Οι προκλήσεις της ΕΕ για απόκτηση στρατηγικής αυτονομίας, η παρουσία ΝΑΤΟ και ο ρόλος της Κύπρου

Τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση, όσον αφορά στο κατά πόσο μπορεί να αποκτήσει δικό της ευρωπαϊκό στρατό και αν αυτός μπορεί να συνυπάρξει με το ΝΑΤΟ, ανέπτυξαν αρμόδιοι στον τομέα της άμυνας, σε μία συζήτηση που πραγματοποιήθηκε στο Σπίτι της Ευρώπης το απόγευμα της Παρασκευής. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης υπήρξε τοποθέτηση για το ρόλο του ευρωκοινοβουλίου αναφορικά με το θέμα της δημιουργίας ευρωπαϊκής άμυνας, ενώ εξηγήθηκαν και οι ενέργειες της Κυπριακής Δημοκρατίας για τη σταθερότητα στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου.

Η ημερίδα με θέμα «Ευρωπαϊκή Στρατηγική Αυτονομία: Η συζήτηση για τον Ευρωπαϊκό Αμυντικό Στρατό», είχε ως κύριους ομιλητές τον ευρωβουλευτή του ΔΗΚΟ, Κώστα Μαυρίδη, αφού είναι ο μόνος Κύπριος ευρωβουλευτής που συμμετέχει στην αρμόδια Επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου, τη γενική διευθύντρια του Υπουργείου Άμυνας, Άννα Αριστοτέλους, την πρόεδρο της δεξαμενής σκέψης «Πολιτεία», Άννα Κουκίδη Προκοπίου και τον αντιστράτηγο εν αποστρατεία, Ανδρέα Πενταρά. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε από το Cyprus Youth Diplomacy.

Η πρόεδρος της οργάνωσης, Ήβη Θεοχάρους, στο χαιρετισμό της ανέφερε πως «ζούμε σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία. Έναν κόσμο όπου η ασφάλεια δεν είναι δεδομένη. από την Ουκρανία μέχρι τη Οι δημοκρατίες δοκιμάζονται. Η ειρήνη απειλείται. Οι κρίσεις Μέση Ανατολή μας υπενθυμίζουν ότι ο 21ος αιώνας δεν είναι ένας “αιώνας ειρήνης”, αλλά ένας αιώνας αβεβαιότητας. Σε αυτό το περιβάλλον, η Ευρώπη καλείται να πάρει κρίσιμες αποφάσεις για τη στρατηγική της αυτονομία, για την άμυνα, για το ρόλο της στον κόσμο. Γιατί αφορούν το ποια Ευρώπη θέλουμε. Θέλουμε μια Ευρώπη ισχυρή, ανεξάρτητη, με ενιαία φωνή; Ή μια Ευρώπη παρατηρητή των εξελίξεων;».

Στο Cyprus Youth DiplomaCY, πρόσθεσε, «έχουμε θέσει ως μια από τις προτεραιότητες μας για την διετία 2023-2025 την ενίσχυση του ρόλου της νεολαίας στην οικοδόμηση της ειρήνης και της ασφάλειας ς στην Κύπρο και στην ευρύτερη περιοχή. Γιατί η ειρήνη και η ασφάλεια δεν χτίζονται με συνθήματα. Χτίζονται με συμμετοχή, με γνώσεις, με διάλογο. Και αυτό το διάλογο ανοίγουμε εδώ, με τη δική σας παρουσία. Από την Κύπρο – μια χώρα που γνωρίζει καλά τι σημαίνει πόλεμος, προσφυγιά, αγνοούμενοι, συνεχιζόμενη και παράλληλα στέλνουμε το μήνυμα ότι οι νέοι της Ευρώπης δεν ζητούν παράνομη κατοχή απλώς θέση στο τραπέζι. Την διεκδικούν».

Η κα. Θεοχάρους σημείωσε πως «το αύριο δεν πρέπει να είναι κάτι παθητικό, χρειάζεται να το διαμορφώνουμε και εμείς οι ίδιοι. Εμείς. Εδώ. Σας καλώ, λοιπόν, να συμμετάσχετε, να αμφισβητήσετε, να ρωτήσετε, να προτείνετε. Επιτρέψτε μου να κλείσω με κάποια λόγια του Ζαν Μονέ, ένας από τους πατέρες της ΕΕ: Η Ευρώπη θα σφυρηλατηθεί μέσα από κρίσεις και θα είναι το άθροισμα των λύσεων που θα δοθούν σ' αυτές. Επομένως, η πρόκληση είναι εδώ. Η απόφαση ανήκει σε εμάς».

Στην αρχική του τοποθέτηση, ο ευρωβουλευτής Κώστας Μαυρίδης, σημείωσε πως «θέλω να συγχαρώ τους συντελεστές της διοργάνωσης. Θέλω να απαντήσω σε τρία βασικά ερωτήματα στην πρώτη μου παρέμβαση. Τι σημαίνει στρατιωτική αυτονομία, τι σημαίνει ευρωάμυνα και πού είμαστε σήμερα. Στρατιωτική αυτονομία. Είναι μία λέξη που προέκυψε στο προσκήνιο της ΕΕ από τον Εμανουέλ Μακρόν. Τότε, πριν 4-5 χρόνια, ανήκα στους ελάχιστους που πρέπει να κινηθούμε εκ των προτέρων. Μιλούμε για πριν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και πρέπει να κινηθούμε σε κοινή πολιτική και άμυνα. Είπα πως για να έχουμε τον πολιτικό ρόλο στη γειτονιά μας, θα έπρεπε να έχουμε άμυνα και ασφάλεια. Είναι πάρα πολύ δύσκολα τα πράγματα και τα εγχειρήματα. Το πρώτο σημαίνει κοινή στρατηγική και άμυνα, αλλά στο επίκεντρο έχουν κάποιους κοινούς μηχανισμούς στην άμυνα».

