Αναζητούνται 15 – 20 δισεκατομμύρια για το περιουσιακό

Κυρίαρχο στοιχείο που ανέδειξαν όλοι οι συνομιλητές μας είναι το κόστος των αποζημιώσεων που θα καταβληθούν για τη διευθέτηση της πτυχής του περιουσιακού και κυρίως το ποιος θα τις πληρώσει. Για να υπολογιστεί κάτι τέτοιο, θα πρέπει ασφαλώς να συζητηθεί η πτυχή του εδαφικού, ώστε να γνωρίζουμε τον αριθμό των περιουσιών που δεν θα επιστραφούν και κατά συνέπεια θα πρέπει να αποζημιωθούν. Από εκεί και πέρα, θα πρέπει να απαντηθεί ένα άλλο σοβαρό ερώτημα, στο οποίο επίσης υπάρχει διαφορά μεταξύ των δύο πλευρών: Οι αξίες βάσει ποιας εκτίμησης θα υπολογιστούν;
 
Σύμφωνα με στοιχεία του Κτηματολογίου της Κυπριακής Δημοκρατίας, η έκταση της γης Ελληνοκυπρίων ιδιοκτητών που κρατείται στα κατεχόμενα ανέρχεται στο 1,4 εκατομμύριο σκάλες, που με σημερινές τιμές υπολογίζεται στα 46,184 δισεκατομμύρια ευρώ. Η γη που ανήκει σε Τουρκοκύπριους στις ελεύθερες περιοχές ανέρχεται στις 413 χιλιάδες σκάλες, που με τιμές 2015 ανέχεται στα 5,2 δισεκατομμύρια ευρώ. Για να υπολογιστεί το ποσό των αποζημιώσεων που θα απαιτηθούν θα πρέπει να γνωρίζουμε τις εδαφικές αναπροσαρμογές που θα συμφωνηθούν, εάν βεβαίως υπάρξει κατάληξη. Με βάση τις εδαφικές αναπροσαρμογές του τελικού Σχεδίου Ανάν, η έκταση της ε/κ περιουσίας που δόθηκε για επιστροφή στο ε/κ συνιστών κρατίδιο έφθανε τις 366.000 σκάλες, που με σημερινές τιμές υπολογίζεται στα 25,015 δισεκατομμύρια ευρώ, δηλαδή αντιστοιχεί στο 54% της αξίας των ε/κ περιουσιών που βρίσκονται στα κατεχόμενα. Η μεγάλη αξία της γης, παρά τη μικρή έκταση, οφείλεται στο γεγονός ότι με βάση τις εδαφικές αναπροσαρμογές του 2004 η επιστροφή αφορούσε εκτάσεις όλης της κωμόπολης της Μόρφου, της μεγαλύτερης περιοχής της Αμμοχώστου και των Βαρωσίων και μέρος της κατεχόμενης Λευκωσίας. Στη βάση του σεναρίου ότι η όποια συμφωνία θα πλησιάζει τις εδαφικές αναπροσαρμογές του 2004, προκύπτει ότι η αξία των αποζημιώσεων που θα πρέπει να καταβληθούν σε Ε/κ ιδιοκτήτες κυμαίνεται μεταξύ 15 και 20 δισεκατομμυρίων ευρώ. Στο υποθετικό σενάριο ότι θα υπάρξει και ανταλλαγή με τ/κ περιουσίες, η αξία των οποίων ανέρχεται σε 5 δισεκατομμύρια, τότε υπάρχει μια διαφορά που κυμαίνεται από 10 μέχρι 15 δισεκατομμύρια ευρώ. «Το μεγάλο ερώτημα παραμένει ποιος θα καταβάλει το κόστος των αποζημιώσεων», σημειώνει ο τέως υπουργός Οικονομικών, Μιχάλης Σαρρής, που δεν δέχεται την εκτίμηση ότι η οικονομία από μόνη της θα δώσει λύσεις στο περιουσιακό. «Από κάπου θα πρέπει να δοθούν τα χρήματα και σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να φορτωθούν στο ομοσπονδιακό κράτος», κατέληξε. Επ’ αυτού συμφωνεί και ο οικονομολόγος Κώστας Αποστολίδης, συντάκτης επικαιροποιημένης μελέτης για το περιουσιακό, από την οποία αντλήσαμε στοιχεία. «Το ζήτημα είναι να καταβάλεις αποζημιώσεις χωρίς να φορτώσεις το κόστος στο κράτος, διότι αν το φορτώσεις στο κράτος η χρεοκοπία είναι αναπόφευκτη», υποστηρίζει ο κ. Αποστολίδης. Από την πλευρά του, ο πρώην Πρόεδρος Γιώργος Βασιλείου υποστηρίζει ότι μια λύση μπορεί να δοθεί μέσα από την έκδοση ομολόγου του ομοσπονδιακού κράτους, που θα είναι πληρωτέο στη λήξη του σε μερικά χρόνια. Σύμφωνα με πληροφορίες μας, η πρόταση αυτή δεν προκρίνεται από την ε/κ πλευρά γιατί θεωρείται ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει σαν κίνητρο για έγκριση πιθανής συμφωνίας. «Τα σημερινά δεδομένα είναι εντελώς διαφορετικά από την εικόνα που επικρατούσε το 2004», σημειώνει στέλεχος του κυβερνώντος κόμματος, που εκτιμά ότι η δική μας πλευρά θα επιδιώξει ρυθμίσεις που θα δίνουν άμεσες λύσεις και δεν θα παραπέμπουν σε βάθος χρόνου. Εξάλλου, θέση της ε/κ πλευράς και του ιδίου του Προέδρου Αναστασιάδη είναι όπως η εφαρμογή της λύσης (χρονοδιαγράμματα επιστροφής, εδαφική αναπροσαρμογή κλπ.) είναι άμεση και όχι σε βάθος χρόνου, όπως προέβλεπε το Σχέδιο Ανάν.
 
