Γυναικεία Συμμαχία για να σπάσει... η γυάλινη οροφή

 Την εμβάθυνση της δημοκρατίας στον τόπο μας φιλοδοξεί να επιτύχει ομάδα πρωτοβουλίας που προωθεί πρόταση για ισόρροπη συμμετοχή ανδρών και γυναικών στα διοικητικά συμβούλια (ΔΣ) των ημικρατικών οργανισμών. Συγκεκριμένα, η πρόταση προνοεί τη συμμετοχή τουλάχιστον κατά 2/5 έκαστου φύλου στα διοικητικά συμβούλια των ημικρατικών οργανισμών και την ερχόμενη βδομάδα πρόκειται να αρχίσει η συζήτηση της ποσόστωσης. Οι πέντε γυναίκες που αποτελούν την ομάδα πρωτοβουλίας -Δήμητρα Καλογήρου, Ξένια Κωνσταντίνου, Αναστασία Παπαδοπούλου, Σουζάνα Παύλου και Άννα Κουκίδη Προκοπίου- μίλησαν στον «Ρεπόρτερ» για το σκεπτικό πίσω από την εν λόγω πρόταση, αντικρούοντας τη θέση ότι είναι υποτιμητική για τις γυναίκες.

Ξένια Κωνσταντίνου: «Να σπρώξουμε το κράτος»

Ερωτηθείσα για το στόχο της πρότασης για συμμετοχή των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των Ημικρατικών Οργανισμών, η πρόεδρος της ΓΟΔΗΣΥ, Ξένια Κωνσταντίνου, ανέφερε ότι το θέμα αφορά και στην απόδοση των ίδιων των οργανισμών. «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε εντοπίσει, ήδη από το 2012, τη σύνδεση της ισόρροπης συμμετοχής ανδρών και γυναικών και συγκεκριμένων οικονομικών δεικτών, ενώ το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, το 2013, έλαβε την απόφαση ότι το 40% των μη εκτελεστικών θέσεων στα διοικητικά συμβούλια των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, θα πρέπει να τις καταλαμβάνουν γυναίκες. Τον κανονισμό αυτό θα πρέπει ως το 2020 να τον εφαρμόσουν οι εισηγμένες ευρωπαϊκές εταιρείες, ενώ για τον δημόσιο τομέα το χρονικό όριο είναι το 2018», συμπλήρωσε.

Τι ισχύει σήμερα στην Κύπρο;
Αυτή τη στιγμή στην Κύπρο έχουμε από τα χαμηλότερα ποσοστά συμμετοχής γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Θεωρώ το γεγονόςότι το 2016 ο πληθυσμός του 51+% εκπροσωπείται με το εξευτελιστικό ποσοστό του 4%, δεν είναι λόγω έλλειψης ικανοτήτων αλλά εξαιτίας της προκατάληψης. Οι γυναίκες σήμερα στην Ευρώπη είναι περισσότερες σε αριθμό αποφοίτων, έχουν συγκριτικά υψηλότερες επιδόσεις και κρίνονται ως καταλληλότερες για θέσεις μεσοδιευθυντικές. Το πρόβλημα εντοπίζεται στην κορυφή, γι’ αυτό μιλάμε για τη λεγόμενη «γυάλινη οροφή». Εμείς πιστεύουμε ότι πρέπει να σπρώξουμε το κράτος να αναζητήσει όλες αυτές τις άξιες επαγγελματίες, οι οποίες μπορούν να προσφέρουν. Είναι εξάλλου επωφελές για όλους μας, επειδή υπάρχουν σοβαρές έρευνες που δείχνουν ότι η ισόρροπη συμμετοχή στη διοίκηση ενός οργανισμού αυξάνει την κερδοφορία, τον δείκτη καινοτομίας και μειώνει ουσιαστικά τον κίνδυνο χρεωκοπίας. Οπότε, η ενδυνάμωση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας είναι σημαντική, διότι συντείνει στην άμβλυνση της ανισότητας, καλλιεργεί νέες και σύγχρονες αντιλήψεις ως προς τον ρόλο των δύο φύλων και συμβάλει ουσιαστικά στο να σπάσει τη γυάλινη οροφή. Επιπλέον όμως, αποτελεί ένα θεμελιώδες συστατικό των προσπαθειών για ανάκαμψη της οικονομίας.