Στη συνέχεια, ο κ. Μαυρίδης επεσήμανε ότι «ευρωάμυνα σημαίνει να προασπιστούμε την Ευρώπη. Το ερώτημα που προκύπτει είναι με ποιο τύπο ευρωάμυνας. Υπάρχουν διάφορα μοντέλα και τα περιορίζω σε δύο. Μία στρατιωτική συμμαχία αλά ΝΑΤΟ ή μία ευρωάμυνα με επίκεντρο την προάσπιση της Ευρώπης; Αν θέλουμε να έχουμε πολιτικό ρόλο, τότε υποχρεωτικά ως ΕΕ πρέπει να έχουμε ευρωάμυνα. Και τώρα έχουμε συμμετοχή της συντριπτικής πλειοψηφίας των κρατών μελών στο ΝΑΤΟ. Αυτό είναι μία στρατιωτική συμμαχία. Αυτό που θέλουμε εμείς είναι γεωπολιτικό ρόλο στη γειτονιά μας και τον κόσμο. Δεν θέλουμε μία ευρωάμυνα απέναντι σε μία γεωπολιτική απειλή. Θεωρώ ότι ευρωάμυνα σημαίνει προστασία, να προασπιστούμε κάτι».

Στη δική της αρχική τοποθέτηση, η γενική διευθύντρια του Υπουργείου Άμυνας, Άννα Αριστοτέλους, συνεχάρη τους διοργανωτές της εξαιρετικής αυτής πρωτοβουλίας, όπως ανέφερε, για τη διοργάνωση της ημερίδας. «Είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικό να βλέπουμε τους νέους της κυπριακής διπλωματίας να συμμετέχουν ενεργά στον δημόσιο διάλογο. Αυτό είναι επιτυχία. Η έννοια της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας καθίσταται σήμερα ακόμη πιο επιτακτική και αναγκαία από ποτέ. Ο πόλεμος στην Ουκρανία σε συνδυασμό με τη γενικότερη γεωπολιτική ρευστότητα και την ανάδυση νέων απειλών κατέδειξαν την ανάγκη η ΕΕ να διαθέτει τη δυνατότητα αυτόνομης δράσης στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας. Η προστασία των εξωτερικών συνόρων της, η υπεράσπιση των θεμελιωδών αξιών της, η διασφάλιση στρατηγικών συμφερόντων, αποτελούν θέσεις για την ενίσχυση της διεθνούς θέσης και αξιοπιστίας».

Η στρατηγική πυξίδα της ΕΕ συνιστά το κύριο πολιτικοστρατηγικό εργαλείο προς αυτή την κατεύθυνση, πρόσθεσε η κα. Αριστοτέλους. «Αποτυπώνει το συλλογικό όραμα των κρατών μελών για μία πιο αποτελεσματική, ευέλικτη και αυτάρκη ευρωπαϊκή πολιτική ασφάλειας και άμυνας, προσδιορίζοντας συγκεκριμένες δράσεις και στόχους, για την ενίσχυση της επιχειρησιακής δυνατότητας της ένωσης. Στο πλαίσιο αυτή, η συζήτηση για δημιουργία ευρωπαϊκού αμυντικού στρατού αποκτά μία νέα δυναμική. Παρότι δεν υφίσταται ακόμη ένας ενιαίος στρατός, υπό ευρωπαϊκή διοίκηση, έχουν καταγραφεί ουσιώδη βήματα προς ενίσχυση των στρατηγικών αμυντικών πολιτικών. Πρωτοβουλίες όπως η PESCO, η μόνιμη διαρθρωμένη συνεργασία, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας, η συγκρότηση της δυνατότητας ταχείας ανάπτυξης, στο πλαίσιο της στρατηγικής πυξίδας, αντανακλούν τη σταδιακή οικοδόμηση κοινών στρατηγικών υποδομών και δυνατοτήτων».

Η Άννα Αριστοτέλους υπέδειξε πως η Κυπριακή Δημοκρατία υποστηρίζει με συνέπεια ότι η στρατηγική αυτονομία δεν είναι απλώς μία επιλογή, αλλά είναι αναγκαιότητα. «Η δημιουργία ευρωπαϊκών ένοπλων δυνάμεων δύναται να ενισχύσει την ικανότητα της Ένωσης για έγκαιρη και αυτόνομη επέμβαση σε εξωτερικές κρίσεις, να περιορίσει την κατακερματισμένη χρήση των οικονομικών πόρων μέσω κοινών προμηθειών, πράγμα που κι εμείς ως Υπουργείο Άμυνας το κάνουμε και συμμετέχουμε ενεργά στην πολιτική προγράμματος διακυβέρνησης του Προέδρου της Δημοκρατίας. Ωστόσο, η εφαρμογή τέτοιου εγχειρήματος δεν στερείται προκλήσεων. Υφίσταται σημαντικά εμπόδια, όπως οι διαφορετικές εθνικές, στρατιωτικές κουλτούρες, τα επίπεδα επιχειρησιακής ετοιμότητας, καθώς και η απροθυμία κάποιων κρατών μελών να παραχωρήσουν αρμοδιότητες στον τομέα της άμυνας».

Καταλήγοντας, η κα. Αριστοτέλους τόνισε πως κεντρικός πυλώνας για την ενίσχυση της υπηρεσιακής ικανότητας της ΕΕ αποτελεί το ΑΛΤ ΕΙΣ ΕΙ, που είναι η δυνατότητα ταχείας ανάπτυξης και προβλέπει συγκρότηση δύναμης έως 5,000 στρατιωτών για αντιμετώπιση κρίσεων εκτός ευρωπαϊκών συνόρων. Αποσκοπεί στην ταχεία, συγκροτημένη και αποφασιστική αντίδραση της Ένωσης σε επικείμενες προκλήσεις. «Να πω επίσης, ότι η ΚΔ συμμετέχει ενεργά στις προσπάθειες, ενισχύοντας το στρατιωτικό επιτελείο σχεδίασης και διεξαγωγής επιχειρήσεων στις Βρυξέλλες, συμμετέχουμε με τρεις αξιωματικούς. Παράλληλα, προσφέρουμε τις υποδομές μας υψηλής στρατιωτικής αξίας, όπως η στρατιωτική βάση Ανδρέας Παπανδρέου, το συντονιστικό κέντρο Ζήνων και τα κέντρα εκπαίδευσης των νεοσυλλέκτων της Λάρνακας και Πάφου, που μπορούν να αξιοποιηθούν ως κέντρα φιλοξενίας, αλλά και εκπαίδευσης. Η συζήτηση για τη συγκρότηση ενός ευρωπαϊκού αμυντικού στρατού εντάσσεται σε μία ευρύτερη πολιτική διαμόρφωσης, μίας ισχυρής, ενιαίας και διεθνώς υπολογίσιμης Ευρώπης στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας».

Η πρόεδρος της δεξαμενής σκέψης «Πολιτεία» Άννα Κουκίδη Προκοπίου, στην δική της αρχική τοποθέτηση, επεσήμανε ότι «με βρίσκουν απόλυτα σύμφωνη αυτά που είπε ο Κώστας Μαυρίδης. Πρέπει να υπάρχουν ως όραμα. Όμως, θέλω να καταθέσω κάποιους προβληματισμούς. Την προηγούμενη Παρασκευή το Ισραήλ ξεκίνησε ένα πόλεμο με το Ιράν. Πότε συνεδρίασε το Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ; Την Τρίτη. Αν είχαμε ένα πόλεμο που αφορούσε την Κύπρο, θα έπρεπε να περιμένουμε να συνεδριάσουν από την Παρασκευή την Τρίτη. Το λέω αυτό επειδή είναι σημαντικό για τη βραδύτητα που παρατηρείται από την ΕΕ. Υπάρχει και επιστημονική εξήγηση γι’ αυτό».

Όπως εξήγησε, «η εξωτερική πολιτική είναι το εργαλείο που προασπιζόμαστε το εθνικό συμφέρον. Είναι ο λόγος ύπαρξης του κράτους και μετά την ύπαρξη των πολιτών. Αν έχουμε 27 πολιτικά κράτη που παρουσιάζουν το εθνικό συμφέρον πολύ διαφορετικά, σημαίνει ότι είναι πολύ δύσκολο να έχεις μία κοινή εξωτερική πολιτική. Και είναι πολύ δύσκολο να έχεις μία κοινή πολιτική ασφάλειας όταν δεν το έχεις αυτό. Το Λουξεμβούργο αντιλαμβάνεται την Τουρκία ως απειλή, όπως την αντιλαμβανόμαστε εμείς; Εμείς αντιλαμβανόμαστε την Ρωσία ως απειλή; Όπως εμάς δεν μας πιστεύουν το λόγο που είναι απειλή η Τουρκία, αλλά τη θεωρούν σύμμαχο, το ίδιο συμβαίνει και για μας με τη Ρωσία. Πώς μπορούμε να έχουμε κοινή πολιτική άμυνας και ασφάλειας;».

Από πλευράς του, ο αντιστράτηγος εν αποστρατεία, Ανδρέας Πενταράς, ανέφερε πως ο Ζαν Μονέ ήταν ένας από τους αρχιτέκτονες της ευρωπαϊκής ιδέας, αφού το 1943, πριν ακόμη λήξει ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος ως μέλος του εξόριστου γαλλικού Υπουργικού Συμβουλίου, σε μία σύσκεψη, είχε πει το εξής «αν θέλουμε να οικοδομήσουμε μία ειρηνική Ευρώπη, θα πρέπει να την οικοδομήσουμε στα κοινά σύνορα και στην κοινή άμυνα». Ο κ. Πενταράς πρόσθεσε πως γι’ αυτό θεωρείται πως ίσως ο πρώτος οργανισμός άμυνας στην Ευρώπη ιδρύθηκε το 1948, τρία χρόνια μετά τη λήξη του πολέμου και ήταν ο ευρωπαϊκός οργανισμός άνθρακα και χάλυβα και ο πρώτος πρόεδρος ήτα ο Ζαν Μονέ.

«Αυτός ο οργανισμός, εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι είναι ένας συμβολικός οικονομικός οργανισμός, αλλά στην πραγματικότητα ήταν ένας αμυντικός οργανισμός, ο οποίος μέσω της κοινής διαχείρισης των πρώτων υλών, μεταξύ των πρώην αντιπάλων, δεν θα μπορούσε να γίνει πόλεμος. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1952, επειδή είχε αρχίσει να γίνεται ορατός ο κίνδυνος από πλευράς Σοβιετικής Ένωσης, ιδρύθηκε ένας άλλος οργανισμός, η Ευρωπαϊκή Αμυντική Κοινότητα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ιδρύθηκε το 1957 και προτού ιδρυθεί η Ενωμένη Ευρώπη, οι ηγέτες ίδρυσαν την μεγάλη Ευρωπαϊκή Αμυντική Κοινότητα, ένα οργανισμό ο οποίος πρόβλεπε την αμοιβαία άμυνα και έπρεπε όλα τα μέλη να βοηθήσουν».

Ο κ. Πενταράς σημείωσε πως αυτό ήταν μία πρωτοβουλία του Γάλλου πρωθυπουργού και επειδή έγιναν εκλογές, η νέα Βουλή της Γαλλίας δεν κύρωσε τη συμφωνία, με αποτέλεσμα να μην προχωρήσει ο οργανισμός. «Αν προχωρούσε ο οργανισμός, σίγουρα η Ευρώπη και ίσως ο κόσμος να ήταν εντελώς διαφορετικός. Το 1955 ιδρύθηκε η δυτικοευρωπαϊκή Ένωση, που ήταν ένας αμυντικός οργανισμός, που θεωρείτο μέχρι τη Συνθήκη του Μάστριχτ το 1994 ως ο αμυντικός βραχίονας της Ευρώπης. Περιορίστηκε στα θέματα ασφάλειας και ειρηνευτικών οργανισμών. Το 1957 ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση και το 1994 ιδρύθηκε ο πυλώνας ΚΕΠΑ, που υπάρχει μέχρι και σήμερα».

Οι κοινές ερωτήσεις

Οι τέσσερις ομιλητές απάντησαν και σε κάποιες κοινές ερωτήσεις. Η πρώτη κοινή ερώτηση που έγινε ήταν «Ποιες οι βασικές αιτίες που καθιστούν την ανάληψη αμυντικής πρωτοβουλίας επείγουσα στη σημερινή διεθνή συγκυρία;».

Πρώτος το λόγο πήρε ο ευρωβουλετής, Κώστας Μαυρίδης, ο οποίος επεσήμανε πως είναι δύο πράγματα που αποτελούν βασική πρόκληση και πρέπει να ξεπεραστούν. Το πρώτο όπως ανέφερε είναι ότι «πρέπει να αποφασίσουμε τον πολιτικό προσανατολισμό της ΕΕ. Στην Κύπρο έγινε μία απίστευτη συζήτηση γύρω από ένα κανονισμό που λέγεται SAFE. Αν σκεφτούμε την ευρωάμυνα ως μία πυραμίδα, που πάνω είναι ο πολιτικός προσανατολισμός, οι πολιτικές κατευθύνσεις. Το SAFE είναι ένα πολιτικό εργαλείο στον πάτο. Συζητήσαμε όλα αυτά τα πράγματα αλλά δεν συζητούσαμε αυτό που ήταν πάνω. Αν το συζητούσαμε αυτό τα πράγματα θα ευθυγραμμίζονταν».

Ο κ. Μαυρίδης επεσήμανε πως το δεύτερο είναι ότι «για να πετύχουμε ως ΕΕ στο σύγχρονο περιβάλλον τους οικονομικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς μας στόχους, που δυστυχώς ζούμε σε μία εποχή αυταρχικών καθεστώτων και χωρίς άμυνα δεν μπορεί να γίνει χωρίς ευρωπαϊκή άμυνα».

Η γενική διευθύντρια του Υπουργείου Άμυνας, στη δική της τοποθέτηση σημείωσε πως οι γεωπολιτικές εντάσεις εντείνουν την παγκόσμια αστάθεια και οδηγούν σε ένα νέο αγώνα εξοπλισμών και τεχνολογίας. Πρόσθεσε πως κρίσιμες τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η κβαντική τεχνολογία, η βιοτεχνία, η ρομποτική, θα είναι καθοριστικές τόσο για την οικονομική ανάπτυξη, όσο και για την στρατιωτική υπεροχή.

«Ως εκ τούτου, η καινοτομία είναι ζωτικής σημασίας στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας και η ΕΕ πρέπει να προσαρμόσει τη στρατηγική της και να διασφαλίσει την ασφάλεια, ώστε να παραμείνει ανταγωνιστική στην παγκόσμια σκηνή. Λαμβάνοντας υπόψη τη γεωγραφία και ιστορία της ΕΕ, η εγγύτητά της με τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, την καθιστούν αποδέχτη των πολέμων, της μετανάστευσης και της κλιματικής αλλαγής που πλήττουν αυτές τις περιοχές. Οι ΗΠΑ, που είναι παραδοσιακά ισχυρός σύμμαχος, καθιστούν σαφές ότι θεωρούν πως έχουν ισχυρή πολιτική δέσμευση στην Ευρώπη και χρειάζεται να αναπροσαρμόσουν τις προτεραιότητές τους, μειώνοντας το ρόλο τους ως κύριο εγγυητή ασφάλειας».

Η κα. Αριστοτέλους πρόσθεσε, δε, ότι το ευρύ φάσμα διαφορετικών τύπων απειλών ασφάλειας, που συνδέονται μεταξύ τους και αυξάνονται σε συχνότητα και ταχύτητα, όπως η τρομοκρατία, ο βίαιος εξτρεμισμός και οι υβριδικές επιθέσεις, η δράση διεθνών εγκληματικών στοιχείων και δικτύων κυβερνοεπιθέσεων, καθώς και ο χαρακτήρας των νέων προκλήσεων, που είναι στρατηγικής φύσεως, απαιτούν στρατηγική απάντηση.

«Η Ρωσία αποτελεί μείζονα στρατηγική απειλή στο πεδίο της μάχης, αναγκάζοντας την Ευρώπη και τους εταίρους της να αντιμετωπίσουν αυτή την πραγματικότητα. Άλλο παράδειγμα, είναι η πρόκληση που θέτει η συνεχής άνοδος της Κίνας, η οποία βασίζεται σε ένα εντελώς διαφορετικό, αυταρχικό και μη δημοκρατικό σύστημα διακυβέρνησης από αυτό της ΕΕ και χαρακτηρίζεται ως αυταρχική, εφόσον συνδέεται με την προσέγγισή της στο εμπόριο, τις επενδύσεις, την τεχνολογία, μέσω των οποίων επιδιώκει πολλές φορές την υπεροχή της και σε ορισμένες περιπτώσεις την κυριαρχία. Πολύ σημαντική είναι και η διασφάλιση του εφοδιασμού των κρίσιμων πρώτων υλών. Είναι θεμελιώδους σημασία για την οικονομική και βιομηχανική μας παραγωγή και το είδαμε και πρόσφατα, όπου υπάρχει σε αρκετές περιπτώσεις ελλείψεις».

Καταλήγοντας, η κα. Αριστοτέλους επεσήμανε πως η ασφάλεια της Ευρώπης βρισκόταν πάντα υπό απειλή, ειδικά σε μία εποχή που οι απειλές και συστημικός ανταγωνισμός αυξάνεται και πρέπει να υιοθετήσει μία δυναμική στρατηγική αντίδραση και αυτό αφορά την ικανότητά της να αποφασίζει η ίδια για το μέλλον της, αναπτύσσοντας την αμυντική της βιομηχανία και ενισχύοντας το ρόλο της ως εγγυητή ασφάλειας.

Η Άννα Κουκκίδη Προκοπίου, στην ίδια ερώτηση, απάντησε πως οι Ευρωπαίο από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και μετά βασίστηκαν στις ΗΠΑ για την παροχή ασφάλειας και εκεί βασίστηκε το δόγμα ασφάλειας του, εξηγώντας πως έβαζαν την κατεύθυνση οι Αμερικανοί και ακολουθούσαν οι Ευρωπαίοι.

«Οι Αμερικανοί δεν είναι πλέον πρόθυμοι να το κάνουν αυτό. Είναι δύσκολο να καθορίσω τι είναι η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ τώρα. Βρισκόμαστε σε ένα ρευστό πολιτικό περιβάλλον και υπάρχει η ανησυχία ποιου θα τηλεφωνήσουμε αν χρειαστεί να παρέμβει. Πριν μιλήσουμε για το στρατό, πριν το πάρουμε ένα στάδιο πιο πάνω, πρέπει να συζητήσουμε ποια είναι η αρχιτεκτονική ασφάλειας που θέλουμε. Δεν ακούω κανένα να συζητά τα σημαντικά. Επίσης, κάτι που με προβλημάτισε, είναι ότι κανείς δεν συζητά για τα πυρηνικά όπλα. Αν αποσυρθούν από την ΕΕ οι ΗΠΑ, τι θα γίνει αν υπάρχει ένα κτύπημα από τους Ρώσους; Η Αγγλία και η Γαλλία είναι οι δύο πυρηνικές δυνάμεις στην Ευρωπαϊκή Ήπειρο. Όμως, δεν έχουν επιθετική δύναμη. Θα φέρουμε τους Αμερικανούς να συζητήσουμε; Θα ενισχύσουμε τις δυνάμεις με τρόπο που μπορούν να απαντήσουν; Το βάζω ως ένα ερώτημα από τα πολλά που υπάρχουν. Τα σημαντικά θεμελιώδη ζητήματα δεν συζητούνται».

Από πλευράς του, ο Ανδρέας Πενταράς, σημείωσε πως αυτή τη στιγμή μπορούμε να μιλούμε για ευρωπαϊκή ασφάλεια, όπως καθορίζεται στο άρθρο 1 της Σύμβασης για ίδρυση της ΕΕ και τόνισε πως η ΕΕ έχει κάνει πολλή πρόοδο και έστειλε πολλές ειρηνικές αποστολές. Στη συνέχεια, ο κ. Πενταράς υπέδειξε πως αυτή τη στιγμή υπάρχουν τρεις αποστολές σε εξέλιξη και θέλησε να εξηγήσει το λόγο που δεν υλοποιήθηκε το άρθρο της σύμβασης της ίδρυσης της ΕΕ, για τη δημιουργία ευρωπαϊκής άμυνας.

«Υπάρχει το ΝΑΤΟ, που από την ίδρυσή του ανέλαβε την ευθύνη της άμυνας της Ευρώπης. Το 60% του προϋπολογισμού το διαθέτουν οι ΗΠΑ και γι’ αυτό φωνάζουν να αυξηθούν οι δαπάνες των κρατών μελών της ΕΕ. Τα 23 κράτη μέλη από τα 27 είναι μέλη του ΝΑΤΟ. Υπάρχει ένα πρόγραμμα ενίσχυσης του ΝΑΤΟ και θα κατανεμηθεί στις χώρες της ΕΕ. Είναι ένα πρόγραμμα της έμμεσης χρηματοδότησης του ΝΑΤΟ και όχι της ευρωπαϊκής άμυνας. Όσα έχει κάνει η ΕΕ μέχρι σήμερα ήταν για ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων των κρατών μελών και αυτό ήταν σωστό, όμως δεν υπάρχει ευρωπαϊκή άμυνα, με την έννοια ενός συλλογικού συστήματος ασφάλειας, όπως είναι το ΝΑΤΟ».

Η δεύτερη ερώτηση που κλήθηκαν να απαντήσουν οι τέσσερις ομιλητές ήταν «Ποια θεωρείτε ότι είναι η πιο κρίσιμη πρόκληση που πρέπει να ξεπεράσει η ΕΕ για να κατακτήσει πραγματική στρατηγική αυτονομία στον τομέα της άμυνας;».

Ο ευρωβουλευτής Κώστας Μαυρίδης σημείωσε πως πρέπει να αποφασίσει η ΕΕ στο κατά πόσο ο πολιτικός προσανατολισμός γύρω από την άμυνα, θα είναι η πρόσθεση των επιμέρους απειλών, τις οποίες αισθάνονται τα κράτη μέλη. Πρόσθεσε πως θα πρέπει να είναι αμοιβαίο το δικαίωμα των κρατών μελών να καθορίζουν ποιες θεωρούν απειλές. «Σε αυτό το πλαίσιο συναντίληψης, μπορούμε να προχωρήσουμε και να συνδιαμορφώσουμε μία ευρωάμυνα, η οποία θα είναι η προάσπιση απέναντι στις συλλογικές απειλές. Θα δώσω κάποια παραδείγματα. Ο τρόπος που γίνεται αυτή τη στιγμή η ευρωάμυνα, είναι δύο κομμάτια, τα 150 δις που δανείστηκε η ΕΕ και η λεγόμενη ρήτρα διαφυγής, που η ΕΕ λέει ότι εκείνα τα κράτη μέλη που θέλουν να επενδύσουν περισσότερα στην άμυνα, αλλά δεν το επιτρέπουν οι δημοσιονομικοί κανόνες, θα το επιτρέψει. Αυτό, όμως, δεν είναι ευρωάμυνα, είναι χτίσιμο των εθνικών περιχαρακομένων στρατών».

Ο κ. Μαυρίδης τόνισε πως αυτό δεν είναι κακό, όμως αυτό που πρέπει να γίνει είναι να αρχίσουν να δημιουργούνται κοινοί μηχανισμοί και κανόνες. «Έχουμε ένα οργανισμό που λέγεται Frontex, που είναι κάτι μεταξύ Αστυνομίας και στρατού και προασπίζεται τα θαλάσσια σύνορα. Ομόφωνα πρέπει να αποφασίσει η ΕΕ μία νέα αποστολή. Την προάσπιση των εξωτερικών συνόρων από ένα οργανισμό δικό της. Εδώ θεωρώ ότι είναι η μεγάλη μάχη που πρέπει να δοθεί, για να πάρει η άμυνα της ΕΕ την κατεύθυνση που πρέπει να λάβει».

Η Άννα Αριστοτέλους, από πλευράς της, σημείωσε πως θα απαντούσε την ερώτηση λέγοντας πως είναι ο ευρωπαϊκός, αμυντικός, βιομηχανικός τομέας, ο οποίος αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ετοιμότητα της άμυνας και την αξιόπιστη αποτροπή. Πρόσθεσε πως παρόλο που αρκετές ευρωπαϊκές αμυντικές βιομηχανίες είναι παγκοσμίως ανταγωνιστικές, η ευρωπαϊκή αμυντική βάση παρουσιάζει αδυναμίες, καθώς δεν μπορεί να παράγει αμυντικά συστήματα σε ποσότητες και ταχύτητα που απαιτούν τα κράτη μέλη.

