Παλαιχώρι: Το χωριό της Κύπριας Μάνας και των αγωνιστών
09:27 - 26 Αυγούστου 2017

Μια βόλτα στο χωριό Παλαιχώρι, σε πείθει πως, η ομορφιά της Κύπρου είναι πολύ πιο κοντά από όσο μπορείς να φανταστείς. Τριανταπέντε λεπτά περίπου μακριά από το κέντρο της πρωτεύουσας, φτάνεις σε ένα από το πιο όμορφα ορεινά χωριά της περιοχής της Πιτσιλιάς…
Η κορυφή του βουνού της Παπούτσας κοσμείται από το άγαλμα- σύμβολο της Κύπριας Μάνας, το οποίο κτίστηκε το 1961.Της Μάνας ηρωίδας και αγωνίστριας. Ένα διαχρονικό σύμβολο για σημαντικό πρόσωπο για κάθε παιδί και άνθρωπο.
Ανεβαίνοντας τα 145 σκαλοπάτια, φτάνεις στο ψηλότερο σημείο του χωριού. Τα μάτια σου ανοίγουν μπροστά στην θέα και στο καταπράσινο τοπίο του χωριού.
Το άγαλμα εξυμνεί τις μάνες - αγωνίστριες που έδωσαν το δικό τους αγώνα κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα 1955-59. Η Μάνα παρουσιάζεται να φοράει την κυπριακή παραδοσιακή στολή. Το ένα χέρι της ακουμπάει στο δεξί γόνατο και το άλλο στο σκαμνί της, σαν να είναι έτοιμη να ανασηκωθεί και να διώξει μακριά τους εχθρούς. Έτοιμη να υπερασπιστεί τα παιδιά της αλλά και ολόκληρο το χωριό.
Πιο δίπλα, στο πετρόκτιστο περιτείχισμα που βρίσκεται γύρω από το σημείο όπου έχει κτιστεί το άγαλμα της Μάνας, βρίσκονται τρεις μορφές νέων ανδρών. Οι μορφές απεικονίζουν τρείς ήρωες του απελευθερωτικού αγώνα του 1955- 59. Τον Νίκο Γεωργίου, τον Κυριάκο Μάτση και τον Μιχάλη Καραολή.
Σύμφωνα με την παράδοση, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τοποθετήθηκαν δίπλα από το άγαλμα της Κύπριας Μάνας, μιας και αυτοί αλλά και άλλοι τόσοι αγωνιστές άφησαν σε πολύ μικρή ηλικία τις οικογένειες τους αλλά και τη στοργή της μάνας τους για να πολεμήσουν τον εχθρό.
Την ημέρα που έχει καθιερωθεί η γιορτή της Μητέρας, διοργανώνεται στο χώρο του Αγάλματος εκδήλωση προς τιμή της Κύπριας Μάνας.
Ο θάνατος του ήρωα Νίκου Γεωργίου: Ο Νίκος Γεωργίου γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Παλαιχώρι. Στις 16 Απριλίου 1956 οι Άγγλοι πήγαν για έρευνα στο καθαριστήριό του. Διέφυγε τη σύλληψη προσποιούμενος ότι θα πήγαινε να καλέσει δήθεν τον ιδιοκτήτη του καταστήματος. Ο στρατός ανακάλυψε τα πυρομαχικά που έκρυβε κάτω από το λέβητα του νερού. Ο Νίκος κατέφυγε τότε στα βουνά του Μαχαιρά, όπου ενώθηκε με την ομάδα του Γρηγόρη Αυξεντίου.
Στις εξονυχιστικές έρευνες που διεξήγαγε ο αγγλικός στρατός τον Ιανουάριο του 1957, ανακαλύφθηκε στο σπίτι του Παπαχαράλαμπου το κρησφύγετό τους στο Σαράντι, όπου συνελήφθηκαν οι Νίκος Γεωργίου, Γεώργιος Μάτσης και Αργύρης Καραδήμας. Ο Νίκος Γεωργίου υπέκυψε σε τρομερά βασανιστήρια από τους Άγγλους στα κρατητήρια Πλατρών.
Ο θάνατος του ήρωα Κυριάκου Μάτση: Ο Κυριάκος Μάτσης γεννήθηκε στο Παλαιχώρι. Σύμβολο αγωνιστή, ο οποίος διετέλεσε και τομεάρχης της ΕΟΚΑ στις επαρχίες Αμμοχώστου από το 1955 και τομεάρχης Κερύνειας έως τον θάνατο του.
Ο θάνατος του ήρωα Κυριάκου Μάτση: Ο Κυριάκος Μάτσης γεννήθηκε στο Παλαιχώρι. Σύμβολο αγωνιστή, ο οποίος διετέλεσε και τομεάρχης της ΕΟΚΑ στις επαρχίες Αμμοχώστου από το 1955 και τομεάρχης Κερύνειας έως τον θάνατο του.
Στις 9 Ιανουαρίου 1956 συνελήφθη και κατά την διάρκεια των βασανιστηρίων τον επισκέφθηκε ο Κυβερνήτης Χάρντιγκ, ο οποίος του πρόσφερε το υπερβολικά μεγάλο για την εποχή ποσό των 500.000 λιρών αν αποκάλυπτε πού κρυβόταν ο Διγενής. Έμεινε ιστορική η απάντηση του : «Ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα, αλλά περί αρετής».
Στις 19 Νοεμβρίου 1958 περικυκλώθηκε το κρησφύγετό του και ανατινάχθηκε από τις Βρετανικές δυνάμεις όπου και βρήκε το θάνατο.
Ο θάνατος του ήρωα Μιχαλάκη Καραολή: Γέννημα θρέμμα από το Παλαιχώρι ο Μιχαλάκης ήταν αγωνιστής της ΕΟΚΑ. Στις 10 Μαΐου 1956 οδηγήθηκε στην αγχόνη τραγουδώντας τον εθνικό ύμνο μαζί με τον Ανδρέα Δημητρίου. Εκτελέστηκε πρώτος λέγοντας: «Εμένα δεν πρέπει να με λυπάστε, αφού εγώ δεν βρίσκω λόγο για να με κλαίω, ούτε οι συγγενείς μου πρέπει να με κλαίνε».