Αναστασία Παπαδοπούλου: «Δεν είναι υποτιμητικό για τις γυναίκες»

Η δικηγόρος Αναστασία Παπαδοπούλου διερωτάται κατά πόσο δεν είναι «υποτιμητική η θέση ότι από το 51% του πληθυσμού δεν υπάρχουν ικανές γυναίκες για να αποτελούν πέραν του 4% των συνολικών θέσεων στα διοικητικά συμβούλια». Προφανώς, σημειώνει, δεν ισχύει η θέση ότι οι δήθεν «ικανές» ξεχωρίζουν. «Πραγματικά με λυπεί όταν ακούω άτομα να επιμένουν στο ευχολόγιο και σε θέσεις ‘‘αρχής’’, αγνοώντας την πραγματικότητα και ουσιαστικά δικαιολογώντας την απραξία. Και εγώ θα ήθελα να ζω σε ένα κόσμο αγγελικά πλασμένο, όπου οι άξιοι, είτε άνδρες είτε γυναίκες, πετυχαίνουν σε μια κοινωνία, η οποία δίνει τα ίδια εφόδια και τις ίδιες ευκαιρίες σε όλους. Τα νούμερα όμως αποδεικνύουν ότι δεν είναι έτσι τα πράγματα. Και η πραγματικότητα που ζούμε γύρω μας στην καθημερινότητά μας, επίσης το αποδεικνύει», προσθέτει.

Δεν προωθείται κάπου η διάκριση με αυτή την πρωτοβουλία;
Μακάρι να μην ήταν αναγκαίο αυτό το μέτρο και ελπίζω ότι εάν ψηφιστεί από τη Βουλή, ότι δεν θα είναι αναγκαίο για πολύ καιρό. Δυστυχώς, όμως, πρέπει όλοι επιτέλους να αναγνωρίσουμε ότι είναι αναγκαίες κάποιες θετικές δράσεις, οι οποίες, αν και εκ πρώτης όψεως μπορούν να ερμηνευτούν ως «προώθηση της διάκρισης», στην ουσία απλώς θα επιβάλουν την ίση αντιμετώπιση. Εξάλλου, αυτοί που προβάλλουν τη δημοκρατικότητα ως θέση εναντίον αυτού του μέτρου, ας αναλογιστούν γιατί χώρες όπως η Αυστραλία, η Γαλλία, η Ισπανία, η Νορβηγία και πιο πρόσφατα η Γερμανία, έχουν επίσης επιβάλει με νομοθεσίες τέτοια μέτρα. Έχουν έλλειψη δημοκρατικής αντίληψης όλες αυτές οι χώρες; Με αυτή την πρόταση νόμου, πιστεύω ακράδαντα ότι επιτέλους θα δούμε γυναίκες στο προσκήνιο, σε τομείς όπου ήδη διακρίνονται, όπως των επιχειρήσεων. Θα τους δοθεί η ενθάρρυνση και η υποστήριξη, ώστε οργανικά να μπορούν να διεκδικούν επί ίσοις όροις και σε άλλους τομείς, όπως η πολιτική.