«Η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία εξακολουθεί να είναι κατακερματισμένη, με κυρίαρχους εθνικούς παίχτες, που εξυπηρετούν εγχώριες αγορές. Θεωρώ ότι η μεγαλύτερη πρόκληση που θα πρέπει να ξεπεράσει η ΕΕ είναι η μείωση των εξαρτήσεων και η διασφάλιση της ασφάλειας του εφοδιασμού. Η πρόσβαση της βιομηχανίας σε κρίσιμες πρώτες ύλες και εισροές, είναι καθοριστικός παράγοντας, όταν η ευρωπαϊκή αγορά εξαρτάται από ένα ή από λίγους προμηθευτές, οι πολιτικές και επενδύσεις της ΕΕ θα πρέπει να ενισχύσουν την οικονομική ασφάλεια. Η συνεργασία με τρίτες χώρες πρέπει να βασίζεται στις αρχές της συμπερίληψης και καλής γειτονίας, καθότι πρέπει να αποκλείονται συνεργασίες με χώρες που επιβουλεύονται την εδαφική ακεραιότητα άλλων χωρών».

Η κα. Αριστοτέλους, συνεχίζοντας, υπέδειξε πως θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτική η ΕΕ και να τηρούνται αυστηρά κριτήρια, όσον αφορά τη συμμετοχή των κρατών σε προγράμματα, που αφορούν την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία. «Γι’ αυτό η ΕΕ προσανατολίζεται σε μία ανοιχτή αρχιτεκτονική συνεργασιών, επιτρέποντας τη συμμετοχή ομοϊδεατών εταίρων σε συνεργατικά αμυντικά έργα και πρωτοβουλίες, που ενθαρρύνονται κατά περίπτωση, αποσκοπώντας στη μείωση των υπερβολικών εξαρτήσεων, λόγω περιορισμένης προμήθειας βασικών αγαθών ή υπηρεσιών, ενώ παράλληλα θεωρούμε θα ενισχύσει την οικονομική ασφάλεια της Ευρώπης. Η συνεργασία ΕΕ και ΝΑΤΟ αποτελεί αναπόσπαστο πυλώνα για την ανάπτυξη της διάστασης ασφάλειας και άμυνας της ΕΕ».

Ένας άλλος σημαντικός σύμμαχος, επεσήμανε η γενική διευθύντρια του Υπουργείου Άμυνας, είναι και το Ηνωμένο Βασίλειο, με το οποίο θα πρέπει να ενισχυθεί η συνεργασία σε θέματα ασφάλειας και άμυνας, προς αμοιβαίο όφελος, ξεκινώντας από μία πιθανή εταιρική σχέση για την ασφάλεια και την άμυνα. «Αντίστοιχα, η Νορβηγία είναι πλήρης εταίρος στα αμυντικά προγράμματα της ΕΕ, μέσω της συνεισφοράς της στο προϋπολογισμό της ΕΕ, ενώ η συνεργασία με τον Καναδά έχει ενισχυθεί και θεωρούμε ότι πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω. Η ΕΕ θα πρέπει να συνεχίσει την αμοιβαία, επωφελή συνεργασία για τον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας, με όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και παράλληλα θα πρέπει να δημιουργήσει ευκαιρίες για βιομηχανική αμυντική συνεργασία. Είναι κάτι το οποίο και εμείς δίνουμε ιδιαίτερη σημασία. Επίσης, θεωρούμε ότι οι πρωτοβουλίες της ΕΕ θα είναι προς όφελος όλων των κρατών μελών και θα αποκλείουν την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση σε εκείνους που δρουν με αντίπαλο τρόπο στα στρατηγικά συμφέροντα της ΕΕ».

Η Άννα Κουκίδη Προκοπίου, στη δική της απάντηση, σημείωσε πως υπάρχει κάτι πολύ σημαντικό, που είναι ζήτημα ηγεσίας. «Αν δούμε τις κρίσιμες στιγμές της ΕΕ στην πορεία εξέλιξης, πότε υπήρχε πρόοδος; Το ένα γρανάζι κινεί το άλλο και εξελίσσεται η ΕΕ, αυτό δεν γίνεται χωρίς να υπάρχει συνειδητή επιλογή από ηγεσίες να σπρώξουν τη διαδικασία. Αυτή τη στιγμή, αν κοιτάξουμε γύρω μας, ποιοι μπορούμε να πούμε ότι είναι οι ηγέτες της Ευρώπης και είναι ηγετικές φυσιογνωμίες; Ο Μακρόν, που στη χώρα του αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα, ο Μερτς που αμφισβητήθηκε έντονα πριν του δοθεί η καγκελαρία, ο Τουσκ ο οποίος έχει ένα ακροδεξιό Πρόεδρο στην οικονομία και δημιουργεί πολλά προβλήματα».

Η κα. Κουκίδη Προκοπίου πρόσθεσε πως πέραν της Μελόνι που ξεχωρίζει, δεν υπάρχει κάποιος άλλος. «Η Μελόνι είναι ακροδεξιά, αλλά έχει ομαλοποιηθεί ο λόγος και η παρουσία της, η οποία όμως ακολουθεί το δρόμο που ακολουθούν κι άλλοι στην ΕΕ, ότι η αύξηση βιομηχανικής παραγωγής στους αμυντικούς εξοπλισμούς, στηρίζεται σε τρεις χώρες. Ο σχεδιασμός για την αύξηση της παραγωγής βασίζεται πάνω στο να παίξουν κάποιοι παίχτες αυτό το παιχνίδι».

Ο αντιστράτηγος εν αποστρατεία, στη δική του απάντηση, σημείωσε πως η πρόκληση που πρέπει να ξεπεράσει η ΕΕ για να αποκτήσει ευρωπαϊκή αυτονομία είναι το ΝΑΤΟ και να αποφασίσουν οι ευρωπαίοι ηγέτες ότι θα πληρώσουν για να αναπτύξουν την ευρωπαϊκή άμυνα. «Για να μπορέσει η Ευρώπη να κάνει το δικό της στρατό και να παίξει το ρόλο της στο διεθνές σύστημα, όπως το κάνουν οι Αμερικάνοι, πρέπει οι ηγέτες να βάλουν το χέρι στην τσέπη. Οι ευρωπαίοι ηγέτες, κατά πλειοψηφία είναι λαϊκιστές. Αυτές οι δαπάνες πρέπει να αφαιρεθούν από τις κοινωνικές δαπάνες, αλλά το προϊόν είναι χειροπιαστό. Το προϊόν της άμυνας δεν φαίνεται είναι αόρατο. Το ερώτημα που γεννάται είναι αν μπορεί η ΕΕ να αναπτύξει την ποσότητα άμυνας των ΗΠΑ; Η έκταση της ΕΕ είναι η ίδια με τις ΗΠΑ. Το ΑΕΠ της ΕΕ είναι το ίδιο με τις ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ επιθυμούν να απαλλαγούν από τις υποχρεώσεις τους στην ΕΕ».

