Τελικά «πάει καλά» ή όχι η οικονομία;

13:26 - 11 Δεκεμβρίου 2015

ΤΟΠΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Καλά κρατεί η διαμάχη μεταξύ των υποστηρικτών και των διαφωνούντων με την οικονομική πολιτική, την οποία εφαρμόζει η κυβέρνηση.

Δύο οικονομολόγοι με εκ διαμέτρου αντίθετες αντιλήψεις και «φιλοσοφίες» επί της οικονομίας απαντούν σε επτά κοινές ερωτήσεις, που αφορούν, μεταξύ άλλων, τον τραπεζικό τομέα, την οικονομική κατάσταση του τόπου και των πολιτών καθώς και το κυπριακό.

Πρόκειται για τους οικονομολόγους Μάριο Λουκά και Άννα θεολόγου.

1. Κινείται σε σωστή βάση η ανακεφαλαιοποίηση και εξυγίανση των τραπεζών;

Μάριος Λουκά: Θεωρώ ότι έγιναν τεράστια βήματα προόδου από το Μάρτιο του 2013, όταν ο τραπεζικός τομέας βρέθηκε προ της κατάρρευσης, μέχρι σήμερα. Οι κυπριακές τράπεζες κατάφεραν να προσελκύσουν σημαντικά ξένα κεφάλαια και να πετύχουν την ανακεφαλαιοποίησή τους. Η εξυγίανση προχωρεί με γοργούς ρυθμούς και υπάρχει σημαντική βελτίωση στην αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες.

Άννα Θεολόγου: Η εξυγίανση τους δεν πρέπει να γίνεται μόνο μέσω της ανακεφαλαιοποίησης. Πλέον δυστυχώς από 1/1/16 θα μπορούν να συμβάλλουν εξ ιδίων κεφαλαίων ανά πάσα στιγμή χρειάζονται κεφαλαιακή επάρκεια, έστω και αν έχουν συμβάλει οι ίδιοι οι μέτοχοι. Όμως πέραν αυτού η εξυγίανση των τραπεζών θα πρέπει να γίνει και με την αλλαγή στην εταιρική νοοτροπία τους, στη εξεύρεση βιώσιμων λύσεων στους πελάτες ώστε αυτοί με την σειρά τους να εμπιστευτούν και πάλι το σύστημα, όσο δύσκολο και αν φαντάζει.

2. Παραμένουν όμως υψηλά τα ποσοστά των Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια(ΜΕΔ). Πώς θα επιτευχθεί μείωση;

Μάριος Λουκά: Έχει, πιστεύω, διαμορφωθεί το κατάλληλο πλαίσιο για την αντιμετώπιση των ΜΕΔ, από την ΚΤ και τις τράπεζες σε συνεργασία με την κυβέρνηση και τη βουλή με αποτέλεσμα τους τελευταίους κυρίως μήνες να καταγράφεται μια σημαντική μείωση, η οποία όμως, εξ αιτίας του τρόπου ορισμού των ΜΕΔ, θα φανεί πιο ξεκάθαρα τους επόμενους μήνες .

Άννα Θεολόγου: Παραμένουν ψηλά τα ΜΕΔ και ένας από τους λόγους, που συμβαίνει αυτό πιστεύω, είναι ότι οι οδηγίες που έχουν δοθεί για να διορθωθεί το τεράστιο αυτό πρόβλημα είναι λάθος. Οι τράπεζες, παρά τα όσα έχουν με τις πράξεις τους στοιχίσει στον τόπο, συνεχίζουν να διογκώνουν και να παρατείνουν το πρόβλημα διότι έχουν ως μοναδικό στόχο την κερδοφορία τους. Δεν τους αδικώ όμως, διότι είναι ιδιωτικοί οργανισμοί που δουλεύουν για το κέρδος, το πρόβλημα είναι ότι έχουμε νομοθετήσει υπέρ αυτών των ιδιωτών και όχι υπέρ του υπερ-δανεισμένου και κατά-δυναστευμένου λαού. Δεν έχουν συμβάλει το παραμικρό για να δημιουργήσουν σωστή εταιρική νοοτροπία απέναντι στους πελάτες τους και να αντιληφθούν ότι όταν ο πελάτης είναι καλή θέση θα βοηθηθούν και οι ίδιες οι τράπεζες, έστω και με μια μείωση στα κέρδη τους ή ένα πιο ρεαλιστικό υπολογισμό των προσδοκώμενων εσόδων τους. Δυστυχώς όμως αντιμετωπίζουμε και την έλλειψη επιβράβευσης της συνέπεια των δανειοληπτών από τις τράπεζες, κάτι που θα λειτουργούσε θετικά στην υφιστάμενη κατάσταση.

