Και μουσουλμάνοι και Ευρωπαίοι

Δυστυχώς, την ίδια άνεση που έχει με τις πολλαπλές του ταυτότητες ο 45χρονος Καν δεν την έχει αρκετά σημαντικό μέρος του κοινού. Δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε πριν από τις δημοτικές εκλογές έδειξε ότι σχεδόν ο ένας στους τρεις Λονδρέζους θα αισθανόταν «άβολα» με μουσουλμάνο δήμαρχο.
Αλλο παράδειγμα: όταν ο Καν ορίστηκε υπουργός Μεταφορών στην κυβέρνηση τουΓκόρντον Μπράουν το 2008 (ήταν ο πρώτος μουσουλμάνος που συμμετείχε στο Υπουργικό Συμβούλιο), «το παλάτι μού τηλεφώνησε και με ρώτησε "Σε τι είδους Βίβλο θέλετε να ορκιστείτε;" Οταν απάντησα στο Κοράνι, μου είπαν "Δεν έχουμε κανένα". Γι' αυτό πήγα εγώ ένα δικό μου». Ο Καν ανατράφηκε σαν μουσουλμάνος και δεν έκρυψε ποτέ τη σημασία που έχει η πίστη του γι' αυτόν. Στην εναρκτήρια ομιλία του ως βουλευτής των Εργατικών το 2005 αναφέρθηκε στον πατέρα του, που του δίδασκε τις ρήσεις του Μωάμεθ, ιδίως εκείνη που λέει πως «αν κάποιος βλέπει κάτι λανθασμένο, έχει την υποχρέωση να προσπαθήσει να το αλλάξει» - αυτό άλλωστε τον ώθησε να γίνει πολιτικός. Είναι ο πρώτος μουσουλμάνος που εξελέγη σε τόσο υψηλό αξίωμα στη Δύση (τις εξουσίες του δημάρχου του Λονδίνου που χειρίζεται έναν προϋπολογισμό 16 δισ. λιρών - 20,2 δισ. ευρώ - τις ξεπερνάει μόνο ο πρόεδρος της Γαλλίας), αλλά δεν είναι ο μοναδικός.  
Το Ρόντερνταμ στην Ολλανδία έχει μουσουλμάνο δήμαρχο από το 2009. Ο ΜαροκινόςΑχμέντ Αμπουταλέμπ, 47 ετών και πρώην δημοσιογράφος, είναι γιος μουσουλμάνου ιεροκήρυκα και η εκλογή του θεωρήθηκε απόδειξη της επιτυχημένης ένταξης των μεταναστών που αποτελούν το ένα από τα 16 εκατομμύρια των Ολλανδών - όχι όμως και τον έναν στους 16 αξιωματούχος.
Στη Βρετανία, στην κυβέρνηση του Συντηρητικού Ντείβιντ Κάμερον, υπουργός Επιχειρηματικότητας είναι ο πακιστανικής καταγωγής Σατζίντ Τζαβίντ. 
«Είναι αλήθεια ότι η συχνότητα και η σπουδαιότητα των μουσουλμάνων πολιτικών αυξάνει στην Ευρώπη, αλλά η Βρετανία ηγείται αυτής της τάσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Βρετανία εκλέγει πολιτικούς από μειονότητες ήδη από τη δεκαετία του 1970. Σήμερα υπάρχουν δέκα μέλη στο Κοινοβούλιο, πακιστανικής καταγωγής, όπως ο Καν. Επομένως, αυτό αποδεικνύει ότι τουλάχιστον στη Βρετανία μπορείς να είσαι μουσουλμάνος και να έχεις μια επιτυχημένη πολιτική καριέρα» σχολιάζει στο «Βήμα» ο Τίμοθι Πις, λέκτορας Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Στέρλινγκ και συγγραφέας του βιβλίου «Muslims and Political Participation in Britain» («Μουσουλμάνοι και πολιτική συμμετοχή στη Βρετανία», εκδ. Routledge, 2015).
