Ο «ΡΕΠΟΡΤΕΡ» στον κόσμο των Κυπρίων γκραφιτάδων

   «Υπάρχει μια λεπτή γραμμή που διαχωρίζει την τέχνη από το βανδαλισμό, μπορείς να καταστρέψεις ή να δημιουργήσεις ένα έργο τέχνης. Είναι τρόπος έκφρασης, τρόπος ζωής». Αυτό είναι το γκράφιτι (graffiti), η τέχνη του δρόμου, σύμφωνα με τον Paparazzi τον γκραφιτά που μίλησε στον ΡΕΠΟΡΤΕΡ. Οι γκραφιτάδες χρησιμοποιούν καλλιτεχνικά ονόματα. Κάποιοι τη μέρα είναι κανονικοί άνθρωποι, πάνε στη δουλειά τους, τους ξέρει όλος ο κόσμος με το όνομα που γράφει η ταυτότητά τους, αλλά το βράδυ μεταμορφώνονται σε κάτι άλλο. Τα ρούχα τους και τα παπούτσια τους είναι λερωμένα με μπογιές, και βάφουν τοίχους με συνθήματα και ζωγραφιές.

Σχέδια γεμάτα χρώματα, συνθήματα με ριζοσπαστικά μηνύματα, πρωτότυπα μοτίβα που πηγάζουν αυθορμητισμό αλλά και αυθεντική άποψη. Άλλοτε ξεχειλίζουν νότες αισιοδοξίας, άλλοτε θυμού, αγανάκτησης, προτροπής για αλλαγή σε οτιδήποτε φθείρει τη ζωή μας. Όλο και περισσότερα γκράφιτι ξεπροβάλλουν τα τελευταία χρόνια, όχι πια μόνον στο κέντρο των πόλεων, αλλά οπουδήποτε. Σε τοίχους κτιρίων, στάσεις λεωφορείων, κεντρικούς δρόμους, γέφυρες, υπόγειους χώρους στάθμευσης, σχολεία, ακόμα και σπίτια της πάλαι ποτέ συντηρητικής Κύπρου. Πρωταγωνιστές, ο ρατσισμός, η ανεργία, η αδράνεια της πολιτείας, οι πόλεμοι, η κόντρα ανάμεσα σε οπαδούς ποδοσφαιρικών ομάδων. Για κάποιους τα γκράφιτι, είναι απλώς ένα δείγμα υποκουλτούρας, δημιουργήματα βανδάλων. Για άλλους, η τέχνη του δρόμου αποτελεί μια διαφορετική αντίδραση στο κοινωνικό κατεστημένο, ένα αλλιώτικο τρόπο έκφρασης. Σε κάθε περίπτωση, όλοι κάποια στιγμή έχουμε αφιερώσει έστω μερικά δευτερόλεπτα από το χρόνο μας μπροστά σε κάποιο απ’ αυτά, προσπαθώντας να καταλάβουμε τι θέλει να πει ο… καλλιτέχνης.

Για τον EDMON1419-2C Street, τα πάντα στην καθημερινότητα είναι πιθανή πηγή έμπνευσης. «Είναι στην κρίση τού κάθε καλλιτέχνη αν θέλει να περάσει κάποιο μήνυμα, δεν είναι απαραίτητο. Έχοντας τις πλείστες φορές θετική ανταπόκριση σε αυτό που κάνουμε, πιστεύω ότι, ναι, περνούμε το δικό μας μήνυμα» μας είπε χαρακτηριστικά. Έκανα το πρώτο μου γκράφιτι γύρω στα 14 στον τοίχο του σπιτιού μου, προσθέτει. «Από μικρός αφιέρωνα πολλές ώρες στην ζωγραφική. Μέσα από ταξίδια στο εξωτερικό, το γκράφιτι κέρδιζε όλο και περισσότερο το ενδιαφέρον μου, με το όραμα μια μέρα να δημιουργήσω κάτι ισάξιο με εκείνα που έβλεπα. Αποτέλεσμα, αυτή τη στιγμή να επιβιώνω μέσα απ’ αυτό, οπόταν το τι σημαίνει για μένα είναι τα πάντα. Στόχος μου για το μέλλον είναι να συμμετάσχω σε διάφορα φεστιβάλ του εξωτερικού. Nα συνεργαστώ με άλλους του είδους κλπ» συμπληρώνει ο EDMON1419-2C Street.

