Στα άδυτα της αστυνομίας… Εγκλήματα μιας άλλης εποχής μέσα σε βιτρίνα (Μέρος Α)

Ολόκληρες ιστορίες κρύβουν τα «άδυτα» του Μουσείου της Κυπριακής αστυνομίας. Ιστορίες οι οποίες άφησαν εποχή και δυστυχώς οι περισσότεροι ούτε καν τις γνωρίζουν…

Μία επίσκεψη στο Μουσείο, που έχει μεταστεγαστεί σε ένα ειδικά διαμορφωμένο χώρο παρά το Αρχηγείο Αστυνομίας και έχει εμπλουτιστεί με νέα ενδιαφέροντα εκθέματα, αποτελεί μια πραγματικά ξεχωριστή εμπειρία για τους λάτρεις των εγκλημάτων και του μυστηρίου.

Ο ΡΕΠΟΡΤΕΡ online βρέθηκε στο Μουσείο, τις πόρτες του οποίου μας άνοιξε ο Αστυφύλακας και υπεύθυνος του μουσείου Ματθαίος Σιαμπτάνης.

Η ιστορία του μουσείου…

Το Μουσείο Αστυνομίας ιδρύθηκε αρχικά ως Εγκληματολογικό Μουσείο (Criminal Museum), το 1933, από τον τότε Βρετανό Αρχηγό Αστυνομίας της αποικιοκρατικής κυβέρνησης W.C.C. King. Ο King, με εγκύκλιο του προς όλους τους Αστυνομικούς Διευθυντές των Επαρχιών, γνωστοποίησε την ίδρυση του Μουσείου Αστυνομίας και παράλληλα έδωσε οδηγίες, όπως όλοι οι υπεύθυνοι αξιωματικοί των επαρχιακών Τμημάτων Ανιχνεύσεως Εγκλημάτων (ΤΑΕ) να αποστέλλουν στο Αρχηγείο Αστυνομίας οποιοδήποτε ασυνήθιστο τεκμήριο εγκλήματος, καθώς επίσης και όποιο άλλο αξιόλογο αντικείμενο θεωρούσαν κατάλληλο για να εκτεθεί στο Μουσείο.

Το κτήριο που αποτελεί από μόνο του Μουσειακό έκθεμα ανεγέρθηκε επί Αγγλοκρατίας και χρησιμοποιήθηκε για αρκετές δεκαετίες ως κατοικία Ανώτερων Αξιωματικών της Αστυνομίας.

Το Μουσείο ουσιαστικά είναι χωρισμένο σε δύο ενότητες. Στον πρώτο όροφο είναι η ιστορία της Αστυνομίας και στο δεύτερο όροφο είναι διάφορα εγκλήματα του παρελθόντος.

Η Ιστορία της Κυπριακής Αστυνομίας ξετυλίγεται μέσα από μια σημαντική συλλογή από αστυνομικό εξοπλισμό και οπλισμό, στολές και εξαρτύσεις, αστυνομικά οχήματα, υπηρεσιακά έγγραφα και μητρώα, όργανα της Φιλαρμονικής της Αστυνομίας, καθώς και φωτογραφίες εποχής, που ταξιδεύουν τον επισκέπτη πίσω στο χρόνο, στην εποχή που οι αστυνομικοί περιπολούσαν τους σκοτεινούς χωρίς ηλεκτρισμό δρόμους με φανούς πετρελαίου και που το βασικό μέσο διακίνησής τους ήταν το άλογο.

Αστυνομικός εξοπλισμός:

Στο δωμάτιο αυτό ο επισκέπτης μπορεί να δει εξοπλισμό που χρησιμοποιούσε η Αστυνομία στο παρελθόν όπως φωτογραφικές μηχανές, φανούς πετρελαίου, παλιά κράνη και άλλο εξοπλισμό μοτοσικλετιστή, μηχανές προβολής ταινιών, αντιασφυξιογόνες μάσκες, ασυρμάτους, παλιά τηλέφωνα και παλιές γραφομηχανές.

