Το μήνυμα της Λοττίδου για την διεθνή ημέρα υποστήριξης θυμάτων βασανιστηρίων-«Χρέος όλων η εξάλειψη τους»

Τα βασανιστήρια αν και απαγορεύονται απόλυτα, συνεχίζουν να υφίστανται, η επαγρύπνηση αποτελεί χρέος όλων μας για την εξάλειψη τους, αναφέρει η Επίτροπος Διοίκησης ως Εθνικός Μηχανισμός Πρόληψης Βασανιστηρίων, με αφορμή σήμερα, τη Διεθνή Ημέρα Υποστήριξης των Θυμάτων Βασανιστηρίων.

Στην σχετική δήλωση η Μαρία Στυλιανού Λοττίδη αναφέρει ότι ως Εθνικός Μηχανισμός Πρόληψης των Βασανιστηρίων (ΝΡΜ) ο Επίτροπος διενεργεί «τακτικά και απροειδοποίητα επισκέψεις σε χώρους όπου άτομα στερούνται ή πιθανόν να στερούνται της ελευθερίας τους, με γνώμονα την πρόληψη των βασανιστηρίων και κάθε μορφής απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας».

Ως Εθνικός Μηχανισμός Πρόληψης των Βασανιστηρίων (ΝΡΜ), προστίθεται, έχει την ευθύνη και την αποστολή να παρακολουθεί χώρους στέρησης της ελευθερίας, να εισηγείται μεταρρυθμίσεις και να διασφαλίζει πως καμία μορφή απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης  λαμβάνει χώρα εντός των συνόρων της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Προς την κατεύθυνση αυτή ο Εθνικός Μηχανισμός Πρόληψης (ΝΡΜ), συνεχίζει και εντατικοποιεί τις επισκέψεις και τις παρεμβάσεις στους υπό αναφορά χώρους, υποβάλλοντας συγκεκριμένες εισηγήσεις για τη διασφάλιση ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης για τους διαμένοντες σ’ αυτούς, ως επίσης και για την πρόληψη οποιωνδήποτε πιθανοτήτων κακομεταχείρισης σε χώρους όπως οι φυλακές τα κρατητήρια το ψυχιατρείο, στέγες ηλικιωμένων και χώροι πρώτης υποδοχής άτυπων μεταναστών.

«Ωστόσο η πρόληψη των βασανιστηρίων δεν εξαντλείται μόνο σε απροειδοποίητες επισκέψεις. Προϋποθέτει συνάμα συνεχή εκπαίδευση των αρχών επιβολής του νόμου για την αποφυγή οποιασδήποτε μορφής βασανιστηρίων ενώ  στηρίζει την πλήρη πρόσβαση των κρατουμένων σε δικηγόρους και ιατρική φροντίδα», σημειώνει η κ. Λοττίδη.

Ως εκ τούτου, συνεχίζει, προωθούν την εκπαίδευση και επιμόρφωση του προσωπικού των αρμοδίων αρχών με την πραγματοποίηση διαφόρων προγραμμάτων εκπαίδευσης και επιμόρφωσης.

Η κ. Λοττίδη έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο έργο «Τεχνική υποστήριξη για πιο αποτελεσματικούς και ευέλικτους Εθνικούς Μηχανισμούς Πρόληψης» (ΕΜΠ) - Technical support for more effective and Resilient National Preventive Mechanisms (NPM), που το γραφείο της υλοποιεί φέτος από κοινού µε το Συμβούλιο της Ευρώπης και το Γραφείο του Επιθεωρητή Φυλακών της Ιρλανδίας το οποίο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Συμβούλιο της Ευρώπης.

Ένα πρόγραμμα, εξήγησε, εκπαίδευσης με στόχο την ανταλλαγή καλών πρακτικών, αλλά και τη κατάρτιση, την επιμόρφωση και εξειδίκευση των επαγγελματιών πρώτης γραμμής, που απασχολούνται ειδικά σε ψυχιατρικά ιδρύματα, σε στέγες ηλικιωμένων και αναπήρων καθώς και σε κρατητήρια και φυλακές.

Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του International Rehabilitation Council for Torture Victims, για το 2024 περισσότερα από 81000 θύματα βασανιστηρίων σε όλο το κόσμο δέχθηκαν υποστήριξη, με το 20% σχεδόν να προέρχονται από ευρωπαϊκές χώρες ή από άτομα που υπέστησαν βασανιστήρια στην Ευρώπη. Ιδιαίτερη ανησυχία, συνέχισε, προκαλεί επίσης το γεγονός ότι 11577 επιζώντες ανέφεραν εμπειρίες σεξουαλικής βίας.

Αναντίλεκτα, κατέληξε η κ. Λοττίδη, οι αριθμοί φωνάζουν πιο δυνατά από πολιτικές και διεθνείς συμφωνίες που δημιουργούν το ατέρμονο κενό από την θεωρία στην πράξη, από την πρόνοια στην προστασία που καλούνται τα κράτη να εφαρμόσουν.

«Συλλογική ευθύνη η καταπολέμηση βασανιστηρίων»

Η Παγκόσμια Ημέρα Υποστήριξης των Θυμάτων Βασανιστηρίων αποτελεί υπενθύμιση της συλλογικής μας ευθύνης για την καταπολέμηση κάθε μορφής βασανιστηρίων και σκληρής ή απάνθρωπης μεταχείρισης, αναφέρει σε ανακοίνώσή του το γραφείο της Επιτρόπου Νομοθεσίας, Λουίζα Χριστοδουλίδου Ζαννέτου.

«Τα βασανιστήρια παραβιάζουν κατάφωρα την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και συνιστούν ένα από τα σοβαρότερα εγκλήματα του διεθνούς δικαίου, σημειώνεται, και η απαγόρευσή τους είναι απόλυτη και μη επιδεκτική παρεκκλίσεων, ανεξαρτήτως πολέμου, απειλής τρομοκρατίας ή οποιασδήποτε άλλης εξαιρετικής περίστασης», σημειώνεται.

Μέχρι σήμερα, αναφέρεται, 174 κράτη, μεταξύ αυτών και η ΚΔ,  έχουν κυρώσει την UNCAT, γεγονός που καταδεικνύει την ευρεία και σχεδόν καθολική αναγνώριση της απόλυτης απαγόρευσης των βασανιστηρίων.

Το Γραφείο της Επιτρόπου Νομοθεσίας, με βάση απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ετοιμάζει και υποβάλλει τις εθνικές εκθέσεις στα αρμόδια όργανα των Ηνωμένων Εθνών και του Συμβουλίου της Ευρώπης. Επίσης, παρίσταται και υποστηρίζει τις θέσεις της Δημοκρατίας κατά την ακροαματική διαδικασία ενώπιον των αρμόδιων διεθνών οργάνων ως επικεφαλής της κυπριακής αντιπροσωπίας.

Μελετά και υποβάλλει εισηγήσεις για εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας και πρακτικής με τις διατάξεις των Συμβάσεων Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, περιλαμβανομένων των Συστάσεων (Concluding Observations) που εκδίδονται μετά από τις αξιολογήσεις των Ηνωμένων Εθνών.

Στο πλαίσιο αυτό, σημειώνεται, το γραφείο της Επιτρόπου υπέβαλε στις 6 Δεκεμβρίου 2023 την 6η περιοδική έκθεση της Δημοκρατίας στην αρμόδια Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών, που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την πρόοδο που έχει σημειωθεί στη χώρα μας για την εξάλειψη όλων των μορφών βασανιστηρίων και απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης σε τομείς όπως η βία, οι συνθήκες κράτησης κρατουμένων, η εμπορία και εκμετάλλευση προσώπων, καθώς και η πρόληψη και διαχείριση της οικογενειακής βίας, με γνώμονα τον απόλυτο σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Αναφέρεται επίσης ότι η Επίτροπος Νομοθεσίας αναμένεται να κληθεί στο προσεχές διάστημα να παρουσιάσει και να υποστηρίξει την εν λόγω έκθεση ενώπιον της αρμόδιας Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών.

Η Επίτροπος Νομοθεσίας αναφέρει ότι παραμένει προσηλωμένη στον θεσμικό της ρόλο ως συνδετικός κρίκος για την πλήρη εφαρμογή των Συμβάσεων Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, και συνεχίζει να συμβάλλει με ακεραιότητα στην προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Πηγή: ΚΥΠΕ