Πώς μπορεί να επηρεάσει την Κύπρο η ένταση της συριακής κρίσης;
11:30 - 15 Φεβρουαρίου 2016
Τον τρόπο, με τον οποίο αναμένεται να επηρεάσει το κυπριακό ενδεχόμενη διεύρυνσης της συριακής τραγωδίας, εξηγεί στον Reporter ο Δρ. Ζήνωνας Τζιάρρας, διεθνολόγος (Διεθνούς Ασφάλειας και Γεωπολιτικής στο Πανεπιστήμιο UCLanCyprus).
Εξάλλου, σύμφωνα με τον κ. Τζιάρρα, αν η Τουρκία επέμβει χερσαία στη Συρία θα πρέπει να αναμένουμε αντίδραση τόσο από τη Ρωσία όσο και από το Ιράν που έχουν ήδη δηλώσει ότι θα σπεύσουν σε βοήθεια του καθεστώτος Άσαντ. Σε σχέση με την τρομοκρατία και τον ρόλο των ΗΠΑ και της Ρωσίας, ο διεθνολόγος είπε ότι η τζιχαντιστική απειλή και ο ρόλος των Κούρδων είναι δύο τομείς όπου φαίνεται να υπάρχει συν-αντίληψη μεταξύ Ρώσων και Αμερικάνων.
Αυτούσια η συνέντευξη:
Εξάλλου, σύμφωνα με τον κ. Τζιάρρα, αν η Τουρκία επέμβει χερσαία στη Συρία θα πρέπει να αναμένουμε αντίδραση τόσο από τη Ρωσία όσο και από το Ιράν που έχουν ήδη δηλώσει ότι θα σπεύσουν σε βοήθεια του καθεστώτος Άσαντ. Σε σχέση με την τρομοκρατία και τον ρόλο των ΗΠΑ και της Ρωσίας, ο διεθνολόγος είπε ότι η τζιχαντιστική απειλή και ο ρόλος των Κούρδων είναι δύο τομείς όπου φαίνεται να υπάρχει συν-αντίληψη μεταξύ Ρώσων και Αμερικάνων.
Αυτούσια η συνέντευξη:
1. Θα καταντήσει «μια ωραία καταστροφή» το συριακό, υπό την έννοια της περαιτέρω διεύρυνσης του προβλήματος; Πώς βλέπετε τα πράγματα να εξελίσσονται;
Η τελευταία κίνηση της Τουρκίας να βομβαρδίσει στόχους εντός της Συρίας, κυρίως κουρδικούς, οδηγεί την κρίση σε περαιτέρω κλιμάκωση. Αν η Τουρκία, μαζί με τη διαφαινόμενη υποστήριξη της Σαουδικής Αραβίας, επέμβει χερσαία στη Συρία θα πρέπει να αναμένουμε αντίδραση τόσο από τη Ρωσία όσο και από το Ιράν που έχουν ήδη δηλώσει ότι θα σπεύσουν σε βοήθεια του καθεστώτος Άσαντ. Υπενθυμίζεται πως ο βασικός στόχος της Σαουδικής Αραβίας είναι η αντιστροφή των τελευταίων στρατιωτικών επιτυχιών Ρωσίας-συριακού καθεστώτος και η ανατροπή του Άσαντ. Η Τουρκία θέλει επίσης την ανατροπή του Άσαντ ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί να αποτρέψει την επέκταση του κουρδικού κρατιδίου που εξελίσσεται κατά μήκος του τουρκο-συριακού συνόρου.Και οι δύο χώρες ευελπιστούν ότι μετά την ανατροπή θα αποκτήσουν τον πολιτικό έλεγχο της μετά-ΆσαντΣυρίας με την εγκαθίδρυση κάποιου φιλο-ισλαμικού καθεστώτος. Από αυτή τη σκοπιά η σύγκλιση των τουρκικών και σαουδαραβικών συμφερόντων θα είναι ενδεχομένως πρόσκαιρη, δεδομένου ότι πιθανόν να προκύψει και μεταξύ τους ανταγωνισμός.
