Καθοριστική η βοήθεια της ΕΕ προς Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων

Το δύσκολο και άκρως σημαντικό έργο της Διερευνητικής Επιτροπής για τους Αγνοούμενους, η παρούσα κατάσταση, ο τρόπος λειτουργίας της επιστημονικής ομάδας καθώς και ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου βρέθηκαν στο επίκεντρο εκδήλωσης του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο. Στην εκδήλωση τονίστηκε η καθοριστική συμβολή της ΕΕ στο έργο της ΔΕΑ καθώς είναι ο μεγαλύτερος δωρητής, έχοντας διαθέσει μέχρι σήμερα συνολικά 14,7 εκατομμύρια ευρώ.

Στην εκδήλωση, στο Σπίτι της ΕΕ στη Λευκωσία, παρευρέθηκαν και μίλησαν τα τρία μέλη της ΔΕΑ, επιστήμονες από τις ομάδες αρχαιολόγων και ανθρωπολόγων της ΔΕΑ καθώς και ο Γερμανός Ευρωβουλευτής Reimer Boge, ο οποίος μίλησε για την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις εργασίες της ΔΕΑ. Από τις παρουσιάσεις ξεχώρισε η περιγραφή από το ανεξάρτητο μέλος της ΔΕΑ Paul-Henri Arni των εμπειριών του με τους συγγενείς και τα συναισθήματα τους.

Στην εισαγωγική του ομιλία, ο Επικεφαλής του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ανδρέας Κεττής είπε πως όλοι αντιλαμβανόμαστε πως οι Κύπριοι πρέπει να αφήσουν πίσω τις δυσάρεστες τραγωδίες και τα εγκλήματα του παρελθόντος που συνέβησαν στην Κύπρο δεκαετίες πριν και να προχωρήσουν στην επανένωση του νησιού. Ωστόσο, όπως είπε, η ανοικοδόμηση και διαμόρφωση ενός κοινού μέλλοντος δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να κρύψουμε ή να ξεχάσουμε, αλλά πρέπει να αντλήσουμε διδάγματα από το παρελθόν για να αποφύγουμε λάθη που οδήγησαν σε ανθρώπινο πόνο.

Σημείωσε πως τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έχουν επαινέσει το έργο της ΔΕΑ και τόνισαν τη σημασία της εντατικοποίησης των δραστηριοτήτων της, καθώς οι μισοί του συνόλου των αγνοουμένων ακόμη δεν έχουν ακόμη εντοπιστεί και περισσότεροι από τα δύο τρίτα δεν έχουν ακόμη ταυτοποιηθεί.

Επιπλέον, συνέχισε, το εν λόγω ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τόνισε ότι ``το έργο της ΔΕΑ εξαρτάται από την πλήρη υποστήριξη και συνεργασία όλων των εμπλεκομένων μερών και εξέφρασε ικανοποίηση για τα κεφάλαια που παρέχονται από την ΕΕ.

Στο δικό του χαιρετισμό, ο Επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο Γιώργος Μαρκοπουλιώτης έκανε αναφορά στην οικονομική συνεισφορά της ΕΕ προς τη ΔΕΑ, σημειώνοντας πως είναι ο μεγαλύτερος δωρητής της Επιτροπής, η οποία, όπως τόνισε, διεξάγει μια εξαιρετική δουλειά όλα αυτά τα χρόνια επιχειρώντας να βοηθήσει τις οικογένειες των αγνοουμένων.

“Η επιτυχία της ΔΕΑ δείχνει την αποφασιστικότητα των δύο κοινοτήτων να εργαστούν από κοινού για το κοινό καλό. Η λειτουργία της Επιτροπής αποτελεί ένα σημείο μιας ομαλής συνύπαρξης και συνεργασίας των δύο κοινοτήτων και μας δίνει περισσότερες ελπίδες για το μέλλον σε μια επανενωμένη Κύπρο”, είπε.

Ο Γερμανός Ευρωβουλευτής μέλος της Επιτροπής Προϋπολογισμών Reimer BÖGE, σε οπτικογραφημένο του μήνυμα είπε πως μέχρι σήμερα, μεταφέρθηκαν στη ΔΕΑ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ γύρω στα 15 εκατομμύρια ευρώ.

Υπογράμμισε πως το έργο της ΔΕΑ αποτελεί ουσιώδες στοιχείο της ειρηνικής συνύπαρξης Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων και παράγοντας που επηρεάζει τη λύση του Κυπριακού προβλήματος. Σε αυτό το πλαίσιο, πρόσθεσε, η συνέχιση του έργου της είναι μείζονος σημασίας για την Κύπρο, το λαό της και ολόκληρη την ΕΕ. Σημείωσε πως ιδιαίτερα υπό το φως μιας πιθανής λύσης, η ΕΕ θα πρέπει να σταθεί και στο μέλλον αρωγός αυτού του δικοινοτικού προγράμματος το οποίο είναι από τα πλέον επιτυχημένα στην Κύπρο.

Ο Γερμανός Ευρωβουλευτής είπε ότι το έργο της ΔΕΑ είναι μια περίπλοκη διαδικασία, η οποία δεν αφορά μόνο αριθμούς και χρήματα. Ωστόσο, ανέφερε ότι το μέλλον της εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη γενναιόδωρη συνεισφορά της ΕΕ και σε περίπτωση που η οικονομική στήριξη διακοπεί ή μειωθεί, τότε η εκταφή, η ταυτοποίηση και η επιστροφή των λειψάνων των αγνοουμένων στους συγγενείς τους θα επηρεαστεί αρνητικά. “Επομένως”, πρόσθεσε, “μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι αποφασισμένο να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στο μέλλον σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση της ΔΕΑ”.

Στην εκδήλωση μίλησαν στη συνέχεια τα τρία μέλη της ΔΕΑ, αναφέροντας συνοπτικά το μέχρι σήμερα έργο της Επιτροπής και τις προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν. Η κ. Gulden Plumer Kucuk στη δική της παρέμβαση αναφέρθηκε στο ιστορικό της ΔΕΑ, λέγοντας πως από το 1981 μέχρι το 1995 γινόταν μια διαπραγμάτευση για να καταρτιστούν οι κατάλογοι των αγνοουμένων. Την τετραετία 1994 με 1998 έγιναν διερευνήσεις για να εξακριβωθεί η τύχη των αγνοουμένων και μεταξύ του 1998-2004 δεν υπήρχαν καθιερωμένες συναντήσεις της ΔΕΑ καθώς δεν υπήρχε πολιτική στήριξη. Όμως, όπως είπε, από το 2004 δημιουργήθηκε η ΔΕΑ με τη στήριξη των ηγετών και ξεκίνησαν οι συνεδρίες και το 2006 άρχισε το έργο του εντοπισμού, της εκταφής και της παράδοσης των λειψάνων στους συγγενείς.

Ο Νέστορας Νέστορος, το Ε/κ μέλος της ΔΕΑ, μίλησε για τη λειτουργία της Επιτροπής από τη συλλογή των πληροφοριών για τους χώρους ταφής, τις εκσκαφές, την ταυτοποίηση και την παράδοση των λειψάνων. Όπως είπε, για να γίνει αρχικά η εκταφή πρέπει να υπάρξουν επαρκείς και ακριβείς πληροφορίες, σημειώνοντας πως το ποσοστό της ακρίβειας για τη ΔΕΑ φθάνει στο 20-30%. Ο κ. Νέστορος είπε πως αφού εντοπιστούν δείγματα οστών, στέλλονται από το 2014 σε ένα εργαστήριο στις ΗΠΑ για ανάλυση γενετικού υλικού, ενώ προηγουμένως η ΔΕΑ συνεργάστηκε και με τρία άλλα εργαστήρια. Αναφέρθηκε στη συνέχεια στο πρόβλημα με την επιστροφή πολύ μικρού αριθμού οστών στις οικογένειες, σημειώνοντας την προσπάθεια της ΔΕΑ για να παραδώσει στις οικογένειες ό,τι καλύτερο μπορεί.

