Δέσμευση Γραφείου Επιτρόπου Περιβάλλοντος να αξιοποιήσει πορίσματα τριημέρου για Ξηρολιθική Κληρονομιά

Το Γραφείο της Επιτρόπου Περιβάλλοντος και Ευημερίας των Ζώων δεσμεύτηκε να αξιοποιήσει τα πορίσματα, τις καλές πρακτικές και τις προτάσεις που κατατέθηκαν κατά το τριήμερο εκδηλώσεων με θέμα την Ξηρολιθική Κληρονομιά και να προχωρήσει στον συντονισμό των επόμενων ενεργειών για την ουσιαστική θεσμοθέτηση της επαγγελματικής κατάρτισης στην ξηρολιθική δόμηση στην Κύπρο, σύμφωνα με ανακοίνωσή του.

Όπως αναφέρεται, ολοκληρώθηκε «με επιτυχία» το τριήμερο εκδηλώσεων, το οποίο διοργάνωσε το Γραφείο της Επιτρόπου στις 10-12 Ιουνίου, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος (5 Ιουνίου), με θέμα την Ξηρολιθική Κληρονομιά και τις προοπτικές επαγγελματικής κατάρτισης στην ξηρολιθική δόμηση στην Κύπρο.

Σημειώνεται ότι στη Συνάντηση Εργασίας, στις 10 Ιουνίου 2025, και στην Ημερίδα, στις 11 Ιουνίου 2025, εκφωνήθηκαν χαιρετισμοί εκ μέρους του Υπουργού Εσωτερικών, της Υπουργού Παιδείας Αθλητισμού και Νεολαίας, του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, της Υφυπουργού Πολιτισμού και της Προέδρου της Εθνικής Επιτροπής UNESCO, ενώ στις δράσεις μετείχε ενεργά το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού της Ελληνικής Δημοκρατίας, γεγονός που αντικατοπτρίζει τη σημασία της ξηρολιθικής κληρονομιάς και στη σύγχρονη εποχή.

Κατά την εισαγωγική της τοποθέτηση, η Επίτροπος Περιβάλλοντος και Ευημερίας των Ζώων, Αντωνία Θεοδοσίου, «ανέδειξε την ιστορική, πολιτισμική, αλλά και οικολογική διάσταση της ξηρολιθικής τεχνικής στην Κύπρο, τονίζοντας ότι με ρίζες ήδη από την αρχαιότητα, η δόμηση εν ξηρώ παραμένει θεμελιώδες στοιχείο του κυπριακού αγροτικού τοπίου», αναφέρεται. Σε μια εποχή βαθιάς κλιματικής κρίσης, πρόσθεσε, ο ρόλος αυτών των κατασκευών αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία για τη διαχείριση των εδαφών, των υδάτων, της βιοποικιλότητας, της αγροτικής οικονομίας και εν γένει των οικοσυστημικών υπηρεσιών, ενώ σημαντικό ρόλο επιτελούν και στον τομέα της αναψυχής, της ευεξίας και του τουρισμού.

Σε αυτό το πλαίσιο, ανέφερε, το τριήμερο οργανώθηκε από το Γραφείο της ως ένα εργαστήριο γνώσης, ανταλλαγής εμπειριών και διαλόγου με στόχο να αναδειχθούν οι προοπτικές για την επαγγελματική κατάρτιση στον τομέα, αλλά και για την ενεργό επανένταξη της ξηρολιθικής τέχνης στις αναπτυξιακές και περιβαλλοντικές πολιτικές της χώρας.

Σημειώνεται ότι στο πλαίσιο της Συνάντησης Εργασίας αναδείχθηκαν οι πολιτιστικές, περιβαλλοντικές, τεχνικές και θεσμικές διαστάσεις της ξηρολιθικής δόμησης, καθώς και οι προοπτικές αξιοποίησης και ενίσχυσής της. «Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην ξηρολιθιά ως αναγνωρισμένο στοιχείο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ανθρωπότητας της UNESCO, γεγονός που απαιτεί, εκ μέρους των χωρών που περιλήφθηκαν στον σχετικό Παγκόσμιο Κατάλογο, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου, την κατάρτιση και την υλοποίηση στρατηγικής για τη διατήρηση και τη συνέχιση της τεχνικής», αναφέρεται.

