Όταν το Υπ. Παιδείας σύρθηκε στο δικαστήριο για κλεμμένες φωτογραφίες σε βιβλία του

«Όπου καίνε βιβλία, στο τέλος καίνε και ανθρώπους»,  έγραψε ο Γερμανός συγγραφέας Heinrich Heine και στην Κύπρο βρεθήκαμε μια ανάσα πριν από αυτό το στάδιο.

Ο ΡΕΠΟΡΤΕΡ Οnline μέσα από μια σειρά θεμάτων, που θα δημοσιεύονται κάθε Σαββατοκύριακο για τις επόμενες εβδομάδες, θα καταγράψει τις περιπτώσεις βιβλίων που λογοκρίθηκαν ή η κυκλοφορία τους  οδηγήθηκε και κρίθηκε στις αίθουσες των δικαστηρίων κατά τις προηγούμενες δεκαετίες.

Σε αυτή την προσπάθεια μας, συνδράμει και τον ευχαριστούμε, ο συγγραφέας – βιβλιοθηκονόμος Ανδρέας Καπανδρέου, ο οποίος μας διέθεσε υλικό από την έρευνα που πραγματοποίησε ο ίδιος για να καταγράψει αυτές τις περιπτώσεις βιβλίων.

Εγκυκλοπαίδεια «Κύπρος Ιστορία Πολιτισμός» - Δικαστική διαμάχη με το Υπουργείο Παιδείας

Θέμα δημιουργήθηκε όταν το Υπουργείο Παιδείας, αυθαίρετα και χωρίς άδεια, χρησιμοποίησε φωτογραφίες που είχαν δημοσιευθεί με την έκδοση της εγκυκλοπαίδειας «Κύπρος Ιστορία Πολιτισμός»  χωρίς να έχει τη σχετική άδεια από τον εκδότη.

Ο Άγγελος Κυριάκου, εκδότης της εγκυκλοπαίδειας που εκδόθηκε το 1987 είχε αγοράσει  τις φωτογραφίες από τον γνωστό φωτογράφο Ζακ Ιακωβιδη.

Όταν ο Κυριάκου διαπίστωσε πως οι φωτογραφίες που αυτός απέκτησε δαπανώντας χρήματα, εκτυπώθηκαν παράτυπα και συμπεριλήφθησαν στις εκδόσεις του Υπουργείου Παιδείας, χωρίς την άδειά του ιδίου ή την άδεια του φωτογράφου, κινήθηκε νομικά εναντίον του Υπουργείου.

Συγκεκριμένα οι φωτογραφίες του Ζακ Ιακωβίδη συμπεριλήφθηκαν στα σχολικά εγχειρίδια «Η κατεχόμενη γη μας», «Η εκκλησία της Κύπρου», «Δεν ξεχνώ και αγωνίζομαι», «Ιστορία Μεσαιωνική και νεότερη της Κύπρου» και «Γνωριμία με Κύπριους καλλιτέχνες».

Ο παραπονούμενος εκδότης κατηγορούσε το Υπουργείο Παιδείας για παράνομη χρησιμοποίηση 130 αυθεντικών φωτογραφιών για τις οποίες ο εκδότης είχε καταβάλει  το 1987 το ποσό των 3500 ευρώ.

Διαβάστε επίσης:

• Αποπειράθηκε να δολοφονήσει τον Μακάριο, έγραψε βιβλίο και σήκωσε θύελλα αντιδράσεων
• Όταν ένας Κύπριος «έσυρε» στα δικαστήρια τον Umberto Eco για λογοκλοπή
• Ο άνθρωπος που τα έβαλε με τον Μακάριο – Το «απαγορευμένο» βιβλίο και οι διώξεις

• «Μακαριακοί βασάνιζαν μέλη της ΕΟΚΑ Β» - Μια συνέντευξη έστειλε την «Αλήθεια» στο σκαμνί

Παρά τις προειδοποιήσεις και τη γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα της Κυπριακής Δημοκρατίας,  το Υπουργείο εξακολούθησε να χρησιμοποιεί τις εν λόγω φωτογραφίες στις εκδόσεις του.   

Το δικαστήριο αναγνώρισε παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων. Μνεία έγινε και στη σταδιακή μείωση των πωλήσεων της εγκυκλοπαίδειας η οποία οδήγησε στην αναστολή των δραστηριοτήτων της. Δεν αποδείχτηκε βέβαια  ότι η εγκυκλοπαίδεια υπέστηκε χρεωκοπία ή άλλη ζημιά από την παράνομη συμπερίληψη των φωτογραφιών της στις εκδόσεις του Υπουργείου Παιδείας.

Τελικά, το 2009,  το δικαστήριο εκδίκασε αποζημιώσεις, προς τον εκδότη της εγκυκλοπαίδειας, ύψους 200 ευρώ. Η απόφαση απογοήτευσε τους ενάγοντες οι οποίοι δήλωσαν ότι θα εφεσιβάλουν την απόφαση .

Το 2013 το Ανώτατο δικαστήριο δεν αμφισβήτησε τα ευρήματα του Πρωτόδικου δικαστηρίου και αποδέχτηκε τη θέση ότι ο Ανδρέας Χατζηθωμάς, υπάλληλος του Υπουργείου Παιδείας και υπεύθυνος για την εκτύπωση της σειράς βιβλίων «Η Κύπρος μας» παρέδωσε σειρά φωτογραφιών στις καθηγήτριες Παντελίδου και Πρωτοπαπά με σκοπό να το χρησιμοποιήσουν στο βιβλίο «Ιστορία της Κύπρου- Μεσαιωνική και Νεώτερη»,  κατά παράβαση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας του εκδότη Άγγελου Κυριάκου.

Διαβάστε επίσης:

• Η άγνωστη ιστορία του κλεμμένου ημερολογίου της γραμματέως του Μακαρίου
• Ήταν αντιστασιακός και τον «βάφτισαν» πραξικοπηματία της ΕΟΚΑ Β΄
• Τα δύο βιβλία που ενόχλησαν τον Σ. Ηλιάδη – Η σχέση του με τον Γρίβα και την ΕΟΚΑ Β
• Ελένη η Πόρνη: Το best seller που κατέληξε στο δικαστήριο

Στην έφεση ο Άγγελος Κυριάκου περιέλαβε 8 λόγους για τους οποίους δεν ένιωθε δικαιωμένος με την απόφαση του Πρωτόδικου δικαστηρίου.

Το Ανώτατο Δικαστήριο ωστόσο έκρινε πως δεν μπορούσε να αποδειχθεί πως το Υπουργείο είχε οποιοδήποτε όφελος από τη χρήση των φωτογραφιών. Αντίθετα, επειδή οι φωτογραφίες χρησιμοποιήθηκαν για τη διατήρηση της μνήμης των κατεχόμενων εδαφών μας συμφώνησε με τη θέση του πρωτόδικου δικαστηρίου και δεν επιδίκασε τιμωρητικές αποζημιώσεις  εναντίον του Υπουργείου Παιδείας. Αναγνωρίζοντας ωστόσο την επιτυχία της έφεσης το Δικαστήριο επιδίκασε υπέρ του εκδότη Άγγελου Κυριάκου ποσό 8 χιλιάδων ευρώ συν τα έξοδα της έφεσης.

Από νομικής πλευράς, η έφεση θεωρείται επιτυχημένη αφού η  πρωτόδικη απόφαση διαφοροποιήθηκε  επιδικάζονται στους εφεσείοντες €8,000 πλέον έξοδα της έφεσης.