«Άλλο λύση, άλλο ειρήνη…»

O δήμαρχος του κατεχόμενου τμήματος της Λευκωσίας, Μεχμέτ Χαρμαντζί, θεωρεί «υπερβολικά αισιόδοξο σενάριο που κρύβει πολλούς κινδύνους, διότι ο κόσμος θα φοβηθεί τη βιασύνη» τα όσα λέγονται για ενδεχόμενο πραγματοποίησης δημοψηφίσματος για λύση του Κυπριακού τον ερχόμενο Μάρτιο. Μιλώντας στον «Ρεπόρτερ», ο κ. Χαρμαντζί έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην επίθεση Ελαμιτών κατά Τουρκοκυπρίων στα μέσα Νοεμβρίου (επέτειος ανακήρυξης του ψευδοκράτους), σημειώνοντας ότι αυτά τα επεισόδια καταστρέφουν το καλό κλίμα μεταξύ των δύο κοινοτήτων και θέτουν ζήτημα ασφάλειας και εγγυήσεων.
 
Πώς πάνε οι συνομιλίες για το Κυπριακό;
Σε ανώτατο επίπεδο, βλέπω μια ζεστή και θετική ατμόσφαιρα. Και είναι προφανές ότι και το ενδιαφέρον του διεθνούς παράγοντα καθιστά τα πράγματα απολύτως ξεκάθαρα. Όσο, όμως, κατεβαίνουμε επίπεδα, ιδίως στην τουρκοκυπριακή πλευρά, παρατηρώ έναν σκεπτικισμό. Αυτή τη φορά, οι σκληροπυρηνικοί προετοιμάζονται πολύ καλά. Γιατί έχουν πάρει μαθήματα απ’ την περίοδο του δημοψηφίσματος του 2004. Αυτοί οι σκληροπυρηνικοί απογοητεύουν τον κόσμο, περνάνε το μήνυμα ότι κανένας δεν ενημερώνει για το τι πραγματικά συμβαίνει στις διαπραγματεύσεις, οπότε ο κόσμος εδώ αντιδρά με σκεπτικισμό.
 
Έχετε κάτι να εισηγηθείτε πάνω σε αυτό;
Ναι. Ο κ. Άιντα, ο οποίος για εμένα είναι ο πλέον ουδέτερος από όλους τους μεσολαβητές που πέρασαν από τις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό, θα μπορούσε να ενημερώνει λίγο περισσότερο τον κόσμο για το τι συμβαίνει στις διαπραγματεύσεις. Αυτό θα διευκόλυνε τα πράγματα και θα καθησύχαζε τον κόσμο. Ή τουλάχιστον να αναγνωρίσει δημοσίως τη δυσκολία της διαδικασίας και να δηλώσει ότι η λύση δεν θα βλάψει ούτε τη μία ούτε την άλλη πλευρά.
 
Τι πιστεύετε για τα δυο μεγάλα θέματα του Κυπριακού, που είναι οι Εγγυήσεις και το Περιουσιακό;
Οι Τουρκοκύπριοι θεωρούν ότι το θέμα των Εγγυήσεων δεν βρίσκεται στα δικά μας χέρια. Πρόκειται για διεθνή συμφωνία. Αν η Τουρκία θέλει να αλλάξει αυτό το παιχνίδι, ο κόσμος θα το κληρονομήσει, ό,τι και εάν είναι. Στο ζήτημα των Εγγυήσεων, οι Τουρκοκύπριοι θα ζητήσουν αναμφισβήτητα μιας μορφής ασφάλεια. Η Eλληνοκυπριακή πλευρά βλέπει τις Εγγυήσεις ως απειλή, ενώ οι Τουρκοκύπριοι τις αντιλαμβάνονται ως ασφάλεια για την ύπαρξή τους. Και με όλα αυτά που βλέπουμε να διαδραματίζονται γύρω μας, αντιλαμβάνομαι απόλυτα το πώς σκέφτονται οι Τουρκοκύπριοι. Στο Περιουσιακό, για εμάς νούμερο ένας παράγοντας είναι το κόστος. Αλλά χρειάζονται πολλές διευκρινίσεις.
 
Είμαστε κοντά σε λύση;
Έχουμε χρόνο μέχρι την επίλυση. Ο κόσμος πρέπει να μελετήσει το οποιοδήποτε σχέδιο λύσης θα πάει σε δημοψήφισμα. Αυτό, είναι για εμένα υπερβολικά αισιόδοξο, να γίνει μέσα σε τρεις μήνες. Και το βρίσκω πολύ επικίνδυνο. Ξέρω ότι ο Μάρτιος αναφέρεται ως χρονοδιάγραμμα, εξαιτίας των βουλευτικών εκλογών του Μαΐου στην ελληνοκυπριακή πλευρά. Όμως, θεωρώ πως ο κόσμος θα φοβηθεί τη βιασύνη. Πιστεύω πως μέχρι τον Μάρτιο θα πρέπει να υπάρξει ένα νέο στάδιο συμφωνηθέντων σημείων. Να πουν οι δύο πλευρές μέχρι ποιο σημείο έχουν συμφωνήσει. Για μένα αυτό δεν θα είναι αποτυχία, θα είναι πρόοδος. Προσωπικά, θεωρώ αποτυχία τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Και να σας πω ένα πολύ απλό παράδειγμα; Η κινητή τηλεφωνία. Οι δύο ηγέτες έχουν συμφωνήσει και το σχέδιο μπλοκάρεται. Από ποιον εμποδίζεται, λοιπόν, αν οι δύο ηγέτες έχουν καταλήξει σε συμφωνία;
 
Τι επηρεάζει τα αισθήματα των Τουρκοκυπρίων έναντι των Ελληνοκυπρίων;
Να σας πω. Η επίθεση από το ΕΛΑΜ είχε αρνητικό αντίκτυπο σε εμάς. Τίθεται θέμα ασφάλειας και εγγυήσεων. Και μπορεί οι Ελληνοκύπριοι να έρχονται εδώ για να παίξουν στα καζίνο και οι Τουρκοκύπριοι να πηγαίνουν στη δική σας πλευρά για να αγοράζουν φρούτα και λαχανικά, αλλά δεν υπάρχουν κοινοί τόποι δράσης. Οι δεσμοί μας δεν είναι δυνατοί. Είναι πολύ αδύνατοι. Και τέτοια περιστατικά τους κάνουν ακόμη πιο αδύνατους. Αντιλαμβάνομαι τα συναισθήματα του κόσμου. Όμως, το ζήτημα είναι να βρούμε έναν κοινό τρόπο. Δεν πρέπει να νιώθουμε ότι το παιχνίδι τελείωσε. Το παιχνίδι δεν τελείωσε. Το παιχνίδι θα συνεχιστεί. Η έννοια της ειρήνης είναι μια ολόκληρη διαδικασία. Δεν συνεπάγεται ότι από τη στιγμή που υπογράψαμε κάτι, φτάσαμε και στην ειρήνη. Η υπογραφή σημαίνει λύση. Άλλο η λύση, άλλο η ειρήνη. Αν, όμως, θέλουμε ειρήνη στην καθημερινότητά μας, πρέπει να παλέψουμε για αυτό. Με καθαρότητα και ειλικρίνεια. Το πεπρωμένο Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων είναι να ζήσουν μαζί. Εάν έχουν πίστη για κοινό μέλλον πρέπει να καταλάβουμε ότι οι μεγάλες δυνάμεις δεν μπορούν να παίζουν μέσω ημών.
 
Δηλαδή, τι πρέπει να γίνει ώστε οι δυο κοινότητες να μπορέσουν να συμβιώσουν;
Να ανατρέξουμε στην ιστορία μας. Και να ομολογήσουμε και οι δύο πλευρές ότι ο καθένας από εμάς με τον τρόπο του έχει διαπράξει κάποιας μορφής έγκλημα. Και οι Τουρκοκύπριοι διαπράξαμε εγκλήματα και οι Ελληνοκύπριοι το ίδιο. Και να ζητήσουμε συγγνώμη ο ένας από τον άλλο για ό,τι έχουμε κάνει.