Πολλαπλές αναγνώσεις για την επίσκεψη Ερντογάν στα κατεχόμενα-Ρουτίνα, προσβολές και «προεκλογικές» σκιές

Η πρόσφατη παράνομη επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου, Ρετζέπ Ταγγίπ Ερντογάν, στα κατεχόμενα για την 51η επέτειο της τουρκικής εισβολής της 20ης Ιουλίου, αποτέλεσε, για άλλη μια φορά, ένα γεγονός με πολλαπλές αναγνώσεις. Πέρα από τα αναμενόμενα μηνύματα που εξέπεμψε προς τη διεθνή κοινότητα και την ελληνοκυπριακή πλευρά, η παρουσία του και οι δηλώσεις του προκάλεσαν ποικίλες αντιδράσεις εντός της τουρκοκυπριακής κοινότητας.

Η επίσκεψη δεν αξιολογήθηκε μονοδιάστατα. Για ορισμένους, δεν αποτέλεσε παρά την επανάληψη μιας καθιερωμένης ρουτίνας χωρίς εκπλήξεις, ενώ για άλλους, αποκάλυψε βαθύτερες ανησυχίες για την αξιοπρέπεια, την ταυτότητα και το πολιτικό μέλλον των Τουρκοκυπρίων, ειδικά ενόψει των επερχόμενων «προεδρικών εκλογών». Τουρκοκύπριοι πολιτικοί και αναλυτές, μιλώντας στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΚΥΠΕ), αποκρυπτογράφησαν τα μηνύματα της επίσκεψης, σκιαγραφώντας ένα μωσαϊκό απόψεων που κυμαίνονται από την ψύχραιμη αποτίμηση έως την έντονη κριτική και την υπαρξιακή αγωνία.

«Καμία Έκπληξη»: Η πάγια γραμμή και η έλλειψη προσδοκιών

Για τον έμπειρο πολιτικό του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος (ΡΤΚ), Ασίμ Ακάνσοϊ, η επίσκεψη Ερντογάν δεν επεφύλασσε καμία απολύτως έκπληξη. «Οι απόψεις που εξέφρασε ο Ερντογάν κατά την τελευταία του επίσκεψη είναι απολύτως ταυτόσημες με τις θέσεις που υπερασπίζεται το τελευταίο διάστημα», δήλωσε χαρακτηριστικά. 

Σύμφωνα με τον κ. Ακάνσοϊ, η ρητορική του Τούρκου Προέδρου απλώς επιβεβαίωσε την πάγια γραμμή της Άγκυρας για λύση δύο κρατών, καθιστώντας κάθε προσδοκία για μια νέα δυναμική στη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού βραχυπρόθεσμα μια «υπερβολικά αισιόδοξη» προσέγγιση. 

«Στο τέλος της ημέρας, το μοναδικό συμπέρασμα στο οποίο μπορούμε να καταλήξουμε είναι αυτό: δεν υπήρξε καμία έκπληξη. Για εμένα προσωπικά, δεν ήταν έκπληξη», τόνισε, συμπυκνώνοντας το αίσθημα της πολιτικής στασιμότητας. Ο κ. Ακάνσοϊ υπενθύμισε επίσης το ευαίσθητο πλαίσιο των επερχόμενων «προεδρικών εκλογών» στα κατεχόμενα, υπογραμμίζοντας ότι η όλη διαδικασία έχει τεράστια σημασία για την τουρκοκυπριακή κοινότητα, γεγονός που καθιστά τις δηλώσεις και τις κινήσεις της Άγκυρας αντικείμενο προσεκτικής παρατήρησης.

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο πολιτικός και πρώην πρόεδρος του Τουρκοκυπριακού Εμπορικού Επιμελητηρίου, Φικρί Τορός, χαρακτήρισε την επίσκεψη ως «ρουτίνα». «Η επίσκεψη του Ερντογάν πραγματοποιήθηκε με αφορμή την 20η Ιουλίου. Αυτό έχει γίνει πλέον παράδοση. Επομένως, δεν θεωρώ ότι ήταν μια ασυνήθιστη επίσκεψη, αλλά μέρος μιας καθιερωμένης ρουτίνας», ανέφερε. Ο κ. Τορός σημείωσε ότι η επανάληψη της θέσης για λύση δύο κρατών από τον Ερντογάν δεν ήταν κάτι απρόσμενο. Ωστόσο, διέκρινε μια απόχρωση, επισημαίνοντας ότι ο Τούρκος Πρόεδρος έκανε ταυτόχρονα και μια «έμφαση στην ειρήνη».

Ενώ ο κ. Τορός επιβεβαίωσε ότι ο Ερντογάν εξέφρασε τη στήριξή του στο όραμα και την πολιτική του Ερσίν Τατάρ, έσπευσε να κάνει μια διάκριση. Σε αντίθεση με το παρελθόν, ο ίδιος δεν αποκόμισε την εντύπωση μιας απροκάλυπτης παρέμβασης στις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις. «Προς το παρόν, δεν έχουμε διαπιστώσει κάποια κίνηση που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως παρέμβαση, όπως μια προετοιμασία ή η μεταφορά στελεχών εδώ. Προσωπικά, αυτό με ενθαρρύνει, γιατί δεν μπορώ να ξεχάσω τι συνέβη πριν από πέντε χρόνια», δήλωσε, αφήνοντας σαφείς αιχμές για την εκλογική διαδικασία του 2020. 