  

Τα πιο σημαντικά εκθέματα της αίθουσας αυτής είναι το Βιβλίο Επισκεπτών της Αστυνομικής Σχολής, όπου υπάρχει κείμενο και η υπογραφή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, ο όποιος επισκέφθηκε την Αστυνομική Σχολή στις 24 Σεπτεμβρίου του 1960, καθώς επίσης και υπογραφή και κείμενο του τότε πολιτικού προϊστάμενου της Αστυνομίας Πολύκαρπου Γιωρκάτζιη. Ο Π. Γιωρκάτζιης ήταν ο πρώτος Υπουργός Εσωτερικών όπου υπαγόταν η Αστυνομία τότε.

Πέραν τούτου ο επισκέπτης μπορεί να δει το πρώτο Βραβείο Πρωτεύσαντα Αστυνομικού του 1960, που κατάφερε να κερδίσει ο Σόλωνας Χαμάλης. Το χαρακτηριστικό του ροπάλου αυτού είναι ότι το σήμα που είναι επικολλημένο πάνω του είναι το σήμα της Αστυνομίας κατά την Αγγλοκρατία ενώ ο Χαμάλης ήταν ο πρώτος πρωτεύσαντας μετά τη Δημοκρατία.

Στο δωμάτιο αυτό υπάρχει και μια μηχανή αρχειοθέτησης με καταγραμμένους όσους έχουν πάει στο δικαστήριο και καταδικάστηκαν. Στη μηχανή αυτή υπάρχουν καταχωρήσεις από το 1930 μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 90’ και χρησιμοποιείτο από την Αστυνομία για να εκδίδεται το Πιστοποιητικό Λευκού Ποινικού Μητρώου.

Οπλισμός Αστυνομίας και Φιλαρμονική:

Προχωρώντας στο δεύτερο δωμάτιο βλέπουμε διάφορα μουσικά όργανα που άνηκαν στο παρελθόν στη Φιλαρμονική. Η Φιλαρμονική της Αστυνομίας ιδρύθηκε το 1900 και υπάρχει μέχρι σήμερα και ο επισκέπτης μπορεί να δει φωτογραφίες Αστυνομικών της Φιλαρμονικής με διάφορες στολές.

Τα πιο σημαντικά εκθέματα του δωματίου αυτού είναι το κοντραμπάσο το οποίο αγοράστηκε το 1938 και από το 1963 βρισκόταν στις αποθήκες της Φιλαρμονικής. Όταν εκδηλώθηκε το πραξικόπημα ούτε τα Μουσικά Όργανα γλίτωσαν και μπορούμε να διακρίνουμε τρύπες από σφαίρες πάνω στο εν λόγω Μουσικό όργανο.

Επίσης, στο δωμάτιο αυτό υπάρχει μια σπάνια μεταλλική κιθάρα μάρκας National που κατασκευάστηκε το 1938.

Στο δωμάτιο του οπλισμού της Αστυνομίας διακρίνουμε διάφορους τύπους όπλων που χρησιμοποιήθηκαν μετά την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πρόκειται για οπλισμό που χρησιμοποιήθηκε κυρίως στο Β’ Παγκόσμιο πόλεμο και ακόμα και τότε θεωρείτο πεπαλαιωμένος.

 

  

Στην αίθουσα αυτή τα πιο σημαντικά εκθέματα είναι τα δύο σπαθιά που είναι κρεμασμένα στο τοίχο χιαστή και έχουν σχέση με την αλλαγή της στολής της Αστυνομίας το 1933 οπόταν οι Αξιωματικοί έφεραν και σπαθιά στις επίσημες τελετές.

Όμως, μια ταλαιπωρημένη Ελληνική σημαία μας κάνει περισσότερη εντύπωση και διερωτόμαστε γιατί βρίσκεται στο Μουσείο της Αστυνομίας. Πρόκειται για τη σημαία που βρισκόταν στο κάστρο της Κερύνειας το 1974 και μας την πήραν οι Τούρκοι οι στρατιώτες. Στην πίσω πλευρά της σημαίας υπάρχουν Τούρκικα ονόματα, πιθανό να είναι τα ονόματα των στρατιωτών που την κατέβασαν.Τη σημαία αυτή την έφερε στις ελεύθερες περιοχές ένας Τουρκοκύπριος, ο οποίος την παρέδωσε στον Αστυνομικό που βρήκε στο οδόφραγμα και του ανέφερε ότι είναι η σημαία που προαναφέραμε.

Σημειώνεται ότι, Ελληνική σημαία δεν ύψωνε η Αστυνομία αλλά ο Στρατός, συνεπώς η σημαία αυτή δεν άνηκε στους Αστυνομικούς που στάθμευαν στο κάστρο αλλά στους στρατιώτες. Όμως η σημαία συντηρήθηκε και μπήκε σε κορνίζα και εκτίθεται στο Μουσείο Αστυνομίας.

Μπορεί η σημαία να μην έχει σχέση με την Αστυνομία αλλά το κάστρο της Κερύνειας έχει, από το 1947 μέχρι το 1951 χρησιμοποιήθηκε ως Αστυνομική Σχολή ενώ κατά τη διάρκεια του αγώνα της ΕΟΚΑ χρησιμοποιήθηκε ως κρατητήρια.

Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος:

Ένα δωμάτιο με άγνωστες πτυχές της Ιστορίας μας επισκεφθήκαμε στη συνέχεια, το δωμάτιο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όπου το πρώτο έκθεμα που μας έκανε εντύπωση ήταν μια Ναζιστική σημαία. Όπως πληροφορηθήκαμε από τον Αστυφύλακα και υπεύθυνο του μουσείου, Ματθαίο Σιαμπτάνη, μέσα στις χιλιάδες Κυπρίων που πολέμησαν κατά των Γερμανών στο Κυπριακό Σύνταγμα του Βρετανικού Στρατού ήταν και δέκα Αστυνομικοί. Ένας από αυτούς κατάφερε να πάρει ως λάφυρο πολέμου τη σημαία αυτή και την έφερε μαζί του όταν τελείωσε ο πόλεμος.

Απέναντι από τη σημαία αυτή υπάρχει μια άλλη Ιταλική που αναγράφει πάνω της στα Ιταλικά «Φασίστες Ιταλοί της Λάρνακας». Η σημαία αυτή άνηκε σε μια οικογένεια Λατίνων της Λάρνακας, που όπως φαίνεται ήταν υποστηρικτές του Μουσολίνι και κατασχέθηκε από την Αστυνομία πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Στο δωμάτιο αυτό ο επισκέπτης μπορεί να δει βόμβες αεροπλάνου που δεν εξερράγησαν, όταν η Κύπρος βομβαρδίστηκε από Ιταλικά αεροσκάφη, κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς επίσης και ένα κομμάτι από τον έλικα και διάφορα άλλα εξαρτήματα Ιταλικού αεροσκάφους το οποίο οι Βρετανοί κατάφεραν να καταρρίψουν.

Στο δωμάτιο αυτό υπάρχουν και τα εκθέματα από μια άλλη σχετικά άγνωστη ιστορία, την απόδραση των Εβραίων από το στρατόπεδο κράτησης τους στην περιοχή Καράολος Αμμοχώστου.
Πρόκειται για μια χειροκίνητη συσκευή εξαερισμού, ράγες, βαγονάκι, μηχανισμοί και εξαρτήματα διάτρησης εδάφους, σκαπτικά εργαλεία και ομοιώματα όπλων. Η Ιστορία έχει ως εξής, κατά την περίοδο 1946-48, 51.000 Εβραίοι πρόσφυγες πέρασαν από δύο στρατόπεδα συγκέντρωσης που υπήρχαν στην Κύπρο στην περιοχή του Καράολου της Αμμοχώστου και τη Ξυλοτύμπου. Από αυτούς γύρω στους 1800 κατάφεραν να δραπετεύσουν και να φτάσουν στην Παλαιστίνη που ήταν ο προορισμός τους.

