Αρνητική πρωτιά στις καταχωρήσεις υποθέσεων στα Δικαστήρια για την Κύπρο-Μειώθηκε ο χρόνος διεκπαιρέωσης

Θετικά αλλά και αρνητικά είναι τα συμπεράσματα που εξάγονται μέσα από την έκθεση του EU Justice Scoreboard 2025, που αναλύει τους δείκτες, ως επίσης και τις τάσεις σε σχέση με την απόδοση της Δικαιοσύνης στην Κύπρο, συγκριτικά με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για το 2023, μερικά εκ των οποίων θεωρούνται άκρως ανησυχητικά για τη χώρα μας.

Στα θετικά καταγράφονται η μείωση του χρόνου διεκπαιρέωσης υποθέσεων που βρίσκεται στις 600 ημέρες, έναντι 750 για το 2022, ως επίσης και η αύξηση των Δικαστών σε αντιστάθμισμα με τον αριθμό των δικηγόρων που βοηθά στην μείωση του χρόνου διεκπαιρέωσης υποθέσεων.

Αντίθετα, στα αρνητικά, πέραν του μεγάλου αριθμού δικηγόρων αρνητική χροιά δημιουργεί η έλλειψη τεχνολογικών εργαλείων που θα βοηθούσαν στην εξέλιξη της Δικαιοσύνης, ο μεγάλος αριθμός καταχωρήσεων σε σύγκριση με τις υποθέσεις που διεκπαιρεώνονται, αλλά και η μη παροχή στοιχείων σε σχέση με τις εμπορικές-αστικές υποθέσεις.

Στην πρώτη διαφάνεια της έκθεσης, καταγράφεται ο αριθμός εισερχόμενων αστικών, εμπορικών, διοικητικών και άλλων υποθέσεων, ο οποίος είναι μικρός συγκριτικά με άλλες χώρες και κατατάσσουν τη Κύπρο στις καλύτερες θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ακολουθεί ένας διαχωρισμός των υποθέσεων, με τις διοικητικές υποθέσεις να δείχνουν ότι η Κύπρος βρίσκεται στη δεύτερη χειρότερη θέση της Ε.Ε., πίσω από τη Σουηδία, ενώ για τις αστικές και εμπορικές υποθέσεις δεν αποστάλθηκαν στοιχεία για να συμπεριληφθούν στην έκθεση.

Αναλύοντας τα εν λόγω στοιχεία, ο Δρ. Νικόλας Κυριακίδης, Επίκουρος Καθηγητής και Διευθυντής της Μονάδας Δικονομικού Δικαίου, του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, ανέφερε πως «στο δεύτερο γράφημα για τις αστικές υποθέσεις όπου δεν υπάρχουν δεδομένα για την Κύπρο σε συνδυασμό με το πρώτο για τις διοικητικές υποθέσεις, σημαίνει ότι ο αριθμός καταχωρίσεων των αστικών υποθέσεων είναι πολύ χαμηλός».

Παράλληλα, σχολιάζοντας άλλα δεδομένα, εξήγησε ότι προκύπτει θετική εξέλιξη σε σχέση με τις υποθέσεις που διεκπαιρεώνονται για το 2023, αφού η Κύπρος ξέφυγε από την τελευταία θέση που βρισκόταν τα τελευταία χρόνια.

Σύμφωνα με τον κ. Κυριακίδη, ο μέσος χρόνος διεκπαιρέωσης βελτιώνεται, αφού «το 2021 ήμασταν τελευταίοι. Χρειαζόμασταν 900 και πλέον μέρες, κατά μέσο όρο. Το 2022 μειώθηκε στις 750 και το 2023 στις 600, με αποτέλεσμα να ξεφύγουμε από την τελευταία θέση, που βρίσκεται σήμερα η Ελλάδα».

Όπως επισήμανε, «αυτό δεν σημαίνει ότι σε δύο χρόνια παρά κάτι καταχωρίζεται μια υπόθεση και έχουμε απόφαση. Πρέπει να σημειώσουμε ότι λαμβάνονται υπόψιν τα πάντα, όπως για παράδειγμα υποθέσεις που μπορεί να καταχωριστούν και μετά από μια εβδομάδα να υπάρξει συμβιβασμός ή κάποιες άλλες που μπορεί να χρειαστούν πέντε χρόνια για να ολοκληρωθεί η εκδίκασή τους, με τον μέσο χρόνο να είναι 600 μέρες».

Την ίδια ώρα, η Κύπρος καταγράφει αρνητική πρωτιά στην αναλογία καταχωρίσεων και διεκπαιρεώσεων υποθέσεων για το 2023, αφού βρίσκεται στην τελευταία θέση με ποσοστό 120% καταχωρίσεων επί των διεκπαιρεώσεων.

Ο καθηγητής σημείωσε πως στις άλλες χώρες της Ε.Ε. τα ποσοστά βρίσκονται στο 100% ή κάτω από αυτό, με μοναδική εξαίρεση την Κύπρο που ο δείκτης της είναι υψηλότερος από τους υπόλοιπους.

Την ίδια ώρα, βλέποντας ότι δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για τις εμπορικές και αστικές υποθέσεις, εξέφρασε την ανησυχία και τον προβληματισμό του. «Δεν υπάρχουν στοιχεία για την Κύπρο σε σχέση με τις αστικές-εμπορικές υποθέσεις και αυτό είναι προβληματικό, γιατί είμαστε η μόνη χώρα που δεν δώσαμε στοιχεία, κάτι που συνέβηκε και τα προηγούμενα χρόνια.».

Στον πάτο της Ευρωπαϊκής Ένωσης βρίσκεται η Κύπρος και σε σχέση με τα χρήματα που επενδύονται για τη λειτουργία των Δικαστηρίων, τόσο ανά κάτοικο, όσο και ανάλογα με το ποσοστό του ΑΕΠ της χώρας.

Όπως υπέδειξε ο κ. Κυριακίδης, «είμαστε τελευταίοι, με 0,15% του ΑΕΠ να καταβάλλονται για τα Δικαστήρια. Είναι ένα διαχρονικό πρόβλημα ότι οι δαπάνες μας για τη λειτουργία των Δικαστηρίων ήταν πολύ χαμηλές και βλέπουμε ότι παραμένει αυτό το πρόβλημα. Γι' αυτό υπάρχουν αυτές όλες οι αδυναμίες σε θέματα κτιρίων, υποδομών, στελέχωσης, τεχνολογίας και λοιπά».

Δήλωσε την ίδια ώρα ικανοποίηση για το εύρημα της έκθεσης που παρουσιάζει αύξηση των Δικαστών, γεγονός που βρισκόταν ανάμεσα στα προβλήματα των προηγούμενων ετών, όταν ήταν πολύ ψηλός ο αριθμός των δικηγόρων και πολύ χαμηλός ο αριθμός των Δικαστών.

«Αυτό δημιουργούσε μια ανισότητα και ήταν ένας από τους λόγους των καθυστερήσεων, αφού εάν έχεις λίγους Δικαστές και πολλούς δικηγόρους σημαίνει περισσότερες υποθέσεις και λιγότερη διεκπαιρέωση. Ως εκ τούτου με τα τελευταία δεδομένα δεν είμαστε σε άσχημη θέση», σημείωσε ο κ. Κυριακίδης.

Προβληματικό χαρακτήρισε και το γεγονός ότι τα Δικαστήρια στην Κύπρο δεν επιτρέπουν τη χρήση της τεχνολογίας σε μεγάλο βαθμό, με τη χώρα μας να κατατάσσεται και πάλι στην τελευταία θέση της Ε.Ε.Προβληματικό χαρακτήρισε και το γεγονός ότι τα Δικαστήρια στην Κύπρο δεν επιτρέπουν τη χρήση της τεχνολογίας σε μεγάλο βαθμό, με τη χώρα μας να κατατάσσεται και πάλι στην τελευταία θέση της Ε.Ε.

Είμαστε κι εδώ τελευταίοι, είπε, «παρά το ότι έγιναν αρκετές εισηγήσεις ως Μονάδα Δικονομικού Δικαίου, αλλά και μέσω της Επιτροπής Μεταρρύθμισης του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου».

Σε άλλα ευρήματα της έκθεσης, ο γενικός πληθυσμός καλείται να απαντήσει για το θέμα της ανεξαρτησίας των Δικαστών, αλλά και τους λόγους που προκύπτει έλλειψη εμπιστοσύνης. Σε ό,τι αφορά στην Κύπρο, κατατάσσεται στην 20η θέση από τις 27 της Ε.Ε., ωστόσο η έλλειψη εμπιστοσύνης σε σχέση με την περσινή έκθεση αυξήθηκε σχεδόν δέκα ποσοστιαίες μονάδες.

Ουσιαστικά, οι πολίτες κλήθηκαν να απαντήσουν έχοντας ενώπιον τους τρεις παραμέτρους. Ο πρώτος αφορά «το καθεστώς και η θέση των δικαστών δεν εγγυώνται επαρκώς την ανεξαρτησία τους», το δεύτερο, «παρεμβάσεις ή πιέσεις από οικονομικά ή άλλα ειδικά συμφέροντα» και το τρίτο «παρεμβάσεις ή πιέσεις από την κυβέρνηση και τους πολιτικούς».

Σύμφωνα με τον κ. Κυριακίδη, «η εμπλοκή της Κυβέρνησης και των πολιτικών στο δικαστικό σύστημα, προσωπικά δεν πιστεύω ότι υπάρχει, αλλά ενδεχομένως οι ερωτώμενοι να απάντησαν με τη σκέψη στον Γενικό Εισαγγελέα που ουσιαστικά είναι διορισμένος από την εκτελεστική εξουσία και αποφασίζει για τις διώξεις και τις μη διώξεις σε ποινικές υποθέσεις».

Ακολούθως, υπέδειξε ότι «δυστυχώς ακόμα δεν θέσαμε τα κατάλληλα εργαλεία για να ενδυναμώσουμε κάποιους θεσμούς και ιδιαίτερα τη Δικαστική Εξουσία σχετικά με το διορισμό και την αξιολόγηση δικαστών και το θεσμό του Γενικού Εισαγγελέα. Έχει κατατεθεί τώρα το Νομοσχέδιο για το διαχωρισμό εξουσιών, που είναι σημαντικός, αλλά πιο σημαντικός είναι ο έλεγχος των αποφάσεων του Γενικού Εισαγγελέα. Αυτό αναφέρεται και στις εκθέσεις για το Κράτος Δικαίου της Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και ότι ο μηχανισμός ελέγχου ιδανικά πρέπει να είναι εξωτερικός. Δηλαδή να είναι δικαστικός ο έλεγχος των αποφάσεων του Γενικού Εισαγγελέα. Απ' ότι κατάλαβα με το νομοσχέδιο που θα προωθηθεί τώρα, προτείνεται ένας εσωτερικός μηχανισμός ελέγχου, δηλαδή εντός Νομικής Υπηρεσίας».

Για να γίνει πιο ξεκάθαρος, σημείωσε, «για παράδειγμα ένας δικηγόρος της Δημοκρατίας που θα πάρει μια απόφαση, θα ελεγχθεί από κάποιο προϊστάμενό του. Για πολλούς αυτό δεν είναι ένα ικανοποιητικό θεσμικό αντίβαρο».

Καταλήγοντας, ο κ. Κυριακίδης είπε πως «το παράδειγμα που λέω πάντοτε είναι ότι δεν είναι θέμα προσώπων και δεν είναι θέμα των προσώπων που είναι τώρα στα αξιώματα. Μπορεί να ανέβει στην εξουσία ένα που θα κάνει πολιτικές διώξεις με βάση ιδεολογικά κριτήρια. Μετά πώς θα επιτευχθεί ο έλεγχος αυτών των αποφάσεων από κάποια άλλη εξουσία;».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Σέρνεται η Δικαιοσύνη στην Κύπρο, δυσπιστία πολιτών για την ανεξαρτησία του θεσμού