Δ. Γεωργιάδης: Φρένο στις προεκλογικές δεσμεύσεις και παραχωρήσεις
07:09 - 15 Δεκεμβρίου 2017
Εύκολα μπορεί και πάλι να αντιστραφεί το θετικό κλίμα τόσο στα δημόσια οικονομικά όσο και στο ρυθμό ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας, επισημαίνει ο πρόεδρος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, Δημήτρης Γεωργιάδης, υπογραμμίζοντας πως η οικονομική γειτονιά της Κύπρου χαρακτηρίζεται από αστάθεια πράγμα το οποίο ανά πάσα στιγμή μπορεί να μας επηρεάσει αρνητικά.
Παράλληλα, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για προεκλογικές δεσμεύσεις και παραχωρήσεις, ιδιαίτερα σε παραχωρήσεις που θα καταστήσουν μόνιμη την αύξηση του κρατικού μισθολογίου. Υπογραμμίζει πως η ροή εσόδων που καταγράφεται αυτή τη στιγμή μπορεί να αποδειχθεί μη μόνιμη και τα πλεονάσματα να μετατραπούν σε ελλείμματα.
Διαβάστε ακόμα: Κεντρική: Οργανώνεται για lobbying στις ΗΠΑ
Διαβάστε ακόμα: Κεντρική: Οργανώνεται για lobbying στις ΗΠΑ
Την ίδια ώρα, ο κ. Γεωργιάδης μιλά για τις μεταρρυθμίσεις που δεν έγιναν για τις κρατικοποιήσεις που δεν υλοποιήθηκαν, καθώς επίσης και την μεταρρύθμιση του Δημόσιου Τομέα που απλά έμεινε στα χαρτιά και το κόστος να το επωμίζεται καθημερινά ο απλός πολίτης.
Με βάση και τα όσα εξαγγέλλονται για μισθολογικές αυξήσεις και ωφελήματα κ.ο.κ., ποιος είναι ο βαθμός επικινδυνότητας για την κυπριακή Οικονομία να εκτροχιαστεί;
Οι κίνδυνοι από τέτοιες κινήσεις είναι πολλοί. Ο πρώτος και πιο άμεσος αφορά την ΜΟΝΙΜΗ αύξηση του συνολικού κρατικού μισθολογίου. Την περίοδο που διανύουμε τα έσοδα υπερκαλύπτουν αυτές τις αυξημένες δαπάνες όμως μπορεί μέρος τους να αποδειχτεί ΜΗ ΜΟΝΙΜΟ και άρα να επιστρέψουμε σε ελλείμματα. Εισπράττονται οφειλές από παλιότερα χρόνια λόγω των εντονότερων προσπαθειών που καταβλήθηκαν μετά την κρίση, καταναλωτές και επιχειρήσεις που ανέβαλλαν δαπάνες λόγω του φόβου της κρίσης με την ανάκαμψη πιθανόν να επενδύουν και να καταναλώνουν καλύπτοντας και παλαιότερες ανάγκες, η ενίσχυση στον κατασκευαστικό τομέα από τα κίνητρα που έδωσε η κυβέρνηση πιθανόν να μην συνεχιστεί, όπως και το ευνοϊκό εξωτερικό περιβάλλον που ενίσχυσε ειδικότερα την τουριστική βιομηχανία με θετικές επιπτώσεις σε άλλους τομείς της οικονομίας. Όλα αυτά οδήγησαν σε αύξηση κρατικών εσόδων που πιθανόν να μην συνεχιστεί ή να περιοριστεί.