Οι εξελίξεις που πυροδότησαν τις αντιδράσεις της Άγκυρας και του Ριάντ για ένα πιο ενεργό ρόλο στη Συρία σχετίζονται με την προέλαση που κατάφερε ο συριακός στρατός με την αεροπορική υποστήριξη της Ρωσίας, της Χεζμπολάχ και κάποιων σιιτικών ένοπλων ομάδων στην περιφέρεια του Χαλεπιού. Οι νίκες του συριακού καθεστώτος έγιναν κυρίως εις βάρος αντάρτικων ομάδων, όπως οι Ahraral-Shamκαι Jabhatal-Nusra (η αλΚάιντα της Συρίας), τις οποίες Τουρκία και Σαουδική Αραβία υποστήριζαν άμεσα. Μάλιστα, το στρατηγικό επίτευγμα του συριακού στρατού ήταν το κλείσιμο του λεγόμενου «διαδρόμου Αζάζ» που συνδέει το Χαλέπι με την Τουρκία και αποτελούσε βασική γραμμή τροφοδοσίας των ανταρτών από την Τουρκία.
Την ίδια ώρα, οι Μονάδες Προστασίας του Κουρδικού Λαού (YPG),υπό την ομπρέλα των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF),εκμεταλλεύτηκαν τις ρωσικές αεροπορικές επιχειρήσεις για να προχωρήσουν ανατολικά από το κουρδικό καντόνιο «Αφρίν» και προς τον Ευφράτη ποταμό, τον οποίο κατάφεραν να διασχίσουν περί τα τέλη Δεκεμβρίου ορμώμενοι από το καντόνιο «Κομπανί» δυτικά του ποταμού. Σε αυτή τη διαδικασία οι Κούρδοι κατάφεραν να καταλάβουν από ομάδες ισλαμιστών ανταρτών την στρατηγικής σημασίας αεροπορική βάση «Μενάγκ» που βρίσκεται γύρω στα 6 χιλιόμετρα νοτίως της πόλης Αζάζ. Στόχος των Κούρδων είναι να συνδέσουν τα καντόνια «Αφρίν» και «Κομπανί» με απώτατο σκοπό να επεκτείνουν το κρατίδιο τους προς τη Μεσόγειο. Αυτή η εξέλιξη θα συνεπαγόταν τη «σφράγιση» του συνόρου μεταξύ Τουρκίας και Συρίας από τους Κούρδους, κάτι το οποίο η Τουρκία θέλει να αποφύγει πάση θυσία. Συνεπώς μια από τις πρώτες επιδιώξεις της σε περίπτωση επέμβασης ίσως να είναι η δημιουργία «ζώνης ασφαλείας» κατά μήκος του συνόρου εντός της Συρίας για την αντιμετώπιση και διάσπαση των κουρδικών δυνάμεων.
Αξίζει να σημειωθεί πως τόσο η Ρωσία όσο και οι ΗΠΑ υποστηρίζουν τους Κούρδους του YPGκαθώς τους θεωρούν σημαντική δύναμη κατά του Ισλαμικού Κράτους. Αυτό φέρνει και τις δύο χώρες σε αντίθεση με τα συμφέροντα της Τουρκίας στην περιοχή η οποία χαρακτηρίζει το YPGως τρομοκρατική οργάνωση, εφάμιλλη του αποσχιστικού κουρδικού κινήματος PKKτης Τουρκίας και του Ισλαμικού Κράτους. Η στάση της Τουρκίας μπορεί να φέρει ακόμα και ρήξη στους κόλπους του ΝΑΤΟ καθώς υποσκάπτει τις διεθνείς διπλωματικές προσπάθειες για εξεύρεση πολιτικής διευθέτησης του συριακού πολέμου, απειλώντας έτσι και τα δυτικά συμφέροντα στην περιοχή.
