De Standaard: Τα δημοψηφίσματα ως πρωτόγονο πολιτικό εργαλείο στην ευρωπαϊκή δημοκρατία του θεάματος
17:45 - 01 Ιουλίου 2016
Τα διδάγματα από το ελληνικό δημοψήφισμα με αφορμή τον θόρυβο που έχει ξεσηκώσει το αντίστοιχο βρετανικό, αναζητά η De Standaard σε άρθρο υπό τον τίτλο «Ζήτω τα δημοψηφίσματα» και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο θεσμός των δημοψηφισμάτων είναι ένα «πρωτόγονο πολιτικό εργαλείο» που όμως έχει κατακτήσει πλέον μια σημαντική θέση στην ευρωπαϊκή «δημοκρατία του θεάματος".
Συγκεκριμένα, ανατρέχοντας στο ελληνικό δημοψήφισμα, σημειώνει ότι είχε ένα «δραματικό» χαρακτήρα καθότι το διακύβευμα ήταν το μέλλον της ίδιας της χώρας στην ευρωζώνη. Η κατάσταση είχε προσλάβει δραματικά χαρακτηριστικά, εξηγεί: Από την μια μεριά η Κομισιόν, όπως και πολλά από τα κράτη μέλη, είχαν καταστήσει σαφές στους Έλληνες ότι τυχόν «όχι» θα σημαίνει την έξοδο της χώρας από την ευρωζώνη, γεγονός που θα έδινε την χαριστική βολή στην χειμαζόμενη ελληνική οικονομία. Από την άλλη πλευρά η ελληνική κυβέρνηση παρότρυνε το εκλογικό σώμα να καταψηφίσει το πρόγραμμα λιτότητας που επέβαλλαν οι δανειστές με το σκεπτικό ότι θα μπορούσε να το χρησιμοποιήσει ως διαπραγματευτικό όπλο εναντίον τους. Το αποτέλεσμα ήταν καθαρό υπέρ του «όχι» δεδομένου ότι οι Έλληνες λειτούργησαν με γνώμονα το πληγωμένο αίσθημα εθνικής υπερηφάνειά τους, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις.
"Αυτό όμως που ακολούθησε ήταν πέραν κάθε φαντασίας καθώς ο Α. Τσίπρας έβαλε στην άκρη τον Γ. Βαρουφάκη και αποδέχτηκε αναφανδόν τους όρους των δανειστών. Το πιο αξιοσημείωτο ήταν ότι στις εκλογές που ακολούθησαν αναβαπτίστηκε εκ νέου στην εμπιστοσύνη του λαού. Του ίδιου αυτού λαού του οποίου την επιθυμία είχε αγνοήσει επιδεικτικά, σημειώνει. Παρ’ όλ’ αυτά ο Α. Τσίπρας παραμένει στην εξουσία ενώ η Ευρώπη εξακολουθεί να ασκεί πιέσεις στην Ελλάδα", συμπληρώνει.
Σύμφωνα με την εφημερίδα, το κύριο δίδαγμα που πρέπει κανείς να αντλήσει από το ελληνικό δημοψήφισμα είναι ότι μας βοηθά να κατανοήσουμε την σχέση μεταξύ των πολιτικών ηγετών και της κοινής γνώμης ως ένα «αέναο παιχνίδι αλληλεπίδρασης». Καμία φάση του δεν είναι αμετάκλητη ή οριστική. Δεν είναι παρά μια αδιάκοπη σειρά από κινήσεις που παραπέμπουν σε μια παρτίδα πόκερ, διευκρινίζει. Και αυτό που είναι ακόμα πιο σημαντικό, προσθέτει, είναι ότι ο λαός σιωπηρά αποδέχεται ότι εν τέλει είναι η πολιτική ηγεσία εκείνη που καλείται να άρει τα εμπόδια και να ξεκαθαρίσει το σκηνικό.
