Τα δύο νομοσχέδια για σύσταση και λειτουργία Κατά της Διαφθοράς παρουσίασε ο Ιωνάς

Τα δύο νομοσχέδια για σύσταση και λειτουργία της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς και Διαφάνεια στις Διαδικασίες Λήψης Δημοσίων Αποφάσεων και Συναφών Θεμάτων (lobbying) παρουσίασε σήμερα ο αρμόδιος Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης Ιωνάς Νικολάου.

 Στο πλαίσιο της παρουσίασης των δύο νομοσχεδίων η οποία διεξήχθη στην αίθουσα πολλαπλής χρήσης του Υπουργείου Οικονομικών, παρουσία μεταξύ άλλων του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας Κώστα Κληρίδη και του Αρχηγού Αστυνομίας Ζαχαρίας Χρυσοστόμου, ο Υπουργός Δικαιοσύνης τόνισε για ακόμη μια φορά την αποφασιστικότητα της Κυβέρνησης για πάταξη κάθε μορφής διαφθοράς στο τόπο μας, υποδεικνύοντας ότι για να επιτευχθεί αυτός ο δύσκολος στόχος χρειάζονται τα απαραίτητα όπλα και η συνεργασία όλων και πως ως εκ τούτου αποτελεί πρωταρχική σημασία η υιοθέτηση του νομικού πλαισίου από τη Βουλή ώστε να καταστεί δυνατή η πλήρης εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής κατά της Διαφθοράς.

 «Ο περί Σύστασης και Λειτουργίας της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς Νόμος του 2017»

Το πρώτο νομοσχέδιο το οποίο παρουσίασε ο Ιωνάς Νικολάου προνοεί την εγκαθίδρυση Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς, αποτελούμενη από τον Πρόεδρο της Αρχής και δύο μέλη.

 Όπως εξήγησε ο κ. Νικολάου η Αρχή θα έχει ως κύρια ευθύνη να αναλαμβάνει τις αναγκαίες πρωτοβουλίες και ενέργειες για τη διασφάλιση της συνεκτικότητας και της αποτελεσματικότητας των δράσεων των υπηρεσιών του δημόσιου, του ευρύτερου δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα σε θέματα πρόληψης και καταπολέμησης της διαφθοράς.

 Οι εξουσίες και αρμοδιότητες της Αρχής συνοψίζονται ως εξής:

- Συντονισμός της καταπολέμησης της απάτης, της διαφθοράς και κάθε άλλης παράνομης δραστηριότητας, η οποία πλήττει τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης
 
- Συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς, όργανα και υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή άλλων κρατών για την εκπόνηση, ανάληψη, χρήση, υλοποίηση προγραμμάτων – στρατηγικών σχεδίων, την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και τη λήψη τεχνικής βοήθειας για την καταπολέμηση της διαφοράς και της απάτης
 
- Συντονισμός, εποπτεία και αξιολόγηση των δράσεων των υπηρεσιών του δημοσίου, ευρύτερου δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα σε θέματα πρόληψης και καταστολής της διαφθοράς
 
- Αποδοχή καταγγελιών και συλλογή πληροφοριών επί υποθέσεων διαφθοράς στον δημόσιο, ευρύτερο δημόσιο    και ιδιωτικό τομέα και καταγγελιών και πληροφοριών για υποθέσεις παρατυπιών, υπόνοιας απάτης και απάτης στα συγχρηματοδοτούμενα, διακρατικά και άλλα προγράμματα
 
- Συλλογή, αξιοποίηση και διερεύνηση πληροφοριών και στοιχείων που αφορούν τη διάπραξη αδικημάτων διαφθοράς και απάτης στον δημόσιο, στον ευρύτερο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα
 
- Απρόσκοπτη πρόσβαση σε πληροφορίες, έγγραφα, βιβλία, ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων και αρχεία, όλων των τμημάτων / διευθύνσεων, αρχών και υπηρεσιών του δημοσίου τομέα ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα ή του ιδιωτικού τομέα, και κάθε πρόσωπο από το οποίο ζητείται να παραχωρηθούν, υποχρεούται να παράσχει την αιτούμενη πρόσβαση ή τις ζητηθείσες πληροφορίες
 
- Συλλογή, καταγραφή, επεξεργασία, αξιολόγηση και αξιοποίηση δεδομένων με σκοπό την παραγωγή στατιστικών και ή στατιστικής ανάλυσης μέσω των ερευνών ή εργασιών της
 
- Εκπόνηση μελετών, έκδοση εγκυκλίων προς τις αρμόδιες αρχές και λήψη μέτρων, εντός των αρμοδιοτήτων της, προς διασφάλιση της αποστολής της και επεξεργασία εγχειριδίων για σκοπούς ενημέρωσης και εκπαίδευσης.
 
- Αξιολόγηση των κινδύνων από φαινόμενα διαφθοράς, υποβολή εισηγήσεων και προτάσεων για καταστολή και περιορισμό τους και καθορισμός των δεικτών αξιολόγησης
 
- Συντονισμός, αξιολόγηση και παρακολούθηση των δράσεων των διαφόρων υπηρεσιών στον δημόσιο, στον ευρύτερο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα για καταπολέμηση της διαφθοράς
 
- Επαφές και διαβουλεύσεις με μη κυβερνητικούς οργανισμούς και οργανώσεις, σχετικούς επαγγελματικούς συνδέσμους και οργανωμένα σύνολα, και άλλες αρχές της Δημοκρατίας
 
- Συνεργασία και συμμετοχή στις συναντήσεις ή άλλες εκδηλώσεις των εθνικών οργανισμών κατά της διαφθοράς των κρατών που εκάστοτε διοργανώνονται στα πλαίσια των Ηνωμένων Εθνών, του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
 
- Καταρτισμός, τήρηση και διαχείριση δυνάμει νόμου κεντρικού αρχείου με τις ομάδες ειδικού ενδιαφέροντος.
 
Παράλληλα ο Ιωνάς Νικολάου ξεκαθάρισε ότι δεν εμπίπτει στις αρμοδιότητες της Αρχής οποιαδήποτε ενέργεια που πιστοποιείται από τον αρμόδιο Υπουργό ότι αφορά τις σχέσεις μεταξύ της Δημοκρατίας και οποιουδήποτε άλλου κράτους ή διεθνούς οργανισμού ή την άμυνα ή ασφάλεια ή εξωτερική πολιτική της Δημοκρατίας όπως ούτε και οποιαδήποτε ενέργεια αναφορικά με την οποία εκκρεμεί οποιαδήποτε διαδικασία ενώπιον Δικαστηρίου ή διεξάγεται ποινική ανάκριση κατόπιν διαταγής του Γενικού Εισαγγελέα.
 
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο σε περίπτωση που η Αρχή διαπιστώσει παραβίαση της νομοθεσίας θα πρέπει:
 
- σε περίπτωση που η ενδεχόμενη παραβίαση δυνατόν εκ πρώτης όψεως να συνιστά ποινικό αδίκημα να συντάσσει πόρισμα ή έκθεση γεγονότων και να τα υποβάλλει μαζί με όλα τα στοιχεία που κατέχει στο Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας
 
- σε περίπτωση που διαπιστώνει ενδεχόμενη διάπραξη πειθαρχικού παραπτώματος συντάσσει πόρισμα ή έκθεση γεγονότων για διενέργεια πειθαρχικής έρευνας ανεξαρτήτως τυχόν ποινικής ευθύνης
 
Επίσης η Αρχή, κάθε τρεις μήνες, θα ετοιμάζει και θα υποβάλλει στις αρμόδιες αρχές συνοπτικές εκθέσεις, με τις παρατηρήσεις και ή εισηγήσεις της αναφορικά με τα θέματα που αφορούν τον συντονισμό της δράσης, την ανάληψη πρωτοβουλιών και την υλοποίηση ελεγκτικών ενεργειών, τη δημιουργία επιτελικού σχεδιασμού, τον καθορισμό των προτεραιοτήτων, τη διαμόρφωση και ενίσχυση του νομοθετικού πλαισίου και κάθε άλλο ζήτημα για τον καλύτερο συντονισμό των δράσεων και την αποτελεσματική καταπολέμηση της διαφθοράς. 
 
Κάθε τρεις μήνες ο Πρόεδρος της Αρχής θα υποβάλλει στο Υπουργικό Συμβούλιο και στη Βουλή των Αντιπροσώπων συνοπτικό σημείωμα στο οποίο γίνεται συνοπτική αναφορά στις εκθέσεις που υποβλήθηκαν σε κάθε αρμόδια αρχή. Στο σημείωμα θα επισυνάπτεται και το κείμενο οποιασδήποτε έκθεσης ή εγκυκλίου η οποία, κατά την κρίση του Προέδρου, αφορά σημαντική υπόθεση.
 
