Τα οικονομικά της λύσης και τα νούμερα στα κατεχόμενα

 

Όλοι όσοι ασχολούνται σοβαρά με τα οικονομικά της λύσης λένε ότι ο πονοκέφαλος είναι το περιουσιακό. Απ’ εκεί και πέρα, οι δύο πλευρές έχουν πολλά θέματα ανοικτά και στο κεφάλαιο της οικονομίας. Όχι τα θέματα γενικής πολιτικής, αλλά τα επί μέρους, τα οποία αφορούν στην πραγματική οικονομία, στα ζητήματα που θα επηρεάσουν την καθημερινότητα των πολιτών του νέου κράτους.

Απαραίτητο το σωστό πλαίσιο
Τεχνοκράτες που έχουν καλή γνώση του τι γίνεται στις συνομιλίες για το Κυπριακό, μιλώντας στον «Ρεπόρτερ», τόνισαν ότι όλα όσα αφορούν στην οικονομία θα εξαρτηθούν από το τι λύση θα συμφωνηθεί στο τέλος. «Εάν η λύση ακολουθεί κάποιους σωστούς κανόνες, τότε στο τέλος μπορεί να μην είναι ιδιαίτερα δαπανηρή. Η κακή λύση, όμως, μπορεί να μην είναι βιώσιμη. Σε συνθήκες καλής λύσης, θα δημιουργηθούν δυνατότητες ανάπτυξης, διότι ο βορράς είναι πολύ υπανάπτυκτος, πράγμα που σημαίνει ότι δημιουργούνται μεγάλες δυνατότητες. Γι’ αυτό και επιμένουμε ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό να υπάρχει σωστό πλαίσιο. Δεν υπάρχει και πολύ περιθώριο για πολιτικές αποφάσεις χωρίς να ληφθούν υπόψη και τα νούμερα της οικονομίας», ανέφερε στην εφημερίδα μας τεχνοκράτης που εμπλέκεται στα οικονομικά της λύσης, τονίζοντας ταυτόχρονα ότι επειδή είναι πολύ μικρό το μέγεθος της οικονομίας του νησιού, δεν θα πρέπει να έχει μεταβατικές ρυθμίσεις, γιατί δεν θα αντέξει η οικονομία, θα καταστεί μη βιώσιμη. Ερωτηθείς για το κόστος της λύσης, απάντησε ότι από τη στιγμή που δεν υπάρχει ενώπιόν μας ένα σχέδιο λύσης, δεν μπορεί κάποιος να υπολογίσει και το κόστος της συμφωνίας αυτής. «Αυτό που μπορούμε να κάνουμε, είναι να εντοπίσουμε εκείνους τους τομείς που δυνητικά και ανάλογα με την τελική συμφωνία θα προκαλέσουν κόστος», πρόσθεσε.

Τρέχουν για εναρμόνιση
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εργάζεται εντατικά στα της εναρμόνισης των κατεχομένων με το κοινοτικό κεκτημένο και στις προσπάθειες αυτές συμμετέχουν και Ελληνοκύπριοι. «Στα ζητήματα εναρμόνισης υπάρχει μεγάλος όγκος εργασίας. Η τουρκοκυπριακή κοινότητα θα πρέπει να δουλέψει πάρα πολύ σκληρά για να είναι σε θέση να εφαρμόσει το κοινοτικό κεκτημένο. Και έχει το πλεονέκτημα ότι έχει ήδη εφαρμοστεί στις ελεύθερες περιοχές, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα βοηθήσει πολύ στο θέμα αυτό», ανέφερε στον «Ρεπόρτερ» πολιτικός με εμπλοκή στις εν λόγω διαδικασίες.

Χρέος - φάντασμα
Σε ό,τι αφορά τα δημοσιονομικά μεγέθη των δύο πλευρών, η ελληνοκυπριακή κοινότητα έχει αυτή τη στιγμή ένα μεγάλο χρέος αλλά δημοσιονομικά έχει νοικοκυρευτεί. Η τουρκοκυπριακή κοινότητα έχει ένα μεγάλο χρέος στα χαρτιά. Είναι δανεικά κι αγύριστα από την Τουρκία, τα οποία όμως γράφονται σε ένα δεφτέρι και στις συζητήσεις για το Κυπριακό εμφανίζονται. «Είναι μερικά δισεκατομμύρια, τα οποία μπορεί να διαγράψει η Τουρκία, αλλά θα μείνουν μετά ως δημοσιονομικό έλλειμμα. Γι’ αυτό και την πρώτη περίοδο μετά τη λύση, για κάποια χρόνια θα πρέπει να καταβάλλεται προσπάθεια να μειωθεί αυτό το έλλειμμα», εξήγησε τεχνοκράτης που ασχολείται με τα δημοσιονομικά των δύο πλευρών στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό.