Οι Εβραίοι κατάφεραν να δραπετεύσουν ανοίγοντας σήραγγα από το στρατόπεδο του Καράολου προς τη θάλασσα, αφού προηγουμένως μάζεψαν όλα τα απαραίτητα σύνεργα, επινοώντας μάλιστα μια χειροκίνητη μηχανή εξαερισμού που τους βοηθούσε να αναπνέουν μέσα στη σήραγγα. Αρκετοί Κύπριοι βοήθησαν στις αποδράσεις των Εβραίων δίνοντας καταφύγιο στους δραπέτες και βοηθώντας τους να φτάσουν στην Παλαιστίνη.

Οχήματα Αστυνομίας

Το δωμάτιο αυτό που χρησιμοποιείται ως βιτρίνα του Μουσείου παρουσιάζει δύο οχήματα της Αστυνομίας, ένα Land Rover που χρησιμοποιήθηκε αρχικά στους αγροτικούς σταθμούς και στη συνέχεια μετατράπηκε ως ρυμουλκό και ένα χιονοδρομικό όχημα.

Το χιονοδρομικό όχημα που ομολογουμένως παρουσιάζει αρκετό ενδιαφέρον είναι μάρκας Active Fisher, αγοράστηκε το 1975 και χρησιμοποιήθηκε μέχρι το 2002. Όλα αυτά τα χρόνια βρισκόταν στον σταθμό του Τροόδους και χρησιμοποιείτο για παροχή βοήθειας σε αποκλεισμένες από τα χιόνια περιοχές και περιπολίες κατά την περίοδο που υπήρχαν χιόνια στο Τρόοδος. Τώρα αντικαταστάθηκε από ένα πιο καινούριο και το παλιό θεωρείται ένα από τα εκθέματα που προσελκύουν αρκετό ενδιαφέρον.

Οχήματα και στολές της Αστυνομίας

Στο επόμενο δωμάτιο υπάρχουν αρκετά ενδιαφέροντα εκθέματα που αφορούν την Ιστορία της Αστυνομίας. Ο επισκέπτης μπορεί να δει πως ήταν η σημαία της Αστυνομίας κατά την Αγγλοκρατία, τις στολές του Αρχηγού Αστυνομίας στις επίσημες τελετές, τις στολές των έφιππων αξιωματικών και Αστυνομικών, καθώς επίσης και τις στολές που φορέθηκαν κατά τα πρώτα χρόνια μετά την ανακήρυξη της Δημοκρατίας.

 

Το συγκεκριμένο όχημα αγοράστηκε από το Τμήμα Φυλακών το 1957 και χρησιμοποιήθηκε την περίοδο 1957-59, αποκλειστικά για τη μεταφορά των κρατούμενων αγωνιστών της ΕΟΚΑ.
Με τη λήξη του αγώνα, το όχημα παρέμεινε στις Κεντρικές Φυλακές και χρησιμοποιείτο για τη μεταφορά υποδίκων και καταδίκων. Αργότερα λόγω φθοράς, τέθηκε εκτός λειτουργίας και πωλήθηκε σε δημοπρασία. Μετά από πολλά χρόνια, εντοπίστηκε το συγκεκριμένο όχημα από τον Παναγιώτη Θεοδοσίου Διγενή, διαλυμένο και αφού το επιδιόρθωσε το χάρισε στο Μουσείο εις μνήμη της νύφης του δασκάλας Γεωργίας Κυριακίδου Θεοδοσίου, η οποία έχασε τη ζωή της σε τροχαίο δυστύχημα τον Ιανουάριο του 2005.

Στο δωμάτιο αυτό υπάρχουν και δύο ιστορικές μοτοσικλέτες. Η μια είναι μάρκας Triumph και είναι από τις πρώτες μοτοσικλέτες που αγοράστηκε από την Κυπριακή Αστυνομία και αποτέλεσε τη βασική μοτοσικλέτα των Αστυνομικών. Πληροφορίες λένε ότι η μοτοσικλέτα αυτή έκανε χαρακτηριστικό ήχο και οι νέοι της εποχής αντιλαμβάνονταν ότι έρχεται Αστυνομία από μακριά.