Οι κίνδυνοι από τέτοιες κινήσεις είναι πολλοί. Ο πρώτος και πιο άμεσος αφορά την ΜΟΝΙΜΗ αύξηση του συνολικού κρατικού μισθολογίου. Την περίοδο που διανύουμε τα έσοδα υπερκαλύπτουν αυτές τις αυξημένες δαπάνες όμως μπορεί μέρος τους να αποδειχτεί ΜΗ ΜΟΝΙΜΟ και άρα να επιστρέψουμε σε ελλείμματα. Εισπράττονται οφειλές από παλιότερα χρόνια λόγω των εντονότερων προσπαθειών που καταβλήθηκαν μετά την κρίση, καταναλωτές και επιχειρήσεις που ανέβαλλαν δαπάνες λόγω του φόβου της κρίσης με την ανάκαμψη πιθανόν να επενδύουν και να καταναλώνουν καλύπτοντας και παλαιότερες ανάγκες, η ενίσχυση στον κατασκευαστικό τομέα από τα κίνητρα που έδωσε η κυβέρνηση πιθανόν να μην συνεχιστεί, όπως και το ευνοϊκό εξωτερικό περιβάλλον που ενίσχυσε ειδικότερα την τουριστική βιομηχανία με θετικές επιπτώσεις σε άλλους τομείς της οικονομίας. Όλα αυτά οδήγησαν σε αύξηση κρατικών εσόδων που πιθανόν να μην συνεχιστεί ή να περιοριστεί.
Επιπρόσθετα, υπάρχουν και έμμεσες επιπτώσεις που κυρίως επιδεινώνουν μεσοπρόθεσμα την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και άρα τη δυνατότητα παραγωγής πλούτου και κρατικών εσόδων.
Η παραχώρηση έστω και μικρών αυξήσεων ή ωφελημάτων μπορεί να δημιουργήσει προηγούμενο και δικαιολογία για άλλες διεκδικήσεις/ παραχωρήσεις. Φαινόμενο που έχουμε δει επανειλημμένα.
Οι φόροι αποτελούν κόστος για την οικονομία, άρα και για τις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν εξωτερικό ανταγωνισμό. Ακόμη, η παραχώρηση ισοπεδωτικών αυξήσεων μπορεί να επηρεάσει αρνητικά κρατικούς οργανισμούς (ΑΗΚ, CYTA, Πανεπιστήμιο Κύπρου κ.α.) που είναι αντιμέτωποι ή πρόκειται να αντιμετωπίσουν ανταγωνισμό. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να απειλήσει και τη βιωσιμότητα τους.
Ακόμη η αμοιβή για ένα επάγγελμα αποτελεί ένδειξη για τις ανάγκες της οικονομίας. Αν αυξάνονται οι απολαβές των γιατρών ή των λογιστών πιθανότατα αυτό να αποτελεί μια ένδειξη – ένα μήνυμα προς τους νέους ότι υπάρχουν οι ανάλογες ανάγκες. Αν οι αυξήσεις στο δημόσιο δεν αντικατοπτρίζουν αυτές τις μεταβολές τότε στέλνονται λάθος μηνύματα στους νέους για το τι θα πρέπει να σπουδάσουν/ ειδικευτούν και άρα δημιουργείται ένα κενό με τι χρειάζεται η οικονομία και τι προσφέρει η παιδεία. Επίσης, ο δημόσιος τομέας αντλεί αναγκαίο προσωπικό από τον ιδιωτικό τομέα όπου αμείβει καλύτερα και το αντίστροφο με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προβλήματα και στους δύο τομείς και να περιορίζεται ακόμη περισσότερο η ανταγωνιστικότητα, όπως και η ποιότητα των υπηρεσιών και προϊόντων που απολαμβάνει ο πολίτης.
Τι δεν έχουμε κάνει μέχρι στιγμής το οποίο αποτελεί και καίριο αίτημα της ΕΕ;
Ως Δημοσιονομικό Συμβούλιο και σε συνέχεια από την προηγούμενη σας ερώτηση, ταχθήκαμε έντονα και επανειλημμένα υπέρ της δημιουργίας ενός ορθολογιστικού μηχανισμού καθορισμού των αμοιβών στον δημόσιο τομέα που πιστεύουμε θα αντιμετώπιζε σε μεγάλο βαθμό τις προκλήσεις που αναφέρθηκαν. Ούτε καν συζήτηση γίνεται για το θέμα.