Σουζάνα Παύλου: "Η Νορβηγία δείχνει το δρόμο"

Όλες οι έρευνες συμπεραίνουν τη θετική επίδραση της συμμετοχής των γυναικών στα ΔΣ για την προσαρμοστικότητα και την κερδοφορία των επιχειρήσεων, σημειώνει η διευθύντρια του Μεσογειακού Ινστιτούτου Μελετών Κοινωνικού Φύλου, Σουζάνα Παύλου. «Για παράδειγμα, από μελέτη που διεξήχθη στη Φινλανδία, διαπιστώθηκε ότι επιχειρήσεις στις οποίες το διοικητικό συμβούλιο χαρακτηρίζεται από ισορροπία μεταξύ ανδρών και γυναικών, είναι κατά μέσον όρο 10% πιο κερδοφόρες από εκείνες στις οποίες το διοικητικό συμβούλιο αποτελείται μόνο από άνδρες. Μελέτη της Credit Suisse του 2012, έδειξε ότι μεταξύ 2005 – 2011, επιχειρήσεις με τουλάχιστον μία γυναίκα στο ΔΣ πέτυχαν απόδοση ιδίων κεφαλαίων 16%, δηλαδή 4% μεγαλύτερη απ’ όσες χωρίς γυναικεία εκπροσώπηση. Είναι δεδομένη επίσης η θετική συμβολή ενός ΔΣ με ευρύτερη εκπροσώπηση στη διαχείριση κινδύνων», συμπληρώνει.

Τι συμβαίνει σε άλλες χώρες της Ευρώπης;

Η Νορβηγία ήταν η πρώτη χώρα στον κόσμο που υιοθέτησε νομοθετική ρύθμιση για τη συμμετοχή των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια (το 2005). Με αποτέλεσμα οι γυναίκες σήμερα να αποτελούν περισσότερο από το 40% των μελών των διοικητικών συμβουλίων εταιρειών, που καλύπτονται από το νόμο. Το επιτυχημένο παράδειγμα της Νορβηγίας έχει ακολουθηθεί σε πολλά κράτη μέλη της ΕΕ. Το 2011 η Γαλλία (30%), το Βέλγιο, η Ιταλία (19%) και η Ολλανδία (25%), υιοθέτησαν νομοθετικά μέτρα για την αύξηση της εκπροσώπησης των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των εταιρειών, με σημαντικά αποτελέσματα. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στα ΔΣ αυξήθηκε στο 30%, στην Ιταλία υπήρχε δραματική αύξηση κατά 16% φτάνοντας το 19%, και στην Ολλανδία αυξήθηκε το ποσοστό συμμετοχής στο 25%. Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι ο ρυθμός αύξησης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις ειδικές διατάξεις του νόμου και το βαθμό στον οποίο υπάρχουν κυρώσεις για μη συμμόρφωση. Επιπλέον, νομοθετικές ποσοστώσεις πρέπει πάντα να συνοδεύονται με ένα ολοκληρωμένο πακέτο πολιτικών, για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της ανισότητας των φύλων.

Δήμητρα Καλογήρου: "Αφορά και τις δημόσιες εταιρείες"

Κληθείσα να πει γιατί, μέχρι σήμερα, οι γυναίκες δεν διορίζονται στα διοικητικά συμβούλια των ημικρατικών οργανισμών, η πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, Δήμητρα Καλογήρου, ανέφερε ότι «οι υπάρχουσες νομοθετικές πρόνοιες για τις ίσες ευκαιρίες μεταξύ των δύο φύλων, δυστυχώς, δεν εφαρμόζονται στην πράξη». Ως αποτέλεσμα, συνεχίζει, σύμφωνα με τις τελευταίες εκθέσεις, η αναλογία συμμετοχής φύλου στην ΕΕ είναι μία γυναίκα για κάθε 25 κορυφαίες διοικητικές θέσεις, όπως π.χ. σε Κεντρικές Τράπεζες και υπουργεία Οικονομικών. «Κάτι παρόμοιο ισχύει και στις μεγάλες εισηγμένες εταιρείες στην ΕΕ, όπου μόνο το 4% των ανώτερων διευθυντικών στελεχών τους είναι γυναίκες», τονίζει.