«Μπουμ» στην ανάπτυξη
Ένα στοιχείο το οποίο ήγειραν όλοι οι συνομιλητές μας είναι τα οφέλη που θα προκύψουν από την ανάπτυξη που θα προκαλέσει η επιστροφή εδαφών και η μετακίνηση πληθυσμού. Κανένας δεν αμφιβάλλει ότι η εκτέλεση έργων κοινής ωφελείας και η ανέγερση στέγης για χιλιάδες ανθρώπους (και στις δύο περιοχές) θα μετατρέψουν την Κύπρο σε ένα τεράστιο εργοτάξιο, το οποίο θα απορροφήσει τεράστιο εργατικό δυναμικό. Και σ’ αυτή όμως την πτυχή το ερώτημα είναι ποιος θα πληρώσει το τιμολόγιο. Μια λύση είναι η δωρεά χρημάτων από τρίτες χώρες, κάτι το οποίο η δική μας πλευρά αντικρίζει με επιφύλαξη, αφού δεν παρατηρείται ιδιαίτερη ανταπόκριση. Μια άλλη λύση είναι ο χαμηλότοκος δανεισμός του ομοσπονδιακού κράτους και των κρατιδίων από ευρωπαϊκά και άλλα προγράμματα.
 

Το περιουσιακό με αριθμούς
 
Ελληνοκυπριακές περιουσίες στα κατεχόμενα
Ιδιωτικά τεμάχια: 1.405.235 σκάλες
Εκκλησία: 58.147 σκάλες
 
ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΚΤΑΣΗ: 1.463.382 σκάλες
Αξία σε τιμές 1974: 3,235 δισ. ευρώ (1,892 δισ. λίρες)
ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΑΞΙΑ: 46,184 δισ. ευρώ
  
Τουρκοκυπριακές περιουσίες στις ελεύθερες περιοχές
 
Ιδιωτικά και άλλα τεμάχια γης: 413.177 σκάλες
Αξία σε τιμές 1974: 153 εκατ. ευρώ (89 εκατ. λίρες)
ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΑΞΙΑ: 5,2 δισ. ευρώ
 
 
  
*Πηγές: Κώστας Αποστολίδης, Αρχείο Τμήματος Κτηματολογίου, Γραφείο Προγραμματισμού