20η Αυγούστου 1968 – Η μέρα που έσβησε η “Άνοιξη της Πράγας”

Σοβιετική Ένωση, Πολωνία, Ανατολική Γερμανία, Ουγγαρία και Βουλγαρία θεώρησαν μέγιστη απειλή τις μεταρρυθμίσεις Ντούμπτσεκ προς ένα πιο φιλελεύθερο και δημοκρατικό μοντέλο κομμουνισμού, και το βράδυ της 20^ης Αυγούστου εισβάλλουν με 500.000 στρατεύματα στη Τσεχοσλοβακία.

Κωδικό όνομα «Επιχείρηση Δούναβης». Από τις 02:00 άρχισαν να προσγειώνονται σοβιετικά στρατιωτικά αεροπλάνα στο αεροδρόμιο της Πράγας ανά ένα λεπτό. 200.000 άνδρες συμμετείχαν στην εισβολή και έφτασαν συνολικά τους 800.000 τις επόμενες μέρες. Μέσα σε λίγες ώρες είχαν καταληφθεί τα στρατηγικά σημεία της χώρας. Στις μάχες που σημειώθηκαν έχασαν τη ζωή τους 98 Τσέχοι και Σλοβάκοι, καθώς και 50 στρατιώτες του Συμφώνου της Βαρσοβίας.

Τα στρατεύματα της Ανατολικής Γερμανίας δεν πήραν μέρος στην κατοχή σύμφωνα με νεότερες έρευνες, ήταν όμως σταθμευμένα στα σύνορα σε κατάσταση ετοιμότητας. Μόνο 30 περίπου στρατιώτες μιας μονάδας πληροφοριών παρευρίσκονταν στο αρχηγείο των στρατευμάτων εισβολής κοντά στο Milovice.

To επίσημο ΚΚΤ αποφάσισε να μην προβάλει στρατιωτική αντίσταση. Ο πρόεδρος Λούντβικ Σβόμποντα (Ludvík Svoboda) κάλεσε σε ραδιοφωνικό του μήνυμα τους Τσέχους και τους Σλοβάκους να δείξουν αυτοσυγκράτηση. Στο μεταξύ συνελήφθησαν ο Ντούμπτσεκ και άλλα μέλη της κυβέρνησης και μεταφέρθηκαν στη Μόσχα, όπου τους ασκήθηκαν πιέσεις και αναγκάστηκαν σταδιακά να παραδώσουν τον πραγματικό έλεγχο της εξουσίας στον πιστό της σοβιετικής γραμμής Γκούσταβ Χούζακ (Gustav Husák). Ωστόσο το σχέδιο της Σοβιετικής Ένωσης να εμφανίσει μια νέα κυβέρνηση στην Τσεχοσλοβακία δεν πέτυχε, λόγω της ειρηνικής αλλά μαζικής διαμαρτυρίας του πληθυσμού. Μέσα στην αναστάτωση των πρώτων ημερών της κατοχής κατάφερε το ΚΚΤ να συγκαλέσει μυστικά το 14ο Συνέδριο του κόμματος, το οποίο διέψευσε τον ισχυρισμό περί δικού του αιτήματος βοήθειας, καταδίκασε απερίφραστα την εισβολή και επιβεβαίωσε τη στήριξή του στην κυβέρνηση Ντούμπτσεκ.

Το κλίμα στην κοινή γνώμη για τους πραγματικούς «συνωμότες» ήταν πολύ δυσμενές για να κηρυχθεί ανοιχτά μια «αυλική επανάσταση». Αν και δεν προβλήθηκε ένοπλη αντίσταση, ο τσέχικος και σλοβάκικος πληθυσμός επιχείρησε να παρακωλύσει την κατάληψη της χώρας με πολιτική ανυπακοή και άλλες ενέργειες. Πολλοί έστρεψαν πινακίδες κυκλοφορίας προς λάθος κατευθύνσεις και παραπλάνησαν Ρώσους στρατιώτες των δυνάμεων κατοχής, που δεν γνώριζαν την περιοχή. Σημαντικός ήταν και ο ρόλος της ραδιοφωνίας της Τσεχοσλοβακίας. Υπό τη διεύθυνση του τότε διευθυντή Jiri Pelikan συγκροτήθηκε κινητός σταθμός εκπομπής για να ενημερώνει τον πληθυσμό. Και η Αυστριακή Ραδιοφωνία (ORF) διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο ενημερώνοντας από το εξωτερικό στα βραχέα κύματα τους Τσεχοσλοβάκους, που δεν πληροφορούνταν ή παραπληροφορούνταν για τα γεγονότα μέσα στην ίδια τους τη χώρα.

Οι χώρες της Δύσης περιορίστικαν σε λεκτικές καταδίκες της επέμβασης από φόβο μην επεκταθεί η κρίση σε πυρηνικό πόλεμο. Οι ηγέτες της Ρουμανίας και της Γιουγκοσλαβίας, που βρίσκονταν σε διάσταση με τη Μόσχα, τάχθηκαν στο πλευρό του Ντούμπτσεκ. Στη Φινλανδία, που βρισκόταν υπό σοβιετική επιρροή εκείνη την περίοδο, προκλήθηκε σκάνδαλο. Το ΚΚ Φινλανδίας, όπως και τα ΚΚ Ιταλίας και Γαλλίας, καταδίκασαν την επέμβαση. Ωστόσο ο πρόεδρος της Φινλανδίας Urho Kekkonen επισκέφθηκε την Τσεχοσλοβακία τον Οκτώβριο του 1969.