έχετε μαζί σας αντίγραφα των συνταγών των φαρμάκων σας για το τελωνείο ή για ελέγχους ασφαλείας ή για την περίπτωση που τα χάσετε.
Επίσης, βεβαιωθείτε ότι έχετε μαζί σας τις πληροφορίες επικοινωνίας με το γιατρό σας και κάνετε μία έρευνα πριν την αναχώρηση ώστε να γνωρίζετε με ποιον να επικοινωνήσετε ή που να απευθυνθείτε σε περίπτωση ιατρικής ανάγκης κατά τη διάρκεια του ταξιδιού.
Στην ηλεκτρονική σελίδα της EFCCA υπάρχουν χρήσιμες ταξιδιωτικές συμβουλές για ορισμένες χώρες (http://www.efcca.org).
*Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των
Συλλόγων Ασθενών με Νόσο Crohn
& Ελκώδη Κολίτιδα (EFCCA)
Συλλόγων Ασθενών με Νόσο Crohn
& Ελκώδη Κολίτιδα (EFCCA)
*Ελληνικό Ίδρυμα
Γαστρεντερολογίας & Διατροφής
Γαστρεντερολογίας & Διατροφής