Ιωνάς: Εκσυγχρονίστηκε και βασίζεται σε νέα φιλοσοφία η λειτουργία των φυλακών

Η λειτουργία των Κεντρικών Φυλακών έχει εκσυγχρονιστεί και πλέον βασίζεται σε μια νέα φιλοσοφία, που εδράζεται στο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της ξεχωριστής προσωπικότητας του κάθε κρατουμένου, διευκρινίζει το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, απαντώντας στις διάφορες τοποθετήσεις που γίνονται, οι οποίες αμφισβητούν το έργο που επιτελείται και τις αλλαγές που έγιναν στο σωφρονιστικό σύστημα του τόπου.
 
Σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπουργείου, μέσα από μια ανθρωποκεντρική προσέγγιση και βάσει των αρχών της χρηστής διοίκησης του προσωπικού και των κρατουμένων, η Διεύθυνση των Φυλακών πέτυχε τα τελευταία χρόνια να αντιστρέψει την αρνητική εικόνα και, ως αποτέλεσμα, σήμερα βρισκόμαστε στο καλύτερο επίπεδο λειτουργίας των Φυλακών, σε όλα τα χρόνια της Κυπριακής Δημοκρατίας και αυτό είναι ένα γεγονός που αναγνωρίζεται από το σύνολο της κυπριακής κοινωνίας.
 
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση, στο πλαίσιο αναβάθμισης της εκπαίδευσης, έχει αυξηθεί ο αριθμός των κρατουμένων που συμμετέχουν στα προγράμματα του Σχολείου των Φυλακών από τους 182 στους 396, φτάνοντας σχεδόν τα 2/3 του πληθυσμού των Φυλακών. Η μάθηση στις Φυλακές δεν περιορίζεται πλέον στην άτυπη εκπαίδευση, όπου μέχρι το 2014 αποτελούσε την κυρίως εκπαίδευση των κρατουμένων, και έτσι έχουν αυξηθεί οι ομάδες των εκπαιδευτικών προγραμμάτων από 15 σε 30, ώστε οι κρατούμενοι να έχουν τη δυνατότητα πολλών επιλογών.
 
Σημειώνεται ότι οι κρατούμενοι λαμβάνουν, παράλληλα, και τις ανάλογες πιστοποιήσεις, είτε πριν είτε μετά την απόλυσή τους, για να μπορούν να τις αξιοποιούν είτε για να συνεχίσουν τη φοίτησή τους σε Εσπερινή Τεχνική Σχολή ή σε Εσπερινό Σχολείο Γυμνάσιο και Λύκειο, είτε για να αποκατασταθούν επαγγελματικά, αξιοποιώντας τα προσόντα που έχουν αποκτήσει στο Σχολείο των Φυλακών.
 
Περαιτέρω, προστίθεται στην ανακοίνωση, σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, εφαρμόζονται ολοκληρωμένα προγράμματα Εσπερινής Τεχνικής Εκπαίδευσης και Εσπερινού Γυμνάσιου και Λυκείου. Μια άλλη καινοτομία, όπως αναφέρεται, η οποία λειτουργεί για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, είναι η συνεχής λειτουργία του Σχολείου των Φυλακών, κατά τις εορτές του Πάσχα, των Χριστουγέννων και κατά τη θερινή περίοδο, ώστε οι κρατούμενοι να αξιοποιούν αποτελεσματικά και δημιουργικά τον χρόνο τους.
 
Επιπρόσθετα, σημειώνει το Υπουργείο στην ανακοίνωση του, αυξήθηκαν οι ευκαιρίες απόκτησης πιστοποιημένων επαγγελματικών προσόντων, όπως είναι η πιστοποίηση ECDL στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και η πιστοποίηση LCCI στη Λογιστική. Οι Ευρωπαϊκοί Κανονισμοί Φυλακών και όλες οι σχετικές Συστάσεις της Επιτροπής των Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης επιβεβαιώνουν ότι η Διεύθυνση των Φυλακών εργάζεται προς την ορθή κατεύθυνση, αφού σε αυτές καταγράφεται ρητά ότι το εκπαιδευτικό σύστημα των Φυλακών οφείλει να παραχωρεί τη δυνατότητα στους κρατούμενους να αποκτήσουν πιστοποιημένα προσόντα αναγνωρισμένα από το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας και τα οποία θα τους παρέχουν δυνατότητα εργοδότησης ή συνέχισης των σπουδών τους, προστίθεται.
 
Παράλληλα, επισημαίνεται, προσφέρεται στους κρατουμένους η δυνατότητα να εγγραφούν σε Πανεπιστήμια για απόκτηση πτυχίου και μεταπτυχιακού, των οποίων η φοίτηση πραγματοποιείται με την εξ’ αποστάσεως μέθοδο. Η προσπάθεια άρχισε με τέσσερις κρατούμενους και σήμερα έχει φτάσει στους 12 κρατούμενους να φοιτούν σε Πανεπιστήμια. Για πρώτη φορά, κρατούμενοι φοιτούν στη νομική επιστήμη, καινοτομία όχι μόνο για τα κυπριακά δεδομένα, αλλά ευρύτερα για τις φυλακές στον κόσμο, αφού συνήθως ειδικά για την επιστήμη αυτή φέρουν προσκόμματα οι αρχές των φυλακών, ώστε οι κρατούμενοι να μην γνωρίζουν τα εκ του νόμου δικαιώματά τους, προστίθεται. Σημειώνεται επίσης ότι ορισμένα ιδιωτικά Πανεπιστήμια έχουν παραχωρήσει μερική υποτροφία στα δίδακτρα των φοιτητών, που σε κάποιες περιπτώσεις φτάνει και μέχρι 70%.
 
Το Υπουργείο αναφέρει, επίσης, ότι τα Μνημόνια Συνεργασίας που έχουμε συνάψει με διάφορα Πανεπιστήμια, αφορούν ταυτόχρονα και άλλες εκπαιδευτικές δράσεις, όπως είναι το θέμα του εκφοβισμού, του οποίου η εφαρμογή ξεκίνησε αυτόν το μήνα, με στόχο την επιμόρφωση και την αναμόρφωση των κρατουμένων και κατ’ επέκταση την ομαλότερη επανένταξή τους στην κοινωνία.
 
Μέσα από άλλες συνεργασίες με επαγγελματικά κέντρα και Πανεπιστήμια διοργανώνονται προγράμματα, τα οποία βοηθούν τους κρατούμενους στην επαγγελματική τους αποκατάσταση, όπως είναι τα προγράμματα, τα οποία τους βοηθούν στη σύνταξη ενός βιογραφικού σημειώματος και τους προετοιμάζουν για συνεντεύξεις κατά τη διεκδίκηση εργασίας, προστίθεται.
 
Το Υπουργείο Δικαιοσύνης σημειώνει ακόμη ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν τρία συγχρηματοδοτούμενα ευρωπαϊκά προγράμματα, στα οποία συμμετέχει το Τμήμα Φυλακών, ενώ έχουν ολοκληρωθεί άλλα τρία που αφορούσαν κρατούμενους άνδρες, γυναίκες και ανήλικους. Στο πλαίσιο αυτό, όπως αναφέρει, φέτος συμμετείχαν δεσμοφύλακες με πρώην κρατούμενους ανήλικους σε πρόγραμμα σχετικά με την επιχειρηματικότητα των νεαρών ατόμων, το οποίο διεξήχθη στην Ισπανία και την Ρουμανία. Πέρα από αυτά, από τον Μάρτιο του 2015, διεξάγονται οκτώ σωφρονιστικά προγράμματα από την Ομάδα Ψυχικής Υγείας για άνδρες, γυναίκες και νεαρούς κρατούμενους.
 
Όσον αφορά στους χρήστες ναρκωτικών, η ανακοίνωση αναφέρει ότι έχει αρχίσει η λειτουργία στις Φυλακές του Προγράμματος απεξάρτησης «ΔΑΝΑΗ» με ομάδα από ψυχολόγο, εργοθεραπευτή και κοινωνικό λειτουργό, ενώ κρατούμενοι εντάσσονται στο κλειστό θεραπευτικό πρόγραμμα της Αγίας Σκέπης μετά την αναστολή της ποινής τους, με στόχο την απεξάρτηση.
 