Ως εκ τούτου, καταλήγει , ο ουσιωδέστερος σκοπός των δημοψηφισμάτων δεν είναι να αποφανθούν οριστικά και αμετάκλητα επί των ερωτημάτων που θέτουν, αλλά, μέσω της δραματοποίησης μιας κατάστασης ώστε να επέλθει η κάθαρση, να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις εκείνες που καθιστούν δυνατές άλλες διεξόδους.
Συγκεκριμένα, ανατρέχοντας στο ελληνικό δημοψήφισμα, σημειώνει ότι είχε ένα «δραματικό» χαρακτήρα καθότι το διακύβευμα ήταν το μέλλον της ίδιας της χώρας στην ευρωζώνη. Η κατάσταση είχε προσλάβει δραματικά χαρακτηριστικά, εξηγεί: Από την μια μεριά η Κομισιόν, όπως και πολλά από τα κράτη μέλη, είχαν καταστήσει σαφές στους Έλληνες ότι τυχόν «όχι» θα σημαίνει την έξοδο της χώρας από την ευρωζώνη, γεγονός που θα έδινε την χαριστική βολή στην χειμαζόμενη ελληνική οικονομία. Από την άλλη πλευρά η ελληνική κυβέρνηση παρότρυνε το εκλογικό σώμα να καταψηφίσει το πρόγραμμα λιτότητας που επέβαλλαν οι δανειστές με το σκεπτικό ότι θα μπορούσε να το χρησιμοποιήσει ως διαπραγματευτικό όπλο εναντίον τους. Το αποτέλεσμα ήταν καθαρό υπέρ του «όχι» δεδομένου ότι οι Έλληνες λειτούργησαν με γνώμονα το πληγωμένο αίσθημα εθνικής υπερηφάνειά τους, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις.
"Αυτό όμως που ακολούθησε ήταν πέραν κάθε φαντασίας καθώς ο Α. Τσίπρας έβαλε στην άκρη τον Γ. Βαρουφάκη και αποδέχτηκε αναφανδόν τους όρους των δανειστών. Το πιο αξιοσημείωτο ήταν ότι στις εκλογές που ακολούθησαν αναβαπτίστηκε εκ νέου στην εμπιστοσύνη του λαού. Του ίδιου αυτού λαού του οποίου την επιθυμία είχε αγνοήσει επιδεικτικά, σημειώνει. Παρ’ όλ’ αυτά ο Α. Τσίπρας παραμένει στην εξουσία ενώ η Ευρώπη εξακολουθεί να ασκεί πιέσεις στην Ελλάδα", συμπληρώνει.
Σύμφωνα με την εφημερίδα, το κύριο δίδαγμα που πρέπει κανείς να αντλήσει από το ελληνικό δημοψήφισμα είναι ότι μας βοηθά να κατανοήσουμε την σχέση μεταξύ των πολιτικών ηγετών και της κοινής γνώμης ως ένα «αέναο παιχνίδι αλληλεπίδρασης». Καμία φάση του δεν είναι αμετάκλητη ή οριστική. Δεν είναι παρά μια αδιάκοπη σειρά από κινήσεις που παραπέμπουν σε μια παρτίδα πόκερ, διευκρινίζει. Και αυτό που είναι ακόμα πιο σημαντικό, προσθέτει, είναι ότι ο λαός σιωπηρά αποδέχεται ότι εν τέλει είναι η πολιτική ηγεσία εκείνη που καλείται να άρει τα εμπόδια και να ξεκαθαρίσει το σκηνικό.
Ως εκ τούτου, καταλήγει , ο ουσιωδέστερος σκοπός των δημοψηφισμάτων δεν είναι να αποφανθούν οριστικά και αμετάκλητα επί των ερωτημάτων που θέτουν, αλλά, μέσω της δραματοποίησης μιας κατάστασης ώστε να επέλθει η κάθαρση, να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις εκείνες που καθιστούν δυνατές άλλες διεξόδους.