Ο Καν βγήκε δυναμικά στα κοινά μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Λονδίνο το 2005. «Η πλειοψηφία του βρετανικού κοινού πιστεύει ότι ο ρυθμός και η κλίμακα της μετανάστευσης, απ' όλες τις γωνιές του κόσμου, περιλαμβανομένης της ΕΕ, είναι υπερβολικά μεγάλοι και πρέπει να ελεγχθούν -, αλλά η πλειοψηφία δεν είναι κατά της μετανάστευσης ούτε κατά των μεταναστών» αναφέρει στο «Βήμα» ο Ταρίκ Μοντούντ, καθηγητής Κοινωνιολογίας και Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ. «Ομοίως, η πλειοψηφία επιδεικνύει επίσης καχυποψία και φόβο προς τον ισλαμιστικό εξτρεμισμό αλλά η πλειοψηφία δεν είναι κατά των μουσουλμάνων ούτε κατά της πολυπολιτισμικότητας» προσθέτει.
Ωστόσο, όταν ο Καν ήταν μικρός, βίωσε έντονα τον ρατσισμό και έμαθε μποξ για να μπορεί να αμύνεται. Ρατσισμό, περισσότερο λεκτικό, βιώνει σήμερα η Ραμά Γιαντ ως μαύρη, γυναίκα και μουσουλμάνα. Η εκλογή του Καν όμως στη δημαρχία του Λονδίνου με 56,8%, σε πείσμα των κεκαλυμμένων ρατσιστικών επιθέσεων του Συντηρητικού αντιπάλου του, Ζακ Γκόλντσμιθ, δείχνει ότι ο ρατσισμός έχει τα όριά του στη σημερινή Ευρώπη. «Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι ο φόβος προς τους μουσουλμάνους και προς το "ριζοσπαστικό Ισλάμ" έγινε αντικείμενο εκμετάλλευσης από τον Γκόλντσμιθ. Οι συνεργάτες του Γκόλντσμιθ, μάλιστα, έστειλαν φυλλάδια στη βρετανική ινδική κοινότητα προκειμένου να εκμεταλλευτούν τις διαφορές μεταξύ των ινδουιστών και των μουσουλμάνων. Ομως αυτές οι τακτικές εκπυρσοκρότησαν. Το Λονδίνο είναι μια εξαιρετικά πολυπολιτισμική πόλη και υπάρχουν πολλοί μουσουλμάνοι στην τοπική κυβέρνηση. Ο Καν επίσης ήταν γνωστός πολιτικός και στο παρελθόν είχε διατελέσει υπουργός στη βρετανική κυβέρνηση. Επομένως, δεν πρέπει να μας προκαλεί έκπληξη η νίκη του, όμως είναι σημαντική. Αποτελεί ξεκάθαρα μια ένδειξη ότι στις ευρωπαϊκές κοινωνίες έχει γίνει πιο εύκολη η αποδοχή της εθνικής, θρησκευτικής και κοινωνικοοικονομικής ποικιλομορφίας» καταλήγει ο δρ Πις.

ΕΛΛΑΔΑ
Στην Ελλάδα, ο σύρος γιατρός Ναμπίλ-Ιωσήφ Μοράντ, από τη Χομς, είναι δήμαρχος Ανδραβίδας Κυλλήνης – στον ίδιο δήμο που ανήκει η Μανωλάδα, όπου πριν από μερικά χρόνια οι μετανάστες που καλλιεργούσαν τις φράουλες δέχτηκαν πυροβολισμούς από το αφεντικό τους όταν διεκδίκησαν τα δικαιώματά τους. Δεν είναι όμως αυτή η μοναδική αντίφαση. Ο κ. Μοράντ, που ζει 27 χρόνια στην Ελλάδα και φιλοξενεί σήμερα 331 πρόσφυγες στον δήμο του, είχε δηλώσει πρόσφατα: «Βασική προϋπόθεση είναι ότι θα δεχτούμε σύρους πρόσφυγες πολέμου και όχι μετανάστες. Είναι άλλο το ένα και άλλο το άλλο».


Τα τρία φλέγοντα θέματα της ατζέντας του Σαντίκ Καν
Στεγάζοντας το Λονδίνο του 21ου αιώνα
Τρία είναι τα φλέγοντα ζητήματα που βρίσκονται στην κορυφή της ατζέντας του Σαντίκ Καν για τη βρετανική πρωτεύουσα: η στέγαση, οι μεταφορές και η τρομοκρατία.
