«Υψώνουν κυπριακή σημαία» για το περιβάλλον
12:09 - 27 Ιουνίου 2016
Δεσμός ζωής, ο δεσμός με το περιβάλλον
Τι σας ώθησε να συνδέσετε την προσωπική σας ζωή με την επαγγελματική σας ενασχόληση; Και αντιστρόφως θα μπορούσα να ρωτήσω.
Ανδρέας Χατζηχαμπής: Από πολύ νωρίς θα έλεγα, πριν από περίπου 20 χρόνια, είχαμε αντιληφθεί, μαζί με τη Δήμητρα, ότι το φυσικό περιβάλλον γύρω μας αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα που απειλούν την οικολογική του ακεραιότητα και θέτουν σε αμφισβήτηση την επιβίωση ειδών και οικοσυστημάτων. Επιπλέον, απειλούν ακόμα και τον ίδιο τον άνθρωπο, την υγεία του και την ποιότητα ζωής του. Ξέρετε πριν 20 χρόνια ο τομέας του περιβάλλοντος ήταν πολύ καινούργιος για τα κυπριακά δεδομένα και εκείνο που αντιμετωπίζαμε πολύ συχνά είναι ότι η Κύπρος δεν έχει περιβαλλοντικά προβλήματα και δεν υπάρχει τόση ανάγκη δραστηριοποίησης στα περιβαλλοντικά θέματα. Από τότε θέσαμε ως ένα από τους κυριότερους στόχους μας την προσφορά στα θέματα του περιβάλλοντος. Θέσαμε λοιπόν τους εαυτούς μας στην υπηρεσία της κυπριακής κοινωνίας και της επιστήμης και από τότε προσφέρουμε εθελοντικά, χωρίς κανένα προσωπικό όφελος, χωρίς αμοιβή, χωρίς προβολή, χωρίς προσωπικό κέρδος, αθόρυβα, δημιουργικά και πιστεύουμε και αποτελεσματικά, για την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση, την περιβαλλοντική εκπαίδευση, την περιβαλλοντική γνώση, για την αειφορία της Γης.
Δήμητρα Χατζηχαμπή: Είναι άπειρες οι ώρες που προσφέρουμε για την προστασία του περιβάλλοντός και την περιβαλλοντική εκπαίδευση που μόνο η οικογένειά μας μπορεί να το αντιληφθεί. Πραγματοποίηση των ονείρων μας για το περιβάλλον θα έχουμε όταν δούμε το περιβάλλον να προστατεύεται πραγματικά, να τυγχάνει του σεβασμού των συμπολιτών μας και να μη θυσιάζεται για το εύκολο και πρόσκαιρο κέρδος και οικονομικό όφελος. […]
Πιο ευαίσθητοι οι νέοι με το περιβάλλον
Κάτι που δεν έγινε ευρέως γνωστό είναι ότι η παιδαγωγική-επιστημονική ομάδα μας, πριν από 3 χρόνια, αξιολόγησε τις στάσεις των μαθητών της Κύπρου απέναντι στο περιβάλλον σε εθνικό επίπεδο κάτι που έγινε για πρώτη φορά και εκεί έχει αποδειχθεί με επιστημονικά δεδομένα ότι έχουμε ως κυπριακή κοινωνία πολύ θετικές στάσεις για τα περιβάλλον, σε σχέση με δεδομένα άλλων χωρών. Αυτή είναι μια επιστημονική εργασία η οποία έχει δημοσιευτεί σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια.
Ποια είναι τα μέσα και οι τρόποι καλύτερης επίδρασης γι’ αυτό το ευαίσθητο θέμα που καταπιάνεστε;
Δήμητρα Χατζηχαμπή: Τα περιβαλλοντικά μηνύματά μας τα στέλλουμε με διάφορους τρόπους και μέσα. Όπως είναι τα προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης που παρέχουμε, οι ραδιοφωνικές μας εκπομπές στο Κανάλι 6 σε παγκύπριο επίπεδο και στον ραδιοφωνικό σταθμό της Ιεράς Μητροπόλεως Λεμεσού σε επαρχιακό επίπεδο, μέσα από τις επιστημονικές αλλά και τις εκλαϊκευμένες δημοσιεύσεις και εκδόσεις μας για το ευρύ κοινό, μέσα από εκδηλώσεις, ημερίδες, συνέδρια που έχουμε οργανώσει. Με πάρα πολλούς τρόπους. […]
Ανδρέας Χατζηχαμπής: Επιπλέον, επιβραβεύουμε τους μαθητές μας για την περιβαλλοντική τους δράση μέσα από τα Μαθητικά Βραβεία ΚΥΚΠΕΕ για το Περιβάλλον, επιβραβεύουμε Οργανισμούς και Επιχειρήσεις που επιδεικνύουν μια περιβαλλοντική ευαισθησία και δράση καθώς και τις μαθητικές ομάδες που ασχολούνται με το περιβάλλον και έχουν κάτι σημαντικό να παρουσιάσουν.
Κινητοποιούμε σχεδόν 40 χιλιάδες μαθητές
Είναι σημαντικό το έργο του Κυπριακού Κέντρου Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (ΚΥΚΠΕΕ), είναι όμως αρκετό; Πως θα επιτευχθεί η επέκτασή του;
Ανδρέας Χατζηχαμπής: Μέχρι σήμερα έχουν συμμετάσχει, εντελώς δωρεάν, στα προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης του ΚΥΚΠΕΕ πάνω από 37,500 μαθητές και έχουν ακούσει τις ραδιοφωνικές του εκπομπές ή έχουν συμμετάσχει σε κάποιες από τις εκδηλώσεις μας χιλιάδες συμπολίτες μας. Είναι σημαντικό όπως αναφέρετε και εσείς αλλά δεν πρέπει να μείνουμε εδώ. Μέσα από ένα δυνατό Διοικητικό Συμβούλιο όπου συμμετέχουν σημαντικές προσωπικότητες της κυπριακής κοινωνίας, πανεπιστημιακοί, ερευνητές, δημοσιογράφοι, τέως επιθεωρητές εκπαίδευσης, εκπαιδευτικοί και άλλοι υπό την Προεδρία του Επισκόπου Αμαθούντος κ. Νικολάου και την ακοίμητη εποπτεία του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Λεμεσού κ.κ. Αθανασίου προσβλέπουμε σε ακόμα μεγαλύτερη προσφορά στα περιβαλλοντικά ζητήματα. Επίσης, υψηλή προστάτις του ΚΥΚΠΕΕ είναι η Πρώτη Κυρία της Κυπριακής Δημοκρατίας η κυρία Άντρη Αναστασιάδου ενώ ο πρώτος πρεσβευτής του ΚΥΚΠΕΕ για το περιβάλλον είναι ο Ολυμπιονίκης μας Παύλος Κοντίδης. Χρειάζεται λοιπόν η Πολιτεία να έρθει αρωγός σε αυτό το ανιδιοτελές και ουσιαστικά φιλανθρωπικό έργο του ΚΥΚΠΕΕ. Πιστεύουμε ότι τέτοιες προσπάθειες, όπως το ΚΥΚΠΕΕ, που έχουν μια σημαντική προσφορά στον τόπο, θα πρέπει η πολιτεία να έρχεται αρωγός και να δημιουργεί εκείνες τις ευνοϊκές συνθήκες που θα μπορέσουν να ενδυναμωθούν και να προσφέρουν ακόμα περισσότερα. Πέραν όμως από την στήριξη από την πολιτεία, στην οποία προσβλέπουμε, το ΚΥΚΠΕΕ στοχεύει σε ευρωπαϊκή δραστηριοποίηση.
Δήμητρα Χατζηχαμπή: Με εντατική και συμμετοχική προσέγγιση από όλους στο ΚΥΚΠΕΕ, λειτουργούς, παιδαγωγική ομάδα, ερευνητική ομάδα, εθελοντές, μέλη και Διοικητικό Συμβούλιο θα μπορέσουμε να συνεισφέρουμε ακόμα περισσότερο στον περιβαλλοντικό τομέα.
