Έρχεται στην Κύπρο η διερευνητική επιτροπή για το «σκάνδαλο του αιώνα»

Τζον Ντόε.

Αυτό ήταν το όνομα που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος χάρις στον οποίο άλλαξε ο ρους της ιστορίας και ανέδειξε το σκάνδαλο του αιώνα. Ο πληροφοριοδότης που έφερε στο φως τα Panama Papers χρησιμοποιώντας ένα κοινό email με 17 λέξεις έγραψε: «Γεια σας, είμαι ο Τζον Ντόε. Σας ενδιαφέρουν κάποιες πληροφορίες; Θα ήθελα να τις μοιραστώ μαζί σας».

Μετά τις 17 λέξεις ο μυστηριώδης τύπος έδωσε πρόσβαση σε χιλιάδες έγγραφα για εταιρίες που διατηρούσαν λογαριασμούς στο φορολογικό παράδεισο του Παναμά μέσω της Mossack Fonseca.

O «Τζον Ντόε» έστειλε το email σε δύο Γερμανούς δημοσιογράφους οι οποίοι παρεμπιπτόντως εξέδωσαν πρόσφατα και το βιβλίο τους «Panama Papers» που εξιστορεί πως από το email του άγνωστου αποστολέα έφτασε στα χέρια τους ο μικρός θησαυρός γεμάτος πληροφορία.

«Όταν θέλουμε μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο»

Από την πρώτη στιγμή οι δύο Γερμανοί δημοσιογράφοι χειρίστηκαν το θέμα ιδανικά. Έστησαν ένα τεράστιο μηχανισμό με συναδέλφους τους από όλο τον κόσμο και ξεκίνησαν να διυλίζουν κάθε πληροφορία από τα έγγραφα που έφτασαν στα χέρια τους.

Από εκείνη την ημέρα υπουργοί παραιτήθηκαν, κυβερνήσεις έπεσαν, εταιρίες και δικηγορικά γραφεία φαλίρισαν, κάποιοι φυλακίστηκαν και κάθε χώρα ψάχνει να βρει την άκρη του νήματος και να υπολογίσει πόσα χρήματα έχασε από απολεσθείσα φορολογία.

Υπολογίζεται ότι στο σκάνδαλο του αιώνα εμπλέκονται πάνω από 240.000 υπεράκτιες εταιρίες και μια απώλεια κεφαλαιοποίησης στο χρηματιστήριο που, σύμφωνα με τους ειδικούς, φτάνει τα 230 δισεκατομμύρια δολάρια.

Ανάμεσα σε άλλους, τα έγγραφα του Panama απασχόλησαν και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Με απόφαση της Επιτροπής συστάθηκε στις 8 Ιουνίου 2016 με αρμοδιότητα να διερευνήσει της καταγγελλόμενες παραβιάσεις και τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

Το αίτημα για τη σύσταση της Επιτροπής προήλθε από 337 Ευρωβουλευτές και ανάμεσα σε άλλα εξετάζει τα λάθη και τις παραλείψεις των κρατών ούτως ώστε οι εμπλεκόμενοι στο σκάνδαλο να βρουν πρόσφορο έδαφος.

 
 Το σκάνδαλο του αιώνα

Τα έγγραφα του Παναμά βασίζονται στη μεγαλύτερη διαρροή πληροφοριών στην ιστορία. Τα 2,6 terabyte εμπιστευτικών πληροφοριών που διέρρευσαν στη γερμανική εφημερίδα Süddeutsche Zeitung (SZ) το 2015 περιείχαν 11,5 εκατομμύρια έγγραφα –ορισμένα από τα οποία ανάγονται στη δεκαετία του 1970– και αντιπροσωπεύουν περισσότερα δεδομένα από τα Wikileaks (2010), Offshore Leaks (2013), Luxleaks (2014) και Swissleaks (2015) μαζί.

Περιελάμβαναν εμπιστευτικά αρχεία 214.000 υπεράκτιων εταιρειών, καθώς και ονόματα πολιτικών, αξιωματούχων της FIFA, γνωστών εγκληματιών, διασημοτήτων, επαγγελματιών αθλητών και ούτω καθεξής. Δώδεκα νυν και πρώην αρχηγοί κρατών και σχεδόν 200 πολιτικοί από ολόκληρο τον κόσμο αποδείχθηκε ότι εμπλέκονταν σε μυστικές υπεράκτιες δομές. Τα δεδομένα προήλθαν από έναν πάροχο υπεράκτιων εταιρειών του Παναμά με δεκάδες γραφεία ανά τον κόσμο, ήτοι την Mossack Fonseca and Co (MosFon).

Η εταιρεία αυτή δεν είναι η μεγαλύτερη νομική εταιρεία του κλάδου του υπεράκτιου απορρήτου, γεγονός που υποδεικνύει ότι τα έγγραφα του Παναμά μπορούν να ερμηνευθούν μόνο ως η κορυφή του παγόβουνου. Δημοσιογράφοι από 107 οργανισμούς μέσων ενημέρωσης σε 80 χώρες ανέλυσαν τα έγγραφα που περιγράφουν λεπτομερώς τις δραστηριότητες της νομικής εταιρείας.

Κατόπιν ανάλυσης που διήρκεσε πάνω από έναν χρόνο, στις 3 Απριλίου 2016 δημοσιεύτηκαν τα πρώτα άρθρα, μαζί με 150 από τα έγγραφα. Το έργο αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό ορόσημο στη χρήση εργαλείων λογισμικού δημοσιογραφίας δεδομένων και στην εξ αποστάσεως συνεργασία μεταξύ δημοσιογράφων.

Τα έγγραφα του Παναμά αποκάλυψαν ότι οι παράδεισοι απορρήτου χρησιμοποιούνται από άτομα που εμπλέκονται σε διάφορες παράνομες δραστηριότητες, από νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες μέχρι φορολογική απάτη και φοροδιαφυγή και διαφθορά. Στην περίπτωση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, υπάρχει ασφαλώς σε κάθε περίπτωση μια υποκείμενη εγκληματική δραστηριότητα από την οποία προήλθαν τα χρήματα.

Επαναλαμβανόμενες χώρες – Η εμπλοκή της Κύπρου

Στα έγγραφα του Παναμά είναι πασιφανές πως σε κάποιες χώρες είναι πιο διαδιδόμενες οι πρακτικές που βάσει των πληροφοριών που συλλέχθηκαν από τις ακροάσεις, την έρευνα επί των εγγράφων και τις επισκέψεις των αντιπροσωπειών.

Σκοπός της Επιτροπής είναι να εντοπιστούν οι «χώρες υψηλού κινδύνου» (εντός και εκτός της ΕΕ) και να δουν εάν υπάρχουν ομοιότητες στο νομικό τους σύστημα ή/και στο επιχειρηματικό τους περιβάλλον.

Μέσα σε αυτά τα πλαίσια αντιπροσωπεία της Διερευνητικής Επιτροπής (PANA) επισκέφθηκε ήδη τη Μάλτα και το Λουξεμβούργο, ενώ έχει ήδη προγραμματιστεί επίσκεψη στην Κύπρο τον Ιούλιο.

Όπως είναι φυσικό η εμπλοκή της Κύπρου στο υπό διερεύνηση σκάνδαλο δεν πέρασε απαρατήρητη. Η εταιρία Mossack Fonceka που είναι πρωταγωνίστρια στη διακίνηση και το ξέπλυμα του μαύρου χρήματος, σύμφωνα με τα στοιχεία, διατηρούσε γραφεία στη Λεμεσό από το 2003.

Επιπρόσθετα η χώρα μας βρίσκεται στην 6^η θέση των πιο ενεργών χωρών με 7157 ενεργές διαμεσολαβήσεις, ενώ φαίνεται να έχουν εμπλακεί 3634 εταιρίες, 109 πελάτες, 142 τελικοί δικαιούχοι και 2011 μέτοχοι.

«Άσκοπες συνεδρίες στη Βουλή»

Την προηγούμενη εβδομάδα ο Βουλευτής των Οικολόγων Γιώργος Περδίκης συμμετείχε σε κλειστή συνεδρία στη Βουλή υπό την προεδρία του Προέδρου του σώματος Δημήτρη Συλλούρη στην παρουσία των αρχηγών των πολιτικών κομμάτων.

Σε δηλώσεις του μετά το τέλος της συνεδρίασης ο Γιώργος Περδίκης επέκρινε το γεγονός ότι το θέμα αυτό συζητήθηκε σε κλειστή συνεδρία ενώ όπως είπε έγινε μια κλειστή συνεδρία όπου δεν ακούστηκε τίποτα νεότερο για τα Panama Papers.

«Εγώ δεν κατάλαβα γιατί το θέμα δεν συζητήθηκε στην Επιτροπή Θεσμών», είπε, για να προσθέσει πως «η επιτροπή που θα φτάσει στην Κύπρο θα ζητήσει να μάθει τι ακριβώς έχει κάνει το κυπριακό Κοινοβούλιο αλλά και οι κυπριακές αρχές για τη διερεύνηση αυτού του μεγάλου και παγκόσμιας έκτασης σκανδάλου.

«Κάναμε πολλές συνεδριάσεις, κάναμε πολλές έρευνες, στάλθηκαν χιλιάδες επιστολές αλλά αποτέλεσμα μέχρι αυτή τη στιγμή ουδέν»,  κατέληξε.

«Πολεμούν την Κύπρο»

Εξάλλου σε πρόγευμα εργασίας που παρέθεσε ο Ευρωβουλευτής Λευτέρης Χριστοφόρου με θέμα την ενημέρωση των δημοσιογράφων, αναφερόμενος στην κάθοδο της Διερευνητικής Επιτροπής στην Κύπρο σημείωσε πως οι εκπρόσωποι της θα δουν αντικειμενικά ότι η Κύπρο αποτελεί υπόδειγμα της τήρησης κανόνων φορολογικών της ΕΕ, ενώ κατήγγειλε πως μέσα από αυτή την Επιτροπή υπήρξαν προσπάθειες κάποιων ανεξάρτητων προσκεκλημένων για να πληγεί η Κύπρος.

Σύμφωνα με τον κύριο Χριστοφόρου αυτοί οι προσκεκλημένοι αναφέρθηκαν σε παλιές υποθέσεις όταν κάποιες εταιρίες πέρασαν από την Κύπρο. Ο Κύπριος ευρωβουλευτής πρόσθεσε πως μέσα από την Επιτροπή υπήρξε μια αδικαιολόγητη πολεμική κατά της Κύπρου και της Μάλτας από κάποιες χώρες που δεν κατάφεραν να προσελκύσουν ξένες εταιρίες και να καταστούν χρηματοοικονομικό κέντρο, ενώ σημείωσε πως στις Βρυξέλλες δίνεται μια τεράστια μάχη για να διασφαλιστεί ότι δεν πρόκειται να αλλάξει η δυνατότητα των κρατών μελών να διαμορφώνουν τους φορολογικούς τους συντελεστές.

*Tα στοιχεία για την εμπλοκή της Κύπρου στα Panama Papers, πάρθηκαν από το protagon.gr, επίσημο συνεργάτη της διεθνούς ομάδας που διερευνά τα αρχεία για την Κύπρο και την Ελλάδα