«Αναμονές»: Τα σίδερα που περιμένουν πάνω από τα σπίτια

ΑΠΟ ΤΗ ΣΚΕΨΗ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ
Μια ομάδα νεαρών Κυπρίων και ένας Ελλαδίτης δεν μπόρεσαν να αγνοήσουν τις αναμονές. Αντίθετα. Αυτά τα σιδερικά τούς οδήγησαν σε περίεργα μονοπάτια. Στις σχέσεις γονιών και παιδιών, στην τάση εκείνη του να σκεφτόμαστε το μέλλον περισσότερο από το παρόν, στις συνέπειες της εισβολής και της οικονομικής κρίσης. Όταν τα ερωτήματα και οι προβληματισμοί δεν είχαν τελειωμό, σκέφτηκαν να ανοίξουν ένα διάλογο με το ευρύτερο κοινό. Έτσι γεννήθηκε, πριν από δύο χρόνια περίπου, η ιδέα για τη δημιουργία ενός ντοκιμαντέρ. Την ιδέα έθεσαν επί τάπητος η αρχιτέκτονας Άντρη Τσιούτη και ο εικαστικός Μιχάλης Χαραλάμπους. Σύντομα στην ομάδα τους προστέθηκαν ο Γιώργος Στυλιανού, που ανέλαβε την κινηματογράφηση και τη μουσική επένδυση του ντοκιμαντέρ, και ο Στέφανος Παπαδάς, από την Ελλάδα, για το μοντάζ, αν και όλοι στην ομάδα συνέβαλαν σε κάθε τομέα για να βγει το ποθητό αποτέλεσμα. 

ΕΤΟΙΜΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Οι «αναμονές» δεν είναι τίποτε άλλο από τα σίδερα που εξέχουν στις οικοδομές και περιμένουν ότι ίσως, κάποτε, κάποιος θα χτίσει έναν δεύτερο όροφο για να στεγάσει το παιδί του όταν κάνει τη δική του οικογένεια. Αυτή η τακτική άρχισε γύρω στο 1960, σύμφωνα με την ομάδα που ερεύνησε το θέμα. Ήταν τα χρόνια που οι οικοδομικές μέθοδοι άρχιζαν να αλλάζουν. Έτσι, ενώ πολλοί συνήθιζαν να χτίζουν ένα σπίτι για το παιδί τους δίπλα τους, άρχισαν να προνοούν για αυτό πάνω από το δικό τους σπίτι. Η τάση αυξήθηκε μετά την εισβολή, με την έλλειψη χώρου αλλά και πόρων. Σήμερα, με την οικονομική κρίση, πολλοί είδαν την επιλογή για νέα κατοικία πάνω από το πατρικό σαν λύση ανάγκης, ενώ οι νέες τεχνικές στις οικοδομές δεν απαιτούν την ύπαρξη των «αναμονών».

ΕΞΑΡΤΗΣΗ VS ΑΓΑΠΗ
Η τεχνική άποψη των «αναμονών», αν και ενδιαφέρουσα, οδήγησε τη νεαρή δημιουργική ομάδα να αναζητήσει τα αίτια αυτής της πρακτικής. Τα ευρήματά τους ξεπερνούν την απλή ανάγκη για στέγαση των παιδιών, για παροχή προίκας και όλα όσα συνοδεύουν τις οφθαλμοφανείς λύσεις που δίνουν οι «αναμονές». Οι δημιουργοί του ντοκιμαντέρ ρωτούν γονείς, ζητούν απαντήσεις από τα παιδιά τους. Κι αυτό τους στρέφει σε νοοτροπίες βαθιά ριζωμένες στη μικρή μας κοινωνία. Γίνονται όλα αυτά λόγω αγάπης προς τους απογόνους; Γίνονται από την ανασφάλεια της απόστασης από τα παιδιά; Γίνονται γιατί οι γονείς θέλουν το παιδί τους να τους φροντίζει όταν θα είναι πια στην τρίτη ηλικία; Τα παιδιά θέλουν να είναι κοντά στους γονείς γιατί θα έχουν στήριξη με τα δικά τους παιδιά; Θέλουν ένα έτοιμο φαγητό όταν θα γυρνούν από τη δουλειά; Το ντοκιμαντέρ ασχολείται με όλα αυτά τα ερωτήματα και φιλοδοξεί να κινήσει το ενδιαφέρον για τις τάσεις που έχουμε ως κοινωνία μέσα από αυτές τις απλές, ταπεινές «αναμονές». 

ΜΙΑ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΠΟΥ ΠΕΘΑΙΝΕΙ 
Οι μεταλλικές κατασκευές και άλλες μέθοδοι εκτοπίζουν τις «αναμονές». Πέρα όμως από την αλλαγή στην τεχνολογία, έρχεται και η αλλαγή στη νοοτροπία, που φαίνεται να θέτει πια τις αναμονές σαν «σημείωμα» στα βιβλία της ιστορίας. Οι σπουδές στο εξωτερικό συνοδεύονται από τη συνήθεια της απόστασης από τους γονείς ή τουλάχιστον πολλοί δεν συμπεριλαμβάνουν μέσα στα σχέδιά τους τόση «εγγύτητα» με τους γονείς, τονίζει η ομάδα. Έπειτα, τα νέα δεδομένα που έφερε η οικονομική κρίση συνεπάγονται αβεβαιότητα. Μετά τις σπουδές τι μας περιμένει; Θα ταξιδέψουμε αλλού για δουλειά; Θα κάνουμε οικογένεια; Θα κατασταλάξουμε σε αυτή τη μορφή ζωής που είχαν οι προηγούμενες γενιές; Θα προνοήσω από τώρα για ένα παιδί που δεν ξέρω καν αν θα αποκτήσω; 

Η ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΜΑΤΙΑ 
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι «αναμονές» δεν είναι… όμορφες. Άλλωστε η ασχήμια τους ήταν αυτή που τράβηξε την προσοχή της ομάδας. Και σε ένα συμφωνούν: Οι «αναμονές» λένε κάτι για τη νοοτροπία μας, λένε πολλά, αλλά τις δεχόμαστε παρά την ασχήμια τους. Στο ντοκιμαντέρ, η ομάδα θα δείξει πώς μπορεί να το αλλάξει αυτό. Με μια απλή παρέμβαση, θα κάνει τις αόρατες αναμονές ορατές και θα δώσει στο κοινό τη δική της πρόταση…

ΠΡΟΒΟΛΗ: 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 
Η προβολή του ντοκιμαντέρ, που θα συνοδεύεται και από συζήτηση, θα πραγματοποιηθεί στο Φυτώριο Εικαστικής Καλλιέργειας (Νεχρού 2, Δημοτικός Κήπος Λευκωσίας) την Τετάρτη 15 Ιουνίου στις 8:00 μ.μ. Ομιλητές θα είναι ο δρ Γιάννης Παπαδάκης, καθηγητής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, η δρ Έφη Κυπριανίδου, καθηγήτρια Φιλοσοφίας στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, και ο αρχιτέκτονας Βασίλης Ιερείδης.