Μέτριος είσαι και φαίνεσαι
13:52 - 11 Ιανουαρίου 2016
Όλοι ξέρουμε πως υπάρχει κανονική ώρα και κυπριακή ώρα. Στην κανονική ώρα ένα ραντεβού στις 4.00 γίνεται στις 4.00. Στην κυπριακή ώρα ένα ραντεβού στις 4.00 γίνεται στις 4.30.
Με τον ίδιο τρόπο μπορούμε να δούμε την κυπριακή εκδοχή σε ένα σωρό έννοιες. Για παράδειγμα, σε ένα επάγγελμα ή σε μια μαθητική τάξη υπάρχει η διάκριση, άριστος, μέτριος, ανεπαρκής, και η γενική παραδοχή –που ισχύει διεθνώς- είναι πως οι άριστοι αποτελούν ένα μικρό, συνήθως μονοψήφιο ποσοστό. Στην Κύπρο, άριστοι είναι πάνω από τους μισούς. Αν πάτε σε οποιαδήποτε αποφοίτηση Λυκείου, θα διαπιστώσετε του λόγου το αληθές. Αριστεία με τη σέσουλα. Στη Δημόσια Υπηρεσία μας, δε, άριστοι είναι όλοι. Όλοι! Παγκόσμια πρωτοτυπία.
Έχουμε λοιπόν ένα μικρό θεματάκι με την αξιοπιστία μας. Άριστοι μαθητές να πατώνουν όταν συγκρίνονται με άλλους, πραγματικά άριστους. Γιατί όμως να συγκρίνονται; Να μην συγκρίνονται. Να είναι άριστοι εξ ορισμού οι δικοί μας. Στο σημείο αυτό δεν σηκώνουν κουβέντα οι συνδικαλιστές της παιδείας μας. Όλες οι διεθνείς έρευνες που μας κατατάσσουν στη ζώνη της διαβάθμισης όσον αφορά στις ακαδημαϊκές επιδόσεις να πεταχτούν στην πυρά. Οι συγκρίσεις να λείπουν. Τα αντικειμενικά κριτήρια, επίσης. Διεθνείς εξετάσεις; Ούτε συζήτηση. Εδώ σκίζουν τα ιμάτιά τους με την προοπτική να εισαχθούν στο Πανεπιστήμιο Κύπρου απόφοιτοι ιδιωτικών σχολείων γιατί η σύγκριση δεν συμφέρει.
Τι να λέμε τώρα; Τα ίδια και χειρότερα έχουμε σε όλους τους άλλους τομείς. Μετριότητα παντού. Στην οικονομία η πρόσφατη κρίση ανέδειξε μεταξύ άλλων την ανικανότητα όλων εκείνων που έπρεπε να γνωρίζουν τους κανόνες του παιχνιδιού. Ανέδειξε, βέβαια, και την εξαιρετική ικανότητα των αετονύχηδων να πατούν επί πτωμάτων προς ίδιον όφελος. Στην πολιτική, ας μην αρχίσουμε καλύτερα. Είμαστε ακόμα στην εποχή του Βυζαντίου και η στρατηγική μας βασίζεται στη θεωρία του «μαρμαρωμένου βασιλιά». Όμως η παιδεία είναι που πονά περισσότερο, γιατί από εκεί ξεκινούν όλα τα άλλα. Όταν οι – ως επί το πλείστον - άξιοι εκπαιδευτικοί μας εκπροσωπούνται από συνδικαλιστές αντί από ειδικούς σε εκπαιδευτικά θέματα αιχμής, τι να περιμένει κανείς; Ο διάλογος για την παιδεία και την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση μπερδεύεται με προσαυξήσεις, μισθολόγιο και κεκτημένα.
Μια πολιτεία της μετριότητας που αρνείται να δει τον εαυτό της στον καθρέφτη. Προτιμά να φαντάζεται πρωτιές και μεγαλεία παρά να μπει στον κόπο να αναπτύξει ένα σχέδιο και μια πορεία για να φτάσει στην αριστεία. Την πραγματική αριστεία, όχι την κυπριακή.
Καθηγητής Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου
Με τον ίδιο τρόπο μπορούμε να δούμε την κυπριακή εκδοχή σε ένα σωρό έννοιες. Για παράδειγμα, σε ένα επάγγελμα ή σε μια μαθητική τάξη υπάρχει η διάκριση, άριστος, μέτριος, ανεπαρκής, και η γενική παραδοχή –που ισχύει διεθνώς- είναι πως οι άριστοι αποτελούν ένα μικρό, συνήθως μονοψήφιο ποσοστό. Στην Κύπρο, άριστοι είναι πάνω από τους μισούς. Αν πάτε σε οποιαδήποτε αποφοίτηση Λυκείου, θα διαπιστώσετε του λόγου το αληθές. Αριστεία με τη σέσουλα. Στη Δημόσια Υπηρεσία μας, δε, άριστοι είναι όλοι. Όλοι! Παγκόσμια πρωτοτυπία.
Έχουμε λοιπόν ένα μικρό θεματάκι με την αξιοπιστία μας. Άριστοι μαθητές να πατώνουν όταν συγκρίνονται με άλλους, πραγματικά άριστους. Γιατί όμως να συγκρίνονται; Να μην συγκρίνονται. Να είναι άριστοι εξ ορισμού οι δικοί μας. Στο σημείο αυτό δεν σηκώνουν κουβέντα οι συνδικαλιστές της παιδείας μας. Όλες οι διεθνείς έρευνες που μας κατατάσσουν στη ζώνη της διαβάθμισης όσον αφορά στις ακαδημαϊκές επιδόσεις να πεταχτούν στην πυρά. Οι συγκρίσεις να λείπουν. Τα αντικειμενικά κριτήρια, επίσης. Διεθνείς εξετάσεις; Ούτε συζήτηση. Εδώ σκίζουν τα ιμάτιά τους με την προοπτική να εισαχθούν στο Πανεπιστήμιο Κύπρου απόφοιτοι ιδιωτικών σχολείων γιατί η σύγκριση δεν συμφέρει.
Τι να λέμε τώρα; Τα ίδια και χειρότερα έχουμε σε όλους τους άλλους τομείς. Μετριότητα παντού. Στην οικονομία η πρόσφατη κρίση ανέδειξε μεταξύ άλλων την ανικανότητα όλων εκείνων που έπρεπε να γνωρίζουν τους κανόνες του παιχνιδιού. Ανέδειξε, βέβαια, και την εξαιρετική ικανότητα των αετονύχηδων να πατούν επί πτωμάτων προς ίδιον όφελος. Στην πολιτική, ας μην αρχίσουμε καλύτερα. Είμαστε ακόμα στην εποχή του Βυζαντίου και η στρατηγική μας βασίζεται στη θεωρία του «μαρμαρωμένου βασιλιά». Όμως η παιδεία είναι που πονά περισσότερο, γιατί από εκεί ξεκινούν όλα τα άλλα. Όταν οι – ως επί το πλείστον - άξιοι εκπαιδευτικοί μας εκπροσωπούνται από συνδικαλιστές αντί από ειδικούς σε εκπαιδευτικά θέματα αιχμής, τι να περιμένει κανείς; Ο διάλογος για την παιδεία και την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση μπερδεύεται με προσαυξήσεις, μισθολόγιο και κεκτημένα.
Μια πολιτεία της μετριότητας που αρνείται να δει τον εαυτό της στον καθρέφτη. Προτιμά να φαντάζεται πρωτιές και μεγαλεία παρά να μπει στον κόπο να αναπτύξει ένα σχέδιο και μια πορεία για να φτάσει στην αριστεία. Την πραγματική αριστεία, όχι την κυπριακή.
Καθηγητής Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου