Energy politics: Το οικονομικοπολιτικό παρασκήνιο στην ενέργεια

 Του Ανδρέα Κωστουρή
andreas.costouris@imhbusiness.com

Την ώρα που γίνεται η προετοιμασία για την προκήρυξη του τρίτου γύρου αδειοδοτήσεων για οικόπεδα της κυπριακής ΑΟΖ, οργιώδες παρασκήνιο καθορίζει τόσο τη σχέση κυβέρνησης-εταιρειών όσο και το όνομα της Κύπρου ως αξιόπιστου εταίρου στο παγκόσμιο σκηνικό ενέργειας και επενδύσεων.

Τα τερτίπια της Total
Ο γαλλικός όμιλος της Total, που το 2012 εξασφάλισε άδεια για έρευνες και αξιοποίηση οικοπέδων της κυπριακής ΑΟΖ, αποτελεί έναν από τους ισχυρούς εταίρους της κυβέρνησης σε δυνητικά οικονομικό και πρακτικά πολιτικό επίπεδο. Παρόλα αυτά, η γαλλική Total, που απέτυχε, κατά τις πρώτες έρευνές της, να εντοπίσει αξιοποιήσιμες ποσότητες φυσικού αερίου, εκδήλωσε πρόθεση αποχώρησης από την Κύπρο και ταλαιπώρησε την κυβέρνηση μέχρι να μεταπεισθεί. Η Total εξασφάλισε τα οικόπεδα 10 και 11 που βρίσκονται στο νότιο μέρος της κυπριακής ΑΟΖ και γειτνιάζουν με το κοίτασμα Ζορ της Αιγύπτου. Δύο και πλέον χρόνια μετά την εξασφάλιση δικαιωμάτων, η γαλλική εταιρεία αποφάσισε να τερματίσει τις επενδύσεις της στην Κύπρο. Ο γαλλικός όμιλος είχε ήδη επενδύσει 80 εκατομμύρια ευρώ και αποφάσισε να μην προχωρήσει σε επένδυση νέων κεφαλαίων, τα οποία υπολογίζονταν στα 300 εκατομμύρια ευρώ για νέες γεωτρήσεις.

«Εκπτώσεις»
Από τις αρχές του περασμένου έτους, η κυβέρνηση και δη ο Γιώργος Λακκοτρύπης επιδόθηκαν σε μια μεγάλη εκστρατεία προκειμένου να μεταπεισθεί η Total, όπως τελικώς και έγινε, εντός του δεύτερου εξαμήνου του 2015. Ωστόσο, ο γαλλικός όμιλος εξέφρασε πρόθεση για έρευνες μόνο για το οικόπεδο 11, απελευθερώνοντας έτσι το οικόπεδο 10, το οποίο, όπως πληροφορείται ο «Ρεπόρτερ», θα επιδιώξει να εξασφαλίσει η ιταλική ΕΝΙ. Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση έκανε εκπτώσεις σε σχέση με την Total και τις συμβατικές υποχρεώσεις που η εταιρεία είχε, βάσει του συμβολαίου που υπέγραψε με την Κυπριακή Δημοκρατία. Σε κανένα σημείο η κυβέρνηση δεν προχώρησε σε κυρώσεις οικονομικής φύσης έναντι της Total, η οποία απέτυχε να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της. «Τους κάνουν ό,τι θέλουν», είπε χαρακτηριστικά άτομο που παρακολουθεί στενά τις ενεργειακές εξελίξεις, σε τοπικό και διεθνές επίπεδο, και γνωρίζει τον τρόπο με τον οποίο γίνονται σοβαρές συμφωνίες μεταξύ εταιρειών και κρατών.

Για το πρεστίζ
Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση αξιολογεί ως καθοριστικής σημασίας την παραμονή της Total, τόσο για πολιτικούς όσο και για οικονομικούς και επιχειρηματικούς σκοπούς. «Θα ήταν ιδιαίτερα κακή η φήμη που θα αποκτούσε η Κύπρος ως ενεργειακό κέντρο, σε περίπτωση που η Total αποχωρούσε άπρακτη από την κυπριακή ΑΟΖ», είπε στον «Ρεπόρτερ» καλά ενημερωμένη κυβερνητική πηγή. Σε κάθε περίπτωση, είναι ξεκάθαρο ότι η Total διεκδίκησε και έλαβε είσοδο στην κυπριακή ΑΟΖ, κερδίζοντας παράλληλα τη συμμετοχή που ήθελε στα οικόπεδα που την ενδιαφέρουν, εξασφαλίζοντας παρατάσεις για έρευνες σε αυτά δίχως κανένα κόστος.

Δυσφορία από Noble
Άμεσα συνδεδεμένη με τη σχέση κυβέρνησης - Total και τη στάση του Υπουργείου Ενέργειας και του Προεδρικού, είναι η δυσφορία της Noble. Το χρονικό εισόδου της Total στην κυπριακή ΑΟΖ, το σίριαλ παραμονής της στη χώρα, οι «εκπτώσεις» που έκανε η κυβέρνηση στον γαλλικό όμιλο σε συνδυασμό με την αυστηρή στάση έναντι της Noble, έχουν προκαλέσει έντονη αντίδραση από την αμερικανική εταιρεία. Παράλληλα, πληροφορίες του «Ρεπόρτερ» αναφέρουν ότι και για την είσοδο της BG στη μετοχική σύνθεση του κοιτάσματος «Αφροδίτη» του 12 διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο η κυβέρνηση. Ειδικότερα αναφέρεται ότι για το ενδιαφέρον της BG πρώτα ενημερώθηκε το Προεδρικό κι έπειτα η Noble, ενώ για να πραγματοποιηθεί το deal, ο Γιώργος Λακκοτρύπης έπαιξε τον ρόλο μεσάζοντα και διαπραγματευτή, αφού ο αμερικανικός ενεργειακός όμιλος ήταν αρνητικός στο σενάριο εκχώρησης δικαιωμάτων προς άλλο παίκτη. Η αυστηρή στάση που τήρησε η κυβέρνηση οδήγησε στη συνομολόγηση της συμφωνίας.

Δύο μέτρα και δύο σταθμά
Σημειώνεται παράλληλα ότι πρόσφατα η κυβέρνηση εισέπραξε τραπεζική εγγυητική της Noble, η οποία τέθηκε ως εξασφάλιση για τις συμβατικές υποχρεώσεις της εταιρείας στο οικόπεδο 12. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν έγινε στην περίπτωση της Total, γεγονός που αποτέλεσε σημείο τριβής μεταξύ κυβέρνησης και Noble. Θα πρέπει, πάντως, να σημειωθεί ότι τόσο η κυβέρνηση όσο και η Noble είναι περισσότερο δεσμευμένες στο πλάνο ανάπτυξης του κοιτάσματος «Αφροδίτη», γεγονός που καθιστά και τη σχέση των δύο πλευρών περισσότερο επαγγελματική. Στην περίπτωση της Total, αλλά και των ENI/Kogas, η σχέση παραμένει σε πολιτικό επίπεδο, πέραν των χρημάτων που έχουν καταβληθεί για τον δεύτερο γύρο αδειοδοτήσεων, αλλά και για τις μέχρι στιγμής έρευνες.