Τα χαρακτηριστικά του Περιβαλλοντικού Κέντρου
Το Κέντρο βρίσκεται σε μια περιβαλλοντικά ευαίσθητη αλλά και προνομιούχα περιοχή. Πώς διαχειρίζεστε αυτή τη θέση του για βελτίωση της δουλειάς σας;
Δήμητρα Χατζηχαμπή: Έχετε δίκιο. Το ΚΥΚΠΕΕ αναπτύσσει τα προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσής του σε μια πολύ σημαντική περιοχή από πλευράς οικολογικής αξίας και βιοποικιλότητας. Ας μη ξεχνάμε ότι η χερσόνησος Ακρωτηρίου από πλευράς αριθμού διαφορετικών οικοτόπων παρουσιάζει τη μεγαλύτερη βιοποικιλότητα από όλες τις περιοχές της Κύπρου, μεγαλύτερη σε σχέση με την έκτασή της και από το Τρόοδος και από τον Ακάμα. Αυτή λοιπόν η περιοχή είναι ένα εξαιρετικό πεδίο άσκησης της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης γιατί παρέχει πολλά εργαλεία και ευκαιρίες για παιδαγωγική αξιοποίηση μέσα στα προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσής μας. Είναι η Aλυκή Ακρωτηρίου, αμμώδεις, βραχώδεις και κροκαλλοπαγείς ακτές, πευκοδάση, φυτοκοινότητες με σπάνιες ορχιδέες και άλλα σημαντικά οικοσυστήματα. Κάτι που δεν είναι πολύ γνωστό είναι ότι μέσα στο Αγρόκτημα Αγίου Νικολάου, όπου βρίσκεται και το ΚΥΚΠΕΕ, έχει καταγραφεί ο σπανιότερος οικότοπος της Κύπρου, οι υγρές κοιλότητες των θινών, και επιπλέον σε απόσταση 50 μέτρων από το ΚΥΚΠΕΕ βρίσκεται η μοναδική Δεσποτική Λίμνη, μια λίμνη διεθνούς σημασίας γιατί είναι το τελευταίο σημείο στην Κύπρο όπου τα πουλιά συναντούν γλυκό νερό κατά το ετήσιο ταξίδι της μετανάστευσής τους.
Δώστε μας στοιχεία και δεδομένα για τις δραστηριότητες που αναπτύσσονται στο ΚΥΚΠΕΕ και τα αποτελέσματα που καταγράφονται όσον αφορά την ανάπτυξη περιβαλλοντικής συνείδησης και κουλτούρας;
Ανδρέας Χατζηχαμπής: Όπως έχουμε αναφέρει και προηγουμένως πάνω από 37,500 μαθητές και εκατοντάδες εκπαιδευτικοί έχουν παρακολουθήσει τα 15 προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης του ΚΥΚΠΕΕ. Αυτά τα προγράμματα εντάσσονται στον άξονα της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης όπου δραστηριοποιείται το ΚΥΚΠΕΕ. Στον τομέα αυτό αξίζει να αναφέρουμε ότι το ΚΥΚΠΕΕ παρέχει καινοτόμα προγράμματα τα οποία δεν μπορεί κανείς να τα παρακολουθήσει αλλού. Για παράδειγμα, όπως ανέφερα και σε μια πρόσφατη συνέντευξη σε ραδιοφωνικό σταθμό της Ελλάδας, παρέχουμε ένα πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης το οποίο αναπτύχθηκε και παρέχεται σε συνεργασία με το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου όπου οι μαθητές χρησιμοποιούν τεχνολογία επαυξημένης πραγματικότητας κάτι που για πρώτη φορά συμβαίνει σε Κύπρο και Ελλάδα ίσως και αλλού, φέροντας το ΚΥΚΠΕΕ στην πρωτοπορία θα έλεγα της δημιουργίας καινοτόμων προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Επίσης, το ΚΥΚΠΕΕ είναι εκπαιδευτικό κέντρο για ολόκληρη την περιοχή της ανατολικής μεσογείου για το διεθνές εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Φύλακες της Γης» το οποίο παρέχουμε.
Δήμητρα Χατζηχαμπή: Κάτι επίσης σημαντικό είναι ότι όλα τα προγράμματά μας αξιολογούνται και έχουμε δεδομένα για την επίδραση των προγραμμάτων σε διάφορε πτυχές της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης των ατόμων. Οι αξιολογήσεις των προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσής μας έχουν δημοσιευτεί σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και έχουν τύχει θετικών σχολίων σε διεθνές επίπεδο. Κάποιοι μάλιστα εκπαιδευτικοί και ερευνητές από άλλες χώρες έχουν επικοινωνήσει μαζί μας για να μπορέσουν να μεταφράσουν και να εφαρμόσουν τα προγράμματά μας και στις χώρες τους.
Θα έχετε καταγράψει κατά την ενασχόληση σας κάποια χαρακτηριστικά γεγονότα και συμβάντα που σας έχουν εκπλήξει ευχάριστα ή δυσάρεστα.
Ανδρέας Χατζηχαμπής: Σίγουρα. Καθημερινά γινόμαστε δέκτες των θετικών συναισθημάτων των μαθητών που παρακολουθούν τα προγράμματά μας. Τα σχόλια των παιδιών είναι μοναδικά. Είναι αυτά που κάνουν εμάς και τους εκπαιδευτές του ΚΥΚΠΕΕ να ευχαριστιόμαστε αυτή την προσφορά μας. Ένας μαθητής από την Πάφο για παράδειγμα μας ανέφερε μετά το τέλος ενός προγράμματος που παρακολούθησε: «Η περιπέτεια μας σήμερα στην Ακτή ήταν μοναδική. Είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε τη φύση με διαφορετικό τρόπο χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις μας. Μακάρι να έχουμε την ευκαιρία να ξαναέρθουμε στο Περιβαλλοντικό Κέντρο της Μητρόπολης Λεμεσού για να γνωρίσουμε και άλλες φυσικές περιοχές». Ένας άλλος μαθητής Δημοτικού σχολείου μας έστειλε το ποίημα που έγραψε μετά την επίσκεψή του στο ΚΥΚΠΕΕ. Άλλοι μαθητές μας στέλλουν ζωγραφιές, κατασκευές με ανακυκλώσιμα υλικά.
Δήμητρα Χατζηχαμπή: Σχόλια μας αποστέλλουν και οι εκπαιδευτικοί που φέρνουν τους μαθητές τους. Ένα σχόλιο εκπαιδευτικού που θυμάμαι είναι ενός εκπαιδευτικού Δημοτικής Εκπαίδευσης από τη Λεμεσό ο οποίος μας απέστειλε το εξής μήνυμα: «Εξαιρετικό πρόγραμμα! Τα παιδιά απόλαυσαν την πλοκή της ιστορίας, βίωσαν, εξερεύνησαν και απέκτησαν χρήσιμες γνώσεις για τον κόσμο της ακτής και το σεβασμό προς το φυσικό περιβάλλον! Μπράβο!». Κάποια από τα σχόλια μαθητών, εκπαιδευτικών και επισκεπτών του ΚΥΚΠΕΕ φιλοξενούνται στην ιστοσελίδα του Περιβαλλοντικού Κέντρου (www.kykpeee.org) γιατί πραγματικά πιστεύουμε ότι εκφράζουν με τον καλύτερο τρόπο όσα εισπράττουμε στο ΚΥΚΠΕΕ.
Απαιτεί αγώνας ζωής το περιβάλλον! Ποια είναι η δραστηριότητα σας εκτός του Κέντρου σε σχέση με το περιβάλλον;
Ανδρέας Χατζηχαμπής: Αγώνας ζωής σίγουρα. Θα έλεγα είναι στάση και τρόπος ζωής η προσφορά για το περιβάλλον, που δεν μετριέται σε ώρες αλλά θα έλεγα πως μετριέται με ένταση και βίωση συναισθημάτων. Γι αυτό και πολλές φορές δεν έχω άλλο δρόμο από το να καταφύγω στην ποίηση, την μητέρα των συναισθημάτων για μένα, όπου μπορεί να καταγράψει τα συναισθήματα αλλά και να γεννήσει συναισθήματα μέσα από τη τέχνη του λόγου. Το περιβάλλον εμφανώς ή λιγότερα εμφανώς ενυπάρχει και στο ποιητικό μου έργο ίσως ακόμα και στο επιστημονικό μου έργο με τη θεματολογία και τον τρόπο προσέγγισης των επιλεγμένων θεμάτων.
Δήμητρα Χατζηχαμπή: Άπειρες ώρες προσφοράς στο περιβάλλον, γύρω από το περιβάλλον, για το περιβάλλον, για την αειφορία της Γης.