Μέσω της ανθρωποκεντρικής προσέγγισης, προστίθεται, ο χρόνος των κρατουμένων στο έγκλειστο περιβάλλον κατανέμεται πλέον ισορροπημένα μεταξύ οικογένειας, εργασίας, εκπαίδευσης, ψυχαγωγίας και αθλητικών δραστηριοτήτων. Όσον αφορά στις επαφές με το οικογενειακό περιβάλλον, ο κάθε κρατούμενος, με τις αλλαγές, οι οποίες έχουν γίνει, μπορεί να έχει καθημερινή τηλεφωνική επαφή με οικογένεια και φίλους, αντί δύο φορές τη βδομάδα για 5 λεπτά, καθώς και φυσική επαφή μαζί τους κάθε 2-3 μέρες, μέσω των επισκέψεων, οι οποίες αυξήθηκαν από έξι σε δέκα. Για τους κρατούμενους με αναπηρίες ή των οποίων οι συγγενείς ζουν εκτός Κύπρου, εφαρμόσαμε τη διαδικτυακή επικοινωνία μέσω SKYPE, ώστε να διατηρήσουν επαφή με τον έξω κόσμο, η οποία λειτουργεί με επιτυχία, δίδοντας την ευκαιρία σε κρατούμενους να δουν την οικογένειά τους διαδικτυακά, την οποία δεν είχαν δει για χρόνια.
 
Όσον αφορά τις αθλητικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες, η ανακοίνωση του Υπουργείου αναφέρει ότι αυξήθηκαν οι ευκαιρίες συμμετοχής των κρατουμένων, ώστε όλοι να αθλούνται και να ψυχαγωγούνται δημιουργικά σε καθημερινή βάση. Σε αυτό το πλαίσιο, κοινόχρηστοι χώροι που προηγουμένως χρησιμοποιούνταν ως θάλαμοι έχουν μετατραπεί σε χώρους ψυχαγωγίας, εξοπλίζοντας τους με τηλεοράσεις, επιτραπέζια παιγνίδια, ενώ δημιουργήθηκε ταινιοθήκη δανεισμού, και αναβαθμίστηκαν οι βιβλιοθήκες, προστίθεται.
 
Επίσης, αναφέρει η ανακοίνωση, μέσα από τη στρατηγική συνεργασία του Τμήματος Φυλακών με τον ΚΟΑ και την υποστήριξη της ΟΠΑΠ, οι Φυλακές εξοπλίστηκαν με σύγχρονα μηχανήματα γυμναστικής και 3-4 φορές το μήνα διοργανώνονται ποδοσφαιρικές συναντήσεις με ομάδες εκτός των φυλακών. Παράλληλα, σε εβδομαδιαία βάση υπάρχουν τάξεις για εκγύμναση. Επιπρόσθετα, οι κρατούμενοι συχνά συμμετέχουν σε κοινωνικές, φιλανθρωπικές και άλλες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις τόσο εντός όσο και εκτός Φυλακών.
 
Συνοπτικά, σημειώνει το Υπουργείο Δικαιοσύνης, η σημερινή εικόνα των Κεντρικών Φυλακών δεν θυμίζει ούτε στο ελάχιστο τις συμπεριφορές απαξίωσης της προσωπικότητας, τις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων και την καταπίεση που επικρατούσε στο χώρο των φυλακών στο παρελθόν, με επιλεκτικούς περιορισμούς δικαιωμάτων, με την έλλειψη σεβασμού προς τον κατάδικο, και την παραγνώριση στοιχειωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τα οποία οδηγούσαν στον εξευτελισμό της προσωπικότητας των καταδίκων.
 
Σήμερα, επικρατεί ο σεβασμός, η αναγνώριση και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, γνωρίσματα που διακρίνουν το δικό μας σωφρονιστικό σύστημα και έχουν επικροτηθεί τόσο από την Επιτροπή Κατά των Βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης, όσο και από Ευρωπαίους αξιωματούχους που επισκέφθηκαν τις φυλακές μας το τελευταίο διάστημα, καταλήγει η ανακοίνωση του Υπουργείου Δικαιοσύνης.