Ο χάρτης με τα θαλάσσια πάρκα στην Ελλάδα-Έντονη αντίδραση από Άγκυρα, απαντά με δικά της έργα

Στη δημοσιότητα δόθηκαν οι χάρτες με τα θαλάσσια πάρκα που ανακοίνωσε, νωρίτερα σήμερα ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας, Κυριάκος Μητσοτάκης.

Τα δύο πάρκα θα καλύπτουν συνολική θαλάσσια έκταση 27.500 τετραγωνικών χιλιομέτρων, ενώ εντός τους θα ισχύει απαγόρευση της αλιείας με μηχανότρατα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Δύο νέα θαλάσσια πάρκα ανακοίνωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης

Τα πάρκα αυτά θα είναι από τις μεγαλύτερες θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές σε ολόκληρη τη Μεσόγειο.

Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, «θα μας επιτρέψουν να επιτύχουμε τον στόχο της προστασίας του 30% των χωρικών υδάτων μας έως το 2030, πολύ νωρίτερα από το προβλεπόμενο». Επιπλέον θα αποτελέσουν απέραντα καταφύγια ζωής κάτω από τα κύματα.

«Η Ελλάδα μπορεί να γίνει φωνή της θάλασσας – στην Ευρώπη, αλλά και πέρα από αυτήν», υπογραμμίζει ο πρωθυπουργός.

Με drones, ραντάρ και δορυφορικές εικόνες η επιτήρησή τους

Λίγους μήνες μετά την ανακοίνωση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, η κυβέρνηση προχωρά με την ειλημμένη της απόφαση να χωροθετήσει τα δύο θαλάσσια πάρκα σε Ιόνιο και Νότιο Αιγαίο (Κυκλάδες) που είχε εξαγγείλει ο Κυριάκος Μητσοτάκης τον Απρίλιο του 2024, κατά την 9η Διεθνή Διάσκεψη για τους Ωκεανούς που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα. Πριν λίγες εβδομάδες, στη διάσκεψη του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς στη Νίκαια της Γαλλίας ο κ. Μητσοτάκης επαναβεβαίωσε τη συγκεκριμένη δέσμευση, η οποία υλοποιήθηκε με τη σημερινή του ανακοίνωση.

Είχαν προηγηθεί αρκετές συσκέψεις με την ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του υπουργείου Εξωτερικών, καθώς η χωροθέτηση έχει δεδομένα περιβαλλοντική, αλλά και γεωπολιτική διάσταση. Υπενθυμίζεται ότι και μόνο η ανακοίνωση από μέρους του κ. Μητσοτάκη, ειδικά για το θαλάσσιο πάρκο στο Νότιο Αιγαίο, είχε προκαλέσει τουρκικές αντιδράσεις. Θεωρείται άκρως πιθανό αντίστοιχες αντιδράσεις να υπάρξουν και τώρα.

Από την κυβέρνηση βεβαίως αναφέρουν ότι η χωροθέτηση των περιβαλλοντικών πάρκων δρομολογείται με αυστηρά περιβαλλοντικά κριτήρια. «Ο χώρος αντιμετωπίζεται με ενιαίο τρόπο και δίνει τη δυνατότητα ορθότερης ρύθμισης των επιτρεπόμενων χρήσεων και δραστηριοτήτων», αναφέρουν αρμόδιες κυβερνητικές πηγές. Η «ταμπακιέρα» της ρύθμισης είναι ότι στα θαλάσσια πάρκα θα απαγορευτεί πλήρως η αλιεία με μηχανότρατα, ενώ προβλέπονται πρόσθετα μέτρα και περιορισμοί για την αποτελεσματική προστασία των πλέον ευάλωτων οικοτόπων και ειδών.

Το μείζον ζήτημα βεβαίως έχει να κάνει με την εποπτεία από μέρους του κράτους για τις εν λόγω δραστηριότητες. Αρμόδιες πηγές αναφέρουν ότι θα τεθεί σε εφαρμογή ένα ολοκληρωμένο σύστημα παρακολούθησης και εποπτείας από τον ΟΦΥΠΕΚΑ που περιλαμβάνει drones, ραντάρ και δορυφορικές εικόνες, σε συνεργασία με τα Λιμεναρχεία της χώρας. Συνεπώς, θα υπάρχει μια «κεντρική» ομπρέλα, με κατά τόπους βραχίονες εφαρμογής της νομιμότητας.

Τα κριτήρια επιλογής

Αρμόδιες πηγές αναφέρουν ότι τα όρια των πάρκων προσδιορίστηκαν μετά από αντίστοιχες Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες (ΕΠΜ), οι οποίες τίθενται σήμερα σε δημόσια διαβούλευση. Τα δύο πάρκα περιλαμβάνουν και ενοποιούν διάσπαρτες προστατευόμενες περιοχές που ανήκουν ήδη ή είναι υπό ένταξη στο ευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000. Το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Νοτίου Αιγαίου 1 - Νότιες Κυκλάδες περιλαμβάνει 18 υφιστάμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000 και το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ιονίου 24 περιοχές.

Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές μάλιστα η τελική έκτασή τους μάλιστα υπερβαίνει τις αρχικές εξαγγελίες του πρωθυπουργού . Αυτές προέβλεπαν θαλάσσια πάρκα συνολικής έκτασης 22.000 km2 (14.000 km2 στο Ιόνιο και 8.000 km2 στο Νότιο Αιγαίο). Σήμερα, με βάση τις αντίστοιχες ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες, η έκταση αυξήθηκε κατά 25% και αγγίζει περίπου τα 27.500 km2 (περί τα 18.000 km2 και 9.500 km2 αντίστοιχα).

Εν προκειμένω, οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι οι νότιες Κυκλάδες προτεραιοποιήθηκαν, επειδή είναι το πιο ευαίσθητο περιβαλλοντικά οικοσύστημα. Η περιοχή του πάρκου συμπεριλαμβάνει ένα πολύ σημαντικό οικολογικά τμήμα του Αιγαίου, το οποίο ταυτόχρονα δέχεται ισχυρές πιέσεις λόγω κυρίως του τουρισμού. Ως προς το Ιόνιο, η περιοχή του πάρκου είναι καίριας σημασίας για πολλά είδη θαλάσσιων θηλαστικών που χρησιμοποιούν την ελληνική τάφρο του Ιονίου ως κύρια περιοχή διαβίωσης και απειλούνται από ανθρωπογενείς πιέσεις όπως οι συγκρούσεις με πλοία και ο υποθαλάσσιος θόρυβος.

Οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες (ΕΠΜ) των Εθνικών Θαλάσσιων Πάρκων τίθενται σήμερα σε δημόσια διαβούλευση μέχρι τις 22 Σεπτεμβρίου. Αμέσως μετά, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα προχωρήσει σε επεξεργασία των σχολίων της διαβούλευσης και τη σύνταξη του σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος, με στόχο την κατάθεσή του στο ΣτΕ μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου. Με την ολοκλήρωση της νομικής επεξεργασίας από το ΣτΕ και τη δημοσίευση των Προεδρικών Διαταγμάτων ολοκληρώνεται η θεσμοθέτηση των δύο πάρκων.

Ανακοινώνει δικά της έργα ως αντίδραση η Τουρκία

Kαι η Τουρκία θα ανακοινώσει τις επόμενες μέρες τα δικά της έργα για την προστασία του περιβάλλοντος στις θαλάσσιες περιοχές, ανακοίνωσε το τουρκικό ΥΠΕΞ αντιδρώντας στην ανακήρυξη θαλάσσιων πάρκων από την Ελλάδα στο Ιόνιο καισ το Αιγαίο.

Τα θαλάσσια πάρκα που κήρυξε η Ελλάδα στο Αιγαίο "δεν έχουν καμιά νομική συνέπεια", υποστήριξε το τουρκικό ΥΠΕΞ ενώ δήλωσε ετοιμότητα για συνεργασία με την Ελλάδα σε αυτό το θέμα στο πλαίσιο της Διακήρυξης των Αθηνών.

Στην ανακοίνωσή του, το τουρκικό ΥΠΕΞ αναφέρει συγκεκριμένα ότι «αμέσως μετά την ανακοίνωση αυτής της πρωτοβουλίας από την Ελλάδα πέρυσι, το Υπουργείο μας επανέλαβε σε ανακοίνωσή του στις 9 Απριλίου 2024 ότι τα Θαλάσσια Πάρκα που θα κηρυχθούν στο Αιγαίο Πέλαγος δεν θα έχουν καμία νομική συνέπεια στο πλαίσιο διασυνδεδεμένων ζητημάτων του Αιγαίου μεταξύ των δύο χωρών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με γεωγραφικούς σχηματισμούς των οποίων η ιδιοκτησία δεν έχει μεταβιβαστεί στην Ελλάδα μέσω διεθνών συμφωνιών. Τα σημεία της παρούσας δήλωσης παραμένουν σε ισχύ μέχρι σήμερα».

«Οι μονομερείς ενέργειες θα πρέπει να αποφεύγονται σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες όπως το Αιγαίο και η Μεσόγειος. Το διεθνές ναυτικό δίκαιο ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ των παράκτιων κρατών σε αυτές τις θάλασσες, συμπεριλαμβανομένων και των περιβαλλοντικών ζητημάτων. Σε αυτό το πλαίσιο, θα θέλαμε να σας υπενθυμίσουμε ότι η χώρα μας, ως παράκτιο κράτος στο Αιγαίο Πέλαγος, είναι πάντα έτοιμη να συνεργαστεί με την Ελλάδα», αναφέρει το τουρκικό ΥΠΕΞ.

Σύμφωνα με το τουρκικό ΥΠΕΞ, «από την άλλη πλευρά, επαναλαμβάνουμε ότι, όπως και στο παρελθόν, οι προσπάθειες αξιοποίησης παγκόσμιων αξιών όπως η προστασία του περιβάλλοντος, στο πλαίσιο διασυνδεδεμένων προβλημάτων του Αιγαίου και ζητημάτων που αφορούν το καθεστώς ορισμένων νησιών, νησίδων και βράχων των οποίων η κυριαρχία δεν έχει μεταβιβαστεί στην Ελλάδα μέσω διεθνών συμφωνιών δεν θα αποδώσουν κανένα αποτέλεσμα σήμερα».

«Η Τουρκία θα ανακοινώσει επίσης τα έργα της που αποσκοπούν στην προστασία του περιβάλλοντος στις θαλάσσιες περιοχές τις επόμενες ημέρες», αναφέρεται στην ανακοίνωση.

Το τουρκικό ΥΠΕΞ καταλήγει αναφέροντας πως  η Τουρκία διατηρεί τη θέση της ότι θα πρέπει να υιοθετηθεί μια ειλικρινής και ολοκληρωμένη προσέγγιση για την επίλυση των ζητημάτων με βάση το διεθνές δίκαιο, την ισότητα και την καλή γειτονία, στο πλαίσιο της Διακήρυξης των Αθηνών για τις Φιλικές Σχέσεις και την Καλή Γειτονία της 7ης Δεκεμβρίου 2023, η οποία αντικατοπτρίζει το πνεύμα που και οι δύο πλευρές επιθυμούν να διατηρήσουν στις σχέσεις τους με την Ελλάδα».

Πηγή: Πρώτο Θέμα / ΚΥΠΕ