Ο Καν αποκάλεσε τις εκλογές για τη δημαρχία του Λονδίνου «δημοψήφισμα για τη στέγαση», δεσμεύθηκε να διασφαλίσει την κατασκευή 50.000 νέων κατοικιών τον χρόνο αλλά και ότι το 50% εξ αυτών θα διατίθενται σε προσιτές τιμές που θα αντιστοιχούν στο ένα τρίτο του μέσου εισοδήματος στη βρετανική πρωτεύουσα.
Σήμερα, το μέσο ετήσιο ενοίκιο των κατοικιών στο Λονδίνο αναλογεί στο 62% του μέσου εισοδήματος ενώ εκτιμάται ότι ως το 2020 για να διατηρεί κάποιος σπίτι στο Λονδίνο θα χρειάζεται ετήσιο εισόδημα άνω των 100.000 λιρών (περίπου 130.000 ευρώ).
Παρότι οι προσπάθειες του Καν να συγκρατήσει την ξέφρενη πορεία των τιμών των ακινήτων θα χρειαστούν και τη συνδρομή της βρετανικής κυβέρνησης, ο ίδιος ως δήμαρχος διατηρεί το δικαίωμα να μην παραχωρεί άδειες δόμησης σε έργα που δεν πληρούν τα κριτήριά του. Επίσης δεσμεύθηκε να βάλει φρένο στις «off-plan» αγορές ακινήτων από ξένους επενδυτές (αγορά σε χαμηλή τιμή ενός ακινήτου προτού ακόμη κατασκευαστεί, για να πωληθεί μετά την κατασκευή του με μεγάλο περιθώριο κέρδους), οι οποίοι αποκλείουν από τη διαδικασία τους κατοίκους του Λονδίνου.
Αναφορικά με τις μεταφορές, ο Καν δεσμεύθηκε να παγώσει το αντίτιμο των εισιτηρίων για τα λεωφορεία και το μετρό για τέσσερα χρόνια. Επί δημαρχίας Μπόρις Τζόνσον οι τιμές των εισιτηρίων αυξάνονταν κάθε χρόνο επί οκτώ συναπτά έτη. Ηδη ανακοινώθηκε ότι από τον Σεπτέμβριο θα ισχύει το «hopper-fare», ένα εισιτήριο διάρκειας μιας ώρας με το οποίο οι επιβάτες θα μπορούν να χρησιμοποιούν οποιοδήποτε λεωφορείο επιθυμούν. Μέχρι σήμερα, οι επιβάτες πρέπει να καταβάλλουν 1,5 λίρα (περίπου δύο ευρώ) κάθε φορά που θέλουν να αλλάξουν λεωφορείο.
Προκειμένου η βρετανική πρωτεύουσα να αξιοποιήσει το μέγιστο των δυνατοτήτων της, ο Καν υπογράμμισε ότι πρέπει να γίνει μία «24ωρη» πόλη και γι' αυτόν τον λόγο σκοπεύει να θέσει πάλι επί τάπητος το θέμα της νυχτερινής λειτουργίας του μετρό. Επίσης δήλωσε ότι επιθυμεί να δει το Λονδίνο να ακολουθεί το παράδειγμα άλλων ευρωπαϊκών μητροπόλεων, όπως το Βερολίνο, το Αμστερνταμ και η Πράγα, οι οποίες έχουν έντονη νυχτερινή ζωή και εξήγγειλε μέτρα που θα βοηθήσουν τους ιδιοκτήτες νυχτερινών κλαμπ και μπαρ να αντέξουν το κόστος ηχομόνωσης των εγκαταστάσεων που βρίσκονται κοντά σε κατοικημένες περιοχές. Μεγάλος προβληματισμός επικρατεί γύρω από το πόσο ασφαλής είναι η βρετανική πρωτεύουσα από πιθανή τρομοκρατική επίθεση.
Εχοντας κατηγορηθεί από τους πολιτικούς του αντιπάλους για σχέσεις με ακραίους ισλαμιστές, ο Καν έχει ακόμη έναν λόγο για να αποδείξει πως θα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για την αντιτρομοκρατική θωράκιση της πόλης.

Ιφτικάρ Μαλίκ, καθηγητής στο πανεπιστήμιο Μπαθ Σπα στη Βρετανία
«Απέρριψαν τον ελιτισμό και τίμησαν το πολυπολιτισμικό ήθος»
«Η επιτυχία του Καν απέδειξε ότι κάποιος μπορεί να είναι και μουσουλμάνος και Δυτικός» λέει στο «Βήμα» ο Ιφτικάρ Μαλίκ, καθηγητής Ιστορίας και Πολιτικής του Σύγχρονου Μουσουλμανικού Κόσμου, στο πανεπιστήμιο Μπαθ Σπα στη Βρετανία.
Ποια είναι η σημασία της νίκης του Καν στο Λονδίνο, τη στιγμή που η βρετανική κυβέρνηση τηρεί μια εχθρική στάση προς τους πρόσφυγες και τους μετανάστες;
«Παρότι παρατηρείται μία σταθερή άνοδος της ισλαμοφοβίας, η οποία ενισχύεται από τη βία ορισμένων ισλαμιστικών οργανώσεων και δυστυχώς επιβεβαιώνουν την υπόθεση της σύγκρουσης των πολιτισμών του Σάμιουελ Χάντινγκτον, γεγονότα όπως η εκλογή του Καν στη δημαρχία του Λονδίνου παραπέμπουν σε μία αλλαγή-ορόσημο που λαμβάνει χώρα ταυτόχρονα. Σε σημαντικό βαθμό η νίκη του Καν μπορεί να θεωρηθεί ένας θρίαμβος του πλουραλισμού, καθώς ο γιος ενός μετανάστη της εργατικής τάξης από το Πακιστάν κατάφερε να αποσπάσει περισσότερες ψήφους ακόμη και από τον βρετανό πρωθυπουργό.
Οι Λονδρέζοι αξίζουν συγχαρητήρια που απέρριψαν τον ελιτισμό και τίμησαν το πολυπολιτισμικό ήθος της πόλης τους. Ο Καν μπορεί να μην κέρδισε όλους τους μουσουλμάνους του Λονδίνου, αφού αυτοί ανήκουν σε διαφορετικές εθνικότητες, εθνότητες, πεποιθήσεις και θρησκευτικά δόγματα, αλλά κατάφερε να επικρατήσει παρά τον βρώμικό πόλεμο που δέχθηκε από τους αντιπάλους του. Βέβαια, η εκλογή του δεν σημαίνει ότι η Βρετανία έγινε ξαφνικά φιλο-μουσουλμανική».

«Ενώ η τάξη, το σύστημα ηθικών αξιών και το χρώμα του δέρματος πάντα αποτελούσαν στοιχεία ταυτότητας, κάποια αστικά κέντρα στην Ευρώπη υφίστανται μία μεγάλη μεταμόρφωση ενώ παράλληλες αμφίρροπες δυνάμεις ενσωμάτωσης και αποκλεισμού διεκδικούν την λαϊκή υποστήριξη. Τα επαγγελματικά διαπιστευτήρια των εθνικών και θρησκευτικών ομάδων μεταξύ των μειονοτήτων έχουν συμβάλει σε μεγαλύτερη κοινωνική κινητικότητα και μεγαλύτερη ενσωμάτωση, ενώ οι λιγότερο προνομιούχες ομάδες πράγματι παραμένουν στο περιθώριο.
Υπάρχουν τρία εκατομμύρια μουσουλμάνοι στη Βρετανία και το 40% εξ αυτών ζει στο Λονδίνο. Οι Πακιστανοί είναι η μεγαλύτερη εθνικότητα μεταξύ των μουσουλμάνων του Λονδίνου και ακολουθούν Ινδοί και οι Μπανγκλαντεσιανοί μουσουλμάνοι. Και ενώ οι μουσουλμάνοι στο Ανατολικό Λονδίνο είναι λιγότερο προνομιούχοι από κοινωνικο-οικονομικής απόψεως σε σχέση με άλλους στον Βορρά, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι εκτός από τους βουλευτές, έχουν εκλεγεί δεκάδες μουσουλμάνοι σε δημοτικά συμβούλια, ακόμη και άλλοι δήμαρχοι σε άλλες βρετανικές πόλεις. Και ενώ τα μέσα ενημέρωσης επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους σε μία μικρή μερίδα εξτρεμιστών, η μεγάλη πλειοψηφία των μουσουλμάνων είναι απόλυτα συμβιβασμένη με τη "βρετανικότητά" της».