 
ΝΙΚΟΣ ΠΕΡΙΣΤΙΑΝΗΣ
 
Έκφραση υποκουλτούρας
 
Ο Κοινωνιολόγος Νίκος Περιστιάνης διαχωρίζει την τέχνη της κουλτούρας από αυτή της λεγόμενης υποκουλτούρας. «Υπάρχει από τη μια η κυρίαρχη κουλτούρα που εκφράζεται μέσα από πολλά διαφορετικά, αποδεκτά κανάλια επικοινωνίας -την τηλεόραση, τις εφημερίδες, τα θέατρα κοκ. Μέσα από αυτά τα κανάλια διοχετεύονται οι επικρατούσες ιδεολογίες, που εκφράζουν τα περισσότερα μέλη μιας κοινωνίας. Τα γκράφιτι όντως αποτελούν κλασσική έκφραση μιας υποκουλτούρας, που αποτελεί έκφραση ενός υποσυνόλου των πολιτών» σημειώνει χαρακτηριστικά. Σύμφωνα με τον κ. Περιστιάνη, ο οποίος είναι και ο πρόεδρος του ΔΣ του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, οι υποκουλτούρες εκφράζουν συνήθως μικρότερες ομάδες ανθρώπων, που υιοθετούν πιο περιθωριακές απόψεις και που θεωρούν ότι δεν εκφράζονται μέσα από τα κυρίαρχα κανάλια. «Γι’ αυτό και τα μηνύματα σε τοίχους είναι πιο ριζοσπαστικά από αυτά που διακινούνται μέσω της επίσημης κουλτούρας, στην οποία οι γκραφιτάδες δεν ανήκουν, κυρίως από επιλογή. Επομένως και τα μηνύματά τους, είναι κυρίως μηνύματα αμφισβήτησης και αντίδρασης στο κοινωνικό κατεστημένο» συμπληρώνει.

 
Καλλιτέχνης βάνδαλος
 
«Υπάρχει ο βάνδαλος που θέλει να καταστρέψει σαν φιλοσοφία, υπάρχει ο οπαδός που θέλει να γράψει για την ομάδα του, υπάρχει και o writer που θέλει να κάμει tags και throwups, και ο street artist που θέλει να δημιουργήσει για να εκφραστεί, να επικοινωνήσει. Δεν είμαστε όλοι κωλόπαιδα με σπρέι. Εμένα με ενδιαφέρει η επαναδιεκδίκηση του δημόσιου χώρου, που είναι δικός μου και δικός σου. Θυμάμαι, ήθελα να κάμω ένα κομμάτι στο παλιό ΓΣΠ όπου είναι και ο ΘΟΚ, πάνω στον τοίχο του πάρκινγκ, που είναι ο τοίχος του εστιατορίου, και είχα και την άδεια του ιδιοκτήτη. Ο φύλακας κάλεσε την αστυνομία γιατί στεκόμουνα πάνω σε δημόσια περιούσια. Όταν εμφανίστηκαν οι αστυνομικοί ευγενικά μου εξήγησαν ότι δεν τους ενοχλεί αυτό που κάνω, αλλά πως έπρεπε να με σταματήσουν επειδή καταπατούσα δημόσια περιουσία! Η ειρωνεία της όλης υπόθεσης είναι ότι το λογότυπο (ΘΟΚ) που κοσμεί την μπροστινή πλευρά του κτιρίου, είναι εν μέρει δικού μου σχεδιασμού υπό την επαγγελματική μου ιδιότητα ως γραφίστας. Άρα τεχνικά είμαι και καλλιτέχνης και βάνδαλος».
RockTheDog

 
«Το γκράφιτι γενικά έχει πολλές πτυχές. Ναι, υπάρχουν και τα δημιουργήματα βανδάλων, και η τέχνη του δρόμου. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε στην Κύπρο είναι ότι αρκετοί δεν καταλαβαίνουν τι βλέπουν».
EDMON1419-2C Street
 