Τι δεν έχουμε κάνει μέχρι στιγμής το οποίο αποτελεί και καίριο αίτημα της ΕΕ;
Ως Δημοσιονομικό Συμβούλιο και σε συνέχεια από την προηγούμενη σας ερώτηση, ταχθήκαμε έντονα και επανειλημμένα υπέρ της δημιουργίας ενός ορθολογιστικού μηχανισμού καθορισμού των αμοιβών στον δημόσιο τομέα που πιστεύουμε θα αντιμετώπιζε σε μεγάλο βαθμό τις προκλήσεις που αναφέρθηκαν. Ούτε καν συζήτηση γίνεται για το θέμα.
Όσον αφορά τις ιδιωτικοποιήσεις πιστεύω πως τα προβλήματα και οι κίνδυνοι άρχισαν να γίνονται πιο αντιληπτά από όλους. Στην περίπτωση της CYTA που είναι αντιμέτωπη με πιο έντονο ανταγωνισμό βλέπουμε μια συνεχή απώλεια μεριδίων και εσόδων. Είναι φανερό ότι το σημερινό περιβάλλον ευνοεί τους ανταγωνιστές της οι οποίοι συνεχίζουν σταθερά και χωρίς ουσιαστικό ρίσκο και μεγάλες επενδύσεις, να αυξάνουν τα μερίδια τους. Παρακολουθούμε δηλαδή μια σταδιακή ιδιωτικοποίηση της αγοράς τηλεπικοινωνιών με το φορολογούμενο αντί να εισπράττει ένα ποσό από την εκμετάλλευση ή πώληση του οργανισμού ή μεριδίου του να κινδυνεύει να μείνει με το λογαριασμό των υποχρεώσεων από τυχόν κλείσιμο του. Δεν αποκλείεται να δούμε επανάληψη του σκηνικού του τομέα των αερογραμμών και του σφαγείου. Επίσης, όπως και στις αερομεταφορές, η ύπαρξη ενός παίκτη που «προστατεύεται» από το κράτος, επιδρά αρνητικά στον ανταγωνισμό, εφόσον έμμεσα προστατεύονται και οι ιδιώτες ανταγωνιστές. Οι τελευταίοι δεν έχουν ισχυρό κίνητρο για επενδύσεις και ανάληψη αναγκαίου ρίσκου με αποτέλεσμα το επίπεδο υπηρεσιών και κόστους να μην βελτιώνεται όσο σε θα ανέμενε κάποιος.
Όσον αφορά το δημόσιο τομέα, τρία είναι τα πιο επείγοντα ζητήματα που χρήζουν μεταρρύθμισης.
(α) Η απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης και η ύπαρξη διαφάνειας για όλα τα θέματα. Πέραν του κόστους και της ταλαιπωρίας που όλοι αντιλαμβανόμαστε, οι σοβαροί επενδυτές δεν είναι διατεθειμένοι να σπαταλούν χρόνο και πόρους και να βρίσκονται αντιμέτωποι με καταστάσεις τους τύπου «α! ξεχάσαμε να σας πούμε χρειάζεστε και μια άδεια από το Χ τμήμα». Υπενθυμίζω ότι είχαμε ως μέτοχο της δεύτερης μεγαλύτερης τράπεζας μας ένα ξένο κολοσσό. Τον διώξαμε και ελκύσαμε ένα μέτοχο που είχε την ικανότητα να λειτουργήσει μέσα σε αυτές τις αδιαφανείς διαδικασίες και είδαμε το αποτέλεσμα. Ανθεί η διαφθορά με καταστροφικά κόστη για τον απλό πολίτη.
(α) Η απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης και η ύπαρξη διαφάνειας για όλα τα θέματα. Πέραν του κόστους και της ταλαιπωρίας που όλοι αντιλαμβανόμαστε, οι σοβαροί επενδυτές δεν είναι διατεθειμένοι να σπαταλούν χρόνο και πόρους και να βρίσκονται αντιμέτωποι με καταστάσεις τους τύπου «α! ξεχάσαμε να σας πούμε χρειάζεστε και μια άδεια από το Χ τμήμα». Υπενθυμίζω ότι είχαμε ως μέτοχο της δεύτερης μεγαλύτερης τράπεζας μας ένα ξένο κολοσσό. Τον διώξαμε και ελκύσαμε ένα μέτοχο που είχε την ικανότητα να λειτουργήσει μέσα σε αυτές τις αδιαφανείς διαδικασίες και είδαμε το αποτέλεσμα. Ανθεί η διαφθορά με καταστροφικά κόστη για τον απλό πολίτη.
(β) Βασικό στοιχείο για την αποτελεσματική λειτουργία της ελεύθερης αγοράς είναι η κατοχύρωση του δικαιώματος στην περιουσία. Δυστυχώς στην Κύπρο χρησιμοποιήσαμε τους τίτλους ακίνητης ιδιοκτησίας ως εργαλείο για να διορθωθούν πολεοδομικές και άλλες παρατυπίες και παρανομίες. Θυσιάσαμε την αξία του τίτλου ιδιοκτησίας με στόχο να λύσουμε άλλες παρατυπίες που θα έπρεπε να είχαν λυθεί μέσω άλλων διαδικασιών/ θεσμών και ούτε αυτό το πετύχαμε. Θα πρέπει λοιπόν να αντιμετωπιστεί άμεσα το θέμα, ώστε οι τίτλοι να εκδίδονται άμεσα.
(γ) Προχωρώντας από το πιο πάνω σημαντικό είναι το φαινόμενο των απαράδεχτων καθυστερήσεων στην απονομή δικαιοσύνης. Αν ένας πολίτης ή επενδυτής θέλει να προχωρήσει σε μια συναλλαγή πέραν των απλουστευμένων διαδικασιών και την κατοχύρωση των δικαιωμάτων του, θέλει να γνωρίζει ότι αν κάτι δεν προχωρήσει όπως θα έπρεπε θα μπορέσει να βρει το δίκαιο του γρήγορα και αποτελεσματικά. Η αξία του συμβολαίου, η αξία του τίτλου ιδιοκτησίας είναι συνυφασμένη με τον βαθμό αποτελεσματικότητας της δικαιοσύνης. Πολλές φορές «παινευόμαστε» ότι για να εκποιηθεί ένα ενυπόθηκο ακίνητο χρειάζονται πέραν των 10 ετών δικαστικών μαχών. Τώρα μιλούν κάποιοι για την αναγκαιότητα πώλησης πακέτων δανείων από τις τράπεζες για να λυθεί η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η οικονομία μας. Αναλογίστηκε κάποιος ποια είναι η επίπτωση από τις καθυστερήσεις στη δικαιοσύνη στις αξίες αυτών των ενυπόθηκων ακινήτων και κατ’ επέκταση στους ισολογισμούς των τραπεζών αλλά και στα υπόλοιπα των ίδιων των δανειζόμενων; Κάτω από το ίδιο κεφάλαιο εμπίπτει και η ενίσχυση και η αποτελεσματική λειτουργία των θεσμών, ειδικότερα των ανεξάρτητων, που αποτελεί προϋπόθεση για διασφάλιση της αξιοπιστίας του συστήματος μας.
Ακόμη ένα σημείο που έχουμε θίξει έντονα ως Δημοσιονομικό Συμβούλιο και για το οποίο έχουν γίνει κάποια βήματα είναι η ολική μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος της Κύπρου. Σήμερα υπάρχει ανεπαρκής εποπτεία, λανθασμένα κίνητρα και εμπόδια, που όλα οδηγούν μακριά από το στόχο της επίτευξης επαρκούς συντάξεων για το σύνολο του πληθυσμού. Είναι και από τους λόγους που ως κοινωνία έχουμε υπερβολικά χαμηλά ποσοστά αποταμίευσης.
Όσον αφορά τη γενικότερη έννοια των μεταρρυθμίσεων είναι καλό να γνωρίζουμε ότι μιλάμε για μια συνεχής διαδικασία αλλαγής του τρόπου λειτουργίας με στόχο την βελτίωση και όχι για μια μεμονωμένη πράξη. Επίσης, η μεταρρύθμιση μπορεί να αφορά απλές και μικρές διαδικασίες και όχι μόνο μεγαλεπήβολα έργα π.χ. εφαρμογή του ΓΕΣΥ.