Άλλο Γερμανία, άλλο Κύπρος
Η εμπειρία της επανένωσης της Γερμανίας δείχνει το πώς και πόσο γρήγορα επιτυγχάνεται η σύγκλιση δύο οικονομιών, ανέφερε ο ίδιος τεχνοκράτης. Στην Κύπρο έχουμε διαφορετικά κοινωνικά συστήματα και υπάρχει μεγάλη ανησυχία για το συνταξιοδοτικό και τα θέματα υγείας. «Εάν προσπαθήσουμε να ενοποιήσουμε τα δύο συστήματα από την πρώτη ημέρα, θα είναι τεράστιο το κόστος. Διότι οι Τουρκοκύπριοι έχουν πολύ μεγάλα προβλήματα στα θέματα συντάξεων και υγείας. Στην ελληνοκυπριακή κοινότητα, λόγω Τρόικας, έχουν ληφθεί μέτρα, έχουν αυξηθεί οι εισφορές και έχουν μειωθεί τα ωφελήματα. Το αναφέρω, επειδή όταν οι Γερμανοί αποφάσισαν ότι από την πρώτη ημέρα θα υπήρχε απόλυτη σύγκλιση, τότε το κόστος εκτοξεύθηκε. Αυτό δεν θα πρέπει να γίνει στην Κύπρο, γιατί δεν είμαστε Γερμανία, δεν έχουμε αυτά τα ποσά», εξήγησε.

Οικονομία και παραοικονομία
Η οικονομία των κατεχομένων στηρίζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στην Τουρκία – λαμβάνουν κάθε μήνα επιταγή για μισθούς, συντάξεις και αναπτυξιακά έργα. Δημοσιονομικά είναι μη βιώσιμο το βόρειο τμήμα του νησιού, αφού περίπου ο μισός του προϋπολογισμός είναι βοήθεια από την Τουρκία. Ο «δημόσιος» τομέας των κατεχομένων είναι διπλάσιος από το Δημόσιο των ελεύθερων περιοχών, κατ’ αναλογία πληθυσμού. Η οικονομία της τουρκοκυπριακής κοινότητας στηρίζεται στον τουρισμό (το 80% περίπου είναι Τούρκοι τουρίστες) και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (μουσουλμάνοι φοιτητές, οι περισσότεροι Τούρκοι). Αίνιγμα αποτελεί η παραοικονομία των κατεχομένων. Μία από τις κύριες πηγές εσόδων των κατεχομένων προέρχεται από τη λειτουργία των 30 περίπου καζίνων, τα οποία αποφέρουν στο ψευδοκράτος τεράστια εισοδήματα. Όλα σχεδόν τα καζίνα ανήκουν σε Τούρκους επιχειρηματίες, οι οποίοι εργοδοτούν στην πλειοψηφία έποικους ή Τούρκους υπηκόους.

Άγνωστος Χ οι τράπεζες
Αναφορικά με την κατάσταση των τραπεζών στα κατεχόμενα (30% είναι τουρκικές), τα στοιχεία που είναι γνωστά δείχνουν ότι δεν αντιμετωπίζουν τα προβλήματα που αντιμετώπισε πρόσφατα το δικό μας χρηματοπιστωτικό σύστημα, δηλαδή ότι έχουν αρκετά κεφάλαια. Δεν φαίνεται να έχουν δώσει τεράστια οικιστικά και καταναλωτικά δάνεια, ωστόσο υπάρχει υποψία για ξέπλυμα χρήματος. Επίσης, οι τράπεζες των κατεχομένων έχουν δανείσει την «κυβέρνηση» και πολλούς «δημόσιους» οργανισμούς, και δεν υπάρχει πρόσβαση σε αυτά τα νούμερα (υπολογίζεται ότι και αυτά είναι δανεικά κι αγύριστα). Σημαντικό ζήτημα είναι και το θέμα της μετάβασης των κατεχομένων από την τουρκική λίρα στο ευρώ. Για παράδειγμα, η τουρκική λίρα έχει μεγάλες διακυμάνσεις λόγω αβεβαιότητας, γι’ αυτό και τα επιτόκια είναι ψηλά. Με την αλλαγή σε ευρώ, ο δανεισμός θα είναι φθηνός, και χρειάζεται προσοχή για να μη γίνουν τα ίδια λάθη που έγιναν στην ελληνοκυπριακή πλευρά.

Τα νούμερα στα κατεχόμενα
Στα 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ (8 δις τουρκικές λίρες) ανέρχεται το λεγόμενο «δημόσιο» χρέος των κατεχομένων. Ο «προϋπολογισμός» των κατεχομένων για το 2016 ανέρχεται στο 1,6 δις ευρώ ενώ το 80% του «προϋπολογισμού» καλύπτει τον δημόσιο τομέα. Το ποσοστό της ανεργίας στα κατεχόμενα προσεγγίζει το 3,8%.

Το συνολικό ποσό εισαγωγών αγγίζει το 1,6 δις ευρώ. Σε ποσοστά, το 60% των εξαγωγών είναι προς την Τουρκία και το 40% προς τον υπόλοιπο κόσμο. Το συνολικό ποσό εξαγωγών ανέρχεται στα 130 εκατομμύρια ευρώ. 50% των εξαγωγών είναι προς την Τουρκία, 45% προς τη Μέση Ανατολή και 5% προς ευρωπαϊκές αγορές. Το "Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν" ανέρχεται στα 5 δις ευρώ και το κατά κεφαλήν εισόδημα στις  11,000 ευρώ.

Ο ιδιωτικός τομέας δραστηριοποιείται κυρίως στους τομείς των Υπηρεσιών και της ανώτατης εκπαίδευσης καθώς η οικονομία των κατεχομένων είναι «τυπική νησιώτικη οικονομία», ενώ ο τουρισμός και η εκπαίδευση συνεισφέρουν κατά 73% στο "ΑΕΠ", δήλωσε στον Reporter ο πρόεδρος του Τ/κ επιμελητηρίου Φικρί Τορός. Το χρέος των κατεχομένων προς την Τουρκία ανέρχεται περίπου στα 8 δις ευρώ.