Το δαιδαλώδες εκλογικό σύστημα των ΗΠΑ και τα "10 κλειδιά”

Το εκλογικό σύστημα των ΗΠΑ, είναι δαιδαλώδες, και αρκετά διαφορετικό από αυτό που έχουμε στο μυαλό μας στην Κύπρο.

Στις ΗΠΑ η εκλογή Προέδρου δεν γίνεται άμεσα από το λαό, όπως συμβαίνει σε εμάς, αλλά από το Κολέγιο των Εκλεκτόρων, δηλαδή των 538 ανθρώπων που θα κληθούν να ψηφίσουν το νέο Πρόεδρο των ΗΠΑ.

Οι εκλέκτορες αυτοί προκύπτουν από την ετυμηγορία του λαού. Η κάθε πολιτεία, ανάλογα με τον πληθυσμό της διαθέτει έναν αριθμό εκλεκτόρων. Ο υποψήφιος που θα έρθει πρώτος σε αριθμό ψήφων στην κάθε πολιτεία παίρνει και το σύνολο των εκλεκτόρων.

Πρόεδρος τελικά εκλέγεται ο υποψήφιος με την πλειοψηφία των εκλεκτόρων και όχι των ψήφων.

Αυτό συνέβη στις εκλογές του 1824, του 1876, του 1888 και του 2000. Στις εκλογές του 2000 ο Αλ Γκορ είχε 500.000 περισσότερες ψήφους από τον Μπους, αλλά ο Μπους κέρδισε την πολιτεία της Φλόριντα που έχει περισσότερους εκλέκτορες.

Οι εκλέκτορες ορίζονται από τα κόμματα και μόνο σε 24 πολιτείες είναι υποχρεωμένοι να τηρήσουν τη λαϊκή εντολή, αφού στις υπόλοιπες δεν απαγορεύεται να παρακάμψουν τη λαϊκή ετυμηγορία.

Ο αριθμός των εκλεκτόρων για κάθε πολιτεία καθορίζεται ανάλογα με το πόσους αντιπροσώπους έχει η Πολιτεία αυτή στο Κογκρέσο, δηλαδή τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία. Όσους αντπροσώπους, τόσοι και οι εκλέκτορές της.

Για να εκλεγεί κάποιος πρόεδρος χρειάζεται τουλάχιστον 270 εκλέκτορες, και μετά τις εκλογές, οι εκλέκτορες αυτοί συναντώνται στην πρωτεύουσα της κάθε πολιτείας την πρώτη Δευτέρα μετά την δεύτερη Τετάρτη του Δεκεμβρίου για να ψηφίσουν. Ωστόσο, τίποτα δεν τους υποχρεώνει να σεβαστούν την ψήφο του λαού.

Οι μόνες  πολιτείες που έχουν αναλογικό σύστημα και σε αυτές ο νικητής λαμβάνει το ανάλογο των ψηφοφόρων που τον στήριξαν συν δύο έδρες, είναι το Μέιν και η Νεμπράσκα, ενώ σε όλες τις υπόλοιπες ο νικητής παίρνει το σύνολο των εκλεκτόρων της Πολιτείας. Ωστόσο, το Μέιν και η Νεμπράσκα δίνουν μόλις 4 και 5 εκλέκτορες αντίστοιχα.

Στην απίθανη –όπως έχει αποδείξει η ιστορία-  περίπτωση που κανένας υποψήφιος δεν καταφέρει να συγκεντρώσει 270 εκλέκτορες, η Βουλή των Αντιπροσώπων αποφασίζει για το ποιος θα είναι πρόεδρος. Κάτι τέτοιο έχει συμβεί μόνο δύο φορές στην ιστορία της χώρας και συγκεκριμένα, στις εκλογές του 1800 και του 1824.
 
Τα “δέκα κλειδιά”
 
Σε όλον αυτό τον “εκλογικό” λαβύρινθο, υπάρχουν 10 από τις 50 Πολιτείες που είθιστε να καθορίζουν και το τελικό αποτέλεσμα.

Πέραν της γνωστής Φλόριντα πολιτείες-κλειδιά είναι η Πενσυλβάνια, το Οχάιο, η Βόρεια Καρολίνα, η Βιρτζίνια, το Ουισκόνσιν, το Κολοράντο, η Αϊόβα, η Νεβάδα και το Νιου Χάμσαϊρ.

Το Οχάιο εξάλλου έχει τη φήμη της πολιτείας που εκλέγει πρόεδρο, αφού η μόνο φορά που κάτι τέτοιο δεν συνέβη ήταν το 1960 που η πολιτεία εξέλεξε Νίξον, αλλά Πρόεδρος εκλέχθηκε ο Κένεντι.

Κάποιες από αυτές τις πολιτείες, είναι παραδοσιακά Δημοκρατικές ή παραδοσιακά Ρεπουμπλικανικές, αλλά αυτές που κρίνουν τις περισσότερες φορές το αποτέλεσμα είναι οι “μετακινούμενες”, δηλαδή το Οχάιο, το Κολοράντο, η Αϊόβα, η Νεβάδα, το Νιου Χάμσαϊρ, η Βιρτζίνια και η Φλόριντα.

Με πληροφορίες από Euronews