Αντί να καταριέσαι το σκοτάδι...
14:02 - 04 Ιανουαρίου 2016
Δεν έχω ιδιαίτερη συμπάθεια στη βασίλισσα, ούτε ως άτομο ούτε –κυρίως– ως θεσμό τον οποίο εκπροσωπεί. Μου άρεσε όμως κάτι που είπε στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά της. «Αντί να καταριέσαι το σκοτάδι, άναψε ένα φως». Αυτό, ως σκέψη, έχει, μου φαίνεται, και άμεση σχέση με τη φάση που περνούμε τώρα στο Κυπριακό.
Για πολλά χρόνια ήμασταν ουσιαστικά στην απραξία. Μόνο συναισθηματικές αντιδράσεις. Καταριόμασταν την εισβολή και τους πρωταίτιούς της, τη διεθνή συνωμοσία που βάλθηκε να μας ξεκάνει. Κλαίγαμε τη μοίρα μας, γράφαμε ποιήματα και δακρύβρεχτα τραγούδια για τους τόπους που χάσαμε. Κάναμε διαδηλώσεις και πορείες αμέτρητες. Θρηνήσαμε ο καθένας με τον τρόπο του για τις απώλειες. Χρειάζονται και όλα αυτά, δεν λέω. Είναι μέρος της διαδικασίας του πένθους. Είναι και χαρακτηριστικό της ανθρώπινης αντίδρασης όταν η ζωή κάποιου, τα σχέδιά του, ο προγραμματισμός του ανατρέπονται. Όμως, από ένα σημείο και μετά, η διατήρηση της φάσης αυτής αποτελεί παθολογία. Άτομα και λαοί πρέπει κάποτε να παίρνουν αποφάσεις και να προχωρούν, αφήνοντας πίσω τους ό,τι τους πλήγωσε. Το να μένεις κολλημένος στο παρελθόν είναι αρρώστια.
Εδώ είναι που χρειάζονται φωτισμένοι ηγέτες. Είναι πιο εύκολο να βρεθούν ηγέτες στην προηγούμενη φάση, τη φάση του θυμού, τη φάση του παραπόνου. Και βρέθηκαν, πολλοί. Καριέρες χτίστηκαν από πολιτικάντηδες που αναγνώρισαν την ευκαιρία να αναδειχθούν ως τοπικοί παράγοντες – με το αζημίωτο, βέβαια, για τους ίδιους και τους επιγόνους τους. Έτσι, περάσαμε 40 χρόνια με τέτοιους τύπους να μας εκπροσωπούν σε διάφορα επίπεδα. Πατριωτισμός με το κιλό. Όχι σε όλα. Εξαντλούσαμε την αγωνιστικότητά μας με δήθεν διαφώτιση (που δεν έπειθε ποτέ κανένα) και δήθεν διεκδικητικότητα (που οι πάντες πλην ημών εκλάμβαναν ως μαξιμαλισμό).
Τώρα πρέπει να μπούμε σε νέα φάση, σε νέα εποχή. Οι ηγέτες που ευδοκίμησαν τα προηγούμενα χρόνια πρέπει να πάνε σπίτι τους. Αρκετά με την επένδυση στον φόβο. Αρκετά με τις ρητορείες και τους βερμπαλισμούς. Αρκετά με τον λαϊκισμό και τη δημαγωγία. Στις θέσεις ευθύνης χρειαζόμαστε ανθρώπους που να μπορούν να ανάψουν ένα φως. Το φως της ελπίδας.
Καθηγητής Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου
Για πολλά χρόνια ήμασταν ουσιαστικά στην απραξία. Μόνο συναισθηματικές αντιδράσεις. Καταριόμασταν την εισβολή και τους πρωταίτιούς της, τη διεθνή συνωμοσία που βάλθηκε να μας ξεκάνει. Κλαίγαμε τη μοίρα μας, γράφαμε ποιήματα και δακρύβρεχτα τραγούδια για τους τόπους που χάσαμε. Κάναμε διαδηλώσεις και πορείες αμέτρητες. Θρηνήσαμε ο καθένας με τον τρόπο του για τις απώλειες. Χρειάζονται και όλα αυτά, δεν λέω. Είναι μέρος της διαδικασίας του πένθους. Είναι και χαρακτηριστικό της ανθρώπινης αντίδρασης όταν η ζωή κάποιου, τα σχέδιά του, ο προγραμματισμός του ανατρέπονται. Όμως, από ένα σημείο και μετά, η διατήρηση της φάσης αυτής αποτελεί παθολογία. Άτομα και λαοί πρέπει κάποτε να παίρνουν αποφάσεις και να προχωρούν, αφήνοντας πίσω τους ό,τι τους πλήγωσε. Το να μένεις κολλημένος στο παρελθόν είναι αρρώστια.
Εδώ είναι που χρειάζονται φωτισμένοι ηγέτες. Είναι πιο εύκολο να βρεθούν ηγέτες στην προηγούμενη φάση, τη φάση του θυμού, τη φάση του παραπόνου. Και βρέθηκαν, πολλοί. Καριέρες χτίστηκαν από πολιτικάντηδες που αναγνώρισαν την ευκαιρία να αναδειχθούν ως τοπικοί παράγοντες – με το αζημίωτο, βέβαια, για τους ίδιους και τους επιγόνους τους. Έτσι, περάσαμε 40 χρόνια με τέτοιους τύπους να μας εκπροσωπούν σε διάφορα επίπεδα. Πατριωτισμός με το κιλό. Όχι σε όλα. Εξαντλούσαμε την αγωνιστικότητά μας με δήθεν διαφώτιση (που δεν έπειθε ποτέ κανένα) και δήθεν διεκδικητικότητα (που οι πάντες πλην ημών εκλάμβαναν ως μαξιμαλισμό).
Τώρα πρέπει να μπούμε σε νέα φάση, σε νέα εποχή. Οι ηγέτες που ευδοκίμησαν τα προηγούμενα χρόνια πρέπει να πάνε σπίτι τους. Αρκετά με την επένδυση στον φόβο. Αρκετά με τις ρητορείες και τους βερμπαλισμούς. Αρκετά με τον λαϊκισμό και τη δημαγωγία. Στις θέσεις ευθύνης χρειαζόμαστε ανθρώπους που να μπορούν να ανάψουν ένα φως. Το φως της ελπίδας.
Καθηγητής Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου