Βρέθηκαν απολιθώματα που είναι ίσως η πιο πρώιμη πολυκυτταρική ζωή

Απολιθώματα που ανακαλύφθηκαν κατά λάθος στη Νότιο Αφρική είναι ίσως οι παλαιότεροι μύκητες που έχουν βρεθεί ποτέ με 1,2 δισεκατομμύρια έτη διαφορά, γεγονός που ξαναγράφει την ιστορία της ανάπτυξης αυτών των οργανισμών, που δεν είναι ούτε χλωρίδα ούτε πανίδα, σύμφωνα με ερευνητές.

Εάν επαληθευτούν ως μύκητες και πολυκυτταρικοί οργανισμοί, αυτά τα μικροσκοπικά πλάσματα ηλικίας 2,4 δισεκατομμυρίων ετών - των οποίων τα λεπτά νήματα είναι μαζεμένα σαν σκούπες - μπορεί να είναι τα πιο πρώιμα δείγματα του κλάδου ζωής στον οποίο ανήκει ο άνθρωπος, όπως ανέφεραν οι ερευνητές στο περιοδικό “Nature Ecology & Evolution”.

Μέχρι σήμερα, το πρώτο ίχνος απολιθώματος των ευκαρυωτών - το “υπερβασίλειο που περιλαμβάνει φυτά, ζώα και μύκητες, αλλά όχι βακτήρια - χρονολογείται μόλις 1,9 δισεκατομμύρια έτη πριν.

Η ίδια η Γη είναι περίπου 4,6 δισεκατομμυρίων ετών.

Οι αρχαίες μυκητοειδείς μορφές ζωής, που βρέθηκαν σε απολιθωμένες φυσαλίδες 800 μέτρα κάτω από τη γη στην επαρχία Βόρειο Ακρωτήρι της Νοτίου Αφρικής, είναι αξιοσημείωτα όχι μόνο για την ηλικία τους, αλλά και για την προέλευσή τους, ανέφεραν οι ερευνητές.

Για καιρό θεωρείται ότι οι μύκητες πρωτοεμφανίστηκαν στη στεριά, αλλά οι οργανισμοί που βρέθηκαν τώρα ζούσαν κι ευημερούσαν κάτω από ένα αρχαίο βυθό ωκεανού, κρυμμένοι στις ρωγμές ηφαιστειακού βράχου.

Δεν τους έψαχνε κανείς, εξήγησε ο εκ των συγγραφέων Birger Rasmussen, καθηγητής γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο Curtin στο Μπέντλεϊ της Αυστραλίας, ο οποίος εξέταζε δείγματα λάβας από το σχηματισμό Ongeluk για να διαπιστώσει την ηλικία τους.

“Την προσοχή μου τράβηξε μια σειρά απολιθωμένων φυσαλίδων και όταν αύξησα τη μεγέθυνση του μικροσκοπίου, ξαφνιάστηκα”, είπε.

Οι φυσαλίδες ήταν “γεμάτες με εκατοντάδες άρτια διατηρημένα νήματα που φώναζαν `ζωή`”, έγραψε σε ένα email.

Τα πράγματα έγιναν ακόμα πιο συναρπαστικά όταν ο Rasmussen αντιλήφθηκε ότι οι γύρω λάβα δεν ήταν 2,2 δισεκατομμυρίων ετών, όπως αρχικά θεωρείτο, αλλά 2,4 δισεκατομμυρίων ετών.

Εκείνα τα 200 εκατομμύρια έτη επιπλέον ήταν σημαντικά διότι συμπίπτουν με μιαν κρίσιμη περίοδο στη γεωολογική ιστορία της Γης που ονομάζεται Μεγάλη Οξείδωση - μια ταχεία και τεράστια έκχυση οξυγόνου στην ατμόσφαιρα.

Η νέα χρονολόγηση σήμαινε ότι όχι μόνο αυτά τα μυκητοειδή πλάσματα ζούσαν σε ένα σκοτεινό και σπηλαιώδη κόσμο στερούμενα φως, αλλά επίσης στερούνται οξυγόνο.

“Αυτό θα είχε τεράστιες επιπτώσεις στον τρόπο ζωής των πρώιμων προγόνων των ευκαρυωτών και των μυκητών”, πρόσθεσε ο Rasmussen.

Για πολλά χρόνια, οι μύκητες τοποθετούνταν στην ομάδα των φυτών ή θεωρούνταν εσφαλμένα φυτά. Το 1969 τους δόθηκε το δικό τους “βασίλειο”, όπως τα ζώα και τα φυτά, αν και τα διακριτά χαρακτηριστικά τους είχαν αναγνωριστεί πολύ πιο πριν.

Η μούχλα είναι επίσης μύκητας, όπως και πολλές μορφές μεγάλων μανιταρόμορφων οργανισμών, που φυτρώνουν σε υγρό δασώδες περιβάλλον και απορροφούν θρεπτικές ουσίες από νεκρή ή ζωντανή οργανική ύλη.

Αντίθετα με τα φυτά, οι μύκητες δεν κάνουν φωτοσύνθεση και τα τοιχώματα των κυττάρων τους δεν έχουν κυτταρίνη.

Τα πλάσματα που παρουσιάστηκαν στη νέα μελέτη υπήρχαν σε αυτό που ονομάζεται βαθειά βιόσφαιρα, κάτω από τη γη και τη θάλασσα.

“Λίγα γνωρίζουμε για τη βαθιά βιόσφαιρα - που φιλοξενεί σημαντικό μέρος της βιομάζας της Γης - και ακόμα λιγότερα γνωρίζουμε για την ιστορία της”, δήλωσε ο κύριος συγγραφέας Stefan Bengtson, παλαιοντολόγος στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Σουηδίας.

Προηγούμενες έρευνες έφεραν στο φως στοιχεία που καταδεικνύουν ότι οι φυσαλίδες στη λάβα στο βυθό της θάλασσας πρόσφεραν χώρο για να ζουν μύκητες, μέχρι και 50 εκατομμύρια χρόνια πριν.

“Αυτό που έχουμε βρει τώρα είναι ότι τέτοιος βιότοπος υπήρχε πάνω από 2 δισεκατομμύρια χρόνια πριν - σε μιαν περίοδο που οι μύκητες δεν θεωρούνται να υπήρχαν ακόμη”, ανέφερε ο Bengtson στο πρακτορείο ειδήσεων AFP.

Οι μύκητες σε αυτό το περιβάλλον μάλλον συμβιώνουν με μικρόβια, χρησιμοποιώντας χημικά αποθηκευμένη ενέργεια για το μεταβολισμό τους, πρόσθεσε ο εκ των συγγραφέων Magnus Ivarsson, ειδικός στους κρυμμένους αυτούς κόσμους.

“Μπορεί και να μην είχαν ανάγκη ελεύθερου οξυγόνου”, πρόσθεσε.

Επιστήμονες που δεν συμμετείχαν στην έρευνα αυτή δήλωσαν ότι πιθανόν να αλλάζει η εικόνα τώρα, αλλά θα πρέπει να διεξαχθεί περαιτέρω έρευνα.

Η ανακάλυψη αυτή “προκαλεί την τρέχουσα σκέψη για το πότε και πού αναπτύχθηκαν οι ευκαρυώτες”, σχολίασε η Nicola McLoughlin, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Rhodes στο Grahamstown, στη Νότιο Αφρική, στο περιοδικό “Nature Ecology & Evolution”.

Πρόσθεσε ότι “εγείρει το ερώτημα εάν ψάχναμε σε λάθος τόπο για πρώιμους ευκαρυώτες και απολιθωμένους μύκητες ειδικότερα”.