Το τρίτο μέλος της ΔΕΑ Paul-Henri Arni στη δική του παρέμβαση ανέφερε πως έχει δουλέψει 23 χρόνια σε ανθρωπιστικά θέματα σε Βοσνία και αλλού, αλλά πουθενά ο πόνος δεν ήταν τόσο μεγάλος όσο εδώ στην Κύπρο με τις περιπτώσεις των αγνοουμένων. Όπως είπε, όταν έχεις χάσει ένα μέλος της οικογένειας σου χωρίς να ξέρεις τι έχει απογίνει και αυτή η αβεβαιότητα συνεχίζεται για δεκαετίες, τότε αυτός ο πόνος φθάνει πάρα πολύ βαθιά και δημιουργεί ψυχολογικά τραύματα.

Ο κ. Arni αναφέρθηκε σε μια περίπτωση μιας γυναίκας η οποία είχε χάσει τον σύζυγό της τρεις μόλις βδομάδες μετά το γάμο τους και πριν από δύο χρόνια τα λείψανα του εντοπίστηκαν, ταυτοποιήθηκαν και της επιστράφηκαν. Όπως είπε, αυτή η γυναίκα τώρα νιώθει ήσυχη, καθώς έχει θάψει τον σύζυγό της και κάθε μέρα επισκέπτεται τον τάφο και του μιλά για τα 40 αυτά χρόνια που ήταν αγνοούμενος.

Αναφέρθηκε επίσης στα μέχρι στιγμής στοιχεία, λέγοντας πως 1061 άνθρωποι έχουν εκταφεί, 625 από αυτούς, δηλαδή το 30%, έχουν ταυτοποιηθεί και επιστραφεί. Πρόσθεσε πως εντοπίστηκε ομαδικός τάφος με λείψανα 36 ανθρώπων χάριν σε πληροφορίες που έδωσε στην Επιτροπή μια γυναίκα ηλικίας 96 ετών.

Η επικεφαλής της αρχαιολογικής ομάδας της ΔΕΑ Demet Karsili στη δική της ανάλυση της εργασίας της ομάδας της μίλησε για τη διαδικασία που ακολουθείται κατά τις ανασκαφές. Όπως είπε σήμερα η Επιτροπή διαθέτει οκτώ διαφορετικές ομάδες που διεξάγουν ανασκαφές σε οκτώ διαφορετικά μέρη: Λιβάδια, Άγιος Γεώργιος, Μια Μηλιά, Αθαλάσσα στη Λευκωσία, Δίκωμο, Μαράθα, Επιχώ και Βουνό. Όπως εξήγησε, υπάρχουν πέντε κύριοι τύποι ανασκαφών, που είναι τα ανοικτά πεδία, τα πηγάδια, οι σπηλιές, τα βουνά και οι λόφοι, και τα ρεύματα και κοίτες των ποταμών.

Τέλος, η επικεφαλής της ομάδας Ανθρωπολόγων Θεοδώρα Ελευθερίου στη δική της παρουσίαση μίλησε για τη διαδικασία ταυτοποίησης στα ανθρωπολογικά εργαστήρια της ΔΕΑ. Όπως είπε, οι κύριες λειτουργίες του εργαστηρίου είναι, πρώτον να παραλάβει τα οστά που εντοπίστηκαν από την αρχαιολογική ομάδα, δεύτερον, να παράσχει επιστημονική ανάλυση των ανθρωπίνων λειψάνων, τρίτον, να συστήσει τις ταυτοποιήσεις των ατόμων και τέταρτον να επιστρέψει τα λείψανα στους συγγενείς.

ΚΥΠΕ