Διαβάστε ακόμα: Ψάχνουν διαχειριστή για το cafe της Πλατείας Ελευθερίας
Διαβάστε ακόμα: Ψάχνουν διαχειριστή για το cafe της Πλατείας Ελευθερίας
Τι πρέπει να προσέξει λίγο πριν την εκπνοή της η παρούσα διακυβέρνηση σε ό,τι αφορά τα δημόσια οικονομικά και τι θα πρέπει να προσέξει η νέα διακυβέρνηση;
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος όπως και σε κάθε προεκλογική περίοδο, και αυτό είναι παγκόσμιο φαινόμενο, είναι να γίνονται ή να δίνονται δεσμεύσεις για παραχωρήσεις που θα οδηγήσουν σε εκτροχιασμό των δημοσίων οικονομικών ή που θα προκαλούν προβλήματα στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Ακόμη και να γίνουν τέτοιες δεσμεύσεις θα πρέπει η νέα κυβέρνηση να έχει την ωριμότητα να αναλάβει την πολιτική ευθύνη και να μην προχωρήσει στην υλοποίηση τους.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος όπως και σε κάθε προεκλογική περίοδο, και αυτό είναι παγκόσμιο φαινόμενο, είναι να γίνονται ή να δίνονται δεσμεύσεις για παραχωρήσεις που θα οδηγήσουν σε εκτροχιασμό των δημοσίων οικονομικών ή που θα προκαλούν προβλήματα στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Ακόμη και να γίνουν τέτοιες δεσμεύσεις θα πρέπει η νέα κυβέρνηση να έχει την ωριμότητα να αναλάβει την πολιτική ευθύνη και να μην προχωρήσει στην υλοποίηση τους.
Πόσο σταθερή είναι η «οικονομική γειτονιά» της Κύπρου;
Η οικονομική γειτονιά της Κύπρου χαρακτηρίζεται από αστάθεια και όσον αφορά την Κύπρο έχει δύο όψεις. Από την μια η πολιτική αστάθεια μπορεί να επεκταθεί και να μας επηρεάσει αρνητικά και από την άλλη η σχετική σταθερότητα που προσφέρει η Κύπρος στη περιοχή την καθιστά εναλλακτική επιλογή. Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι μέχρι σήμερα η Κύπρος έχει περισσότερο ευνοηθεί. Έχει καταγραφεί αύξηση στις αφίξεις τουριστών και στην κάθοδο εταιρειών.
Η οικονομική γειτονιά της Κύπρου χαρακτηρίζεται από αστάθεια και όσον αφορά την Κύπρο έχει δύο όψεις. Από την μια η πολιτική αστάθεια μπορεί να επεκταθεί και να μας επηρεάσει αρνητικά και από την άλλη η σχετική σταθερότητα που προσφέρει η Κύπρος στη περιοχή την καθιστά εναλλακτική επιλογή. Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι μέχρι σήμερα η Κύπρος έχει περισσότερο ευνοηθεί. Έχει καταγραφεί αύξηση στις αφίξεις τουριστών και στην κάθοδο εταιρειών.
Αυτό καταδεικνύει το πόσο μετρά η σταθερότητα και η αξιοπιστία στην σημερινή παγκοσμιοποιημένη οικονομία. Το ότι καταγράφονται πλεονάσματα και θετικές οικονομικές επιδόσεις θα πρέπει να αντιμετωπιστεί όχι ως ευκαιρία χαλάρωσης και παραχωρήσεων αλλά ως ισχυρό κίνητρο για νέες και ταχύτερες μεταρρυθμίσεις. Μεταρρυθμίσεις που θα καθιστούν την Κύπρο ως ένα ακόμη πιο αξιόπιστο χώρο δραστηριοποίησης που χαρακτηρίζεται από διαφάνεια και ανταγωνιστικότητα.
Πρόεδρος Δημοσιονομικού Συμβουλίου
Οι απόψεις που εκφράζονται είναι προσωπικές.
Οι απόψεις που εκφράζονται είναι προσωπικές.
