Τα δημοψηφίσματα και πως πρέπει να καθορίζονται τα αποτελέσματα τους

Στην Κύπρο η πείρα μας από δημοψηφίσματα είναι σχετικά πρόσφατη.  Μόλις το 2004 ο λαός κλήθηκε να τοποθετηθεί πάνω σ΄ ένα σχέδιο λύσης του Κυπριακού προβλήματος που λόγω του προσώπου που υπηρετούσε τότε ως Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών έμεινε γνωστό με το όνομα του.  Το σχέδιο «Ανάν».  Ο λαός το απέρριψε με σημαντική πλειοψηφία γεγονός που απέτρεψε την όποια αμφισβήτηση του αποτελέσματος και επομένως της βούλησης του λαού.  Αυτό, όπως θα υποστηρίξω πιο κάτω, ήτο μεγάλο ευτύχημα όχι λόγω της ουσίας του αποτελέσματος –δεν είναι αυτός ο σκοπός του άρθρου αυτού- αλλά διότι αποφεύχθει ο διχασμός, τουλάχιστο σε βαθμό επικίνδυνο.
 
Πριν λίγες ημέρες διεξήχθη εις την Μεγάλη Βρετανία δημοψήφισμα σχετικά με την παραμονή της ή όχι εις την Ευρωπαϊκή ΄Ενωση. Το αποτέλεσμα είναι γνωστό και καθοριστικό για την μελλοντική πορεία του Κράτους εκείνου και του λαού του αλλά, λόγω της φύσης του δημοψηφίσματος – της σχέσης του με την Ευρωπαϊκή ΄Ενωση –, επηρεάζει καθοριστικά και τα υπόλοιπα Κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης και τους λαούς των.
 
Μια σημαντική διαφορά του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος εκείνου στην Μεγάλη Βρετανία και εκείνου στην Κύπρο το 2004 είναι στο τρόπο που λήφθηκε το αποτέλεσμα. Στην Μεγάλη Βρετανία η πλειοψηφία δεν ήταν ξεκάθαρη και σημαντική. Είναι ένα αποτέλεσμα το οποίο σχεδόν καθορίστηκε με περίπου 1.2 εκατομμύρια ψήφους σε σύνολο περίπου 75 εκατομμύρια ψηφοφόρους.  Ένα ποσοστό του 52% καθόρισε την πορεία του Κράτους και ολόκληρου του λαού με τρόπο καθοριστικό. Τα πρώτα διχαστικά αποτελέσματα ήδη παρουσιάστηκαν και μελλοντικά θα επεκταθούν με απρόβλεπτα αποτελέσματα.  
 
                                                                                                                           
΄Εχω την άποψη ότι ο διχασμός που αποφεύχθηκε στην Κύπρο το 2004 και που ζουν τώρα εις την Μεγάλη Βρετανία οδηγεί αβίαστα εις το συμπέρασμα ότι δημοψηφίσματα το αποτέλεσμα των οποίων μπορεί να επηρεάσει καθοριστικά και μόνιμα την μελλοντική πορεία του Κράτους  και κατ΄ επέκταση την ζωή των κατοίκων του θα πρέπει να προνοούν εκ των προτέρων ότι το αποτέλεσμα τους θα είναι δεσμευτικό μόνο αν λαμβάνεται με συγκεκριμένη σημαντική πλειοψηφία π.χ πέραν του 65% έως 70%.  Αυτό θα διασφαλίζει ότι η όποια καθοριστική αλλαγή θα μπορεί να επέλθει μόνο αν την επιθυμεί μια σημαντικότατη πλειοψηφία του λαού γεγονός που θα αποφύγει τον διχασμό και θα εξασφαλίσει την καθολική υποστήριξη του αποτελέσματος, γεγονός αδιαμφισβήτητα αναγκαίο.
 
Στην Κύπρο για ζήτημα πολύ μικρότερης σημασίας όπως την λειτουργία μίας Εταιρείας, οι αποφάσεις λαμβάνονται μεν από τους ιδιοκτήτες του 50% πλέον μίας των μετοχών της, πλην όμως με βάση τον Περί Εταιρειών Νόμο ορισμένες αποφάσεις, καθοριστικές για το μέλλον της Εταιρείας και των μετόχων της, για να είναι δεσμευτικές, θα πρέπει να λαμβάνονται με την συγκεκριμένη πλειοψηφία του 75%. Τα ζητήματα για τα οποία απαιτείται τέτοια πλειοψηφία ορίζονται ειδικά στον Νόμο.
 
Είναι πιστεύω επάναγκες, η Βουλή των Αντιπροσώπων να νομοθετήσει άμεσα και να καθορίσει ότι για ορισμένα συγκεκριμένα θέματα που θα καθορίζονται ειδικά, θα χρειάζεται συγκεκριμένη πλειοψηφία στη περίπτωση δημοψηφισμάτων για να είναι το αποτέλεσμα τους δεσμευτικό. Μόνο έτσι θα υπάρξει σιγουριά ότι θα αποφευχθεί ο διχασμός, κατάρα που ήδη έχει επιφέρει πολλά και μεγάλα δεινά σ΄ αυτόν τον τόπο.  Μόνο έτσι θα είναι βέβαιη η καθολική υποστήριξη του όποιου αποτελέσματος.  Μία υποστήριξη που θα είναι άκρως απαραίτητη ούτως ώστε μια ριζική αλλαγή να έχει πιθανότητες επιτυχίας.  Δεν φτάνει να μιλούμε για «υποστήριξη από τον λαό».  Πρέπει να μιλούμε για «σημαντική υποστήριξη από τον λαό» του όποιου αποτελέσματος.  Και αυτό πρέπει να γίνει άμεσα, τώρα που το όποιο δημοψήφισμα δεν είναι «προ των πυλών».
 
Χρίστος Μ. Τριανταφυλλίδης
Δικηγόρος