Αποτελούν οι μουσουλμάνοι πολιτικοί παράδειγμα προς μίμηση για τους νέους μουσουλμάνους, μερικοί εκ των οποίων θα μπορούσαν να υποκύψουν στο κάλεσμα του εξτρεμισμού;
«Σίγουρα, πολλοί Λονδρέζοι αντιμετωπίζουν τον Καν - όπως έκαναν και πολλοί Αμερικανοί με τον Μπαράκ Ομπάμα - ως εκπρόσωπο των ασθενέστερων, που συχνά η πολιτική ελίτ αγνοεί ή και διασύρει. Αν ο Καν υλοποιήσει όσα υπόσχεται στα ζητήματα της στέγασης και των μεταφορών, εκτός του ότι θα καταστήσει το Λονδίνο πιο φθηνό για τους κατοίκους του, είναι βέβαιο ότι θα συμβάλει στο να ανέλθουν περισσότεροι άνδρες και γυναίκες από τις μειονότητες στα δημόσια αξιώματα. Παρότι ο ίδιος υποβάθμισε την εθνο-θρησκευτική του ταυτότητα έναντι της δημόσιας εικόνας του ως Λονδρέζου, η εκλογή του απέδειξε ότι είναι δυνατό κάποιος να είναι και μουσουλμάνος και Δυτικός και ότι οι δυτικές αξίες είναι συμβατές με το Ισλάμ».


Ραμά Γιαντ, η αφρικανή μουσουλμάνα που φιλοδοξεί το 2017 να διαδεχθεί τον Φρανσουά Ολάντ
Σενεγαλέζα, μεγαλοαστή και πονοκέφαλος του Σαρκοζί
Στη Γαλλία, η Σενεγαλέζα Ραμά Γιαντ ανακοίνωσε ότι θα είναι υποψήφια στις προεδρικές εκλογές του 2017. Η 40χρονη Γιαντ γεννήθηκε στο Ντακάρ, σε μεγαλοαστική οικογένεια - αντίθετα προς τον Καν και τον Τζαβίντ που είναι αμφότεροι γιοι οδηγών λεωφορείου αλλά γεννήθηκαν στη Βρετανία - και μετακόμισε με την οικογένειά της στη Γαλλία όταν ήταν 11 χρόνων. Τη γαλλική υπηκοότητα την πήρε 21 ετών, το 1997. Η Γιαντ, υπουργός Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην κυβέρνηση του δεξιού Νικολά Σαρκοζί και «απάντηση» σε όσους κατηγορούσαν τη γαλλική πολιτική σκηνή για ρατσισμό, είναι πλέον επικεφαλής του κόμματος «Η Γαλλία που Τολμά». Συγκρούστηκε με τον Σαρκοζί όταν ο τότε πρόεδρος προσκάλεσε επισήμως τον δικτάτορα της Λιβύης Μοαμάρ Καντάφι. «Ο Καντάφι δεν πρέπει να χρησιμοποιεί τη Γαλλία σαν χαλάκι για να σκουπίσει το αίμα από τα πόδια του» είχε δηλώσει η Γιαντ εξοργίζοντας τον γάλλο πρόεδρο. Την κοινή γνώμη έχουν απασχολήσει και παλαιότερες δηλώσεις της περί διεξαγωγής δημοψηφίσματος με στόχο την απαγόρευση της μπούρκας, ενώ υπεραμυνόταν της νομιμοποίησης του γάμου των ομοφυλοφίλων. Είναι μουσουλμάνα, όπως και η Ρασιντά Ντατί, πρώην υπουργός Δικαιοσύνης του Σαρκοζί και νυν ευρωβουλευτής, που γεννήθηκε στη Γαλλία πριν από 51 χρόνια, το δεύτερο από τα 12 παιδιά ενός μαροκινού οικοδόμου και μιας Αλγερινής. 
ΠΗΓΗ: ΤΟ ΒΗΜΑ