Ακάμας ή διάστημα
14:05 - 04 Ιανουαρίου 2016
Τις τελευταίες εβδομάδες, όλος ο διεθνής Τύπος αναφερόταν στο πρόγραμμα SpaceX και στην επιτυχημένη προσπάθεια του Elon Musk να προσγειώσει διαστημόπλοιο μετά από σύντομο ταξίδι στο διάστημα. Το εν λόγω επίτευγμα είναι ένα σημαντικό βήμα προς την όλη προσπάθεια για ανθρώπινες αποστολές σ’ άλλους πλανήτες. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι τα διαστημικά ταξίδια από το 2020 και μετά, είναι ένας εκ των στόχων του ElonMusk, και ο οποίος δαπανεί ιδιωτικά κεφάλαια προς ολοκλήρωση του οράματός του.
Στον κυπριακό Τύπο, οι ειδήσεις για την επανεκκίνηση της κυπριακής οικονομίας ήταν, εν μέρει, διαφορετικές. Έχουν δοθεί όλες οι αναγκαίες παρακλήσεις για τη δημιουργία νέας μαρίνας. Έχουν δοθεί όλες οι άδειες για νέα οικιστική ανάπτυξη στην Πάφο. Θα αλλάξει – ίσως – η πολιτική και οι περιβαλλοντικές ζώνες στον Ακάμα για την τουριστική ανάπτυξή του. Τσιμέντο, τσιμέντο, τσιμέντο. Χωρίς μακροχρόνιο σχεδιασμό και όραμα.
Η όλη ιστορία μου θύμισε την παρουσίαση Αμερικανού οικονομολόγου σχετικά με την οικονομική ανάπτυξη της Τζαμάικα και της Σιγκαπούρης. Και οι δύο χώρες, τη δεκαετία του εβδομήντα, είχαν το ίδιο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) ανά κάτοικο. Η μια εκ των δύο χωρών, επένδυσε στον τουριστικό και στον οικοδομικό τομέα, ενώ η άλλη στην προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας και στο χρηματοοικονομικό τομέα. Το ΑΕΠ ανά κάτοικο της μίας χώρας αυξήθηκε από $1.000 το 1970 σε $5.500 το 2014 και της άλλης από $1.000 σε $55.000. Δεν νομίζω να χρειάζεται καν να αναφέρουμε ποια χώρα έκανε τι.
Σήμερα, μετά την οικονομική κρίση των τελευταίων ετών, η Κύπρος έχει μια μοναδική ευκαιρία να ξεκινήσει από την αρχή και να διορθώσει τα λάθη του παρελθόντος. Οι ιδιωτικές εταιρείες να επενδύσουν από τα ιδία κεφάλαιά τους στην έρευνα και την ανάπτυξη, και όχι απλώς να περιμένουν το κράτος να τους παρέχει «στήριξη». Και το κράτος να εστιάσει τις δράσεις τους για μια σωστή και μακροχρόνια πολιτική. Ναι, η προώθηση του οικοδομικού τομέα είναι σχετικά εύκολη και θα αποδώσει πόρους βραχυπρόθεσμα, αλλά δεν είναι μια υγιής μακροχρόνια πολιτική.
Σίγουρα χρειαζόμαστε ένα μακροχρόνιο όραμα. Για παράδειγμα, τι πανεπιστήμια θέλουμε; Θέλουμε απόφοιτους απλά για να καλύψουν τις τοπικές ανάγκες της αγοράς, και αν ναι, ποιες είναι αυτές; Ή θέλουμε απόφοιτους με φιλοδοξία για τη δημιουργία νέων προοπτικών, όπως τον Elon Musk; Αν και τα παιδία μου είναι ακόμη σχετικά μικρά, με ανησυχεί το μέλλον τους. Τι συμβουλές να τους δώσω για το μέλλον τους; Προς τα πού να τους πω να ονειρεύονται; Προς τον Ακάμα, ή προς το διάστημα;
Επίκουρος καθηγητής στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου
Στον κυπριακό Τύπο, οι ειδήσεις για την επανεκκίνηση της κυπριακής οικονομίας ήταν, εν μέρει, διαφορετικές. Έχουν δοθεί όλες οι αναγκαίες παρακλήσεις για τη δημιουργία νέας μαρίνας. Έχουν δοθεί όλες οι άδειες για νέα οικιστική ανάπτυξη στην Πάφο. Θα αλλάξει – ίσως – η πολιτική και οι περιβαλλοντικές ζώνες στον Ακάμα για την τουριστική ανάπτυξή του. Τσιμέντο, τσιμέντο, τσιμέντο. Χωρίς μακροχρόνιο σχεδιασμό και όραμα.
Η όλη ιστορία μου θύμισε την παρουσίαση Αμερικανού οικονομολόγου σχετικά με την οικονομική ανάπτυξη της Τζαμάικα και της Σιγκαπούρης. Και οι δύο χώρες, τη δεκαετία του εβδομήντα, είχαν το ίδιο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) ανά κάτοικο. Η μια εκ των δύο χωρών, επένδυσε στον τουριστικό και στον οικοδομικό τομέα, ενώ η άλλη στην προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας και στο χρηματοοικονομικό τομέα. Το ΑΕΠ ανά κάτοικο της μίας χώρας αυξήθηκε από $1.000 το 1970 σε $5.500 το 2014 και της άλλης από $1.000 σε $55.000. Δεν νομίζω να χρειάζεται καν να αναφέρουμε ποια χώρα έκανε τι.
Σήμερα, μετά την οικονομική κρίση των τελευταίων ετών, η Κύπρος έχει μια μοναδική ευκαιρία να ξεκινήσει από την αρχή και να διορθώσει τα λάθη του παρελθόντος. Οι ιδιωτικές εταιρείες να επενδύσουν από τα ιδία κεφάλαιά τους στην έρευνα και την ανάπτυξη, και όχι απλώς να περιμένουν το κράτος να τους παρέχει «στήριξη». Και το κράτος να εστιάσει τις δράσεις τους για μια σωστή και μακροχρόνια πολιτική. Ναι, η προώθηση του οικοδομικού τομέα είναι σχετικά εύκολη και θα αποδώσει πόρους βραχυπρόθεσμα, αλλά δεν είναι μια υγιής μακροχρόνια πολιτική.
Σίγουρα χρειαζόμαστε ένα μακροχρόνιο όραμα. Για παράδειγμα, τι πανεπιστήμια θέλουμε; Θέλουμε απόφοιτους απλά για να καλύψουν τις τοπικές ανάγκες της αγοράς, και αν ναι, ποιες είναι αυτές; Ή θέλουμε απόφοιτους με φιλοδοξία για τη δημιουργία νέων προοπτικών, όπως τον Elon Musk; Αν και τα παιδία μου είναι ακόμη σχετικά μικρά, με ανησυχεί το μέλλον τους. Τι συμβουλές να τους δώσω για το μέλλον τους; Προς τα πού να τους πω να ονειρεύονται; Προς τον Ακάμα, ή προς το διάστημα;
Επίκουρος καθηγητής στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου