Κοινωνία κολλημένη στα κόμματα
14:11 - 27 Οκτωβρίου 2015
Νεαροί με πολιτικό προφίλ 60άρηδων. Νέοι άνθρωποι που αντί να αναζητούν φρέσκες ιδέες, να απαιτούν και να διεκδικούν ένα καλύτερο μέλλον για τους ίδιους και τον τόπο τους, παραμένουν προσκολλημένοι στις συντηρητικές πολιτικές αντιλήψεις της οικογένειας τους και κυρίως τον κομμάτων, τα οποία από μικροί έμαθαν να υπακούουν τυφλά. «Πολιτικοί μουσαμάδες», που αρνούνται ή φοβούνται να κοιτάξουν λίγο πιο πέρα, προτιμώντας την ασφάλεια την παθητικότητας. Την ίδια στιγμή που η κοινωνία εκπέμπει SOS και το αύριο φαντάζει τρομακτικό. Εφτά μήνες πριν τις βουλευτικές εκλογές, με τις διεργασίες των κομμάτων για τον καταρτισμό των ψηφοδελτίων να βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη, πιο αναγκαία από ποτέ φαντάζει η ανάγκη για τη συμμετοχή νέων ανθρώπων στα κοινά. «Είναι θέμα αίσθησης καθήκοντος το να προσπαθούμε να βελτιώσουμε τα πράγματα», ανέφερε στη Ρεπόρτερ ο Δρ Νίκος Περιστιάνης, κοινωνιολόγος, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.
Όπως μας εξήγησε ο κ. Περιστιάνης, στην Κύπρο έχουμε την τάση να συγχέουμε την πολιτική με τα όσα κάνουν τα κόμματα. Είμαστε κομματικοποιημένοι αλλά όχι πολιτικοποιημένοι. Ωστόσο, όσοι δεν είναι ενεργοί πολιτικά μέσω της συμμετοχής τους σε κάποιο κόμμα, δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να πολιτικοποιούνται ή να μη συμμετέχουν στα πολιτικά δρώμενα. Η ελπίδα για το αύριο θα ξεπηδήσει μέσα από τους νέους του σήμερα. Τους νέους που αγαπούν τον τόπο τους, που δεν ικανοποιούνται με τη σημερινή στασιμότητα, που θέλουν μια καλύτερη κοινωνία, που έχουν μια κριτική ματιά μπροστά σε όσα τους σερβίρουν, που οραματίζονται και διεκδικούν.
Η παράδοση πνίγει τις νέες ιδέες..
Δεν ανατρέπονται εύκολα οι διαχρονικές πολιτικές αντιλήψεις των μεγάλων, οι οποίες στον τόπο μας, μεταφέρονται αυτούσιες στη νέα γενιά. «Αν οι νέοι δέχονται το μεγαλύτερο μέρος των ιδεών των παλαιοτέρων, πως θα αλλάξουν τα πράγματα», διερωτήθηκε ο κ. Περιστιάνης, ο οποίος μοιράστηκε μαζί μας ένα κλασσικό παράδειγμα αυτής της διαπίστωσης. Κάποια στιγμή, το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας είχε προσκαλέσει έναν Ε/κ και έναν Τ/κ καθηγητή να αναλύσουν τις σκέψεις τους για τις αλλαγές που χρειάζονταν στα βιβλία της ιστορίας. Οι φοιτητές έσπευσαν μαζικά να παρακολουθήσουν τη συζήτηση, πολλοί εκ των οποίων προερχόμενοι από κομματικές παρατάξεις. Τα παιδιά έλαβαν μέρος στη συζήτηση, θέτοντας ερωτήματα, και προβληματισμούς, ωστόσο ήταν λες και δεν είχαν ακούσει τις δύο αναλύσεις. «Απογοητεύθηκα γιατί είδα ότι οι απόψεις που είχαν εμπεδωθεί μέσα τους ήταν τόσο δυνατές, που δεν τους άφησαν να προβληματιστούν από αυτά που άκουσαν», μας ανέφερε ο Δρ Περιστιάνης, κάνοντας λόγο για έναν απογοητευτικό «πολιτικό μουσαμά».
