Οι σχέσεις ΕΕ και Αιγύπτου

H αντιπροσωπεία της ΕΕ διατηρεί γραφείο στο Κάιρο από το 1978. Πρωταρχικό θέμα στην ατζέντα των δράσεών της η ανάπτυξη των πολιτικών και οικονομικών σχέσεων μεταξύ της ΕΕ και της Αιγύπτου. Στο πλαίσιο της νέας ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας, η αντιπροσωπεία διαδραματίζει ρόλο στην εφαρμογή και την παρακολούθηση των προτεραιοτήτων της ΕΕ στο πλαίσιο της εταιρικής σχέσης και διαχειρίζεται χαρτοφυλάκιο συνεργασίας για διάφορα προγράμματα ανάπτυξης άνω του 1 δις ευρώ.

Επικεφαλής της αντιπροσωπείας είναι ο Πρέσβης Ιβάν Σούρκος από τη Σλοβακία. Ανέλαβε τα καθήκοντά του μόλις τον περασμένο Φεβρουάριο, έχοντας υπηρετήσει προηγουμένως ως Πρέσβης της χώρας του στη Συρία, το Λίβανο και την Ιορδανία.
H αντιπροσωπεία συνεργάζεται με τα διάφορα Υπουργεία, την κοινωνία των πολιτών και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις και υποβάλλει εκθέσεις στις Βρυξέλλες.

Ο πολιτικός διάλογος ΕΕ- Αιγύπτου διέπεται από τη Συμφωνία Σύνδεσης των δύο μερών, η οποία επιτρέπει ενισχυμένη συνεργασία σε διάφορους βασικούς τομείς, από το εμπόριο και τις επενδύσεις έως την ενέργεια και την εκπαίδευση, καθώς και τη συνεχή και ουσιαστική βοήθεια της ΕΕ στις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες της Αιγύπτου.

Η Συμφωνία Σύνδεσης καθιερώνει ζώνη ελευθέρων συναλλαγών με την κατάργηση των δασμών για βιομηχανικά προϊόντα και σημαντικές παραχωρήσεις για τα γεωργικά προϊόντα. Επιπλέον, τέθηκε σε ισχύ μια φιλόδοξη συμφωνία για τη γεωργία και τα μεταποιημένα γεωργικά και αλιευτικά προϊόντα την 1η Ιουνίου 2010. Η ΕΕ είναι ο πρώτος επενδυτής στην Αίγυπτο. Τα τελευταία χρόνια, περίπου τα τρία τέταρτα των εισροών άμεσων ξένων επενδύσεων προέρχονταν από την ΕΕ.

Από το 2004, το διμερές εμπόριο αγαθών υπερδιπλασιάστηκε (φθάνοντας τα 27,7 δισ. Ευρώ το 2015). Η ΕΕ παραμένει η σημαντικότερη εξαγωγική αγορά της Αιγύπτου (29,4% των αιγυπτιακών εξαγωγών). Οι αιγυπτιακές εξαγωγές προς την ΕΕ ανήλθαν σε 7,2 δισ. Ευρώ το 2015.

Συνεργασία υπάρχει επίσης στους τομείς της Επιστήμης και Τεχνολογίας με αυξημένη αιγυπτιακή συμμετοχή στο πρόγραμμα της ΕΕ "Ορίζοντας 2020".
 
Πρόσφατα, μαζί με ομάδα άλλων 14 δημοσιογράφων, το ΚΥΠΕ ταξίδεψε στην Αίγυπτο και είχε την ευκαιρία να δει από κοντά τις δράσεις της ΕΕ στο πλαίσιο της πολιτικής γειτονίας, τα διάφορα προγράμματα που υλοποιούνται με στόχο τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την ευαισθητοποίηση και επιμόρφωση του πληθυσμού για διάφορα ζητήματα, αλλά και να συνομιλήσει με ανθρώπους από τα πλέον φτωχότερα στρώματα της κοινωνίας, οι οποίοι έχουν επωφεληθεί από τα διάφορα έργα.


Ο Πρέσβης Σούρκος σε εισαγωγική ομιλία καλωσορίζοντας τη δημοσιογραφική αποστολή αναφέρθηκε στο σημαντικό περιφερειακό ρόλο που διαδραματίζει η Αίγυπτος. Είπε πως η ΕΕ ενδιαφέρεται και επιδιώκει την ανταλλαγή απόψεων με τους πολίτες της Αιγύπτου για το μέλλον της χώρας, την οικονομική κρίση, τα κοινωνικά προβλήματα κ.λπ.