3. Γίνεται συχνά λόγος για «ανάκαμψη». Ανάκαμψη, όμως, πώς; (Χαμηλοί μισθοί, ανεργία, μετανάστευση εργατικού δυναμικού κλπ).

Μάριος Λουκά: Ήδη έχουμε αφήσει πίσω τους αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης και καταγράφεται αυτή τη στιγμή μεγέθυνση του ΑΕΠ πέραν του 1%. Ο ρυθμός αυτός ανάπτυξης έχει επιτευχθεί ακριβώς επειδή η κυπριακή οικονομία από το 2013 και μετά άρχισε να μπαίνει πάνω σε μια εντελώς νέα βάση ορθολογιστικών διαρθρωτικών αλλαγών και ταχύτατης δημοσιονομικής εξυγίανσης. Τέθηκαν έτσι τα θεμέλια για την περαιτέρω ενδυνάμωση της οικονομικής δραστηριότητας και τη μείωση των ποσοστών ανεργίας σε φυσιολογικά επίπεδα. Δεν λέω βέβαια ότι ο υφιστάμενος ρυθμός ανάπτυξης είναι ικανοποιητικός και ότι πρέπει να εφησυχάζουμε. Αυτό που λέω είναι ότι σε σχέση με τα προβλήματα που είχαμε και την κρίση που περάσαμε, μπήκαμε σε μια σωστή πορεία και μάλιστα γρηγορότερα και με καλύτερα αποτελέσματα από ό,τι προέβλεπε η ίδια η τρόικα. Πρέπει να κατανοήσουμε επίσης πως δεν θα μπορούσαμε να μεταβούμε απευθείας από τον πάτο της ύφεσης που δημιούργησε η κρίση και τα συσσωρευμένα λάθη του παρελθόντος σε ένα υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης προτού αντιμετωπίσουμε αποφασιστικά τα προβλήματα και τις ανισοσκέλειες που ταλάνιζαν την κυπριακή οικονομία. Για παράδειγμα, όταν θέλεις να κτίσεις μια πολυώροφη οικοδομή δεν μπορείς να πεταχτείς στον τελευταίο όροφο από την αρχή. Αντίθετα, σκάβεις αρχικά ακόμα και κάτω από τη γη για να μπουν τα γερά θεμέλια. Τώρα που μπήκαν τα θεμέλια, ήδη αρχίσαμε ως οικονομία να ανεβαίνουμε και θα ανέβουμε ακόμη περισσότερο. Η θετική πορεία επιβεβαιώνεται και από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης με τις συνεχείς αναβαθμίσεις της χώρας μας αλλά και από την επιτυχή έξοδο τις Κύπρου στις διεθνείς αγορές κρατικών ομολόγων. Η ορθή αυτή πορεία πρέπει να συνεχιστεί και να μην ενδώσουμε σε καμία περίπτωση στη λαϊκίστικη νοοτροπία, που προκάλεσε όλη αυτή την οικονομική καταστροφή στο παρελθόν.

Άννα Θεολόγου: Η ανάκαμψη δεν έρχεται από μόνη της, ούτε έρχεται με το να νομίζουμε ότι βοηθώντας τις προβληματικές τράπεζες θα ανακάμψει η οικονομία. Καταρχάς θα έπρεπε εφόσον λαμβάνουν κρατικά κεφάλαια να αποκτά το κράτος λέγειν στην διαχείριση τους, δηλαδή ως ένα βαθμό συμμετοχή του κράτους στις κινήσεις τους. Μόνο με την διοχέτευση ρευστότητας στην αγορά θα υπάρξει ανάκαμψη και η διοχέτευση έρχεται μέσω είτε των τραπεζών είτε της κοινωνικής πολιτικής τους κράτους. Την κοινωνική πολιτική την έχουμε κλείσει στο τελευταίο συρτάρι των μνημονίων και μας απομένει η καλή θέληση των τραπεζών να γυρίσουν την οικονομία. Όμως μια κοινωνία υπερχρεωμένη δεν μπορεί να αυξήσει την ζήτηση για νέο δανεισμό προσθέτοντας και τα αυστηρότατα κριτήρια που χρειάζονται πλέον οι τράπεζες για να δανειοδοτήσουν. Άρα επιστρέφουμε και πάλι στην αρχή, η αμέριστη βοήθεια στις τράπεζες δεν θα βοηθήσει την οικονομία διότι η αιτία του προβλήματος είναι η ρευστότητα στην αγορά.

