Ένας ξεχωριστός συλλέκτης μας ξεναγεί στο αρχοντικό του στο Γέρι

Είχα ακούσει από πολλούς να μιλάνε με καμάρι και θαυμασμό για τον κ. Αντώνη Αντωνίου και την τεράστια συλλογή από παλιά αντικείμενα που διαθέτει.

Συναντηθήκαμε την Παρασκευή έξω από ένα παλιό αρχοντικό στο κέντρο του χωριού Γέρι στη Λευκωσία, δίπλα σε μία από τις παλαιότερες  εκκλησίες, του Αγίου Μηνά.

Αν και δεν είναι κάτοικος Γερίου, οι παιδικές αναμνήσεις του συνδέονται στενά με την περιοχή αφού εκεί περνούσε ώρες παιχνιδιού και ξεγνοιασιάς με τα ξαδέλφια του και επέστρεψε για να δημιουργήσει αυτό που ονειρευόταν. Ένα Μουσείο.

Το παλιό αρχοντικό ανήκε στη θεία του κ. Αντώνη και ο ίδιος το ενοικίασε με σκοπό να δημιουργήσει ένα δικό του Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, μεταφέροντας μέσα, τα χιλιάδες αντικείμενα τα οποία αγόραζε και μάζευε από το 1970.

«Πάντα έλεγα ότι στόχος μου είναι να κάνω ένα Μουσείο. Κανείς όμως δεν πίστευε πως θα τα κατάφερνα. Να όμως που σήμερα θα σε ξεναγήσω», ήταν τα λόγια του όταν τον πρωτοσυνάντησα. 

Μπαίνοντας μέσα συνειδητοποίησα  ακριβώς από πού πήγαζε η ανάγκη του για τη δημιουργία ενός Μουσείου. Εντυπωσιάστηκα αμέσως. Όλος ο χώρος ήταν «στημένος» σαν να ξεπρόβαλε από ταινία εποχής. Κοίταζα γύρω μου και διερωτόμουν αν όντως κάποιος διαμένει εκεί.

Μια επιβλητική κατοικία με δίχωρο (υπνοδωμάτιο), ηλιακό  και κουζίνα, ξετυλίγουν στα μάτια μου την καθημερινότητα που είχαν οι άνθρωποι 100 χρόνια πριν.

Την μεγαλύτερη εντύπωση και νοσταλγία μου δημιούργησε το επιβλητικό, σιδερένιο κρεβάτι. Το νυφικό κρεβάτι των θείων του. Στολισμένο όπως παλιά. Και γύρω γύρω παλιά σκαλιστά ξύλινα έπιπλα. Ερμάρια, σύνθετα, μπαούλα. Όλα προσεγμένα με ροή ιστορίας και καθημερινότητας.

Το ίδιο συμβαίνει και στον χώρο της κουζίνας. Γεμάτη με όμορφα πιάτα και όλα τα χρηστικά αντικείμενα της νοικοκυράς. Χάλκινα μπρίκια, χάλκινες κατσαρόλες, μαχαιροπήρουνα …τα πάντα.

Καθίσαμε στο τραπέζι να μιλήσουμε για τις απαρχές αυτή της αγάπης του για τα παλιά αντικείμενα λαϊκής τέχνης και τη συλλογή του. Ήμουν γεμάτη απορία για τις απαντήσεις που θα μου έδινε.

«Δεν είναι αγάπη. Είναι πάθος», μου λέει και με κοιτάει στα μάτια γεμάτος ειλικρίνεια.

Τι απαγγέλλεστε;

Τώρα πλέον είμαι συνταξιούχος. Ήμουν Διευθυντής του τμήματος Περιβάλλοντος. Όλα μου τα χρήματα τα ξόδευα και συνεχίζω να τα ξοδεύω στο πάθος μου. Είναι ακριβό χόμπι.

Από πότε ξεκινήσατε να συλλέγετε;
Περίπου από το 1970 άρχισα ουσιαστικά να μαζεύω. Ήταν όμως κάτι που είχα έμφυτο, ήταν κάπου καταχωνιασμένο μέσα στα πάθη που είχα και κατά κάποιο τρόπο αργότερα εξωτερικεύτηκε. Ξεκινάς να μαζεύεις κάτι και σιγά-σιγά γίνεται πάθος.

Μέχρι ποια περιοχή φτάσατε για να συλλέξετε ένα αντικείμενο;

Αντικείμενα αγοράζω από παντού. Από παλαιοπωλεία, από ιδιώτες συλλέκτες, από φίλους. Αγόρασα αντικείμενα από το κατεχόμενο Ριζοκάρπασο μέχρι και χωριά της περιοχής του Ακάμα.

«Τούτο το χούι φεύγει όταν βγει η ψυχή σου, δεν σταματά ποτέ»

Ποία ήταν η αφορμή για να ξεκινήσετε να συλλέγετε αντικείμενα;

Όταν ήμουν παιδί η μητέρα μου έσπασε ένα από τα αλιφτά τα Λαπηθιώτικα, όπως έλεγαν τα δοχεία όπου φύλαγαν μέσα τα χαλούμια. Είχε στεναχωρηθεί πολύ και της υποσχέθηκα ότι θα αγοράσουμε άλλο. Νομίζω ότι αυτό ήταν το έναυσμα που με έκανε να ξεκινήσω να μαζεύω πρώτα Λαπηθιώτικα.

Έχω μία τεράστια συλλογή από Λάπιθιώτικα και μερικά βρίσκονται στο Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας Λευκωσίας. Τα υπόλοιπα τα έχω εδώ.

Εκτός από τα Λαπηθιώτικα ποια είναι τα αντικείμενα που συνήθως συλλέγεται;

Μετά άρχισα να μαζεύω αντικείμενα από παραδοσιακούς λαϊκούς τεχνίτες από τους όποιους κατάφερα να έχω πάρα πολλά αντικείμενα, πιο ολοκληρωμένες συλλογές. Συλλογές από κηροποιό, χρυσοχόο, χαλκουργό, καροποιό και πολλά άλλα που υπάρχουν στα υπόλοιπα δωμάτια.

Περνώντας από την εσωτερική αυλή του σπιτιού υπάρχουν τέσσερα επιπλέον δωμάτια, που όπως εξιστορεί ο κ. Αντώνης παλιά εκεί βρίσκονταν οι στάβλοι με τα ζώα. Τώρα όμως αποτελούν δωμάτια χωρισμένα σε ενότητες που μέσα φιλοξενούν αντικείμενα και εργαλεία που χρησιμοποιούσαν τεχνίτες εκείνης της εποχής. Ο κεροποιός, ο τσαγκάρης, ο ράφτης , ο επιπλοποιός, ο σκαρπάρης όλοι παίρνουν μορφή.

Πιο είναι το πιο σπάνιο αντικείμενο της συλλογής σας;

Όλα τα αντικείμενα για εμένα είναι σπάνια και σημαντικό. Το πιο σπάνιο θεωρώ ότι είναι ο Καντιλάφτης, αντικείμενο του18ου αιώνα. Το χρησιμοποιούσαν οι παλιοί για να φωτίζουν το σπίτι .Έκοβαν τον πεύκο, και έπαιρναν το δαδί, την καρδιά δηλαδή του ξύλου του πεύκου το οποίο ανάβει εύκολα. Τα έβαζαν στις τρύπες και το άναβαν για να φωτίσουν το σπίτι. Το αγόρασα από το Πέρα Πέδι.

Το αγαπημένο σας αντικείμενο ποιο είναι;

Τα προσωπικά μου αντικείμενα αλλά και τα αντικείμενα που είναι οικογενειακά κειμήλια τα έχω στο σπίτι μου.

Αλλά αν έπρεπε να επιλέξω ένα θα έλεγα τα στέφανα των γονιών μου που βρίσκονται στο δεύτερο μουσείο που διατηρώ στο χωριό. Το Ιστορικό Μουσείου Γερίου.

Το δεύτερο Μουσείο που διατηρεί ο κ. Αντώνης βρίσκεται λίγα μέτρα πιο κάτω. Ένα μουσείο στολίδι για την περιοχή αφού εκεί έχουν δοθεί αντικείμενα μόνο από το Γέρι και  εξιστορούν ιστορίες ανθρώπων που έζησαν και μεγάλωσαν εκεί.

Προικοσύμφωνα, νυφικά στολές, βράκες, αναμνηστικές φωτογραφίες από θεατρικές παραστάσεις  όλα από την περιοχή και δωρεές των κατοίκων.
Μεγαλύτερη εντύπωση μου έκανε ο χώρος δίπλα από το Μουσείο. Ένα παλιό κουρείο εποχής που ανήκε σε συγγενικό πρόσωπο του κ. Αντώνη, το οποίο διατηρεί όπως ακριβώς ήταν τότε γνωστό στην περιοχή, κουρείο,« Η Βαλτιμόρη». Ένα από τα πρώτα κουρεία της περιοχής από το 1951

.

Τι κερδίζετε εσείς μέσα απ' όλο αυτό και τις συλλογές σας;

Νιώθω περήφανος για το Μουσείο μου. Καλύπτει σχεδόν όλο το φάσμα της λαογραφίας της Κύπρου. Αυτό που έχω να κερδίσω είναι προσωπική ικανοποίηση.

Θα μπορούσα να γράφω με τις ώρες για όσα είδα και ένιωσα στην επίσκεψή μου. Αλλά επιλέγω να αρκεστώ σ'αυτά και να σας παροτρύνω να το επισκεφτείτε εσείς οι ίδιοι το Μουσείο. Αξίζει πραγματικά.