Προσβολές στην αξιοπρέπεια και τον συμβολισμό

Την πιο έντονη κριτική άσκησε ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και υποψήφιος για την ηγεσία των Τουρκοκυπρίων, Μεχμέτ Χάσγκιουλερ, ο οποίος εστίασε σε δύο σημεία που, κατά την άποψή του, συνιστούν βαθιά προσβολή για την τουρκοκυπριακή κοινότητα: τον χαρακτηρισμό του ιστορικού «προεδρικού» ως «παράγκα» και την υποτίμηση του δημογραφικού ζητήματος.

«Σε αυτή την επίσκεψη, είδα τον Ερντογάν να λέει δύο πράγματα: λύση δύο κρατών και ότι η ομοσπονδία είναι τουρκική θέση. Αλλά αυτό που με ενόχλησε βαθύτατα ήταν ο χαρακτηρισμός του γνωστού κτιρίου της Αντιπροεδρίας ως "παράγκα" (baraka)», δήλωσε ο κ. Χάσγκιουλερ. Εξήγησε με πάθος τη σημασία του κτιρίου: «Αυτό το κτίριο, όπως και το Προεδρικό Μέγαρο στις ελεύθερες περιοχές, σχεδιάστηκε από τον ίδιο Βρετανό αρχιτέκτονα. Είναι ένας χώρος μνήμης με τεράστια πνευματική αξία. Από εκεί πέρασαν όλοι οι ηγέτες μας: ο Δρ. Φαζίλ Κιουτσούκ, ο Ντενκτάς, ο Ταλάτ, ο Ακιντζί, ο Έρογλου. Το να το αποκαλείς "παράγκα" είναι μια πράξη περιφρόνησης, μια στάση αλαζονείας που δεν είναι καθόλου σωστή».

Ο κ. Χάσγκιουλερ συνέδεσε ευθέως αυτή την προσβολή με την κατασκευή του νέου, γιγαντιαίου προεδρικού συγκροτήματος (Külliye), το οποίο χρηματοδοτείται από την Άγκυρα. «Αν πιστεύουν πραγματικά ότι εδώ υπάρχει ένα κράτος, τότε αυτό το "κράτος" έχει τεράστιες ανεπάρκειες, αφού έρχεται ο Ερντογάν από την Άγκυρα για να μας πει ότι θα μας φτιάξει αυτός το κτίριο. Αν το φτιάχνατε μόνοι σας, θα είχε αξία». Ως υποψήφιος, ο κ. Χάσγκιουλερ δεσμεύτηκε κατηγορηματικά: «Αν εκλεγώ, δεν πρόκειται να χρησιμοποιήσω το Külliye. Θα παραμείνω στο κτίριο του Σιλαχτάρ».

Η υποτίμηση θεμελιωδών προβλημάτων και η απώλεια πρωτοβουλίας

Η δεύτερη αιχμή της κριτικής του αφορούσε το δημογραφικό. «Ο Ερντογάν χαρακτήρισε το ζήτημα της απογραφής πληθυσμού ως "περιθωριακό" (marjinal). Αυτό είναι αδιανόητο. Το δημογραφικό είναι ένα από τα πιο θεμελιώδη προβλήματα του τόπου, τόσο για την τουρκοκυπριακή κοινότητα όσο και για την Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία βλέπει μια ανεξέλεγκτη ροή ανθρώπων», τόνισε. Δεσμεύτηκε ότι, αν εκλεγεί, θα προχωρήσει σε απογραφή πληθυσμού υπό τη διεθνή παρακολούθηση.

Ο κ. Χάσγκιουλερ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ηγεσία της Άγκυρας είτε είναι αποκομμένη από τα πραγματικά προβλήματα των Τουρκοκυπρίων, είτε τα αγνοεί επιδεικτικά. Υποστήριξε ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά χάνει την πρωτοβουλία των κινήσεων, εγκλωβισμένη σε μια πολιτική που καθορίζεται εξ ολοκλήρου από την Τουρκία. Γι' αυτόν, η λύση βρίσκεται στην ανάκτηση αυτής της πρωτοβουλίας. «Αν εκλεγώ, η πρώτη μου επίσημη επίσκεψη θα είναι στη Λευκωσία, στον Πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη. Πρέπει ως Κύπριοι να αναλάβουμε δράση πριν χάσουμε τον έλεγχο από τα χέρια μας. Πρέπει να εργαστούμε σκληρά για να επανενώσουμε την πατρίδα μας», κατέληξε.

Πηγή: ΚΥΠΕ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

• To κόβει στον Χριστοδουλίδη ο Ερντογάν-«Δεν έχω οποιαδήποτε πρόθεση να επισκεφθώ τη νότια Κύπρο»
• Συνεχίζει ακάθεκτος την προκλητική στάση στα κατεχόμενα ο Ερντογάν-Χαρακτήρισε «νόμιμο βήμα» την εισβολή
• Επιμένει με τα «δύο κράτη» ανήμερα της επετείου της τουρκικής εισβολής ο Ερντογάν από τα κατεχόμενα
• ΒΙΝΤΕΟ: Στα κατεχόμενα ο Ερντογάν-Τον υποδέχθηκε ο Τατάρ μόλις κατέβηκε από το αεροπλάνο