 
Μπλεξίματα με το νόμο
 
«Ο βανδαλισμός διαχωρίζεται από τα υπόλοιπα, όταν παραβιάζει την ιδιοκτησία του συμπολίτη μου, δηλαδή το σπίτι ή το μαγαζί κάποιου που προσπαθεί να επιβιώσει. Από εκεί και πέρα, ο βανδαλισμός μπορεί ταυτόχρονα να είναι και τέχνη, οπόταν από όπου και αν το πιάσεις, κατά τη γνώμη μου, δεν θα βρεις άκρη. Τα πάντα είναι στην κρίση του καθενός. Υπάρχει μια αρκετά μεγάλη μερίδα που όπως και σε πολλά θέματα κρίνει με την ‘‘παλιά κκελλέ’’ και θα πει απλώς ‘‘οι αλήτες που γράφουν πάνω στους τοίχους’’. Όμως, νομίζω ότι ο υπόλοιπος κόσμος είναι αρκετά ανοικτός πλέον και έχει λίγο πολύ αποδεχτεί αυτή τη μορφή τέχνης αλλά και τους γκραφιτάδες τους ίδιους. Πριν από 2 - 3 χρόνια είχα συλληφθεί και κρατηθεί για μια νύχτα στα κεντρικά της Λεμεσού. Ταλαιπωρηθήκαμε λίγο με τα δικαστήρια και τα πρόστιμα εγώ και ένας φίλος που ήταν μαζί μου, αλλά ντάξει, είχε γέλιο».
OLAK-2C Street

 
Ελευθερία και εθισμός
 
«Η δική μου έμπνευση προέρχεται κυρίως από τα πράγματα που με φθείρουν. Έκανα το πρώτο μου γκράφιτι στην Παλιά Λευκωσία, μετά το Mαρί. Ήταν ο Τσακ Νορις με δύο uzi gun και έγραφε ‘‘ΠΕΙΤΕ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΦΙΑ ΓΥΡΕΦΚΕΙ ΤΟΝ Ο ΤΣΑΚ ΝΟΡΙΣ’’. Πιο σοβαρά, άρχισα όταν άρχισε και η κρίση. Η γραφιστικές δουλειές ήταν λίγες, το ενδεχόμενο να εκθέσεις παραδοσιακά τη δουλειά σου σε γκαλερί, άσκοπο. Αυτό με ώθησε να βγω στο δρόμο. Πράγμα απελευθερωτικό και πολύ εθιστικό».
RockTheDog

 
«Συνήθως ζωγραφίζω κόσμο που ξεχωρίζει και που μ’ αγγίζει και μένα. Σε κάθε τοίχο που με εμπνέει, κάνω κάτι αισθητικά δεμένο με το περιβάλλον. Για παράδειγμα, ο ψαράς στην Aγία Νάπα μου θυμίζει τις ρίζες μας, στο Παρίσι έκανα ένα παιδί από τη Συρία επειδή τα τελευταία τραγικά γεγονότα μας έχουν σοκάρει όλους - ταίριαζε πολύ με τους τεράστιους σωλήνες δίπλα από το μουσείο, που θυμίζουν ένα πλοίο».
Paparazzi
 

Πρέπει να ξέρεις να κοιτάς
 
«Ξεκίνησα με υπογραφές και σχέδια σε θρανία και τοίχους, στο σχολείο και τη γειτονιά. Φτάνοντας τώρα στο 2015, με λίγες λέξεις για μένα σημαίνει μεράκι, αφοσίωση, έκφραση, αδρεναλίνη και, πλέον, ακόμα και επιβίωση. Το πως θα διαχωρίσεις τις διάφορες ‘‘κατηγορίες’’ γκράφιτι είναι υποκειμενικό. Πηγή έμπνευσης για μένα μπορεί να αποτελέσουν η κοινωνία, οι μουσικές που ακούω, ο σύγχρονος τρόπος ζωής και οι άνθρωποι, η ίδια η πόλη και οι γειτονιές που ζούμε, καθημερινές καταστάσεις και, πολλές φορές, απλώς οι υπερβολικά άδειοι και μουντοί τοίχοι που μας περιβάλλουν χωρίς την έγκριση μας. Δεν είναι ανάγκη πάντα να υπάρχει μήνυμα. Εξαρτάται από τον καλλιτέχνη ή ακόμα και από το/τα στυλ που ακολουθεί. Η κοινωνία στην ευρύτερη της έννοια δεν απειλείται από το γκράφιτι. Το μήνυμα περνάει σε αυτούς που ξέρουν να κοιτάνε. Υπάρχουν σχέδια για διάφορα πράγματα, σύντομα θα ταξιδέψω στο Λονδίνο όπου θα έχω και έναν τοίχο να με περιμένει. Και απ’ εκεί και πέρα υπάρχει δρόμος».
OLAK-2C Street