Δεν ανατρέπονται εύκολα οι διαχρονικές πολιτικές αντιλήψεις των μεγάλων, οι οποίες στον τόπο μας, μεταφέρονται αυτούσιες στη νέα γενιά. «Αν οι νέοι δέχονται το μεγαλύτερο μέρος των ιδεών των παλαιοτέρων, πως θα αλλάξουν τα πράγματα», διερωτήθηκε ο κ. Περιστιάνης, ο οποίος μοιράστηκε μαζί μας ένα κλασσικό παράδειγμα αυτής της διαπίστωσης. Κάποια στιγμή, το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας είχε προσκαλέσει έναν Ε/κ και έναν Τ/κ καθηγητή να αναλύσουν τις σκέψεις τους για τις αλλαγές που χρειάζονταν στα βιβλία της ιστορίας. Οι φοιτητές έσπευσαν μαζικά να παρακολουθήσουν τη συζήτηση, πολλοί εκ των οποίων προερχόμενοι από κομματικές παρατάξεις. Τα παιδιά έλαβαν μέρος στη συζήτηση, θέτοντας ερωτήματα, και προβληματισμούς, ωστόσο ήταν λες και δεν είχαν ακούσει τις δύο αναλύσεις. «Απογοητεύθηκα γιατί είδα ότι οι απόψεις που είχαν εμπεδωθεί μέσα τους ήταν τόσο δυνατές, που δεν τους άφησαν να προβληματιστούν από αυτά που άκουσαν», μας ανέφερε ο Δρ Περιστιάνης, κάνοντας λόγο για έναν απογοητευτικό «πολιτικό μουσαμά».
Στα κόμματα λόγω …παράδοσης
Τα κόμματα είναι εδραιωμένα πια στην καθημερινότητά μας, έχουν γίνει μέρος της κουλτούρας μας. Ποιος φανατικός «αριστερός» ή «δεξιός» δεν έχει αγοράσει τον καφέ ή την μπύρα που με κάποιο τρόπο συνδέεται με το κόμμα του, δεν έχει επισκεφθεί καφενεία όπου συχνάζουν πρόσωπα από τον ίδιο κομματικό χώρο; Ή μήπως είναι τυχαίο το γεγονός ότι στην Κύπρο το ποδόσφαιρο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τα κόμματα; Ακόμα και στο πανεπιστήμιο, παρατήρησε ο Δρ Περιστιάνης, πολλοί τείνουν να ψηφίζουν ακαδημαϊκούς, με κριτήριο όχι τις ικανότητες τους, αλλά το χώρο από τον οποίο προέρχονται.
Σκοπός δεν είναι να δαιμονοποιήσουμε τα κόμματα. Αποτελούν ένα ισχυρό χαρτί έκφρασης συλλογικών θέσεων και έχουν ακόμα σημαντικό ρόλο να παίξουν. Το θέμα είναι, εντός των κομμάτων, να υπάρχουν ελεύθερα μυαλά, οι φρέσκες, ριζοσπαστικές ίσως ιδέες των οποίων θα καταφέρουν να φέρουν αλλαγές και θα εκτοπίσουν τη λεγόμενη… «παλιά κκελλέ»!
Τα κόμματα είναι εδραιωμένα πια στην καθημερινότητά μας, έχουν γίνει μέρος της κουλτούρας μας. Ποιος φανατικός «αριστερός» ή «δεξιός» δεν έχει αγοράσει τον καφέ ή την μπύρα που με κάποιο τρόπο συνδέεται με το κόμμα του, δεν έχει επισκεφθεί καφενεία όπου συχνάζουν πρόσωπα από τον ίδιο κομματικό χώρο; Ή μήπως είναι τυχαίο το γεγονός ότι στην Κύπρο το ποδόσφαιρο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τα κόμματα; Ακόμα και στο πανεπιστήμιο, παρατήρησε ο Δρ Περιστιάνης, πολλοί τείνουν να ψηφίζουν ακαδημαϊκούς, με κριτήριο όχι τις ικανότητες τους, αλλά το χώρο από τον οποίο προέρχονται.
Σκοπός δεν είναι να δαιμονοποιήσουμε τα κόμματα. Αποτελούν ένα ισχυρό χαρτί έκφρασης συλλογικών θέσεων και έχουν ακόμα σημαντικό ρόλο να παίξουν. Το θέμα είναι, εντός των κομμάτων, να υπάρχουν ελεύθερα μυαλά, οι φρέσκες, ριζοσπαστικές ίσως ιδέες των οποίων θα καταφέρουν να φέρουν αλλαγές και θα εκτοπίσουν τη λεγόμενη… «παλιά κκελλέ»!
Πρώτα να αλλάξουμε τον εαυτό μας
Τα τελευταία χρόνια έχουμε δει αρκετές κινήσεις πολιτών να ξεπηδούν, διεκδικώντας θέση στα πολιτικά πράγματα, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Ο Δρ Περιστιάνης μας εξήγησε πως το λάθος που κάνουν πολλοί πολίτες που θέλουν να μπουν στην πολιτική είναι ότι θεωρούν τους αυτούς τους άμεμπτους, χωρίς προσωπικές ατζέντες. «Αυτό είναι αυταπάτη. Όλοι έχουν τα δικά τους συμφέρονται που θέλουν να προωθήσουν, τις δικές τους ιδεολογίες και προτιμήσεις», υπέδειξε, τονίζοντας πως το κλειδί για να καλυτερεύσουμε την κοινωνία μας βρίσκεται στην αυτοκριτική και στη συνεχή προσπάθεια αυτοβελτίωσης. «Η αναγνώριση ότι δεν είσαι άμεπτος, σε κάνει πιο ώριμο άνθρωπο», δήλωσε με νόημα.
Μετριότητες στην πολιτική λόγω φόβου
Ένας από τους λόγους της έντονης απαξίωσης των πολιτικών, είναι το γεγονός ότι πολλοί εξ αυτών φαντάζουν μετριότητες στα μάτια των πολιτών. Είναι εμφανής η προσήλωση τους στις αυστηρές και παραδοσιακές γραμμές των κομμάτων που τους ανέδειξαν. Δεν είναι έτοιμοι για σημαντικές τομές, δεν υποστηρίζουν νέες και ριζοσπαστικές θέσεις. Φοβούνται ότι αν ξεφύγουν από τα παραδεκτά πλαίσια θα χάσουν τη θέση τους στην πολιτική κονίστρα, ενώ αντιστοίχως τα κόμματα φοβούνται ότι θα μειωθεί το εκτόπισμα τους. Μένοντας όμως προσκολλημένοι στις ίδιες ιδέες για δεκαετίες, δεν βοηθούμε τον τόπο μας. «Οι πολιτικοί πρέπει να είναι πιο τολμηροί, να σκέφτονται πιο ελεύθερα και να ενθαρρύνουν και τους πολίτες να σκέπτονται με τον ίδιο τρόπο», σημείωσε ο κ. Περιστιάνης, τονίζοντας πως το κλειδί είναι ο ελεύθερος διάλογος.
Ένας από τους λόγους της έντονης απαξίωσης των πολιτικών, είναι το γεγονός ότι πολλοί εξ αυτών φαντάζουν μετριότητες στα μάτια των πολιτών. Είναι εμφανής η προσήλωση τους στις αυστηρές και παραδοσιακές γραμμές των κομμάτων που τους ανέδειξαν. Δεν είναι έτοιμοι για σημαντικές τομές, δεν υποστηρίζουν νέες και ριζοσπαστικές θέσεις. Φοβούνται ότι αν ξεφύγουν από τα παραδεκτά πλαίσια θα χάσουν τη θέση τους στην πολιτική κονίστρα, ενώ αντιστοίχως τα κόμματα φοβούνται ότι θα μειωθεί το εκτόπισμα τους. Μένοντας όμως προσκολλημένοι στις ίδιες ιδέες για δεκαετίες, δεν βοηθούμε τον τόπο μας. «Οι πολιτικοί πρέπει να είναι πιο τολμηροί, να σκέφτονται πιο ελεύθερα και να ενθαρρύνουν και τους πολίτες να σκέπτονται με τον ίδιο τρόπο», σημείωσε ο κ. Περιστιάνης, τονίζοντας πως το κλειδί είναι ο ελεύθερος διάλογος.
Βαστούν γερά ακόμα τα κόμματα!
Η απαξίωση της πολιτικής δεν αποτελεί κυπριακό φαινόμενο. Ήδη στην Ελλάδα είδαμε την καταβαράθρωση παραδοσιακών κομμάτων (πχ ΠΑΣΟΚ) λόγω της κρίσης και τη στροφή των πολιτών προς το ΣΥΡΙΖΑ, ένα κόμμα που δεν είχε εμπλακεί (μέχρι τον Ιανουάριο τουλάχιστον) με τα μνημόνια. Ωστόσο, ο κ. Παριστιάνης εκτιμά ότι στην Κύπρο δεν πρόκειται να δούμε αντίστοιχα φαινόμενα. Και αυτό γιατί, όπως μας εξήγησε, ο κόσμος πιστεύει πως τα περισσότερα προβλήματα στην οικονομία προέκυψαν λόγω των λανθασμένων χειρισμών των τραπεζών. Παρά την έντονη απαξίωση από μεγάλη μερίδα πολιτών και τα αυξημένα ποσοστά αποχής στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις, τα κόμματα φαίνεται πως ακόμα βαστούν γερά. «Τα πλήγματα δεν ήταν τόσο μεγάλα για να απομακρύνουν μαζικά τους Κύπριους από τα παραδοσιακά κόμματα», τόνισε ο κ. Περιστιάνης, προσθέτοντας πως όσοι απογοητεύθηκαν, προτίμησαν να απομακρυνθούν γενικότερα από την πολιτική ζωή παρά να μπουν σε νέες κινήσεις/χώρους και να πάρουν πρωτοβουλίες.
Η απαξίωση της πολιτικής δεν αποτελεί κυπριακό φαινόμενο. Ήδη στην Ελλάδα είδαμε την καταβαράθρωση παραδοσιακών κομμάτων (πχ ΠΑΣΟΚ) λόγω της κρίσης και τη στροφή των πολιτών προς το ΣΥΡΙΖΑ, ένα κόμμα που δεν είχε εμπλακεί (μέχρι τον Ιανουάριο τουλάχιστον) με τα μνημόνια. Ωστόσο, ο κ. Παριστιάνης εκτιμά ότι στην Κύπρο δεν πρόκειται να δούμε αντίστοιχα φαινόμενα. Και αυτό γιατί, όπως μας εξήγησε, ο κόσμος πιστεύει πως τα περισσότερα προβλήματα στην οικονομία προέκυψαν λόγω των λανθασμένων χειρισμών των τραπεζών. Παρά την έντονη απαξίωση από μεγάλη μερίδα πολιτών και τα αυξημένα ποσοστά αποχής στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις, τα κόμματα φαίνεται πως ακόμα βαστούν γερά. «Τα πλήγματα δεν ήταν τόσο μεγάλα για να απομακρύνουν μαζικά τους Κύπριους από τα παραδοσιακά κόμματα», τόνισε ο κ. Περιστιάνης, προσθέτοντας πως όσοι απογοητεύθηκαν, προτίμησαν να απομακρυνθούν γενικότερα από την πολιτική ζωή παρά να μπουν σε νέες κινήσεις/χώρους και να πάρουν πρωτοβουλίες.
Μακριά από τη δημόσια σφαίρα οι γυναίκες
Στην κυπριακή πολιτική σκηνή είναι εμφανής η απουσία γυναικών. Η γυναίκα έχει πολλά να δώσει στην κοινωνία, ωστόσο η δομική της θέση την εμποδίζει να μπει στη δημόσια σφαίρα. Η σύγχρονη γυναίκα πρέπει να είναι καλή σύζυγος και μητέρα, καλή νοικοκυρά, καλή επαγγελματίας και πνιγμένη στα τόσα προβλήματα της καθημερινότητας, γεγονός που δεν της αφήνει χρόνο για οτιδήποτε περισσότερο. «Αυτή είναι η βαριά κληρονομιά που έχουν οι γυναίκες στην Κύπρο, ένα μείγμα παραδοσιακών και σύγχρονων αξιών», σημείωσε ο κ. Περιστιάνης, τονίζοντας πως πρέπει να βρεθούν τρόποι για να δοθούν ευκαιρίες στη γυναίκα να ενταχθεί στα κοινά. Χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας και παιδεία γι αυτό.
Στην κυπριακή πολιτική σκηνή είναι εμφανής η απουσία γυναικών. Η γυναίκα έχει πολλά να δώσει στην κοινωνία, ωστόσο η δομική της θέση την εμποδίζει να μπει στη δημόσια σφαίρα. Η σύγχρονη γυναίκα πρέπει να είναι καλή σύζυγος και μητέρα, καλή νοικοκυρά, καλή επαγγελματίας και πνιγμένη στα τόσα προβλήματα της καθημερινότητας, γεγονός που δεν της αφήνει χρόνο για οτιδήποτε περισσότερο. «Αυτή είναι η βαριά κληρονομιά που έχουν οι γυναίκες στην Κύπρο, ένα μείγμα παραδοσιακών και σύγχρονων αξιών», σημείωσε ο κ. Περιστιάνης, τονίζοντας πως πρέπει να βρεθούν τρόποι για να δοθούν ευκαιρίες στη γυναίκα να ενταχθεί στα κοινά. Χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας και παιδεία γι αυτό.