4. Πιστεύεις ότι η Κύπρος θα επανέλθει στα προ της κρίσης επίπεδα;

Μάριος Λουκά: Αυτό θα πάρει κάποια χρόνια, αλλά αν η ορθολογιστική πορεία εξυγίανσης της κυπριακής οικονομίας συνεχιστεί , τότε σημαίνει ότι το βιοτικό επίπεδο μακροπρόθεσμα θα ανέβει σημαντικά. Με μια όμως μεγάλη διαφορά από το παρελθόν: το νέο ψηλό βιοτικό επίπεδο θα βασίζεται στη βιώσιμη ανάπτυξη και όχι στις διάφορες φούσκες, τις αλόγιστες δημοσιονομικές σπατάλες, τη διαφθορά, τη διαπλοκή και τον άκρατο δανεισμό. Έτσι δεν θα κινδυνεύει να καταρρεύσει σαν χάρτινος πύργος, όπως έγινε στο παρελθόν.

Άννα Θεολόγου: Το βιοτικό επίπεδο θα επανέλθει στα προ της κρίσης επίπεδα σίγουρα. Το ζήτημα όμως δεν είναι αν θα επανέλθει αλλά το πότε θα επανέλθει, πόσο καιρό θα μας πάρει να επιστρέψουμε στα ψηλά επίπεδα βιοτικού επιπέδου που διατηρούσαμε γύρω στο 2007-2008. Γνωρίζουμε ότι η οικονομική μεγέθυνση που συμβάλλει στην αύξηση του βιοτικού επιπέδου, έρχεται με την διοχέτευση δαπανών και τους ελλειμματικούς προϋπολογισμούς. Κάτω όμως από τα μνημονιακά δεδομένα που θα έχουμε για τα επόμενα χρόνια, μέχρι την τελική αποπληρωμή των ποσών που έχουμε δανειστεί, θα χρειαστεί γύρω στα 16 χρόνια να επανέλθουμε στα οικονομικά επίπεδα του 2008, δηλαδή το 2031 θα είμαστε στα επίπεδα του 2008, με 23 χρόνια νεκρά στην παραγωγή και πρόοδο της οικονομίας μας.

5. Προβλέπετε μείωση της ανεργίας;

Μάριος Λουκά: Ασφαλώς και θα υπάρξει μείωση της ανεργίας από τα ιστορικά ψηλά επίπεδα που βρέθηκε με την βαθιά ύφεση που πέρασε η χώρα, νοουμένου ότι συνεχίζεται χωρίς παλινδρομήσεις η προσήλωση προς τη δημοσιονομική εξυγίανση και τις απαραίτητες διαρθρωτικές αλλαγές, μέχρι την πλήρη εξυγίανση της οικονομίας. Ήδη έχουν παρατηρηθεί τα πρώτα σημάδια μείωσης της ανεργίας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ο μόνος τρόπος για να μειωθεί αποτελεσματικά και βιώσιμα η ανεργία είναι η επιτάχυνση του ρυθμού ανάπτυξης της πραγματικής οικονομίας, του ιδιωτικού κυρίως τομέα στον οποίο η αύξηση της απασχόλησης δεν επιβαρύνει αλλά αντίθετα βοηθά στη σμίκρυνση των δημοσιονομικών ανισοσκελειών και ελαφρύνει τον φορολογούμενο πολίτη. Γι αυτό και είναι απαραίτητη η περεταίρω ενίσχυση της αποδοτικότητας και του δυναμισμού της οικονομίας και η στήριξή της ιδιωτικής πρωτοβουλίας μακριά από στρεβλώσεις, αντιπαραγωγικούς κρατικούς παρεμβατισμούς και αλόγιστες κρατικές δαπάνες που προκαλούν ασφυξία στο φορολογούμενο πολίτη.