Ο κ. Πενταράς, συνεχίζοντας, επεσήμανε πως οι ΗΠΑ πιέζουν τους Ευρωπαίους ηγέτες να προχωρήσουν στην οργάνωση της ευρωπαϊκής άμυνας, για να αποσυρθούν. «Είναι θέμα απόφασης του Συμβουλίου, κάτι που δεν είναι ορατό στο άμεσο μέλλον».

Οι εξατομικευμένες ερωτήσεις

Οι τέσσερις ομιλητές κλήθηκαν να απαντήσουν και σε μία εξατομικευμένη ερώτηση. Ο κ. Μαυρίδης κλήθηκε να απαντήσει για το ρόλο του ευρωκοινοβουλίου στη συζήτηση και σε ποιο βαθμό υπάρχει πολιτική βούληση για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού αμυντικού στρατού. Όπως σημείωσε πως το Ευρωκοινοβούλιο, μέσα από τις εκθέσεις του για την άμυνα και ασφάλεια, ήταν το πρώτο θεσμικό όργανο της ΕΕ που αντιλήφθηκε τη σημασία και το όραμα μίας κοινής άμυνας και ασφάλειας.

«Το Ευρωκοινοβούλιο έκανε ένα ψήφισμα που αποδόθηκε στο ευρωπαϊκό συμβούλιο και την Επιτροπή, για το θέμα της ευρωάμυνας, που δεν νοείται καν να έχει ρόλο μία χώρα που κατέχει έδαφος χώρας της ΕΕ. Ως Ευρωκοινοβούλιο δεν έχει κανένα λόγο στη διαμόρφωση πολιτικής για την ευρωάμυνα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέλεξε να λαμβάνεται η απόφαση για την ευρωάμυνα με ειδική πλειοψηφία και όχι με ομοφωνία, κάτι που ήταν εντελώς παράτυπο».

Η γενική διευθύντρια του Υπουργείου Άμυνας κλήθηκε να απαντήσει για το ρόλο της Κύπρου ως παράγοντα ασφάλειας και σταθερότητα της ευρύτερης περιοχής της ανατολικής Μεσογείου και επεσήμανε πως η γεωγραφική θέση της Κύπρου δεν είναι ένα σημείο στο χάρτη, αλλά ένα στρατηγικό πλεονέκτημα και κυρίως ευθύνη. «Βρισκόμαστε στην καρδιά μίας περιοχής με υψηλή στρατιωτική, ενεργειακή και πολιτική ένταση. Από τις ένοπλες συρράξεις στη Γάζα και τη Συρία, μέχρι τις απειλές της Τουρκίας, η περιοχή μας δοκιμάζεται συνεχώς. Από την άλλη, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ανέδειξε την επιστροφή της ισχύος ως εργαλείο της εξωτερικής πολιτικής, θέτοντας σε αμφισβήτηση τη σταθερότητα της Ευρωπαϊκής Ηπείρου».

Η κα. Αριστοτέλους σημείωσε, δε, ότι η Τουρκία παρουσιάζει μία αναθεωρητική στάση, αμφισβητώντας τη διεθνή νομιμότητα, τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας και επιδεικνύοντας μία στρατηγική επιθετικότητα που δεν περιορίζεται μόνο στην Κύπρο, αλλά επηρεάζει ευρύτερα την περιοχή. «Απέναντι σε αυτή την εικόνα, η Κυπριακή Δημοκρατία δεν ακολουθεί πολιτική εσωστρέφειας, αντίθετα οικοδομούμε ένα πολυδιάστατο ρόλο ασφάλειας και σταθερότητας τόσο σε ευρωπαϊκό, όσο και περιφερειακό επίπεδο. Δεν παρακολουθούμε παθητικά τις εξελίξεις, επιλέγουμε ενεργά το ρόλο της διεθνούς νομιμότητας και επιδιώκουμε να λειτουργούμε ως πυλώνας σταθερότητας και ειρήνης».

Η κα. Αριστοτέλους επεσήμανε πως η συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας σε περιφερειακά σχήματα συνεργασίας, με χώρες όπως η Ελλάδα, το Ισραήλ, η Αίγυπτος, οι ΗΠΑ αποτελεί οργανικό μέρος αυτής της στρατηγικής. «Στον πυρήνα αυτής της προσέγγισης, η ενσωμάτωση της Κύπρου στο ευρωπαϊκό σύστημα ασφάλειας είναι πολύ ουσιώδης, συμμετέχουμε ενεργά στην κοινή πολιτική ασφάλειας και άμυνας της ΕΕ, στηρίζουμε την ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας, ενισχύοντας τις κοινές δυνατότητες, την υπηρεσιακή ικανότητα και την διαλειτουργικότητα των κρατών μελών. Επιδιώκουμε να διαδραματίσουμε ρόλο γέφυρας μεταξύ της Ένωσης και της ανατολικής Μεσογείου, να λειτουργούμε ως η νοτιοανατολική πύλη της Ένωσης στην ανατολική Μεσόγειο, τόσο επιχειρησιακά, όσο και διπλωματικά».

Η Άννα Αριστοτέλους πρόσθεσε, δε, ότι υποδομές όπως η αεροπορική βάση Ανδρέας Παπανδρέου, η ναυτική βάση στο Μαρί, οι συνεργασίες με φορείς όπως η Frontex, η δυνατότητα φιλοξενίας ασκήσεων και εκπαιδεύσεων αναδεικνύουν στην πράξη το ρόλο της Κύπρου και ενισχύουν το ευρωπαϊκό αποτύπωμα άμυνας και ασφάλειας στην περιοχή. Σημείωσε, επίσης, ότι η Κυπριακή Δημοκρατία επενδύει σε στρατηγικές διμερείς και πολυμερείς συνεργασίες, όπως η συνεργασία με Ελλάδα και Γαλλία, η πρόσφατη αναβάθμιση των σχέσεων με τις ΗΠΑ, που προσθέτει για πρώτη φορά επίπεδο εμβάθυνσης, ενισχύοντας την διαλειτουργικότητα.

«Εξίσου κρίσιμο είναι το τρίπτυχο Κύπρου-Ελλάδας-Ισραήλ και Κύπρου-Ελλάδας-Αιγύπτου, που εξελίχθηκαν σε σχήματα υψηλού στρατηγικού συντονισμού. Μαζί με την υποστήριξη των ΗΠΑ στο σχήμα 3+1 επιβεβαιώνεται ότι η ανατολική Μεσόγειος είναι πυρήνας ευρύτερων στρατηγικών συμφερόντων. Παράλληλα, η Κύπρος δεν περιορίζεται μόνο στην ασφάλεια, αλλά επενδύει και στην ανθρωπιστική στήριξη, όπως το σχέδιο Εστία και ο ανθρωπιστικός διάδρομος Αμάλθεια είναι δύο παραδείγματα, που η Κυπριακή Δημοκρατία παρέχει λύσεις για τη φιλοξενία εκτοπισμένων τη μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας και την έμπρακτη στήριξη της διεθνούς κοινότητας σε κρίσιμε ς καταστάσεις, αποδεικνύοντας πως η Κύπρος, παρόλο ότι είναι μικρή σε μέγεθος λειτουργεί ως κόμβος διαχείρισης κρίσεων και εμπιστοσύνης στην πράξη».

Η κα. Αριστοτέλους, συνεχίζοντας, επεσήμανε πως ιδιαίτερη σημασία αποκτούν και οι ενεργειακοί σχεδιασμοί, αφού μέσα από διάφορα έργα, όπως είπε, η Κύπρος επιδιώκει να καταστεί κόμβος ενεργειακής σταθερότητας, ενισχύοντας την Ευρωπαϊκή ενεργειακή αυτονομία. Επιπρόσθετα, η κα. Αριστοτέλους πρόσθεσε πως η Κύπρος δεν υπερεκτιμά τις δυνατότητες της, ούτε υποτιμά τις προκλήσεις. «Έχουμε πλήρη γνώση των απειλών κυρίως από την Τουρκία, που συνεχίζει την πολιτική αμφισβητήσεων, αλλά απαντούμε με νηφαλιότητα και αξιοπιστία. Η ασφάλεια δεν είναι αφηρημένη έννοια, χτίζεται με συμμαχίες, με θεσμική συνέχεια, με αξιοπιστία, επενδύει σταθερά σε όλα αυτά η Κύπρος, θέλουμε να είμαστε σταθεροποιητικός παράγοντας, ένα αξιόπιστο κράτος δικαίου, με ανθρωπιστικό αποτύπωμα, με ισχυρή προσήλωση στην διεθνή νομιμότητα. Η αποτρεπτική μας ικανότητα είναι πολιτική, επιχειρησιακή και διπλωματική. Βασίζεται σε συμμαχίες, διεθνή αναγνώριση και πολυδιάστατη παρουσία της χώρας μας. Με αυτή την προσέγγιση η Κύπρος δεν είναι θεατής, αλλά παίχτης στις εξελίξεις, γέφυρα πολιτισμών, σταθερός σύμμαχος και σημείο αναφοράς για την ευρωπαϊκή παρουσία στην ανατολική Μεσόγειο».

Η πρόεδρος της δεξαμενής σκέψης «Πολιτεία» κλήθηκε να απαντήσει στο ερώτημα πόσο εφικτό είναι να λειτουργήσει ένας ευρωπαϊκός στρατός και να συνυπάρξει ή να αντικαταστήσει το ΝΑΤΟ και επεσήμανε πως υπήρχε πρόταση των Ευρωπαίων για να υπάρχουν εγγυήσεις ασφάλειας στην Ουκρανία, μέσω μίας ειρηνευτικής δύναμης από Ευρωπαίους και Βρετανούς και εκεί προκλήθηκαν διάφορα προβλήματα. «Οι ΗΠΑ είχαν πει ότι δεν υπήρχε εξοπλισμός στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ούτε οι δορυφόροι και αν σταλεί μεγάλος αριθμός στρατιωτών θα ήταν απειλή για τον Πούτιν και είχαν πει ότι αν γίνει οτιδήποτε ποιος θα τους έσωζε; Και αν ήταν ένας μικρός αριθμός θα εξευτέλιζε το όραμα των Βρυξελλών για ευρωπαϊκό στρατό. Υπάρχουν πολλά πρακτικά ζητήματα. Σε αυτή την περίπτωση υπήρχαν αυτά τα πρακτικά θέματα, που δεν υπήρχαν απαντήσεις».

Στη συνέχεια, πρόσθεσε πως μία συζήτηση που άρχισε να γίνεται τελευταίως, που λέει ότι δεν μπορεί να υπάρχει ΕΕ χωρίς το ΝΑΤΟ, θα πρέπει να γίνει πιο ευρωπαϊκό το ΝΑΤΟ. «Ο διοικητής είναι Αμερικανός και έχει αρχίσει αυτή η συζήτηση και ότι θα μπει ευρωπαίος επικεφαλής. Δεν υπάρχει, όμως, Ευρωπαίος που θα μπορούσε να είναι επικεφαλής».

Ο Ανδρέας Πενταράς κλήθηκε να απαντήσει στην ερώτηση «ποιες είναι οι προκλήσεις στη δημιουργία μίας πολυεθνικής στρατιωτικής δύναμης σε ευρωπαϊκό επίπεδο» και τόνισε ότι η πρόκληση είναι μία, μόνιμη, σταθερή και διαρκής και είναι η διατήρηση της ειρήνης, της ασφάλειας και σταθερότητας στον ευρωπαϊκό χώρο. «Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της αποτρεπτικής που θα έχει η ΕΕ μέσω αυτής της δύναμης, ώστε ο πυρηνικός αντίπαλος να σταθμίζει το κόστος και το όφελος και το κόστος να είναι περισσότερο από το όφελος. Αυτός είναι και ο ρόλος των ενόπλων δυνάμεων στα δημοκρατικά κράτη. Δεν υπάρχουν για να κάνουν πολέμους, ο ρόλος τους είναι η διατήρηση της ειρήνης. Πρέπει να είναι ισχυρές, εκσυγχρονισμένες, εξοπλισμένες με σύγχρονα μέσα, ώστε η ευρωπαϊκή άμυνα να μπορεί να παίξει ρόλο στις κρίσεις».