Η συνέχιση της συριακής τραγωδίας μπορεί να επηρεάσει αρνητικά το κυπριακό. Με ποιο τρόπο;
Οι εξελίξεις στη Συρία μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά το Κυπριακό κυρίως λόγω της δυναμικής που αναπτύσσεται μεταξύ Τουρκίας και Δύσης (ΗΠΑ και ΕΕ). Ένας από τους λόγους που υπήρχαν ελπίδες στο Κυπριακό ήταν διότι οι συνθήκες ήταν τέτοιες που η Δύση είχε λόγους να πιέσει την Τουρκία προς μια διευθέτηση. Εκτός από αυτούς τους λόγους κάποιοι πίστευαν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, και η Κυπριακή Δημοκρατία μέσω αυτής, είχαν κάποιο μοχλό πίεσης έναντι της Τουρκίας τόσο λόγω των διαπραγματεύσεων για το προσφυγικό όσο και λόγω των συμφερόντων που (υποτίθεται) διακυβεύονταν για την Τουρκία στις σχέσεις της με την Ένωση.
Αφενός τα έγγραφα που διέρρευσαν από τις συνομιλίες Τουρκίας-ΕΕ για το προσφυγικό, όπου ο Τούρκος πρόεδρος ουσιαστικά απείλησε την ΕΕ για να λάβει την οικονομική και άλλη στήριξή της, και αφετέρου η πλήρης αδιαφορία της Άγκυρας για τις προτροπές των ΗΠΑ και άλλων ευρωπαϊκών κρατών να σταματήσει τους βομβαρδισμούς κατά των Κούρδων, δείχνουν ότι η Τουρκία δεν δέχεται και ούτε θα δεχτεί να υποκύψει σε διεθνείς πιέσεις ιδιαίτερα σε θέματα εθνικών συμφερόντων και ασφάλειας. Πόσω μάλλον στο Κυπριακό που αποτελεί ένα σαφώς μικρότερο πρόβλημα από το Κουρδικό και από το οποίο, ιδιαίτερα σ’ αυτή τη συγκυρία, έχει ακόμα πολλά να κερδίσει. Ούτως ή άλλως, στήριξη διαφόρων ειδών παίρνει και από την ΕΕ και από το ΝΑΤΟ, χωρίς να κάνει κάποια βήματα πίσω σε άλλα ζητήματα.
Πώς διαμορφώνεται το διεθνές σκηνικό, με την εμπλοκή Ρωσίας-ΗΠΑ στο συριακό, δεδομένης και της τζιχαντιστικής απειλής
Αν οι ρωσικές επιχειρήσεις συνεχίσουν ανενόχλητες σε συντονισμό με το συριακό καθεστώς, μπορούν να καταφέρουν ισχυρό πλήγμα στους φιλο-δυτικούς αντάρτες αλλά και στο Ισλαμικό Κράτος. Η τζιχαντιστική απειλή και ο ρόλος των Κούρδων είναι δύο τομείς όπου φαίνεται να υπάρχει συν-αντίληψη μεταξύ Ρώσων και Αμερικάνων. Σε αυτή τη βάση ίσως στηριχτεί κάποια πρωτοβουλία για ένα διακανονισμό που θα εξυπηρετεί τα συμφέροντα και των δύο ως συνέχεια των προσπαθειών που γίνονται για μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός. Ωστόσο η παραγνώριση από το όποιο σχέδιο των διαφόρων ομάδων που επιχειρούν στη Συρία και των γεωστρατηγικών συμφερόντων άλλων κρατών της περιφέρειας θα οδηγήσει σε αποτυχία.
Σε αυτό το σημείο, φαίνεται ότι η μόνη – κατά τα άλλα δυστυχής – διέξοδος από την κρίση που θα μπορούσε να εξυπηρετήσει τους διάφορους εσωτερικούς και εξωτερικούς δρώντες – μολονότι όχι όλους – είναι ο διαμελισμός της Συρίας. Παρόλα αυτά η μη οπισθοχώρηση των εμπλεκόμενων μερών από τις συχνά μαξιμαλιστικές τους διεκδικήσεις και η περαιτέρω στρατικοποίηση της κρίσης καθιστά την όποια συμφωνία για μια διευθέτηση ή μεταβατική περίοδο αρκετά μακρινή.