Υπάρχει πρόβλημα διαφθοράς στην Αστυνομία

Σαφείς είναι και οι όροι εντολής του Αρχηγού Αστυνομίας, σε σχέση με τη διερεύνηση του στυγερού εγκλήματος στην Αγία Νάπα. Όπως αναφέρει στη δήλωσή του από την πρώτη στιγμή ζήτησε διερεύνηση του αποτρόπαιου εγκλήματος έτσι ώστε να καταστεί δυνατό να οδηγηθούν οι δράστες ενώπιον της δικαιοσύνης.

Αναλυτικά η δήλωση του Αρχηγού της Αστυνομίας
Σε σχέση με το στυγερό έγκλημα στην Αγία Νάπα, ενόσω συνεχίζεται το ανακριτικό έργο δεν θα ήταν σωστό να σχολιάσω καθοιονδήποτε τρόπο, οποιανδήποτε πτυχή του θέματος γιατί αυτό δυνατόν να δημιουργούσε προβλήματα σε μελλοντική δικαστική διαδικασία.

Εκείνο που μπορώ ευθαρσώς να πω, είναι ότι από την πρώτη στιγμή, το ανακριτικό έργο ανέλαβε κατόπιν οδηγιών μου, το Τμήμα Καταπολέμησης Εγκλήματος του Αρχηγείου Αστυνομίας, σε συνεργασία βεβαίως με άλλες συναρμόδιες Υπηρεσίες της Αστυνομίας.

Οι όροι εντολής ήταν σαφείς. Το αποτρόπαιο αυτό έγκλημα να διερευνηθεί κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο και να τεθούν οι δράστες ενώπιον της δικαιοσύνης.

Σήμερα 1.7.2016, οκτώ (8) μόνο μέρες μετά, έχουν συλληφθεί πέραν των δύο που είχαν συλληφθεί στις 27.6.2016, ακόμα τέσσερα (4) πρόσωπα, τα οποία φαίνεται ότι εμπλέκονται στο υπό αναφορά έγκλημα.

Συγχαίρω θερμά τον Αστυνομικό Διευθυντή, το Βοηθό Διευθυντή και τους ανακριτές του Τμήματος Καταπολέμησης Εγκλήματος, καθώς και όλους όσοι συνέβαλαν σε αυτή την προσπάθεια, για τον επαγγελματισμό, τη μεθοδικότητα, την υπομονή και επιμονή αλλά και την αφοσίωση που επέδειξαν και επιδεικνύουν για την πλήρη διαλεύκανση της υπόθεσης.

Δράττομαι παράλληλα της ευκαιρίας, να επισημάνω ότι όντως στην υπό διερεύνηση υπόθεση, υπάρχουν πτυχές που δημιουργούν εύλογα ερωτηματικά τα οποία πρέπει και θα απαντηθούν μέσα σε συνθήκες πλήρους διαφάνειας. Τούτο αναμένεται ότι θα γίνει με την ολοκλήρωση του ανακριτικού έργου και θα ληφθούν εκεί και όπου χρειάζεται ανάλογες αποφάσεις ή / και μέτρα.

Αναφορικά λοιπόν με το θέμα της διαφθοράς στην Αστυνομία Κύπρου, για το οποίο γίνεται ευρέως συζήτηση, έχω να αναφέρω τα εξής:-

Ουδέποτε, υπήρξε από μέρους μου προσπάθεια υποβάθμισης της κατάστασης ως έχει στην Αστυνομία σε σχέση με φαινόμενα διαφθοράς. Αντίθετα. Σας παραπέμπω στην ομιλία μου κατά την τελετή διορισμού μου ως Αρχηγού Αστυνομίας. Σας παραπέμπω επίσης στις δηλώσεις που έκανα ενώπιον εκατοντάδων κάθε φορά, μελών μας κατά τις επισκέψεις μου σε όλες τις Υπηρεσίες / Μονάδες / Τμήματα / Διευθύνσεις. Τέλος, σας παραπέμπω στις συνεντεύξεις που έχω δώσει στα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας.

Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, μίλησα ανοικτά και κατηγορηματικά αναγνωρίζοντας, χωρίς περιστροφές, ότι υπάρχει πρόβλημα διαφθοράς στην Αστυνομία Κύπρου, το οποίο μεταξύ άλλων δεινών, μειώνει την αποτελεσματικότητα των προσπαθειών μας κατά του οργανωμένου και σοβαρού εγκλήματος.

Η αναγνώριση ύπαρξης ενός προβλήματος, αποτελεί το ήμισυ της προσπάθειας που απαιτείται για την επίλυσή του. Ωστόσο η αναγνώριση ή / και παραδοχή και μόνο, δεν οδηγεί πουθενά. Άλλωστε εδώ και δεκαετίες γίνονται αναφορές για την ύπαρξη «κάποιων κακώς εχόντων ή κάποιων σάπιων μήλων» στην Αστυνομία.

Επιπρόσθετα, ουδείς μέχρι και φέτος, ήταν σε θέση να γνωρίζει, σε τεκμηριωμένη βάση, την υφή και την έκταση του προβλήματος. Ως εκ τούτου, οι όποιες προσπάθειες καταπολέμησης του φαινομένου αυτού, ήταν σπασμωδικές και φυσιολογικά δεν είχαν οποιανδήποτε πιθανότητα επιτυχίας.

Είναι γι’ αυτό το λόγο που πριν από ένα περίπου χρόνο, κρίνοντας πια ότι οι υφιστάμενες διαδικασίες και δεδομένα, δεν παρέχουν τη δυνατότητα για αποτελεσματική πάταξη της διαφθοράς και τούτο παρά την ισχυρή βούληση της Ηγεσίας της Αστυνομίας και του αρμόδιου Υπουργού θα πρέπει να πω, έδωσα οδηγίες για τη διενέργεια επιστημονικής έρευνας η οποία να τεκμηριώνει τις εκφάνσεις και την έκταση του προβλήματος, την υφιστάμενη αντιμετώπιση του και να παραθέτει διορθωτικές δράσεις.

Η μελέτη, η οποία ολοκληρώθηκε πρόσφατα, κατέδειξε τη φύση και την έκταση του προβλήματος. Παράλληλα, ανασκοπώντας τη σχετική βιβλιογραφία αλλά και τις βέλτιστες πρακτικές / προσεγγίσεις και την ισχύουσα επί του θέματος νομοθεσία σε χώρες που θεωρούνται πρότυπα στον τομέα της αστυνόμευσης, καταλήγει σε σχετικές εισηγήσεις τόσο όσον αφορά την πρόληψη όσο και την πάταξη του φαινομένου.

Παρέδωσα την υπό αναφορά επιστημονική έρευνα τόσο στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας όσο και στον Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, τη Δευτέρα 27.6.2016, για ενημέρωσή τους. Παράλληλα, έχω ορίσει Επιτροπή για την επεξεργασία των εισηγήσεων και θα παρουσιαστούν ολοκληρωμένες προτάσεις προς υλοποίηση.

Η αστυνομική διαφθορά είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Η διαφθορά απαντάται σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής, πολιτικής, οικονομικής και επαγγελματικής ζωής. Οι Αστυνομικοί Οργανισμοί δεν θα μπορούσαν να αποτελέσουν, δυστυχώς, εξαίρεση. Εκείνο που είναι σημαντικό είναι η ύπαρξη των κατάλληλων μηχανισμών επιλογής κατά τη διαδικασία πρόσληψης στην Αστυνομία, αλλά και αποτελεσματικών μηχανισμών πρόληψης, ελέγχου και καταστολής σε όλα τα επίπεδα.