Άννα θεολόγου: Μείωση στην ανεργία θα επέλθει όταν αποσυμπιεστεί ο ιδιωτικός τομέας, όταν επιτέλους αντιληφθούμε ότι ο πνεύμονας της οικονομίας μας έχει κυριολεκτικά στραγγαλιστεί από τις φορολογίες, τις εισφορές και την ελλειμματική ρευστότητα τότε και μόνο τότε θα μειωθεί η ανεργία. Δυστυχώς κινδυνεύουμε να χαρακτηρίσουμε πλέον την ανεργία ως χρόνια. Πλέον με τα νέα ευρωπαϊκά δεδομένα που θέλουν να επιβάλουν ένα ενιαίο εύρος το εταιρικό φόρο της τάξης του 14-18% αντιλαμβάνεστε πόσο πολύ θα επηρεάσει τον υφιστάμενο ιδιωτικό τομέα και τις ξένες εταιρείες, που εδράζονται στην Κύπρο.

6. Συμφωνείτε ή διαφωνείτε ότι το κράτος ως κοινωνικός φορέας πρέπει να έχει αδεία άσκησης έλεγχου επί των ιδιωτικών ενεργειών για προάσπιση του συμφέροντος της χώρας και της κοινωνίας;

Μάριος Λουκά: Καταρχήν μια διευκρίνηση: άλλο αναρχία και άλλο ελεύθερη οικονομία. Όταν μιλώ για περιορισμό του κρατικού παρεμβατισμού και της αλόγιστης κρατικής σπατάλης είναι ακριβώς για να μπορεί το κράτος να διαθέτει τους πόρους σε αυτούς που πραγματικά έχουν ανάγκη από κρατική στήριξη, να διαθέτει πόρους στην ασφάλεια των πολιτών του, να διαθέτει πόρους για τη διατήρηση του νόμου και της τάξης. Σε ότι δε αφορά τις πιθανές αδικίες, στις οποίες αναφέρεται η ερώτησή σας, δεν πιστεύω πως ακόμα και αν ή όταν παρατηρούνται μπορούν να διατηρούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Και ασφαλώς δεν θα λυθούν με κρατικούς ή συντεχνιακούς παρεμβατισμούς ή ετσιθελισμούς είτε από τη μια είτε από την άλλη πλευρά(εργοδοτών και εργαζομένων). Οι αδικίες αυτές αίρονται με την άνοδο της παραγωγικότητας και του ρυθμού ανάπτυξης, συνθήκες που αναπόφευκτα καθιστούν τις ιδιωτικές επιχειρήσεις πιο κερδοφόρες και προσφέρουν τα κατάλληλα κίνητρα για επιβράβευση και όχι «τιμωρία» των εργαζομένων. Σε καμία επιχείρηση και σε κανένα εργοδότη σε μια πραγματικά ελεύθερη ανταγωνιστική οικονομία που ευημερεί και σε μια επιχείρηση που κερδοφορεί δεν συμφέρει η αδικία εις βάρος των εργαζομένων τους, η οποία το μόνο που θα προκαλέσει είναι η απώλεια προς άλλες επιχειρήσεις των πιο παραγωγικών υπαλλήλων, οι όποιοι ευθύνονται για τη αύξηση του πλούτου της ίδιας της επιχείρησης, στην οποία εργοδοτούνται. Επομένως για μένα, δεν υφίσταται καν σε μεγάλο βαθμό η ανησυχία, στην οποία αναφέρεστε. Αν ευημερεί μια επιχείρηση θα ευημερούν και οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι. Αν δεν πάει καλά, τότε υποφέρουν όλοι αλλά και πάλιν δεν πρόκειται για θέμα αδικίας αλλά απλώς αποτυχίας μιας επιχείρησης, την οποία καμία υποχρέωση δεν έχει να διασώζει το κράτος. Το οποίο δεν είναι τίποτε άλλο υπενθυμίζω από την τσέπη του φορολογούμενου πολίτη. Αυτό το τελευταίο, πολύς κόσμος δυστυχώς το ξεχνά αλλά το αντιλαμβάνεται όταν έρχεται η ώρα να πληρώσει αυξημένους φόρους για τις αποτυχίες άλλων.

Άννα Θεολόγου: Ως κοινωνικός φορέας πρέπει να παρεμβαίνει όταν διαταράσσεται ο υγιής ανταγωνισμός σε οποιονδήποτε τομέα της αγοράς. Έχουμε παρακολουθήσει αμέτρητες φορές την ελλιπή διαχείριση των στρεβλώσεων στις τιμές κάποιων προϊόντων, στην δημιουργία ολιγοπωλίων που είναι πάντα προς την ζημιά του καταναλωτή, στην μεροληπτική στάση που παίρνει το κράτος απέναντι σε μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες λιανικού εμπορίου. Όλα αυτά πρέπει να ελέγχονται συνέχεια, ώστε να διατηρείται η ευημερία και ο πλούτος του καταναλωτή.

