Όταν ένας Κύπριος «έσυρε» στα δικαστήρια τον Umberto Eco για λογοκλοπή

09:01 - 11 Φεβρουαρίου 2017

ΤΟΠΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣΩΠΑ

«Όπου καίνε βιβλία, στο τέλος καίνε και ανθρώπους», έγραψε ο Γερμανός συγγραφέας Heinrich Heine και στην Κύπρο βρεθήκαμε μια ανάσα πριν από αυτό το στάδιο. Ο ΡΕΠΟΡΤΕΡ μέσα από μια σειρά θεμάτων, που θα δημοσιεύονται κάθε Σαββατοκύριακο για τις επόμενες εβδομάδες, θα καταγράψει περιπτώσεις βιβλίων που λογοκρίθηκαν και βιβλίων που η τύχή τους κρίθηκε στις αίθουσες των δικαστηρίων κατά τις προηγούμενες δεκαετίες.

Σε αυτή την προσπάθεια μας συνεισφέρει ο βιβλιοθηκονόμος συγγραφέας Ανδρέας Καπανδρέου, ο οποίος μας διέθεσε υλικό από την έρευνα που πραγματοποίησε ο ίδιος για να καταγράψει αυτές τις περιπτώσεις βιβλίων.

Το όνομα του Ρόδου - Ο αφορισμένος

« Ένας Κύπριος σέρνει στα Δικαστήρια τον Ουμπέρτο Έκο» έγραφαν οι New York Times στο φύλλο της εφημερίδας στις 23 Οκτωβρίου του 1991.

Ο λόγος; Ο Κύπριος συγγραφέας Κώστας Σωκράτους διαβάζοντας το βιβλίο του Umberto Eco «Το όνομα του Ρόδου» βρήκε τόσες ομοιότητες με το δικό του βιβλίο «Ο αφορισμένος», που αναγκάστηκε να καταχωρήσει αγωγή στα κυπριακά δικαστήρια, αξιώνοντας από τον παγκοσμίου φήμης συγγραφέα αποζημίωση ύψους ενός εκατομμυρίου λιρών για λογοκλοπή.

Ο Κώστας Σωκράτους είναι Κύπριος συγγραφέας που γεννήθηκε το 1939 και το 1964 σε ηλικία 25 ετών έγραψε το βιβλίο «Ο αφορισμένος».

Διαβάστε επίσης:

Ο Uberto Eco εξέδωσε το βιβλίο του «Το όνομα του Ρόδου» το 1980 στην Ιταλία και έγινε παγκοσμίως γνωστό όταν το 1983 μεταφράστηκε στα αγγλικά, ενώ δύο χρόνια αργότερα, το 1985 μεταφράστηκε και στα ελληνικά.

Όταν ο Κώστας Σωκράτους διάβασε το βιβλίο του Umberto Eco αντιλήφθηκε τις ομοιότητες στο σενάριο του βιβλίου και στηριζόμενος σε αυτό καταχώρησε την αγωγή.

Το θέμα πήρε μεγάλες διαστάσεις και δημοσιότητα που καλύφθηκε παγκοσμίως. Τελικά η τελεσίδικη απόφαση του δικαστηρίου το 1992 απάλλαξε τον Eco λόγω αμφιβολιών: «Ακόμα και πλήρης ταυτότητα δύο έργων δεν αποτελεί τελεσίδικη μαρτυρία αντιγραφής γιατί είναι δυνατόν να αποδειχθεί ότι ο συγγραφέας του έργου, που κατ’ ισχυρισμόν αντιγράφτηκε ήταν εκ των πραγμάτων αδύνατο να είχε πρόσβαση στο πρωτότυπο».

Ακολούθησε έφεση από τον Κύπριο συγγραφέα το 1997 την οποία το δικαστήριο απέρριψε με το αιτιολογικό ότι:

«Στο "Όνομα του Ρόδου" η δράση εκτυλίσσεται σε ένα σταθερό μεσαιωνικό σκηνικό, που στήνει η μυθοπλαστική φαντασία, η πλατιά γνώση και οι μελέτες του συγγραφέα του. Έχει άρτιες και εκτεταμένες περιγραφές είτε πρόκειται για το ίδιο το μοναστήρι (που γίνεται στην αρχή του βιβλίου κατά την άφιξη των κεντρικών ηρώων) είτε για τις έριδες της καθολικής εκκλησίας και τις αιρέσεις της. Μια απαστράπτουσα πτυχή του βιβλίου είναι το έντονο αστυνομικό στοιχείο, που έχει επίπεδο ιστοριών Σέρλοκ Χόλμς. Είναι η σαγηνευτικά ευχάριστη αφήγηση αστυνομικών περιπετειών σε μοναστήρι, το 1327, που προκαλεί το αδιάπτωτο ενδιαφέρον και την αγωνία του αναγνώστη. Το αστυνομικό μυστήριο διαπερνά ολόκληρη την πλοκή.

