Φορολογία: Δεν είναι υψηλή αλλά χρήζει αναδιάρθρωσης

Ο συνάδελφος Αλέξανδρος Χαραλαμπίδης, ο οποίος γράφει επίσης στον «Ρεπόρτερ», πρόσφατα συζήτησε μέσω twitter κατά πόσο η φορολογία στην Κύπρο, ως ποσοστό του εισοδήματος, είναι υψηλή σε σχέση με τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Κύπρος φορολογούσε 31,6% του ΑΕΠ το 2014, το οποίο είναι υψηλότερο από αυτό των ΗΠΑ (26%), αλλά πολύ λιγότερο απ’ ό,τι άλλες μικρές ευρωπαϊκές χώρες, όπως το Βέλγιο (47,8%), η Ελλάδα (37,1%) ή η Μάλτα (34%). Ωστόσο, η σχετικά χαμηλή φορολογία σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες δεν ταιριάζει με την αντίληψη του μέσου Κύπριου, ο οποίος αισθάνεται να υπερφορτώνεται φορολογικά. Το θέμα στα κυπριακά φορολογικά δρώμενα δεν είναι τόσο το ύψος της φορολογίας, αλλά η ανάγκη αναδιάρθρωσης του φορολογικού συστήματος.
Ο Κύπριος πολίτης νιώθει φορολογική πίεση, εφόσον οι τελευταίες αυξήσεις στη φορολογία της Κύπρου, συνέβησαν κατά την απότομη οικονομική ύφεση της κυπριακής οικονομίας. Η αύξηση της φορολογίας χτύπησε τα νοικοκυριά τη στιγμή που ήδη ένιωθαν μείωση εισοδημάτων (μέσω της μείωσης των μισθών) και πλούτου, μέσω του κουρέματος των καταθέσεων. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι το κυπριακό φορολογικό σύστημα δεν χρειάζεται μεταρρύθμιση. Ως φιλελεύθερος, δεν είμαι υπέρ της αύξησης των φόρων, αλλά μια αναδιάρθρωση που θα μειώσει ή θα διατηρήσει στο ίδιο επίπεδο τη συνολική φορολογία, είναι αναγκαία.
Η φορολογία επί των μερισμάτων και των τόκων είναι αντικίνητρο για επενδύσεις, την ώρα που η χώρα μας χρειάζεται επενδύσεις περισσότερο από ποτέ. Οι αποταμιεύσεις ενός ατόμου Α χρηματοδοτούν ένα άτομο Β για να ξεκινήσει μια νέα επιχείρηση. Έτσι, η φορολογία των αποταμιεύσεων δημιουργεί αντικίνητρα αποταμίευσης, γεννώντας ελλείψεις στη χρηματοδότηση νέων ευκαιριών. Ο «ειδικός φόρος άμυνας», επίσης, δημιουργεί διακρίσεις βάσει εθνικότητας, αφού υπάρχουν τρόποι για να εξαιρεθούν άτομα από αυτό τον φόρο.
Την ίδια στιγμή το σύστημα φορολόγησης εισοδήματος δημιουργεί σημαντικό δημόσιο και ιδιωτικό κόστος, αλλά σήμερα εξαιρείται τουλάχιστον το 1/3 του ενήλικου πληθυσμού, λόγω του υψηλού αφορολόγητου. Το εισόδημα αρχίζει να φορολογείται από το ποσό των €19.500 και άνω, που είναι λιγότερο από τον μισθό πολλών εργαζομένων. Έτσι, τουλάχιστον το 1/3 του πληθυσμού χρειάζεται να συμπληρώσει αιτήσεις χωρίς κανένα εισοδηματικό όφελος για το κράτος. Επομένως, μια πιο σταδιακή φορολογία εισοδήματος, με χαμηλότερο συντελεστή φορολογίας και μικρότερο αφορολόγητο, θα οδηγούσε σε εξορθολογισμό του φορολογικού συστήματος.
Ολοκληρώνοντας, ο Κύπριος πολίτης νιώθει έντονη φορολογική πίεση, αφού οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα έχουν την αίσθηση ότι δεν επωφελούνται σημαντικά από το κράτος. Η έλλειψη υποστήριξης στον τομέα της υγείας του ιδιώτη με σχετικά μέτριο εισόδημα, οδηγεί πολλούς να υποστηρίζουν πως δεν νιώθουν να λαμβάνουν ωφελήματα από τη φορολογική εισφορά τους. Σε αυτό το πλαίσιο, η εφαρμογή του ΓεΣΥ είναι αναγκαία, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα φορολογικά έσοδα στον τομέα της υγείας δαπανούνται με έναν πιο δίκαιο τρόπο.

  
Των Αλέξανδρου Αποστολίδη* 
και Ρένας Αναστασίου

* Επίκουρος καθηγητής Οικονομικής Ιστορίας
στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου