Το «εκλέγειν» και «εκλέγεσθαι» με… αναπηρία

Το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, προβλέπει ότι όλοι οι πολίτες έχουν δικαίωμα στο “εκλέγειν και εκλέγεσθαι”, μπορούν δηλαδή όλοι οι πολίτες να συμμετέχουν με την ψήφο τους στην εκλογή των μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων ενώ παράλληλα έχουν και το δικαίωμα να υποβάλουν υποψηφιότητα με οποιοδήποτε κόμμα, συνδυασμό κομμάτων ή ως ανεξάρτητοι, αν το επιθυμούν.
 
Η Σύμβαση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες καθώς και το Σχέδιο Δράσης για την αναπηρία του Συμβουλίου της Ευρώπης αναφέρουν ότι η πλήρης συμμετοχή των ατόμων με αναπηρίες στην πολιτική και δημόσια ζωή είναι αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα αλλά και αναγκαία προϋπόθεση για την ανάπτυξη των δημοκρατικών κοινωνιών.
 
Ωστόσο η Συνομοσπονδία Οργανώσεων Αναπήρων εντοπίζει κενά στον τόπο μας όσο αφορά στο θέμα αυτό. Σύμφωνα με αυτήν, η κυπριακή πολιτεία πρέπει να προχωρήσει στη διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος που θα επιτρέπει στα άτομα με αναπηρία να συμμετέχουν ενεργά στις εκλογικές διαδικασίες, θα διασφαλίζει ότι τα εκλογικά κέντρα είναι κατάλληλα και προσβάσιμα για όλους, ούτως ώστε να ασκούν το δικαίωμά τους να ψηφίζουν μυστικά, να τους αναγνωρίζεται η δικαιοπρακτική ικανότητά τους σε ίση βάση με τους άλλους πολίτες και ιδίως στις περιπτώσεις των ατόμων με νοητική ή ψυχοκοινωνικές αναπηρίες να τους παρέχεται υποστήριξη στην άσκηση της ικανότητας αυτής, και επίσης να εξασφαλίζει και να εγγυάται ότι όλες οι πληροφορίες που αφορούν τις εκλογές είναι διαθέσιμες σε όλες τις εναλλακτικές μορφές επικοινωνίας ώστε να μπορούν να γίνονται κατανοητές.
 
Ιδιαίτερα το τελευταίο δεν είναι, τονίζει ΚΥ.Σ.Ο.Α. , πάντα εφικτό και αυτό μπορούμε όλοι μας, εύκολα, να το διαπιστώσουμε, από την παντελή απουσία των προγραμμάτων των κομμάτων σε γραφή Braille για τους τυφλούς ή την απουσία, τις περισσότερες φορές, των πολιτικών συζητήσεων/ομιλιών, διερμηνέων στη νοηματική γλώσσα, είτε μιλάμε για εκδηλώσεις των κομμάτων είτε για το οπτικοακουστικό υλικό που προβάλλεται στα ΜΜΕ.
 
Στην πράξη, η πολιτεία καλεί τα άτομα με αναπηρίες, σημειώνει,  να προσέλθουν στις κάλπες για να ψηφίσουν, δεν τους εξασφαλίζει, όμως, την ίδια πληροφόρηση που παρέχει στους υπόλοιπους πολίτες.
 
Ο αριθμός των υποψηφίων με κάποιας μορφής αναπηρία τόσο για την Κυπριακή Βουλή των Αντιπροσώπων όσο και τα κοινοβούλια των άλλων ευρωπαϊκών κρατών, παραμένει από την άλλη σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα και αυτό καταδεικνύει τα προβλήματα και τα εμπόδια που πρέπει να παραμεριστούν/ξεπεραστούν και που δημιουργούν τις διακρίσεις που συνδέονται με την αναπηρία και που συνεχίζουν να υπάρχουν και στον τομέα αυτό.
 
Το κίνημα των ατόμων με αναπηρίες καλεί τα πολιτικά κόμματα να αποποιηθούν αντιλήψεων αποκλεισμού των ατόμων με αναπηρίες και να καταργήσουν νοοτροπίες του παρελθόντος ότι όπου ανάπηρος και ανικανότητα και να ενισχύσουν την πολιτική συμμετοχή των ατόμων με αναπηρίες, αρχικά εντός του δικού τους χώρου και στη συνέχεια εντός της ευρύτερης κοινωνίας.
 
Η εκλογική διαδικασία και η ισότιμη συμμετοχή σ’ αυτή, εξακολουθεί να παραμένει μία ουτοπία για τα άτομα με αναπηρίες, καταλήγει η ΚΥ.Σ.Ο.Α.  μία κατά νόμο ιδεατή συνθήκη χωρίς απτή υλοποίηση. Η δημόσια πολιτική όμως μπορεί να είναι αποτελεσματική και να κριθεί ως επιτυχημένη όταν μετατρέπει και μεταμορφώνει το ουτοπικό και το θεωρητικό σε ρεαλιστικό. Στη σύγχρονη ανοιχτή κοινωνία, όπου η ποικιλομορφία στις συμπεριφορές και στις αντιλήψεις περισσεύει, η πολιτεία οφείλει να ανατρέψει το μύθο για το «εκλέγειν και εκλέγεσθαι», διαμορφώνοντας μια νέα πραγματικότητα, συμμετοχής στα κοινά, για τα άτομα με αναπηρίες.