Πρόσφατα η Αίγυπτος κατέληξε σε συμφωνία με το ΔΝΤ για οικονομικές μεταρρυθμίσεις, με τον Πρέσβη Σούρκος να διαβεβαιώνει για την υποστήριξη της ΕΕ στο πρόγραμμα αυτό και την ετοιμότητα να συνδράμει ώστε οι επιπτώσεις στα πλέον ευάλωτα στρώματα να είναι όσο δυνατό λιγότερο επώδυνες.

Σε ό,τι αφορά τις μεταναστευτικές ροές και την πρωτοφανή προσφυγική κρίση με την οποία είναι αντιμέτωπη η ΕΕ, οι δράσεις στην Αίγυπτο στοχεύουν στη δημιουργία συνθηκών τέτοιων ώστε οι μετανάστες να μην έχουν ανάγκη να μετακινηθούν προς την Ευρώπη.

Οι δημοσιογράφοι είχαν την ευκαιρία επίσκεψης στο Υπουργείο Εξωτερικών στο Κάιρο και ενημέρωσης από τον αναπληρωτή ΥΠΕΞ Ihab Nasr. Υπήρξε ανταλλαγή απόψεων για τις σχέσεις ΕΕ-Αιγύπτου, την κατάσταση στη χώρα ειδικότερα μετά την προώθηση του νέου συντάγματος το 2014 και τις βουλευτικές εκλογές το 2015 και την οικονομική κατάσταση με την υπογραφή συμφωνίας για μεταρρυθμίσεις. Ο αναπληρωτής ΥΠΕΞ στάθηκε ιδιαίτερα στα ενεργειακά ζητήματα, αφού οι προοπτικές που ανοίγονται μετά την ανακάλυψη του κοιτάσματος Ζορ είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικές.


Κύριες δράσεις της ΕΕ στην Αίγυπτο


Τα κύρια προγράμματα και οι δράσεις της ΕΕ στην Αίγυπτο επικεντρώνονται στους τομείς της ενέργειας, της διαχείριση των υδάτων, της προστασίας του περιβάλλοντος και της προώθησης της αειφόρου ανάπτυξης. Αναλαμβάνονται όμως και πολλές και αξιόλογες εκστρατείες με τοπικούς φορείς και ΜΚΟ με άξονες την εκπαίδευση, την αντιμετώπιση της ανεργίας, την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση για θέματα υγείας και αντισύλληψης και για τον ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων.

Από τα 1 και πλέον δις προϋπολογισμού της ΕΕ, υπολογίζεται ότι περίπου το 45% δαπανάται σε έργα για βελτίωση των βασικών υποδομών της χώρας. Ένα 40% διοχετεύεται σε δράσεις που στοχεύουν να υποστηρίξουν τον κοινωνικό ιστό και τις ευάλωτες ομάδες, αφού το ποσοστό φτώχειας άγγιξε το 2015 το 27,8%. Μεγάλο πρόβλημα στη χώρα αποτελεί και ο υπερπληθυσμός. Κάθε χρόνο στο συνολικό πληθυσμό της Αιγύπτου προστίθενται δύο εκατομμύρια νέοι κάτοικοι και αυτή η ραγδαία αύξηση και οι διάφορες προκλήσεις που συνεπάγεται, πονοκεφαλιάζουν τους αρμοδίους.

Στην δημοσιογραφική αποστολή παρουσιάστηκαν με λεπτομέρεια τα προγράμματα της ΕΕ στους τομείς της ενέργειας με τη δημιουργία του μεγαλύτερου αιολικού πάρκου στην Αφρική το οποίο παράγει 200 MW ετησίως , εξυπηρετώντας 370.000 καταναλωτές. Εχει επίσης καταρτιστεί
ολοκληρωμένη στρατηγική για βιώσιμη ενέργεια έως το 2035.

Εργα γίνονται και για την εξασφάλιση επαρκών αποθεμάτων νερού και βελτίωση του τομέα της υγιεινής καθώς υπολογίζεται ότι ένα ποσοστό  90-97% του νερού προέρχεται από το Νείλο.


