Γεν. Ελεγκτής: Το Εσωτερικών το πιο διεφθαρμένο υπουργείο

  Παρόλο που όταν αναλάμβανε καθήκοντα γενικού ελεγκτή είχε εικόνα για τα σκάνδαλα και τα θέματα διαφθοράς που μάστιζαν τον τόπο, εντούτοις αυτό που συνάντησε ήταν κατά πολύ χειρότερο, όπως ο ίδιος ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης λέει. «Διαπίστωσα ότι και το κατεστημένο ενεργεί πιο συγκροτημένα απ’ ό,τι νόμιζα, και η διαφθορά είναι πιο εκτεταμένη από αυτήν που είχα κατά νου. Φέρνοντας ως παράδειγμα τις τελευταίες καταγγελίες που αφορούν στο Υπουργείο Εσωτερικών –βεβαίως και σεβόμαστε το τεκμήριο της αθωότητας και πρέπει να περιμένουμε να δούμε τι θα αποδειχθεί στο δικαστήριο– όμως, αυτή τη στιγμή υπάρχουν ισχυρισμοί ότι υπήρχαν τριμελείς επιτροπές που τα έπαιρναν και οι τρεις, δύο επιβλέποντες που τα έπαιρναν και οι δύο, δύο που χειρίζονταν μια προσφορά και τα έπαιρναν και οι δύο… Άρα αυτή την εικόνα πραγματικά δεν την περίμενα. Άλλο σε μια ομάδα 10 υπαλλήλων να βρεθούν 1 - 2 οι οποίοι να είναι διεφθαρμένοι, και άλλο να διαπιστώνεις ότι δυσκολεύεσαι σε ένα ολόκληρο υπουργείο να βρεις 1 - 2 άτομα που αντιστάθηκαν και δεν ακούστηκε ότι τα έπαιρναν», πρόσθεσε.

Ερωτηθείς εάν αυτή η κατάσταση συνέβαινε επειδή κάποιοι δημόσιοι λειτουργοί έπαιρναν εντολές από ανωτέρους τους ή/και επειδή αισθάνονταν ότι είχαν πολιτικές πλάτες, ο γενικός ελεγκτής, Οδυσσέας Μιχαηλίδης, απάντησε ότι μπορεί να ήταν και αυτό, αλλά σίγουρα ήταν η αντίληψη που επικρατούσε γενικά στη δημόσια υπηρεσία και στην κοινωνία ότι υπήρχε ατιμωρησία. «Θέλω να πιστεύω ότι η κατάσταση δεν είναι πλέον η ίδια. Σήμερα, ένας δημόσιος υπάλληλος έχει έγνοια ότι, αν πήρε το 2006 μίζες –ακόμα και αν όταν τις έπαιρνε λάμβανε και κάποιες προφυλάξεις, για παράδειγμα του τα έβαζαν στο ντουλαπάκι του αυτοκινήτου του σε φάκελο και δεν του τα κατέθεταν για να μένουν ίχνη–, θα έχει λοιπόν έγνοια πως μπορεί να κληθεί να λογοδοτήσει, δέκα χρόνια μετά, το 2016. Νομίζω ότι αλλάζει η νοοτροπία, φτάνει να μην κάνουμε κάτι και να χαλάσουμε αυτό που πάμε να χτίσουμε», συμπλήρωσε ο κ. Μιχαηλίδης, στο πλαίσιο συνέντευξης που παραχώρησε στον ΡΕΠΟΡΤΕΡ.

Κυβερνητικά στελέχη λένε ότι ο τρόπος που λειτουργεί ο γενικός ελεγκτής μαγκώνει τον δημόσιο τομέα, διότι φοβούνται πλέον οι δημόσιοι υπάλληλοι να πάρουν αποφάσεις και δεν λειτουργεί τίποτε.
Η αλήθεια είναι ότι, μέχρι πριν από κάποιους μήνες, μπορεί να έπρεπε να βρω κάποια επιχειρήματα για να απαντήσω σε μια τέτοια κατηγορία. Με την εικόνα που πήραμε από το Υπουργείο Εσωτερικών τους τελευταίους δύο μήνες όμως, διερωτώμαι, όταν λέμε «έχει μαγκώσει η δημόσια υπηρεσία», ποιους υπαλλήλους εννοούμε ότι πριν δούλευαν και τώρα δεν δουλεύουν; Από τους 10, για παράδειγμα, εννοούμε τους επτά που ήταν οι διεφθαρμένοι του Υπουργείου Εσωτερικών; Ποιους ακριβώς εννοούν αυτά τα κυβερνητικά στελέχη; Τους τρεις τούς έντιμους; Ότι, δηλαδή, τώρα δεν δουλεύουν ούτε και εκείνοι οι τρεις οι έντιμοι; Δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Εγώ πιστεύω ότι η έκταση της διαφθοράς που έχει αποκαλυφθεί, δείχνει και την ανάγκη να εμβαθύνουμε τον έλεγχο, να τον ενδυναμώσουμε, και όχι να τον χαλαρώσουμε, σε μια ψευδεπίγραφη προσπάθεια να μειωθεί η γραφειοκρατία. Διότι, βασικός σύμμαχος της διαφθοράς είναι η γραφειοκρατία και όχι ο έλεγχος. Ο έλεγχος δεν δημιουργεί γραφειοκρατία. Η γραφειοκρατία δημιουργείται από τις πολύπλοκες διαδικασίες, τις οποίες σίγουρα πρέπει να απλοποιήσουμε.

Αισθανθήκατε, σε κάποια φάση, να έχετε χάσει το μέτρο σε σχέση με την έκθεση/προβολή σας;
Γενικά είμαι άνθρωπος του μέτρου και αν το είχα αντιληφθεί θα έπαιρνα διορθωτικά μέτρα. Πρέπει να πω ότι αυτό το θέμα της δημοσιότητας, είτε προσωπικά του Οδυσσέα Μιχαηλίδη ως γενικού ελεγκτή είτε ως Ελεγκτικής Υπηρεσίας γενικότερα, είναι κάτι το οποίο παραγνωρίζει μια βασική παράμετρο. Κάθε Ελεγκτική Υπηρεσία έχει ως μόνο όπλο και ως μόνο εργαλείο άσκησης των αρμοδιοτήτων της το γεγονός ότι τα πορίσματά της δημοσιοποιούνται. Αν είχαμε μια Ελεγκτική Υπηρεσία που θα έκανε έρευνες και θα έβγαζε πορίσματα τα οποία θα τα έκρυβε στα συρτάρια, τότε αυτή η Ελεγκτική Υπηρεσία δεν χρειάζεται. Για αυτή την περίπτωση έχουμε τον εσωτερικό έλεγχο, του οποίου τα πορίσματα δεν δημοσιοποιούνται. Η Ελεγκτική Υπηρεσία είναι το μάτι των πολιτών και αυτοί που δεν θέλουν δημοσιοποίηση των πορισμάτων, λέγοντας ότι αρέσει στον γενικό ελεγκτή να προβάλλεται, πιστεύω ότι είτε τα λένε αυτά εκ του πονηρού είτε δεν αντιλαμβάνονται τι σημαίνει Ελεγκτική Υπηρεσία. Παρά ταύτα, επειδή ουδέποτε ήταν δική μου πρόθεση και ουδέποτε με ενδιέφερε η προσωπική μου προβολή, ενθαρρύνω συναδέλφους ώστε και αυτοί, σε θέματα των αρμοδιοτήτων τους, να μπορούν να βγαίνουν έξω και να παρουσιάζουν τα θέματά τους. Το σίγουρο είναι ότι τα θέματά μας θα παρουσιάζονται. Εάν μπορέσω να το διευρύνω αυτό, καλώς. Πάντως δεν υπάρχει περίπτωση να σταματήσουμε να παρουσιάζουμε τις θέσεις και τις απόψεις μας, υπό τον φόβο ότι θα κατηγορηθούμε ότι μας ενδιαφέρει η δημοσιότητα.

Κατά τη γνώμη σας, ποιο είναι το πιο διεφθαρμένο υπουργείο; Το Εσωτερικών;
Πιστεύω ότι το Υπουργείο Εσωτερικών μπορεί να ήταν το πιο διεφθαρμένο υπουργείο σε μεγάλης κλίμακας απάτες, δηλαδή που αφορούν σε μεγάλα ποσά. Όμως, το πιο διεφθαρμένο σε αριθμό ενδεχομένως να είναι το Υπουργείο Υγείας. Στο Υγείας μιλάμε για πιο μικρά ποσά. Δηλαδή, είναι το φακελάκι που θα πάρει ο γιατρός, το ότι θα παραπέμψω στη δική μου κλινική έναν ασθενή κλπ. Λίγο-λίγο μαζεύονται μεγάλα ποσά, αλλά δεν είναι όπως για παράδειγμα στο Κτηματολόγιο ή στην Πολεοδομία, που μπορούσαν να γίνονται κομπίνες εκατομμυρίων. Όπου γίνονταν αυτές οι μεγάλες συμβάσεις που βλέπουμε, που ήταν κομπίνες εκατομμυρίων. Άρα, ναι, το πιο διεφθαρμένο υπουργείο είναι το Εσωτερικών, επειδή έχει όλα αυτά τα τμήματα που χειρίζονται πράξεις υψηλού κινδύνου. Το Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, που θα μπορούσε να ήταν το πιο διεφθαρμένο υπουργείο, έχει καταφέρει να περιορίσει αυτά τα φαινόμενα λόγω του ότι υπήρχε εσωτερικός έλεγχος, από το 1961 (τότε ήταν σε νηπιακό στάδιο), ο οποίος με τα χρόνια ενδυναμώθηκε και πηγαίνει σε βάθος. Επίσης, οι υπουργοί ήταν συνήθως άτομα που έδειχναν αποφασιστικότητα στη στήριξη θεμάτων ελέγχου. Και δεν το λέω αυτό επειδή ήμουνα στον εσωτερικό έλεγχο του Υπουργείου Συγκοινωνιών –εξάλλου εγώ ήμουνα διευθυντής μόνο για τρία χρόνια– αλλά επειδή αυτή είναι η πραγματικότητα.