7. Πιστεύετε ότι μια ενδεχόμενη λύση του κυπριακού θα επενεργήσει θετικά ή αρνητικά για την οικονομία του τόπου;

Μάριος Λουκά: Δεν υπάρχει οτιδήποτε πιο ελπιδοφόρο για την οικονομία της χώρας από μια ενδεχόμενη λύση του Κυπριακού. Η επανένωση της Κύπρου θα αυξήσει απεριόριστα τις οικονομικές προοπτικές της Κύπρου αφού θα αρθούν μεταξύ άλλων όλοι περιορισμοί που υφίστανται σήμερα για οικονομικές συνεργασίες με μια οικονομία των 70 εκατ (την Τουρκική). Η Κύπρος, η Ελλάδα και η Τουρκία θα μπορούν πλέον να συνεργάζονται στον οικονομικό τομέα με βάση τις πραγματικές οικονομικές ευκαιρίες, που θα ανοίγονται και χωρίς τα σημερινά πολιτικά εμπόδια. Η ανοικοδόμηση της Αμμοχώστου θα προσφέρει επίσης ανεπανάληπτες ευκαιρίες για συνολική στην ουσία ανοικοδόμηση ολόκληρης της οικονομίας του τόπου.

Άννα Θεολόγου: Όλοι ευχόμαστε να επέλθει η πολυπόθητη λύση του Κυπριακού, όμως κάτω από ποια δεδομένα θα επέλθει ώστε να μπορούμε να μιλούμε για την θετική πορεία στην οικονομία δεν γνωρίζουμε. Γνωρίζουμε όμως τα σημερινά δεδομένα της Κυπριακής Οικονομίας, ψηλή ανεργία, μειωμένο κατά κεφαλήν προϊόν, ψηλό δημόσιο χρέος. Εάν ήμασταν σε καλύτερη κατάσταση, η οικονομία θα μπορούσε να απορροφήσει οποιουσδήποτε αρνητικούς κραδασμούς μπορούσε να επιφέρει η λύση. Όμως δυστυχώς, κάτω από τα σημερινά δεδομένα δεν μπορούμε να παραβλέπουμε ότι θα μας δημιουργήσει μεγαλύτερο πρόβλημα. Παραδείγματος χάριν, η ραγδαία αύξηση του πληθυσμού που θα επέλθει με την ενσωμάτωση στους δείκτες της κοινότητας των Τουρκοκυπρίων, θα μειώσει περισσότερο το κατά κεφαλήν εισόδημα, που είναι ο δείκτης ευημερίας των πολιτών, η ψηλή ανεργία που αντιμετωπίζουν και στα κατεχόμενα δεν θα βοηθήσει την συνολική εικόνα για την ανεργία και άρα κατ’ επέκταση δεν θα μπορούμε να αποπληρώσουμε το υφιστάμενο δημόσιο χρέος. Εάν παρ‘ ελπίδα καταφέρουμε να διατηρήσουμε κρατικούς τους ενεργειακούς μας πόρους έχει καλώς, όμως γνωρίζουμε πολύ καλά ότι στα θέματα ενέργειας τα συμφέροντα είναι τεράστια και δεν μας αφήσουν έτσι εύκολα να απολαύσουμε ολοκληρωτικά τους πόρους μας. Θα πρέπει να παρουσιαστεί μια ολοκληρωμένη μελέτη βιωσιμότητας της λύσης από οικονομικής άποψης, ώστε να μπορούμε να πούμε τεκμηριωμένα εάν είναι προς όφελος ή όχι της οικονομίας του τόπου την δεδομένη στιγμή.

Follow @AthanasiouTh

Τελικά «πάει καλά» ή όχι η οικονομία;

Ροη Ειδησεων

Διαμέρισμα 2 υπνοδ. στη Λάρνακα

Εξοχική κατοικία 3ων υπνοδ. στο Παραλίμνι

Διαμέρισμα 3ων υπνοδ. στο Στρόβολο

Διαμέρισμα 1 υπνοδ. στο Γέρι

Δειτε Επισης