Σε ότι αφορά τα μέτρα που έχουμε λάβει μέχρι στιγμής ή που είναι στη διαδικασία υλοποίησης, πέραν εκείνων που αναφέρονται στη μελέτη και τα οποία τυγχάνουν επεξεργασίας, είναι τα ακόλουθα:-

(α) Στις περιπτώσεις όπου υπάρχει καταγγελία ή προβάλλεται ισχυρισμός ότι μέλη μας εμπλέκονται σε παράνομες δραστηριότητες ή σε υποθέσεις διαφθοράς, διεξάγεται έρευνα και εκεί όπου διαπιστώνεται το καταρχήν βάσιμο των πληροφοριών ή των ισχυρισμών, δίδονται οδηγίες για διενέργεια ποινικής και πειθαρχικής έρευνας προς τον σκοπό απόδειξής τους. Παράλληλα καταγγελίες για διαφθορά μελών μας διερευνώνται και από την Ανεξάρτητη Αρχή Διερεύνησης Ισχυρισμών και Παραπόνων κατά της Αστυνομίας όταν προβληθεί ισχυρισμός ή υποβληθεί παράπονο προς την εν λόγω Αρχή ή όταν δοθούν οδηγίες από τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας για διερεύνηση.

(β) Έχουμε κατόπιν σχετικής έρευνας υποβάλει εισηγήσεις για αναβάθμιση και εκσυγχρονισμό των κριτηρίων πρόσληψης στην Αστυνομία. Ένας από τους στόχους των νέων κριτηρίων ήτοι οι ψυχομετρικές εξετάσεις, είναι η αποφυγή πρόσληψης ατόμων που είναι ευάλωτα ή επιρρεπή στη διαφθορά. Τούτο αποτελεί σημαντικό προληπτικό μέτρο σε περίπτωση βεβαίως ψήφισης της σχετικής πρότασης από τη Βουλή, στην οποία έχει κατατεθεί πρόσφατα.

(γ) Έχουμε για πρώτη φορά θεσπίσει κριτήρια μεταθέσεων, έτσι ώστε να τοποθετείται το κατάλληλο άτομο στην κατάλληλη θέση. Με πλήρη διαφάνεια και αντικειμενικότητα. Παράλληλα καταρτίστηκε πρόγραμμα εναλλαξιμότητας ιδιαίτερα για τις υπηρεσίες «υψηλού κινδύνου» σε ότι αφορά στη διαφθορά.

(δ) Έχουν εμπλουτιστεί τα υφιστάμενα προγράμματα εκπαίδευσης με θεματικές ενότητες σε σχέση με την αναγνώριση, την πρόληψη και την καταστολή της διαφθοράς. 

(ε) Έχουμε ζητήσει τη βοήθεια Βρετανών εμπειρογνωμόνων για την αναδιάρθρωση και τον εκσυγχρονισμό της Αστυνομίας ως Οργανισμού. Ένα από τα βασικά θέματα που θα απασχολήσουν τους εμπειρογνώμονες μέσα στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης είναι η πάταξη της διαφθοράς.

(στ) Εκεί που δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία η μαρτυρία για την ποινική ή / και πειθαρχική δίωξη μέλους που εμπλέκεται σε πράξεις διαφθοράς, για την αντιμετώπιση του προβλήματος έστω και μερικώς, μετατίθεται από τα συγκεκριμένα καθήκοντα, ή / και απομακρύνεται από την περιοχή όπου παρουσιάζει τέτοιες συμπεριφορές.

Εν κατακλείδι τα αίτια της αστυνομικής διαφθοράς οφείλονται στην ανεπάρκεια: (α) των κριτηρίων πρόσληψης, (β) των μηχανισμών ελέγχου, (γ) των μηχανισμών καταστολής και (δ) στη μη ύπαρξη αυστηρού / επαρκούς νομοθετικού πλαισίου το οποίο να διευκολύνει την πάταξη του φαινομένου αυτού. Το τελευταίο είναι υψίστης σημασίας. Χωρίς το κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο ουδείς μηχανισμός μπορεί να είναι αποτελεσματικός σε ότι αφορά την πάταξη της διαφθοράς.

Η διαφθορά στην Αστυνομία οφείλεται επίσης στην έλλειψη αξιοκρατίας, διαφάνειας και χρηστής διοίκησης που χαρακτήριζε για πολλές δεκαετίες τη λειτουργία του Αστυνομικού Σώματος, στοιχεία τα οποία είναι από μόνα τους συνώνυμα της διαφθοράς. Και για τα οποία το πολιτικοκοινωνικό κατεστημένο αυτού του τόπου διαχρονικά φέρει μεγάλη ευθύνη.