Ποιο είναι αυτό το ποσοστό στην Κύπρο;
Στην Κύπρο το ποσοστό αυτό είναι ακόμη χαμηλότερο. Για τους πιο πάνω λόγους, έχουμε καταθέσει πρόταση Νόμου στη Βουλή, με την οποία εισάγεται πρόνοια για την ισόρροπη εκπροσώπηση των δύο φύλων στα διοικητικά συμβούλια των Ημικρατικών Οργανισμών κατ’ αναλογία 2/5 έκαστου φύλου. Ευελπιστούμε στην ψήφιση αυτής της πρότασης από τη Βουλή, ώστε να αποτελέσει ένα πρώτο βήμα προς την ορθή κατεύθυνση. Επιθυμία μας είναι να επεκταθεί η προώθηση της ισόρροπης εκπροσώπησης των δύο φύλων, πέρα από τους ημικρατικούς οργανισμούς, και στα όργανα διοίκησης των εταιρειών δημοσίου συμφέροντος, όπως είναι οι εισηγμένες εταιρείες και άλλοι οργανισμοί. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς προτίθεται να προχωρήσει με εισήγηση για την εισαγωγή παρόμοιας πρόνοιας στον Κώδικα Εταιρικής Διακυβέρνησης του Χρηματιστηρίου Αξιών Κύπρου, ενώ θα απευθυνθεί και στις υπόλοιπες εποπτικές Αρχές, ζητώντας τη δική τους βοήθεια και στήριξη. Πέρα από τις νομοθεσίες, είναι σημαντικό να αναγνωριστεί ότι η υποεκπροσώπηση των γυναικών στις προαναφερόμενες θέσεις, σχετίζεται άμεσα με τις κοινωνικές δομές που προωθούν τα στερεότυπα των φύλων και τους παραδοσιακούς ανδρικούς ρόλους, και οδηγούν σε μεροληπτικές αποφάσεις, σε προσλήψεις και προαγωγές.

Άννα Κουκκίδη Προκοπίου: «Η φιλοδοξία δεν είναι αμάρτημα»

Στην ερώτηση «εάν πιστεύουν στον εαυτό τους οι Κύπριες γυναίκες», η Άννα Κουκκίδη Προκοπίου, πρόεδρος του International Association for the Promotion of Women in Europe (AIPFE) Κύπρου, απαντά ότι «δυστυχώς, τα στερεότυπα με τα οποία μεγαλώνουμε μας ωθούν στο να αμφιβάλλουμε για τις ίδιες τις ικανότητές μας». Αμφισβητούμε τον εαυτό μας, σημειώνει, πολλές φορές αδυνατούμε να διαχειριστούμε μια πιθανή αποτυχία, άρα πιθανόν να προτιμούμε να ακολουθούμε την πεπατημένη. «Αντίθετα με τους άντρες, ως γυναίκες, δυσκολευόμαστε να διεκδικήσουμε μια θέση εξουσίας, έστω κι αν έχουμε τα απαραίτητα προσόντα. Δύσκολα μια γυναίκα θα πάει ενάντια στο κοινωνικό κατεστημένο και τις ενοχές που αυτό της δημιουργεί, αφού και επιπρόσθετα θα πρέπει να δουλέψει σκληρότερα από έναν άντρα για να αποδείξει τις ικανότητές της, οι οποίες τίθενται εξ υπαρχής υπό αμφισβήτηση», προσθέτει.

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τη νέα γενιά να σκεφτεί διαφορετικά;
Είναι σημαντικό να μεγαλώνουμε τα παιδιά μας με τρόπο που θα καταρρίπτει τα στεγανά που μας καλουπώνουν σήμερα ως κοινωνία. Μόνο έτσι μπορούμε να βοηθήσουμε τις νεαρότερες γενιές να αντιληφθούν ότι δεν είναι καθόλου κακό να διεκδικείς με αυτοπεποίθηση περισσότερα από όσα με συνήθεις πρακτικές σού προσφέρονται. Η φιλοδοξία δεν αποτελεί αμάρτημα! Κι όσες περισσότερες γυναίκες βρίσκονται στα κέντρα λήψης αποφάσεων (από τα οποία σήμερα απουσιάζουν), τόσο περισσότερα επιτυχημένα πρότυπα θα έχουν οι νέες γυναίκες, που να τις ενθαρρύνουν στην προσπάθεια αυτή.