Ο ΠΤΔ στον «ΡΕΠΟΡΤΕΡ»: Ανέφικτο το δημοψήφισμα τον Μάρτιο

Η συνέντευξη του Προέδρου της Δημοκρατίας, Νίκου Αναστασιάδη, στο πρώτο φύλλο του «Ρεπόρτερ» έβγαλε δύο σημαντικές ειδήσεις. Ο Πρόεδρος περιέγραψε τη φόρμουλα για το μεγάλο αγκάθι του Κυπριακού, το κεφάλαιο «Εγγυήσεις - Ασφάλεια», και ξεκαθάρισε ότι, όπως είναι τα πράγματα σήμερα, δεν είναι δυνατόν να διεξαχθούν δημοψηφίσματα τον ερχόμενο Μάρτιο. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης βρίσκεται αυτό το διάστημα υπό μεγάλη πίεση. Ο Πρόεδρος μάς υποδέχτηκε στο γραφείο του την περασμένη Δευτέρα, πριν από τη συνάντησή του με τον ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας, η οποία έγινε στη σκιά των απανωτών δηλώσεων του Μουσταφά Ακιντζί που εκνεύρισαν την ελληνοκυπριακή πλευρά. «Δεν θέλω να λέω πολλά αυτή την περίοδο», επανέλαβε αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, εμφανώς ενοχλημένος για δηλώσεις και ενέργειες «που μολύνουν το κλίμα», όπως είπε. Διότι, όπως εξήγησε, οι ισορροπίες είναι εύθραυστες και το κλίμα χαλάει με το παραμικρό που διαρρέει στα ΜΜΕ.
-Σε ό,τι αφορά το κεφάλαιο Εγγυήσεις - Ασφάλεια, υπάρχει ρεαλιστική φόρμουλα στην οποία μπορούν να συμφωνήσουν όλες οι πλευρές εντός και εκτός Κύπρου; Και η Τουρκία και η διεθνής κοινότητα και το ΑΚΕΛ…
-Το θέμα των Εγγυήσεων θα συζητηθεί εκτενέστερα σε ευθετότερο χρόνο. Όμως, θα πρέπει να δούμε πώς διαμορφώνεται η κατάσταση. Η Ελλάδα αυτοαποκλείεται, η Βρετανία μιλά για κατάργηση του καθεστώτος των εγγυητριών δυνάμεων, εάν και εφόσον και οι δύο κοινότητες το επιθυμούν. Η δική μας θέση είναι ότι ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος δεν χρειάζεται εγγυήσεις. Έχουν δοκιμαστεί και είναι πικρή η εμπειρία του 1974, δημιουργεί μεγαλύτερες ανησυχίες στην ελληνοκυπριακή κοινότητα. Την ίδια ώρα, υπάρχει αλληλοκατανόηση, δεν παραγνωρίζουμε ανησυχίες των Τουρκοκυπρίων ενόψει του γεγονότος ότι είμαστε η πλειοψηφούσα κοινότητα και ότι μπορεί να επαναληφθούν λάθη του παρελθόντος ή διεκδικήσεις που να θέσουν εν κινδύνω και την όλη συμφωνία και γενικότερα τη λειτουργία του κράτους. Συνεπώς, υπάρχει ο τρόπος. Είναι το Κεφάλαιο 7 του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών σε συνδυασμό με μια αυξημένη παρουσία στρατευμάτων των Ηνωμένων Εθνών, η οποία θα παρακολουθεί την υλοποίηση της συμφωνίας επίλυσης του Κυπριακού και θα αναλάβει την αστυνόμευση για μια περίοδο κάποιων χρόνων. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα αναιρεθούν οι αρμοδιότητες των αστυνομικών οργάνων, είτε της ομόσπονδης πολιτείας είτε των δύο πολιτειών γενικά. Άρα, υπάρχουν τρόποι αντιμετώπισης του θέματος, χωρίς να έχουμε αναχρονιστικές εγγυήσεις, όπως τις γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Σημειώνω ότι ανέφερα προβληματισμούς ή σκέψεις, που μπορεί να βοηθήσουν να ξεπεραστούν ανησυχίες είτε της μιας είτε της άλλης πλευράς.
-Σε αυτή τη φόρμουλα συμπεριλαμβάνεται και αποστρατιωτικοποίηση της Κύπρου;
-Αυτό δεν έχει συζητηθεί ακόμα. Αλλά, ως χώρα-μέλος της Ε.Ε., ενδεχομένως να καθίσταται αναγκαίο να υπάρχει ένα μικρό στράτευμα, προκειμένου να εκπληρώνουμε τις υποχρεώσεις μας έναντι της Ευρώπης. Για παράδειγμα, για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της παράνομης διακίνησης ανθρώπων ή/και ναρκωτικών, για τη φύλαξη των ακτογραμμών, τη συμμετοχή στην ευρωπαϊκή δράση Έρευνα και Διάσωση κ.λπ.
-Και αυτός ο μικρός στρατός θα υπάγεται στο ομοσπονδιακό κράτος;
-Ναι, βεβαίως.
-Αυτό σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει εμπλοκή ΝΑΤΟ στο θέμα των Εγγυήσεων και της Ασφάλειας;
-Δεν τίθεται θέμα να δημιουργούμε προβλήματα εκεί που μπορεί να υπάρξουν εναλλακτικές λύσεις. Όσοι εμπλέκονται στη διαδικασία του διαλόγου, αντιλαμβάνονται και οι ίδιοι ότι δεν πρέπει να εγείρουν θέματα που θα εμπλέξουν στη μία ή στην άλλη κοινότητα πολιτικούς παράγοντες και θα οδηγηθούν τα πράγματα σε αδιέξοδο.
-Πού βρίσκεται το θέμα του Περιουσιακού;
-Είναι ένα από τα κρισιμότερα κεφάλαια του Κυπριακού και είναι απόλυτα συναρτημένο και με το θέμα των εδαφικών αναπροσαρμογών. Συνεπώς, συζητούνται ακόμα τα θέματα κριτηρίων με βάση τα οποία θα αποφασίζει η Επιτροπή Περιουσιών. Είναι σωρεία θεμάτων που πρέπει να επιλυθούν, προκειμένου να είναι κατά αντικειμενικό τρόπο και βάσει κριτηρίων, κατά το δυνατόν, δικαιότερες οι αποφάσεις της Επιτροπής Περιουσιών. Αυτό που συζητούμε, επίσης, είναι το δικαίωμα της προσφυγής στη Δικαιοσύνη και ο μη αποκλεισμός του δικαιώματος του ενδιαφερόμενου να προσφύγει στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια. Επί της αρχής έχει συμφωνηθεί ότι αναγνωρίζεται το δικαίωμα του νόμιμου ιδιοκτήτη. Εγώ πιστεύω ότι δεν δημιουργείται κανένα πρόβλημα. Έχω κάνει συγκεκριμένες προτάσεις. Έχει συμφωνηθεί η κατηγορία των περιουσιών και θεραπείες που θα προσφέρονται στον ιδιοκτήτη σε περιπτώσεις που δεν μπορεί να γίνει επιστροφή περιουσίας, κάτι που θα ρυθμίζει και θέματα που αφορούν στον χρήστη.
-Είστε αισιόδοξος ότι μπορεί να λυθεί το Κυπριακό τους επόμενους μήνες; Ο ειδικός σύμβουλος του Γ.Γ. του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Έσπεν Μπαρθ Άιντα, έκανε λόγο για διεξαγωγή των δημοψηφισμάτων τον Μάρτιο.
-Η επιθυμία μας εδώ και 41 χρόνια είναι να εξευρεθεί το συντομότερο η λύση. Αλλά τα πράγματα εξαρτώνται από την πολιτική βούληση των μερών. Εάν δηλαδή θα συνεχίσουμε σε εμμονές του παρελθόντος, αντιλαμβάνεστε ότι το «συντομότερο» θα μετατίθεται και θα μετατίθεται. Εάν υπάρχει πολιτική βούληση, η εξεύρεση λύσης του Κυπριακού μπορεί να είναι και θέμα 15 ημερών, εφόσον υπάρχει αλληλοκατανόηση προς τις ανησυχίες των δύο κοινοτήτων και δοθούν τέτοιες απαντήσεις που δεν θα δημιουργούν νικητές και ηττημένους, δεν θα δημιουργούν νικητές, δεν θα αφήνουν ηττημένους.
 
 
Διαφορές στα ακανθώδη θέματα
 
 
-Όπως βλέπετε τα πράγματα σήμερα, υπάρχει περίπτωση να έχουμε δημοψήφισμα τον Μάρτη;
-Θέλω να είμαι πραγματιστής. Δεν βλέπω ότι μπορεί τον Μάρτη να έχουμε δημοψήφισμα, εκτός εάν αλλάξουν άρδην τα δεδομένα και με την εντατικοποίηση των συνομιλιών παρατηρηθεί μια τέτοια σημαντική πρόοδος που να μας επιτρέψει να προχωρήσουμε. Αλλά υπάρχουν διαφορές στα ακανθώδη θέματα και υπάρχουν ακόμα και θέματα που μπορεί να μην ανάγονται σε διαφορές αλλά χρειάζονται επεξεργασία. Χρειάζεται δουλειά μια λύση, δεν είναι ο χρόνος που μετρά σε αυτή την περίπτωση αλλά η ουσία. Και δεν θα πρέπει να γίνει κάτι βεβιασμένο, με κενά τα οποία στο τέλος να αποδειχθούν ότι, αντί να διευκολύνουν την υλοποίηση της λύσης, θα την αποτρέπουν ή θα δημιουργούν εστίες διαφορών. Και όπως είναι και από τους δύο κατανοητό, και από τον κ. Ακιντζί και από εμένα, η λύση θα πρέπει να είναι και λειτουργική και βιώσιμη, και να είναι διαρκής. Και όχι μια λύση η οποία να μπαλώσει το πρόβλημα σήμερα ή απλώς να ικανοποιήσει ευρύτερα είτε τοπικούς είτε διεθνείς παράγοντες ότι λύθηκε ένα πρόβλημα. Οφείλουμε να λάβουμε υπόψη όλες τις παραμέτρους, έτσι ώστε, όταν λέμε ότι παραπέμπεται κάτι σε δημοψήφισμα, να είναι ολοκληρωμένο από πάσης απόψεως και τουλάχιστον τα πλείστα όσα θέματα που μπορεί να ανακύψουν, να θεωρούνται λελυμένα από τη συμφωνία.
-Από τα θέματα που είναι πάνω στο τραπέζι του διαλόγου, ποιο είναι αυτό που θεωρείτε εσείς το πιο δύσκολο;
Το Περιουσιακό, αλλά και οι εδαφικές αναπροσαρμογές. Είναι συνδεδεμένα τα δύο. Είναι επίσης το θέμα των Εγγυήσεων, τα χρονοδιαγράμματα αποχώρησης των στρατευμάτων, το θέμα των βασικών ελευθεριών, τα ανθρώπινα δικαιώματα. Υπάρχουν σημαντικά θέματα που αποτελούν ουσιώδεις πτυχές του Κυπριακού και που πρέπει να επιλυθούν οπωσδήποτε.