Επίσης ο Πρόεδρος της Αρχής θα υποβάλλει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, το αργότερο μέχρι την 31 Ιανουαρίου εκάστου έτους, έκθεση για την άσκηση της αποστολής και των αρμοδιοτήτων της με παρατηρήσεις και εισηγήσεις του αναφορικά με την αξιολόγηση των κινδύνων από φαινόμενα διαφθοράς. Η ετήσια Έκθεση της Αρχής θα κατατίθεται στο Υπουργικό Συμβούλιο και στη Βουλή των Αντιπροσώπων, αμέσως μετά την υποβολή της στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, και θα δημοσιεύεται.
 
Αυστηρά πρόστιμα προβλέπει το νομοσχέδιο για οποιονδήποτε παρέχει στην Αρχή ψευδείς ή παραπλανητικές πληροφορίες.
 
Συγκεκριμένα, οποιοδήποτε πρόσωπο παρέχει στην Αρχή εκ προθέσεως, ψευδείς ή παραπλανητικές πληροφορίες, ή παρέχει πληροφορίες ή στοιχεία που γνωρίζει ότι αυτά είναι ανακριβή ή για τα οποία έχει εύλογο λόγο να πιστεύει ότι δεν είναι ακριβή, είναι ένοχο αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης του, θα υπόκειται σε φυλάκιση που δεν θα υπερβαίνει τα τρία (3) έτη και σε χρηματική ποινή που δεν θα υπερβαίνει τις €50.000.
 
Οποιοδήποτε πρόσωπο αρνείται ή παραλείπει να παραχωρήσει στην Αρχή απρόσκοπτη πρόσβαση σε πληροφορίες, έγγραφα, βιβλία, ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων και αρχεία της δημόσιας υπηρεσίας, για θέματα που αφορούν τη διάπραξη αδικήματος διαφθοράς και απάτης ή  με οποιοδήποτε άλλο τρόπο παρεμποδίζει ή παρακωλύει την διεξαγωγή του ερευνητικού έργου της Αρχής είναι ένοχο αδικήματος και σε περίπτωση καταδίκης του, θα υπόκειται σε φυλάκιση που δεν θα υπερβαίνει το ένα (1) έτος και σε χρηματική ποινή που δεν θα υπερβαίνει τις €10.000.
 
 «Ο περί της Διαφάνειας στις Διαδικασίες Λήψης Δημοσίων Αποφάσεων και Συναφών Θεμάτων Νόμος του 2017»

Πρόκειται για την εισαγωγή για πρώτη φορά ρύθμισης του γνωστού Lobbying, κάτι που περιλαμβανόταν στις εισηγήσεις της επιτροπής GRECO.
 
Όπως εξήγησε ο Υπουργός Δικαιοσύνης σκοπός του Νόμου είναι η λογοδοσία και διασφάλιση της διαφάνειας στις διαδικασίες λήψης δημοσίων αποφάσεων που αφορούν την εκτελεστική και νομοθετική εξουσία, εξαιρουμένων των δημοσίων συμβάσεων και ατομικών δικαιωμάτων (π.χ. άδειες οικοδομής).
 
Ως αρμόδια Αρχή για την εφαρμογή του Νόμου ορίζεται η Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς η οποία καταρτίζει μητρώο με την ονομασία «Μητρώο Εγγραφής», στο οποίο εγγράφεται κάθε πρόσωπο το οποίο προτίθεται να εμπλακεί σε τέτοιες διαδικασίες.
 
Σύμφωνα με το προτεινόμενο νομοσχέδιο, η εγγραφή στο Μητρώο θα γίνεται μετά από αίτηση από τον ενδιαφερόμενο για να εμπλακεί στις διαδικασίες αυτές, η οποία και θα αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση, και για το σκοπό ο ενδιαφερόμενος θα υποβάλλει τα προσωπικά του στοιχεία και την ομάδα ειδικού ενδιαφέροντος (lobby) που αντιπροσωπεύει και τους τομείς δραστηριοποίησης του.
 
Στις περιπτώσεις που ο αντιπρόσωπος ή η ομάδα ειδικού ενδιαφέροντος είναι νομικό πρόσωπο, τότε είναι υποχρεωμένο να  δηλώσει τα στοιχεία των πραγματικών δικαιούχων και των προσώπων που πραγματικά ελέγχουν αυτό.
 
Κάθε εγγεγραμμένο πρόσωπο δύναται να καλείται να λάβει μέρος σε διαβούλευση και να λαμβάνει από αρμόδιο αξιωματούχο/υπηρεσία πληροφορίες που αφορούν συγκεκριμένη διαδικασία λήψης δημόσιας απόφασης, που σχετίζεται με τον τομέα ενδιαφέροντος που έχει δηλώσει στην Αρχή, να ζητεί και να έχει συνάντηση με αξιωματούχο/μέλος κρατικής υπηρεσίας που έχει αρμοδιότητα ή δυνατότητα καθορισμού ή και συμβολής στην τελική έκβαση διαδικασίας λήψης δημόσιας απόφασης.
 
Κατά την εμπλοκή του ωστόσο κάθε εγγεγραμμένο πρόσωπο θα πρέπει να δηλώνει την ομάδα ειδικού ενδιαφέροντος για λογαριασμό της οποίας εμπλέκεται και να αναφέρει το αντικείμενο της εμπλοκής του και το αποτέλεσμα στο οποίο αποσκοπεί.
 
Κάθε πρόσωπο που εμπλέκεται ή αποπειράται να εμπλακεί στις διαδικασίες χωρίς να είναι εγγεγραμμένο στο Μητρώο, θα είναι ένοχο αδικήματος και θα υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν θα υπερβαίνει τα δύο (2) έτη ή σε χρηματική ποινή που δεν θα υπερβαίνει τις €20.000.
 
Κάθε αξιωματούχος/ μέλος κρατικής υπηρεσίας ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα που εμπλέκεται σε διαδικασίες με μη εγγεγραμμένο πρόσωπο, θα είναι ένοχος αδικήματος και θα υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν θα υπερβαίνει τα τρία (3) έτη ή σε χρηματική ποινή που δεν θα υπερβαίνει τις €30.000.
 
Επίσης κάθε πρόσωπο που εξασφαλίζει εγγραφή στο Μητρώο Εγγραφής με οποιαδήποτε ψευδή παράσταση θα είναι ένοχο αδικήματος και θα υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν θα υπερβαίνει τα τρία (3) έτη ή σε χρηματική ποινή που δεν θα υπερβαίνει τις €30.000.
 
Εγγεγραμμένο πρόσωπο που παραλείπει να υποβάλει την προβλεπόμενη αναφορά στην Αρχή θα διαπράττει αδίκημα και θα υπόκειται σε ποινή φυλάκισης ενός (1) έτους ή σε χρηματική ποινή €10000.
 
Κάθε αξιωματούχος ή μέλος κρατικής υπηρεσίας ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα ο οποίος εν γνώσει του υποβάλλει ψευδή ή ελλιπή ή παραπλανητική αναφορά στην Αρχή, θα είναι ένοχος αδικήματος και θα υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν θα υπερβαίνει τα τρία (3) έτη ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €30.000.
 
Εξάλλου, σε περίπτωση που η Αρχή διαπιστώσει ότι πρόσωπο διενεργεί πράξη ή τελεί σε παράλειψη θα δύναται να επιβάλει διοικητικό πρόστιμο που δεν θα υπερβαίνει τις €100.000, καθώς επίσης να αναστείλει ή να ανακαλέσει την εγγραφή του εγγεγραμμένου προσώπου στο Μητρώο Εγγραφής, ανάλογα με την βαρύτητα της παράβασης και ανεξάρτητα από το αν θα συντρέχει περίπτωση ποινικής ευθύνης.
 
Σημειώνεται ότι στα πλαίσια έναρξης του δημόσιου διαλόγου με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς, τα δύο νομοσχέδια αναρτήθηκαν σήμερα, στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, http://www.mjpo.gov.cy. Τυχόν σχόλια/απόψεις και εισηγήσεις θα πρέπει να υποβληθούν μέχρι τις 15 Νοεμβρίου 2017.
 
Ακολούθως τα νομοσχέδια θα υποβληθούν στη Νομική Υπηρεσία για νομοτεχνικό έλεγχο και στη συνέχεια εφόσον περάσουν από το Υπουργικό Συμβούλιο θα κατατεθούν για ψήφιση στη Βουλή των Αντιπροσώπων.

ΠΗΓΗ: ΚΥΠΕ