Του έβαζαν λόγια…

Κληθείς να πει πώς είναι σήμερα οι σχέσεις του με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης ανέφερε ότι και από τις κατ’ ιδίαν και από τις δημόσιες δηλώσεις του Προέδρου, τους τελευταίους μήνες, το μόνο που εκλαμβάνει είναι στήριξη.

Έχει χωνέψει ότι διόρισε κάποιον που… μιλά;
Εγώ δεν θεωρώ ότι ήταν θέμα να χωνέψει οτιδήποτε ο Πρόεδρος, αυτό το οποίο ήταν θέμα, πιστεύω, είναι να έχει τη σωστή εικόνα για τον τρόπο με τον οποίο ενεργούσε και ενεργεί η Ελεγκτική Υπηρεσία και ειδικά ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης ως γενικός ελεγκτής. Και πιστεύω ότι το έχει αντιληφθεί. Πιστεύω ότι το πρόβλημα ήταν ότι κοντά του έφταναν κάποιες εικόνες που αδικούσαν τον τρόπο με τον οποίο δρούσε η Ελεγκτική Υπηρεσία και που δεν είχαν σχέση με την πραγματικότητα. Και αυτό είναι συνηθισμένο, γιατί δεν θα πάει εύκολα κάποιος να πει θετικά λόγια, θα πάνε χίλιοι για να πουν αρνητικά. Έφταναν, λοιπόν, κοντά του εικόνες από διάφορους καλοθελητές, οι οποίοι νόμιζαν ότι αυτός ήταν ο μόνος τρόπος για να εμποδίσουν και να υποσκάψουν τον έλεγχο.


Τέλος στο πάρτι με «έξτρα»

Πολύ σημαντική νίκη κατά της διαφθοράς αποτελεί η ψήφιση, κατά την τελευταία συνεδρία της Βουλής, του νόμου και των κανονισμών για έργα εκτός κεντρικού κράτους. Η ρύθμιση αυτή αφορά στα λεγόμενα «έξτρα» (υπερβάσεις αρχικών προϋπολογισμών), μια πρακτική που αποτελούσε μέχρι σήμερα άλλη μια μεγάλη μαύρη τρύπα που καταβρόχθιζε χρήματα των φορολογουμένων. 

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σάς στήριξε πρόσφατα, όταν θα καθοριζόταν η σύνθεση της επιτροπής αποκλεισμού των εργολάβων που δίνουν μίζες;
Φυσικά. Στους κανονισμούς που ενέκρινε το Υπουργικό Συμβούλιο, ο γενικός ελεγκτής ήταν παρατηρητής σε αυτή την επιτροπή. Εφόσον όμως στην επιτροπή μετέχουν πλέον πέντε πρώην δικαστικοί, η συμμετοχή ή μη του γενικού ελεγκτή δεν είναι το πρώτιστο. Το σημαντικό είναι που ψηφίστηκε το νέο νομοθετικό πλαίσιο που εκσυγχρονίζει τις διαδικασίες ανάθεσης και διαχείρισης δημοσίων συμβάσεων. Ειδικότερα, μάλιστα, με τους κανονισμούς που ψηφίστηκαν, μπαίνει ένα τέρμα στο πάρτι δεκαετιών στις αναθέτουσες αρχές εκτός του κεντρικού κράτους. Όλοι γνωρίζουμε ότι οι αλλαγές και απαιτήσεις, αυτό που λέμε τα «έξτρα», είναι ένα καρκίνωμα διαφθοράς. Σκεφτείτε τις υπερβάσεις των αρχικών προϋπολογισμών, αλλά και χρονοδιαγραμμάτων, στα έργα των αποχετευτικών, των δήμων, των πανεπιστημίων. Τώρα, για όλα αυτά, εφόσον θα υπερβαίνουν συγκεκριμένα ποσοστά του αρχικού προϋπολογισμού, τον τελικό λόγο θα έχει η Κεντρική Επιτροπή Αλλαγών και Απαιτήσεων, ένα όργανο που, τα τελευταία χρόνια που είχε τον ρόλο αυτό για τα έργα του κεντρικού κράτους, αποδείχθηκε ανάχωμα προάσπισης του δημόσιου συμφέροντος. Σιγά-σιγά λοιπόν, με τη συστράτευση όλων των φορέων εξουσίας, τα περιθώρια κατασπατάλησης και υφαρπαγής των δημόσιων πόρων στενεύουν. Αυτό είναι το πρώτιστο.