Το τριήμερο περιελάβανε την προβολή του ντοκιμαντέρ «Πέτρα στην Πέτρα», από το Επιστημονικό Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου (ΕΤΕΚ), σε συνεργασία με το Ίδρυμα Πέτρα στην Πέτρα, και υπό την αιγίδα της Επιτρόπου, με συζήτηση σε μορφή πάνελ υπό τον συντονισμό τής Κυπριακής Εθνικής Επιτροπής UNESCO, και παρουσίαση τρόπων ενσωμάτωσης της ξηρολιθικής κληρονομιάς στην εκπαίδευση, τόσο στην τυπική όσο και στη μη τυπική μάθηση, με στόχο την ενίσχυση της περιβαλλοντικής και πολιτιστικής συνείδησης, αλλά ιδιαίτερα ως λύσης βασισμένης στη φύση για την αντιμετώπιση της εδαφικής διάβρωσης και του φαινομένου της ερημοποίησης, την ενίσχυση της βιοποικιλότητας και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Μέρος του προγράμματος ήταν και επιτόπια περιήγηση σε ξηρολιθικά τοπία στη Βάσα Κοιλανίου και στον Πολύστυπο όπου οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να παρατηρήσουν επί τόπου τον ρόλο και τη λειτουργία δόμων στο κυπριακό αγροτικό τοπίο. «Η βιωματική εμπειρία επιβεβαίωσε τον ρόλο της ξηρολιθιάς στη γεωργία και την οικολογική ανθεκτικότητα του τοπίου ως εργαλείο διαχείρισης της γης», αναφέρεται.

Σημειώνεται ότι στις παρουσιάσεις συμμετείχαν εκπρόσωποι από σημαντικούς θεσμούς της Ελλάδας και της Ευρώπης, όπως η Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού της Ελληνικής Δημοκρατίας, η Διεθνής Εταιρεία διεπιστημονικής Μελέτης της Ξηρολιθιάς, το Περιοδεύον Εργαστήριο Μπουλούκι, ο Σύλλογος Αμπασάδα (Τήνος), το Ερευνητικό Κέντρο Άνδρου, το Σωματείο Άνθη της Πέτρας, καθώς και εμπειρογνώμονες από τη Γαλλία, τη Μαγιόρκα και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Από κυπριακής πλευράς, προστίθεται, παρουσιάσεις και παρεμβάσεις πραγματοποιήθηκαν από εκπροσώπους υπηρεσιών αρμόδιων Υπουργείων και φορέων, περιλαμβανομένων του Τμήματος Δασών, τουΤμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως (εκπροσώπου της Κύπρου στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ξηρολιθικών Διαδρομών), του Υφυπουργείου Τουρισμού, του Τμήματος Γεωργίας, ως η Διαχειριστική Αρχή του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης, του Κυπριακού Οργανισμού Αγροτικών Πληρωμών, του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης, του Κέντρου Παραγωγικότητας, του Κυπριακού Οργανισμού Τυποποίησης, της Τεχνικής Εκπαίδευσης, του Ινστιτούτου Κύπρου, του Κέντρου Αριστείας Ερατοσθένης (ΤΕΠΑΚ), του έργουLIFE-KEDROS, της Εθνικής Επιτροπής ICOMOS Κύπρου, του ΕΤΕΚ και του Ιδρύματος Πέτρα στην Πέτρα.

«Οι παρεμβάσεις ανέδειξαν το εύρος τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών που έχουν ήδη αναπτυχθεί στην Κύπρο και διεθνώς, προσφέροντας γόνιμο έδαφος για ανταλλαγή εμπειριών και μελλοντικές συνέργειες», σύμφωνα με την ανακοίνωση.

Κλείνοντας τις εργασίες του τριημέρου, η Επίτροπος Περιβάλλοντος και Ευημερίας των Ζώων, «υπογράμμισε ότι η ξηρολιθική κληρονομιά, ως αναπόσπαστο και εμβληματικό στοιχείο της αγροτικής ταυτότητας του τόπου, καθίσταται σήμερα κρίσιμο εργαλείο για την ολιστική διαφύλαξη του κυπριακού τοπίου για λόγους ιστορικούς, πολιτισμικούς, περιβαλλοντικούς, αγροτικούς, κοινωνικούς και θεσμικούς, αλλά και για την αντιμετώπιση της ερημοποίησης και της υποβάθμισης των καλλιεργειών».

Το τριήμερο υλοποιήθηκε σε συνεργασία με τη Μονάδα Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΥΠΑΝ), την Κυπριακή Εθνική Επιτροπή UNESCO και το Επιστημονικό και Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου (ΕΤΕΚ).