Η επίσκεψη στη Φαγιούμ


 Στο πλαίσιο της αποστολής είχαμε την ευκαιρία να επισκεφτούμε την πόλη Φαγιούμ, από τις πλέον φτωχές περιοχές της Αιγύπτου.
Εκεί η ΕΕ, σε συνεργασία με την τοπική κοινότητα και πολλές ΜΚΟ, υλοποιεί διάφορα προγράμματα με στόχο την αντιμετώπιση κυρίως της ανεργίας και την καλλιέργεια συνείδησης σε θέματα υγιεινής.

Ως προς το πρώτο, γίνεται επιμόρφωση των νεαρών με την παροχή κινήτρων για παρακολούθηση μαθημάτων και εργαστηρίων ώστε να ενταχθούν στο εργατικό δυναμικό. Πολλοί μαθητές παρακολουθούν μαθήματα στο Πανεπιστήμιο της Φαγιούμ για ανάπτυξη δεξιοτήτων στην υφαντουργία και την κατάρτιση για εργασία σε νηπιαγωγεία. Αναλύθηκε συγκεκριμένο σχέδιο δράσης για αντιμετώπιση της ανεργίας με βάση το οποίο 350 άνδρες και γυναίκες ηλικίας 18-29 ετών, έχουν παρακολουθήσει μαθήματα κατάρτισης και ειδικά εργαστήρια και το 75% από αυτούς απασχολείται ήδη σε μόνιμη βάση.

Στη Φαγιούμ μέσω των δράσεων της ΕΕ σε συνεργασία με την Παγκόσμια Τράπεζα και διάφορες ΜΚΟ λειτουργεί νηπιαγωγείο στο οποίο φοιτούν παιδιά μέχρι την προσχολική ηλικία τα οποία και προετοιμάζονται κατάλληλα για την ένταξη στη προδημοτική και δημοτική εκπαίδευση στο δημόσιο σύστημα.

Πραγματοποιήθηκε επίσκεψη και σε κέντρο υγειονομικής φροντίδας για τη μητέρα και το παιδί. Βασικός άξονας είναι η επιμόρφωση των κατοίκων και η βελτίωση της ποιότητας ζωής τους με πρόσβαση σε πρόγραμμα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Μέσα από το πρόγραμμα για την υγειονομική φροντίδα των μητέρων και των παιδιών, ύψους 240 εκατ. ευρώ, δημιουργήθηκαν 77.000 βραχυχρόνιες θέσεις εργασίας για γυναίκες μεταξύ 18 και 29 ετών στις φτωχότερες περιοχές και βελτιώθηκε η πρόσβαση στις κατάλληλες ιατρικές υπηρεσίες σε 125 περιφέρειες της Αιγύπτου. 

Οι δράσεις της ΕΕ καλύπτουν και θέματα ενημέρωσης νεαρών για τη μητρότητα, το δικαίωμα στην αντισύλληψη και παροχή συμβουλών για το τεράστιο ζήτημα του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων (FGM).  Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι τον Αύγουστο του 2016 η Βουλή της Αιγύπτου ενέκρινε αυστηρότερες κυρώσεις για όσους εντοπίζονται να διενεργούν τέτοιες επεμβάσεις κάνοντας έτσι ακόμη ένα μεγάλο βήμα προς την κατεύθυνση της πλήρους εξάλειψης της βάρβαρης αυτής πρακτικής, που είναι διαδεδομένη σε τουλάχιστον 30 χώρες παγκοσμίως.
 
Η επίσκεψη στην Αίγυπτο ολοκληρώθηκε με τη μετάβασή μας στην περίφημη «Πόλη των Νεκρών». Σε  ολόκληρη τη Νεκρόπολη κατοικούν περίπου 2 εκατομμύρια άνθρωποι. Διαβιούν σε φτωχά καταλύματα που τους παρέχουν μόνο τα στοιχειώδη, ανάμεσα σε τάφους, μαυσωλεία και επιβλητικά τζαμιά. Πρόκειται για μια κανονική πόλη, όσο απίθανο και αν αυτό φαντάζει, με μικρά καταστήματα, ψιλικατζίδικα, εργαστήρια κατασκευής διαφόρων γυάλινων αντικειμένων, κουρεία κ.λπ.

Ο χώρος ως νεκροταφείο με βάση τα ιστορικά ευρήματα ξεκίνησε να λειτουργεί με την κατάκτηση της Αιγύπτου από τους μουσουλμάνους, το 642 μ.Χ. Οι τάφοι όμως υπολογίζεται ότι κτίστηκαν πολύ αργότερα από τους Μαμελούκους.