Το βιβλίο αυτό είναι ακόμη ένα εκτεταμένο χρονικό των θρησκευτικών πολέμων του 14ου αιώνα. Και επίσης των μοναστικών ταγμάτων της εποχής και των διαφόρων αιρέσεων που μάστιζαν την καθολική θρησκεία. Ακόμη η στροφή σε αλληγορήματα δεν είναι σπάνια. Η απαγόρευση της χρήσης του δεύτερου ορόφου της βιβλιοθήκης, στον οποίο, κατά τον ηγούμενο, υπήρχαν βιβλία με πολλά ψεύδη, συμβολίζει και ένα διαχρονικό κοινωνικό φαινόμενο. Την προσήλωση σε δόγματα και την εμπέδωση τους με την παρεμπόδιση της ελεύθερης πρόσβασης και χρήσης της γνώσης.

Διαβάζοντας κανείς τα δύο βιβλία έχει τη συνεχή και έντονη αίσθηση της ετερότητας όλων των στοιχείων που απαρτίζουν ένα μυθιστόρημα, που σε τελική ανάλυση είναι η ίδια η ετερότητα των συγγραφέων τους. Ο καθένας έθεσε τη δική του χωριστή σφραγίδα στο έργο του.
Για τους παραπάνω λόγους η έφεση απορρίπτεται».

Αρκετά χρόνια αργότερα στις 4 Μαρτίου του 2016, λίγες μόνο μέρες μετά το θάνατο του διάσημου συγγραφέα Ουμπέρτο Έκο ο Κώστας Σωκράτους σημείωνε σε επιστολή του προς την εφημερίδα «Ο Φιλελεύθερος»:

Λυπήθηκα ειλικρινά όταν πληροφορήθηκα τον θάνατο του Ουμπέρτο Έκο. Ο Έκο ήξερε πέντε γλώσσες μεταξύ τους και την αρχαία ελληνική γλώσσα.

Με τον Ουμπέρτο Έκο για τρία χρόνια ήμασταν σε αντιδικία, γιατί τον κατηγορούσα ότι μου έκλεψε τον μύθο και την πλοκή του βιβλίου μου «Αφορισμένος», που εκδόθηκε το 1964. Πράγματι, υπάρχουν πολλές ομοιότητες του «Αφορισμένου» με το βιβλίο του «Τ' όνομα του ρόδου». Αυτό μας οδήγησε στα δικαστήρια της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά δυστυχώς το βρετανικό δίκαιο που ίσχυε δεν ήταν υπέρ μου.

Η ελληνική τηλεόραση μού είχε κάνει ένα αφιέρωμα στα πολιτιστικά δρώμενα και ένα στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων. Είχα αρκετούς φίλους συγγραφείς που με υπεράσπιζαν, όπως τον αγαπητό Πέτρο Στυλιανού και τον φίλο Άντρο Παυλίδη, αλλά είχα και εναντίον μου αρκετούς άλλους συγγραφείς.

Είναι πολλές οι ομοιότητες των δύο βιβλίων, με δύο επισκέπτες που πήγαιναν στο μοναστήρι ντυμένοι σαν καλόγηροι από το Άγιο Όρος.

Αναζητούσαν τα αρχαία χειρόγραφα του Πλάτωνα και του Σωκράτη. Στο μεταξύ γίνονταν και μυστηριώδη εγκλήματα στο μοναστήρι.

Τα μεγάλα περιοδικά Spiegel και Epoca μού πήραν συνέντευξη, τα οποία συνηγορούσαν με τη δική μου άποψη. Το αμερικανικό κανάλι CNN μού πήρε επίσης συνέντευξη και ο μεγάλος λόγιος Σωφρόνης Σωφρονίου, που βρισκόταν στην Αμερική και άκουσε τη συνέντευξή μου, μου ανέφερε ότι ήταν πειστική.

Διαβάστε επίσης:

Όταν ένας Κύπριος «έσυρε» στα δικαστήρια τον Umberto Eco για λογοκλοπή

Ροη Ειδησεων

Διαμέρισμα 2 υπνοδ. στον Άγιο Τύχωνα

Κατοικία 3ων υπνοδ. με ημιυπόγειο στην Επισκοπή

Κατοικία 4ων υπνοδ. στον Στρόβολο

Κατοικία 3ων υπνοδ. με σοφίτα και πισίνα στην Ευρύχου

Δειτε Επισης