Η άλλη είναι μια Harley Davidson που βρισκόταν στην φρουρά του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Η μοτοσικλέτα αυτή, μαζί με τρεις άλλες, είναι δωρεά προς τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο από ένα φίλο του που ήταν μέτοχος στην εταιρεία Cadillac κατασκευάστρια εταιρεία των εν λόγω μοτοσικλετών. Η μοτοσικλέτα αυτή παραχωρήθηκε στην Αστυνομία από την ιερά Αρχιεπισκοπή το 1998 για έκθεση στο Μουσείο Αστυνομίας.

Ένα άλλο έκθεμα που μας έκανε εντύπωση στην αίθουσα αυτή είναι ένα μικρό υποβρύχιο που άνηκε στη Λιμενική και Ναυτική Αστυνομία. Το υποβρύχιο αυτό χρησιμοποιείτο στο παρελθόν για έρευνες κάτω από το νερό και ο χειριστής του θα έπρεπε να φέρει καταδυτικό εξοπλισμό για να μπορεί να αναπνέει κάτω από το νερό.

Αγγλοκρατία

Το τελευταίο δωμάτιο του κάτω ορόφου έχει θέμα την Αγγλοκρατία και εκεί ο επισκέπτης μπορεί να δει τον αντιοχλαγωγικό εξοπλισμό της εποχής, με τις μεταλλικές ασπίδες και τα στρατιωτικά κράνη.

Στον τοίχο του δωματίου αυτού υπάρχουν οι φωτογραφίες των Αρχηγών Αστυνομίας κατά την Αγγλοκρατία, ενώ στις βιτρίνες υπάρχουν ποινικοί φάκελοι αγωνιστών της ΕΟΚΑ, τα τεκμήρια της υπόθεσης της σφαγής των Κοντεμενιωτών το 1958, τα τεκμήρια που παρουσίασαν στο δικαστήριο οι Άγγλοι το 1931 όταν έθεσαν το Κομουνιστικό Κόμμα εκτός νόμου, χειροβομβίδες από τον αγώνα της ΕΟΚΑ και διάφορα άλλα έντυπα της εποχής.

Εντύπωση κάνει ένας πίνακας με καταζητούμενους αγωνιστές της ΕΟΚΑ, όπου ο επισκέπτης μπορεί να αντλήσει διάφορες πληροφορίες από αυτή την περίοδο.
 

*Θα ακολουθήσει αύριο το Μέρος Β με τα εγκλήματα που «κρύβονται» πίσω από τις βιτρίνες των δωματίων του μουσείου της αστυνομίας. Οι θανατικές ποινές στην Κύπρο, οι αποδράσεις, τα εγκλήματα και οι σεσημασμένοι δολοφόνοι.

*Ιδιαίτερες ευχαριστίες στον Αστυφύλακα και υπεύθυνο του μουσείου Ματθαίο Σιαμπτάνη για την ξενάγηση.  

*Αρχικά το Μουσείο Αστυνομίας στεγαζόταν στο ΤΑΕ του Αρχηγείου Αστυνομίας, όμως το 1951 μεταστεγάστηκε στην τότε Αστυνομική Σχολή Στροβόλου και στη συνέχεια το 1975 στο χώρο που λειτουργεί σήμερα η Αστυνομική Ακαδημία Κύπρου. Από την εποχή της ίδρυσης του μέχρι το 2003 το Μουσείο Αστυνομίας επισκέπτονταν αποκλειστικά σπουδαστές της Αστυνομικής Σχολής (στη συνέχεια Αστυνομική Ακαδημία) στο πλαίσιο της εκπαίδευσης τους.
Από το Δεκέμβριο του 2004, μετά από πρωτοβουλία του τότε Αρχηγού Αστυνομίας κ. Τάσου Παναγιώτου, το Μουσείο μεταστεγάστηκε στο κτήριο που βρίσκεται τώρα στη συμβολή των λεωφόρων ΡΙΚ και Λεμεσού. Το Μουσείο είναι ανοικτό για το κοινό καθημερινά (εκτός Σαββατοκυρίακα και Δημόσιες Αργίες) από τις 9π.μ. μέχρι τις 1μ.μ.